PlRSÖNA LIA.
STADSNIEUWS.
Gemengd Nieuws.
Ken verkeerde haven blnnengcloopen.
hij self opmerkte, niet gaarne zou zien, dat de recht
bank vrijspreken zou op punten, die door hom als
nauwgeset verdediger waren behandeld.
Als staaltje van de wjjze van verdediging, moge
dienen het pleidooi van mr. Kappeyne op de punten
11 en 12 der dagvaarding. Daar wordt ten laste gelegd
het verduisteren van reeds in betaling gegeven pand
brieven. Zooals reeds vroeger geschreven werd, had
de officier op dit punt een eenigszins gewrongen con
structie gegeven, terwijl hij betoogde, dat deze pand
brieven, hoewel ze waardeloos waren, tooh door het
afgeven aan derden weer hun waarde terug kregen,
aangezien de Bank genoodzaakt werd ze toch weer
als echte te beschouwen. Mr. Kappeyne betoogde, dat
de effioier zich te veel had laten leiden door de over
weging, dat waar het feit geen oplichting kon opleveren,
het jammer zou zijn als het niet onder verduistering
gebracht kon worden, aangezien het dan niet gestraft
kon worden. Maar, zeide pleiter, wat is er tegen, om
het gepleegde feit als oplichting te beschouwen P Met
het waardelooze papier, dat tooh wel nooit in aan
merking zou kunnen komen om het zich wederrechtelijk
toe te eigenen, evenmin als het mogelijk is, dat een
vuilnisman zich wederrechtelijk voor de vuilnisbelt
bestemd aival kan toeëigenen, is er oplichting gepleegd
echter niet derden, die het aannamen, werden opgelioht,
maar de Bank zelf, die het waardelooze papier moest
honoreeren alsof het echt was.
Het betoog komt dan natuurlijk hierop neer dat de
oplichting niet in de dagvaarding is ten laste gelegd,
De zitting werd voor een half uur geschorst.
Na de pauze kwam pl. tot de ten laste gelegde
valschheden in de kasboeken der Zekerheidsstelling. Pl.
betoogde in dit verband, dat de Zekerheidsstelling niet
is koopman, het doet er niet toe, dat die instelling is
een Naaml. Vennootschap van Koophandel.
Pl. ging na de argumenten door het O. M. aangevoerd
om aan te toonen, dat de Zekerheidsstelling is koopman,
dat zjj haar beroep maakt van het doen van daden
van koophandel. Als zoodanig kan niet gelden het depo
neeren van effecten als zekerheid voor derden en het
daartoe koopen van eftecten evenmin het koopen van
effecten tot belegging, zelfs al koopt men zooals het
O. M. uit de verklaring van den heer Van Verre heeft
gehaald, om winst te maken, m. a. w. zoo goedkoop
mogeljjk en met zoo hoog mogelijke rentedat wil
immers ieder geldbelegger. Pl. beroept zich op het
Standaardwerk van Lion Caen en Renault. Waar het
O. M. zich beriep op de verklaring van den waarn.
directeur Zaal dat de buftenlandsche maatschappijen,
waarin de Zekerheidsstelling deelnamzijn bankier f
merkte pl. op, dat dit slechts is een deskuudige ver-
klaring en dat dit niet de juridische positie dier maat
schappijen bepaalt. Bovendien zou het deelnemen in
die maatschappijen de Zekerheidsstelling naar pl.'s
meening toch niet stempelen tot Koophandel. Voorts
weersprak pL het argument van den officier, dat het
assureeren der verzekerden, zelfs bü geregelde herhaling
zou maken tot koopman; daartoe moet het geregeld
doen van die daden, gericht zijn op het beroepmatig
maken van winst.
Pl. ontkende voorts, dat het net-kasboek van de
Zekerheidsstelling bewijskracht had, omdat het miste
de door de wet gestelde'voorwaarde, dat het is richtig
gehouden, Pl. toch achtte daarvoor noodig dat het
wordt gehouden van dag tot dag, wat niet alleen be
toekent naar den datum, doch dagelijks bijgehouden.
Pl. kwam thans tot de boeking der f 100.000 obligatiën
Zekerheidsstelling, verkocht aan Van Nellesteyn Co.
