No. 26I.
Honderd en achtste jaargang.
1906.
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Prijs der gewone advertentiën
VRIJDAG
9 NOVEMBER.
BINNENLAND.
Deze Courant wordt eiken avondbehalve op Zon- en
Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80franco door het geheele Rtfk f I,—.
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N.|V. Boek- en Handelsdrukkerij
v|h. HERMs. COSTER ZOONVoordam O 9.
Uit de Pers.
Rechtzaken.
Dief«tel
ALKMAARSCHE COURANT.
Tweede Kaner.
In de zitting der Kamer van gisteren werd besloten
tot toelating ran bet oieaw benoemde Kamerlid voor
Leiden Dr. Do Visser. Vervolgens warden de algemeene
beschouwingen geopend over de Indische begrooting.
De heer Brummelkamp (A.-r. Loosdninen) wenschte,
waar gebleken is dat noch de «verboden kringen*, noch
de regie tot vermindering van het opiumverbruik hebben
geleid, een algeheel verbod van invoer en verbruik van
opinm, desroods verbonden aan den fatalen tnrmjjn.
Mr. P i e r b o n (U. L. Gorischem) juichte 's Ministers
beleid toe, vooral op onderwjjs- en landbouwgebied, maar
was tegen het putten van geld uit de rijkspostspaarbank
ter bevordering van de eoonomische ontwikkeling en
waarschuwde tegen te groote uitbreiding van staats
ondernemingen.
Spreker keurde 's Ministers politiek van vertrouwen
tegenover den inlander goed en prees zjjn finantieele
politiek wegens haar oprechtheid en eerljjkheid. Hg
maande echter den Minister, wjjzende op de ondirvonien
teleurstellingen bjj de Solovallei en de zoutbrqnetteering
aan, voorzichtig ta zjjn bjj het als vaststaande aannomen
van de productiviteit van z.g. productieve werken.
De heer Van Kol (S. D. Enschedé) nagaande de
geschiedenis der laatste jaren, rjjk aan schoone woorden,
maar arm aan daden, oord-elde dat op Nederland als
koloniale mogendheid van toepassing is het «gewogen
maar te licht bevonden*.
De veiligheid laat nog altjjd te wensohen over, hetgeen
bljjkt uit het toenemend aantal moordpartijen en dief
stallen. De behandeling der dwangarbeiders en hun ge
bruik bjj expedities is nog altjjd allertreurigst. De rotan-
ilagen zjjn nog altjjd niet afgeschaft. De preventieve
hechtenis is nog het oude liedje.
Wat is hier jaar op jaar aangedrongen op bescherming
van den arbeider en och, hoe diep treurig is het nog.
Mishandeling en slecht loon, ziedaar het lot van den
arbeider. Spr. herinnert aan het bekende rapport van
rnr. Rhemrev waarin eisdeljjk de misstanden en knoeie
rijen zga erkend. Maar luchthartig werd heen geloopeu
over die treurige toestanden en alleen gedacht aan de
meer bevoorrechten. Heeft spr. dan niet het recht ook
ditmaal weer het beleid onzer Regeering te critiseeren.
Zgn Igstje van grieven vervolgende wjjst spr. op het
gemis aan voldoend geneeskundig personeel in Indië en
op de onvoldoende geneeskundige behandeling. Overleg
en nog weer eens overleg maar van daden geen sprake,
terwjjl kinderziekte, malaria, lepra en beri-beii welig
tieren.
Aan vroedvrouwen op Java is zoo goed als totaal ge
brek. Er zgn er 58 terwjjl er 3800 noodig zgn. Wat
ren eindeloos gezeur 1 Beter deed de minister met geen
beloften te doen, dan zoo bitter weinig uit te voeren.
Nog altjjd heerscht in Indië de autooratie en het decen
tralisatie stelsel is niets dan klein geknoei.