Pl. gaf toe dat hier is verduisterd f 100.000 obligatiën,
al wordt in de dagvaarding van slechts f 50.000 ge
sproken maar ten aanzien der ten dezen ten laste
gelegde valschheid, ter verheimelijking der verduistering
der 50 obl, pleitte spr. nietigheid der dagvaarding. Een
ontvangstpost zonder meer kan nooit verheimelijken
een verduisteringen alleen van het boeken van een
ontvangpost wordt van de dagvaarding gesproken, niet
van een te lage ontvangpost.
PL achtte dit feit bovendien niet bewezen, omdat
niet vast staat dat de opdracht aan De Graaf tot de
boeking als »in depot* door bekl. is gegeven. Dit is de
eenige gelegenheid, dat pl. in zijn pleidooi het materieele
bewg's bestrijdt.
Pl. betoogde verder, dat sin depót* niet was in strijd
met de waarheid, in handelsstijl althans. Immers in
den handel verstaat men daaronder geld geven om te
gebruiken in afwijking van het juridisch begrip.
Voorts ontkende pl., dat het O. M. heeft bewezen,
dat in dezen het element »om te gebruiken als onver
valscht*, aanwezig is. Bovendien is de mogelijkheid
van nadeel uitgesloten.
Pleiter riep voor dezen schuldige de toegevendheid
van de rechtbank in. In een aangrijpende peroratie,
waarin het hart zich opende voor het diep treurige
lot van een vriend, die, deels door roekeloosheid, deels
door den drang der omstandigheden en door anderen,
voor een inderdaad niet zeer groot gedeelte ook door
eigen schuld, zich en niet minder zijn gezin zooveel
ellende bezorgd had. Mr. Kappeüne drong er bij de
rechtbank op aan, dat zjj toch in het recht niet de
grootste gestrengheid zou leggen, maar voor de feiten
in deze omgeving gepleegd clementie zou geven.
Heden voortzetting.
l'unscbtentoonatelllng.
Uit Sohagen meldt men ons:
Gister hield de vereeniging tot het houden van jaar-
ljjkscbe Paaschtentoinstellingen van ree te Sohagen in
het Noord-Hollands Koffiehuis alhier hare jaarvergadering,
welke door bjjna 30 leden werd bijgewoond. Medegedeeld
werd dat weer ontvangen was van H. M. de Koningin
de goedkeuring op de verloting voor 1907, de toezegging
van f 100 subsidie van den raad der gemeente Sohagen
en eene dankbetuiging van de Holl. Maatschappij van
Landbouw voor het toekennen van een gouden medaille
of f 50 voor de groote Haageohe tentoonstelling. Uit
het 13de jaarverslag, opgesteld door den secretaris, bleek,
dat de vereeniging thans 362 leden en begunstigers telt,
dat is 6 minder dan het vorige jaar.
Het rapport van de oommissie van onderzoek der reke
ning en verantwoording over 1905/06, adviseerde tot
goedkeuring der rekening. Alzoo geschiedde ouder dank
zegging aan den penningmeester, den heer C. Zijdewind.
Het batig saldo bedroeg f 936 90 tegen 1 791,70 het vorige
jaar. Het programma der tentoonstelling 1907 werd na
heel wat bespreking bjjna geheel vastgesteld als dat voor
1906. Besloten werd het melkvee vroeg te keuren, opdat
het daarna dadeljjk gemolken zon kannen worden. Voor
het bekroonde melkvee werden, zoo die er moohten zjjn,
voor melkstaten die aan redelgke tischen zouden voldoen,
ex'ra prjjzen van f6 elk boven de reeds bepaalde toege
kend. De benaming vzniver inlandsch ras, werd voor het
komende jaar gehandhaafd. Het bestnur zal overwegen
of daarin verandering moet gebracht worden metbetocg
op het pas bepaalde bjj het rundvee-stamboek, waarin
van zwartbont Friesch-Hollandsch vee en andere rassen
voortaan gesproken zal worden. Aan de jury voor schapen
(overhonders) zal gevraagd worden niet al te veel op de
toekomstwaarde der dieren te letten, maar vooral op de
direote marktwaarde en bjj de rammen die voor een
bekroning in aanmerking komen, op gang en stand. Ook
werd wensoheljjk geoordeeld, dat de winnende rammen
gewogen zouden worden. Krielkippen werden van het
programma afgevoerd en daarvoor in de plaats gesteld
Baflorpington-kippen, die veel eieren leggen en uitste
kende slachtdieren worden.