Met genoegen heeft spr. gezien, dat de minister wil
overgaan om inlanders toe te laten tot booge bestuurs-
lunctiën en officier. Wat de financiën betreft, nog staat
steeds niet vast welke lasten moeten worden gedsagen
door den inlander, door de Europeanen en door de vreemde
oosterlingen. Van het totaal der inkomsten zou zooveel
meer bjjgodragen kunnen worden door de bedrjjven het
geen zou kunnen bljjken uit een commercieele boek
houding. Ten aanzien van het boschwezen is eindeljjk
ten gunste van Staatsexploitatie beslist, maar hoeveel
meer zon niet geprofiteerd kunnen worden van een doel
matige Staatsexploitatie ook van andere bedrjjven. Reeds
in 1898 werd toegezegd dat het opiumverbruik beperkt
zou worden. Wat is er nu 8 jaar later aan gedaan De
Regeering haeft zelf een groot pakhuis opgericht waar
zjj zelf het gif verkoopt.
Een schande is het, dat niet een flink deel der winsten
der petroleam-maatsohappjjen ten bate der gemeenschap
komt. Ook met den «jjnbouw worden enorme winsten
gemaakt waarvan de gemeenschap niets profiteert.
Schandeljjke winsten worden gemaaakt door bevoor
rechting der bezittenden. Door uitbreiding der Staats
bemoeiing moest daaraan een einde worden gemaakt, opdat
die ontzagljjke winsten ten bate der gemeenschap komen.
Spr. betreurt het, dat de Regeering terugdeinst voor de
pressie van versohilllende zjjde, om die groote heeren
van die enorme winst afwerpende maatschappijen te sparen.
Hierna komt spr. tot de drukkende belastingen, die
steeds moeiljjker door den verarmden Javaan kunnen
worden opgebracht.
Spr. handhaaft zjjne motie, om een overzicht der wer-
n !en *an e*pedities te verkrjjgen.
De salarissen van Europeesche ambtenaren zjjn te hoog
in vergeJgking tot die der inlandsche. Aan pensioen
krjjgen do Nederlandsche ambtenaren 11,3 millioen, ter-
Wn .1,. tienmaal talrjjker Indische ambtenaren samen
1,9 millioen krygen.
Wat doet men ten behoeve van de ontwikkeling der
inlanders
Voor Europeesche scholen wordt 3 millioen, voor
inlandsche slechts 2,7 millioen uitgegeven.
Voor armenzorg geen cent I Spr. herhaalt zgn grief,
dat van de handhaving der neutraliteit de inlander de
kosten draagt.
De minister make een einde aan het geawendel met
conoesBies 1 De minister zorge dat ambtenaren niet meer
hun eigen belang op den voorgrond kunnen schuiven
De minister streve naar StaatsexploitatieParticuliere
exploitatie geeft tot misbruiken aanleiding, die niet te
overwinnen zgn in het tegenwoordig stelsel.
Indië gaat financieel achteruit. Tenzjj men spoedig
een vermeerdering van productie verkrggt, zal alom
hongersnood gaan heersohen. De Javaan ljjdt gebrek Zgn
armoede is een gevolg van bet Nederlandsch beheer
De in 1817 gedane belofte, dat ons bestuur voorname-
Ijjk den inlander ten goede zou komen, is nog niet in
gelast.
Ten slotte wil spr. de expeditie naar Boni en Bali
bespreken. De minister had behooren te erkennen, dat de
Vorst van Boni in zgn gezag schriel behandeld is.
In scherpe woorden oritiseert spr. de slachting te
Badoeng en hjj beweert, dat de Gouvt meur-Generaal
daaromtrent andere mededeelingen deed dan de bladen.
Volgens den Radja beeft er geen strandroof plaatsgehad
en is volstrekt geen hnlp geweigerd aan het gestrande
Ghineesche schip, dat niet onwaarschjjnljjk moedwillig op
strand werd gezet om de verzekeringspremie op te slrjjken
en op de verklaring van onbetrouwbare Chineezen en
van een controleur, die de zaak niet behoorljjk heeft
onderzocht, werd een expeditie tegen Bali op touw gezet,
die aan zoo .els mannen, vrouwen en kinderen het leven
kostte. In gloedrjike woorden schetste spr., hoe de Baliërs
door eigen hand den dood verkozen boven het vallen in
handen van den overwinnaar en een moordtooGeel schiepen,
waarbjj geharden in den strjjd de tranen in de oogen
kwamen.
De heer Bogaardt(K. Breda) betoogde dat als zonder
uitzondering buitengewone uitgaven door leening geaoht
worden voor dekking der gewone uitgaven, geen ver
sterking der Indische geldmiddelen en geen belasting-
verhooging noodig is. Had men bjjvoorbeeld de 200
millioen, uitgegeven voor den Aijeh-oorlog, gedekt door
leening in plaats van die uit de gewone middelen te
betalen, dan zou men thans geld beschikbaar hebben
voor productieve doeleinden.
Naar sprekers overtuiging is er van teruggang in de
welvaart geen sprake en evenmin kan men spreken van
inzinking, doch er is niet voldoende gelet op de econo
mische ontwikkeling, die enorme bedragen heeft geëischt.
Hoewel spreker toejuicht hetgeen gedaan is en wordt
voor die economische ontwikkeling, staat het voor hem
vast, dat daarmede niet zal bereikt worden, hetgeen men
beoogt, want ten slotte komen de voordeelen dier econo
mische ontwikkeling terecht in banden van hen voor wie
ze niet bestemd zgn.
Ook wordt het doel met die economische ontwikkeling
niet bereikt tengevolge van het laag peil der moreele
ontwikkeling van een groot deel der bevolking. De groote
font is volgens spreker de noodlottige politiek tegenover
den inlander gevolgd, waarbjj de Islam wordt gehuldigd.
De heer VanBylandt (Chr.-H. Apeldoorn) wenschte
den minister geluk met zjjne sluitende begrooting, al is
het dan ook buiten zgn schuld door de stgging der tin-
prjjzeu.
minlsterleele plannen.
De Haagsohe correspondent van De Tijd schrijft
„Algemeen heerscht hier in politieke kringen nieuws
gierigheid naar wat op de jongstleden gehouden
buitengewone vergadering der ministers is behandeld.
Doorgaans welingelichten verzekeren dat zij is gewijd
geweest aan de vaststelling der houding van het
Kabinet bjj de a. s. begrootingsdebatten. Bepaald zou
dan zijn, dat, onmiddellijk na de algemeene beschou
wingen Financiën aan de beurt zou komen. Vallen de
belastingplannen, dan gaat het heele Kabinet heen.
Keurt men echter het financieel beleid van het ministerie
goed, dan zal het zich als geheel onverschillig houden
als bij Oorlog of Marine de betrokken bewindslieden
tuimelen. Algemeen wordt geloofd, dat de ministers
aan het behoud van hun zetels geen groote waarde
hech'en."
„Men zal echter wèl doen", aldus De Tijddeze
berichten onder de moodige reserve te aanvaarden,
zeggen wij met onzen oorrespondent.
Spoorwegiynen ln de HaarlensMermeer.
Het ontwerp van wet tot toekenning van een renteloos
voorschot uit 's rjjks schatkist ten behoeve van den
aanleg en het in exploitatie brengen van spoorweglgnen
in de Haarlemmermeer en omgeving werd bljjkens
het Voorloopig Verslag der afdeelingen der eerste Kamer
algemeen met voldoening ontvangen.
Enkele leden betreuren het, dat de ljjnen niet als spoor
voor zwaar materieel waren aangelegd, daar alsdan een
nieuwe goede verbinding tusschen AmsterdamLeiden en
HaarlemUtrecht zou zgn verkregen.
Van meer dan één zjjde werd er op gewszen, dat voor
de vrees, dat de nieuwe ljjnen de Bpoorwegljjn Amster
damRotterdam concurrentie zouden aandoengeen
grond bestond.
Verschillende leden meenden hunne verbazing te mos
ten uitspreken over de bewering, dat de inundatie in
oorlogstjjd gevaar zon loopen door de voorgestelde spoor-
wealjjnen.
Vele leden opperden nog bezwaren, de defensie rakende
eenige leden waren eohter van oordeel, dat de verant
woordelijkheid van dezen deskundigen minister hun een
voldoende waarborg was, dat de voorgestelde ljjnen geen
nadeel voor onze defezsie konden opleveren.
V nderzcehoot.
Bljjkens het Voorloopig Verslag dar afdeelingen der
Eerste Kamer over het wetsontwerp nopens het aange
vraagde krediet voor den aankoop van een onderzeeboot,
werd aigemeene ingenomenheid betuigd met het feit, dat
deze boot, op een Nederlandsche werf gebouwd, aan de
zeer zware, haar geetelde eieoheo, zoo schitterend voldaan
heeft.
Door sommige leden werd de vraag gedaan, of men
wel reeds voldoende op de hoogte was van de onderzee
vaart en of men in verband met het gebeurde met de
«Lutin* niet nog had moeten wachten met 't aanschaffen
van een dergeljjke boot.
Daarentegen betoogden andere leden, dat de kennis der
onderzeevaart voldoende was, om het aanschaffen van een
onderzeeboot te rechtvaardigen en dat bjj de behandeling
van de «Farfadet* en de «Lutin* fouten gemaakt zjjn,
die vermeden kunnen worden.
Vrjj algemeen was men van gevoelen, dat 't bezit van
een dergeljjk wapen, mits door uitnemende krachten
gehanteerd, voor een klein land als het onze van groot
gewicht is.
Door eenige leden werd er prjjs op gesteld, van den
Minister te vernemen, of er onder de 4} ton, die voor
da boot moeten betaald worden, een aanzienljjk patent
recht is, zoodat dus de kosten van latere booten a&n-
merkeljjk minder zullen zjjn.
Enkele ledea hadden met leedwezen gezien, dat de
aanschaffing van onderzeesohe booten bljjkens de Memorie
van Toelichting geene aanleiding kon geven, om ons
kostbare zware materieel te verminderen.
Provinciale Staten vnn Woord-Holland.
De afd. Haarlem der „Vereeniging tot bestrijding
der tuberculose" zond een adres aan de Staten om
subsidie Ged. Staten adviseerenden afwijzend.
De afdeeling zond nu een tweede verzoekschrift aan
de Staten, waarin o. a. gewezen werd op don in Zuid-
Holland door de Staten verleenden steun aan de
Zusterverenigingen te Rotterdam en 's-Gravenhage,
en waarin vorder werd uiteengezet dat adressante niet
streeft naar „geneeskundige armenzorg* zooals Ged.
Staten aanvoerden doch dat de bestrijding der
tuberculose, als volksziekte, hoofddoel is. Het Ned.
Centraal Comité ondersteunde dit verzoek.
De zaak is in behandeling bij een oommissie uit de
Staten van Noord-Holland, die met meerderheid van
stemmen besloot meê te gaan met het oordeel van
Ged. Staten.
Het automobilisme en onveiligheid.
In het afdeeli»geverslag over de Waterstaatsbegrooting
wordt algemeen geklaagd over de onveiligheid van het
verkeer op de openbare wegen, veroorzaakt door bet
rijden met automobielen, en er op gewezen, dat de
verregaande brutaliteit en de onbesuisdheid van be
stuurders van motorrijtuigen in den laatsten tijd tot
het verlies van verscheidene mensehenlevens aanleiding
heeft gegeven. Verscheidene leden wenschten de motor-
wet gewijzigd te zien in dien zin, dat harder rijden
daa met eene snelheid van 25 K. M. per uur belet
worde en in overweging werd gegeven, alleen die
automobielen toe te laten welke niet harder kunnen
rijden dan 25 K. M. per uur, of een behoorlijken snel-
heidsregistrator bezitten om overtreding met zekerheid
te oonstateeren.
Voorts werd van versohillende zijden aangedrongen
op strengere, represie van overtrodins-en der wet, en
ernstige vergrijpen dienen met hechtenis gestraft.
Ongevallen»verzekering te Zaandam.
De gemeenteraad van Zaandam besloot Donderdag
avond de risico haar opgelegd door de Ongevallenwet
over te dragen aan de Onderlinge Risico-vereeniging
van Nederlandsche gemeenten, als onder-afdeeling van
de Centrale-Werkgevers-Risicobank, en mitsdien als lid
der vereeniging van Nederl. gemeenten toe te treden.
Verbetering van de Holterdamsche Beurs.
In de gisteren gehouden vergadering van den Rotter-
damschen Raad was o. a. ingekomen het voorstel tot
vergrooting en verbouwing van het Beursgebouw. Dit
voorstel zal dezer dagen in druk verschijnen.
De werkeloosheid In IIen Hnag.
Gisteren heeft het werkloozencomité zgn eerste zitting
gehouden. Er hebben zich in deze zitting 325 werkloozen
opgegeven met een gezamenljjk aantal van 756 kinderen,
terwjjl het aantal weken waarin door hen niet gewerkt
is 2316 bedraagt.
Timor.
Bljjkens een bjj het Departement van Koloniën nit
Nederlandsch Indië ontvangen telegram is in het land
schap Nenonsetan op het eiland Timor bjj een gevecht
met een zwaar gewapende bende kwaadwilligen ge
sneuveld een Europeesch militair beneden den rang van
officier en zwaar gewond een Inlandsch minder militair,
die later overleden is.
Het bendehoofd en zeven volgelingen werden gedood,
geweren, munitie en blanke wapens werden buitgemaakt.
Posterijen en telegraphic.
Uit het afdeelingsverslag over de begrooting van
Waterstaat blijkt, dat verscheidene leden de voortdurende
en belangrjjke stjjging der uitgaven voor posterijen en
telegraphie bedenkelijk achten. Over de centralisatie en
het beheer werd van verschillendejzjjden geklaagd. O.a.
werd beweerd, dat de directeuren van postkantoren en
zelfs de inspecteurs steeds meer afhankeljjk worden
van bet hoofdbestuur, dat zoowel in groote als in kleine
zaken zjjn wil doordrjjft. Bjj de benoemingen der lagere
beambten wordt met het gevoelen van inspecteurs en
directeuren weinig rekening gehouden.
Opnieuw werd aangedrongen op het geljjkstellen van
het port voor alle periodiek verschjjnende bladen met
dat van weekbladen.
Aangedrongen werd op portverlaging voor telegrammen
zoodat voor 25 cent niet 10 maar 15 woorden geseind
kunnen worden, een verlaging welke zal leiden tot
vermindering van het deficit op den telegraaidienst.
■Ie Verhouding tot het Hablaet.
Da Nederlander, de verhouding der mindeiheid tegen
over het Kabinet besprekende, waarschuwt nog eens
tegen de meening, als hadde de oppotitie tot hoofddoel
het Kabinet op alle wjjzen zooveel mogeljjk te verzwakken.
Gelukkig, zegt het blad, heerst die me. ning niet in bet
parlement of in de leidende organen. Maar daarbuiten
komt het nog wel eens voor, dat men juicht over de
afstemming van een ontwerp in zake de particuliere
landeigen op Java of de reorganisatie van het korps
mariniers, wat soms in ééu adem met den uitslag der
verkiezingen te Leiden wordt genoemd. Hoe meer minis
ters vallen, des te beter denkt men. En het ideaal zou
voor dezen zgn, dat het geheele Kabinet mocht worden
meegesleept.
Het blad verklaart, dat dit niet het standpunt is door
de beginselen van haar partjj aangewezen noch dat, wat
in vroeger jaren is gevolgd. Maar de wjjza, waarop van
vrjj',innige en socialistisohe zjjde onder het vorig ministerie
is te werk gegaan, kon licht ook de kerkeljjken thans
in een andere richting voeren. Daartegen dient in het
landsbelang met beslistheid gewaakt.
Van anti-revolutionair standpunt nu in ruimen
zin genomen behoort niet in de eerste plaats ge
streden te worden om de macht, om de portefeuilles,
véór of tegen een Kabinet als zoodanig. Elk Kabinet,
dat, om welke reden dan ook, onze beginselen ontziet,
kan gesteund worden. Moet het op een bepaald pont
om des beginsels wille bestreden worden, dan geschiedde
ditmaar niet uit rancune over een stembusnederlaag,
maar omdat het algemeen belang dit vordert. Elk
ontwerp worde voorts naar zgn eigen waarde beoor
deeld. En wanneer een ontwerp, in de neutrale zone
liggend, wegens innerljjke voosheid moet worden afge
stemd, dan is het driedubbel onverantwoordelijk, dit
votum op te blazen tot eeu belangrijk politiek échèc
van het ministerie en van de politieke richting
die aan het bewind is.
Na een philippica aan het adres van het Vaderland,
naar aanleiding van deszelfs advies aan de linkerzjjde
om met voorbjjzien van technische bezwaren om politieke
redenen tooh maar vóór onderwerpen van teohnischen
aard te stemmen, als b.v. de reorganisatie van het korps
mariniers, besluit de Nederlander
Ons ideaal behoort te zjjn, niet dat het ministerio
zoo spoedig mogeljjk valt, maar dat het zóó regeere
dat het onzen steun verdient. Waar 't op aankomt,
is niet wie de lakens uitdeelt, maar dat goede soort
lakens uitgedeeld worden, Critiek is daartoe ontzagljjk
nuttig. Doch die critiek zal het vruchtbaarst zgn,
wanneer ze niet, als onder de vorige oppositie, in
speldeprikken en muntelaan ontaardt, maar evenredig
bljjft aan het gewicht der zaken welke ze geldtwan
neer niet afmatting der ministers, maar juiste beïn
vloeding hunner daden haar oogmerk iswanneer ze
haar motief vindt gansoheljjk niet in stembusranenne,
maar louter in den eisoh van eigen inzicht of beginsel.
Ken ongelukkige asoeder.
De ongehuwde moeder Gerarda S., te Haarlem, had
in den nacht van 2 op 3 Ang. j.l. haar pasgeboren kindje
te vondeling gelegd aan het Spaarne te Haarlem.
De rechtbank te Haarlem eisobte gisteren 1 maand
gevangenisstraf tegen haar.
Zjj was niet versohenen, doch had voor den rechter
commissaris verklaard, het feit te hebben bedreven in
het belang van het kindje zelf, waarvoor zjj niet te eten
had.
Rijwieldiefstal.
De rechtbank te Haarlem deed gister uitspraak in de
zaak van G. S., te Velsen, onlangs door ons vermeld,
die een rjjwiel zou gehuurd hebben en dit, vóór de
huurpenningen waren aangezuiverd, zou hebben verkocht.
De eisch was 1 maand. De rechtbank veroordeelde hem
tot f 25 boete, subs. 10 dagen hechtenis.
V er d ulat erlng.
Het gerechtshof te Arnhem bevestigde gister het vonnis
der rechtbank dd. 2 October, waarbjj S. M., wal-agent
der stoomboot-onderneming Wilhelmina te Lobith, wegens
verduistering ten nadeele dier maatschappjj, veroordeeld
werd tot acht maanden gevangenisstraf.
Di Rotterdamsohe rechtbank veroordeelde gisteren J.
H. Simons, geschorste concierge van het rechtsgebouw te
Rotterdam, thans gedetineerd, wegess diefstal van f 4.50
uit de kamer van den griffier mr. Alting Mees tot 6
maanden gev. De eisoh was 8 maanden.
misleiding.
De Haagsche Rechtbank veroordeelde gisteren C. P.
te 's Gravenhage die een een juffrouw met wie hg in 't
geheim verloofd was zonder bare toestemming borg deed
big ven voor een bedrag van f 8400, tot 3 jaren gevan
genisstraf.
Doodslag.
Ter strafzitting der rechtbank te Roermond heeft
terecht gestaan M. H. van de Groote Poort, oud 64
jaar, gepens. O.-I. militair, voorheenwonende te Neder-
weert, thans te Someren, en beklaagd, ter zake, dat hg
in den nacht van 13/14 Augustus 1905 te Someres eu
in vereeniging met eer of meer personen, opzettelijk met
het oogmerk, L. F. Jansen (zjjn schoonzoon) van bet
leven berooven, althans opzettsljjk zwaar lichameljjk letsel
toe te brengen, dezen met een knDppel of ander Fcherp
voorwerp beeft geslagenwaardoor bjj verschillende
bloedende verwondingen beeft bekomen, alsmede een
verbrjjzeling van den gebeelen schedel, warraan L. F.
Janssen voornoemd, in den morgen van den 14en Augustus
is overleden. De eisch was drie jaar gevangenisstraf.
meineed.
Gisteren stond voor den Haagecheu rechtbank terecht
de 29 jarige A. S., van Rotterdam, verdacht van meineed
in een zaak van een Haagsche «deskundige*, zich noe
mende mevrouw Annema.
Het O. M. eisehlte tegen haar 1 jaar en 6 maanden
gevangenisstraf.