Voor de verloting zullen weer 20000 loten worden
uitgegeven. In de plaats van de aftredende, niet her
kiesbare bestuursleden de beeren P. Kaan Dz., Ki Bree-
baart Jz. en C. Hille, werden gekozen de heeren D. 0.
Rezolman Ie Anna Panlowna, C. Zjjdewind te Sohagen
en H. Waaiboer te Winkel. Tot leden der oommissie
van onderzoek der volgende rekening werden benoemd
de heeren J. v. d. Maaien en As. Sleotel, terwjjl voor
den heer D. C. Roze] man, die als bestuurslid wa» ge
kozen, iemand anders uit den Anna Paulowna door het
bestnur zal worden aangewezen. Tot penningmeester
werd gekozen de heer P. Trapman uit eene alphabetisohe
beatuurivoordracht, bestaande nit de heeren J. Goveis,
J. v. d. Maaten en P. Trapman. Den bedankenden pen
ningmeester,den heer C. Zjjdewind, werd door den voor
zitter holde en dank gebracht. De begrooting voor 1907
sluitend in ontvangst en ut gaaf op een bedrag van
f 2061,99, gaf geene aanleiding tot bespreking. Aan den
Slagershond zal weer om toezegging van prjjzen worden
gevraagd. Niets meer aan de orde zjjnde, sloot de voor
zitter de vergadering.
Nederlandsch Ouderwtjzers-Genootschap
Men meldt ons nit Sohagen
De afdeeling Behagen van het N. O. G. verkoos tot
bestuursleden de hoeren P. Stadt te Wieringerwaard en
L. Reuvers te Dirkshorn in de plaats van de aftredende
en niet herkiesbate bestuursleden de heeren Meyer Drees
en Prins. Den 22en zal onder leiding der afdeeling te
Alkmaar eene vergadering gehouden worden inzake salaris
actie. Als spreker zal op die vergadering optreden de
voorzitter van het Nederl. Onderw. Genootschap, de heer
K. Andriesse te Amsterdam. Vanwege de afdeeling werden
als vertegenwoordigers op die vergadering aangewezen de
heeren De Boer, Sieswerda, Bakker en Porte.
Van Texel.
Door den storm van gisternacht jwerd de visschers-
schuit T X 40, eigenaar Pl. Dekker, van hare ankers
geslagen en de zee ingedreven.
Ook woei tu3sohen Dan Burg en De Waal een rjjtuig
om. De voerman en het taard kwamen er goed af, doch
het rjjtnig is erg beschadigd.
Tot ouderling en diaken dar Ned. Herv. Gemeente te
den Burg zjjn gekozen, resp»otieveljjk de heeren P. Eel-
man (altred.) en P. Kooru, in de plaats van den heer
J. J. van WesBem.
Tal van gemaskerden bewogen zich Woensdagavond
langs de stratende zoogenaamde oude Bunterklaas (een
week na 5 December) schjjnt toch maar niet verloren
te gaan. De pemaskerden waren talrjjker dan op don
avond van 5 Dec.; den 12en December begint al meer
en meer de speehvond te worden, na het is een on
seholdig vermaak voor groot en klein.
Zeer eigenaardige voorstellingen worden soms gemaakt.
Hier ziet men een oude man, zjjne vonkvrjjo lucifers te
koop aanbiedendaar een koopman in manufacturen
doch 't meest bezienswaardige was wel »de vliegmachine
van Santos Dumont,* zeer aardig werd deze voorgesteld,
hen komt dan ook alle lof toe.
Naanslooze Landbouw- en Handelsverecnlglng
„LangedUk en Oosstreken."
Men meldt ons:
Het Hoofdbestuur van deze vereeniging heeft den
12den eene vergadering gehouden bjj den heer A. Kist
te Zuidscharwoude.
Van de afdeeling Zuidscharwoude was een schrijven
ingekomen waarbjj werd vermeld, dat in de plaats van
den heer E. Vlug als bestuurslid dier afdeeling was
verkozen de heer S. de Boer Kz. en tot secretaris de
heer F. van Bergen. Wegens het afscheiden van de
afdeeling Noordscharwoude kan de heer C. de Geus,
hoofdbestuurslid voor die afdeeling, deze functie niet
meer waarnemen en moest het hoofdbestuur overgaan
tot het benoemen van een algemeen secretaris, bjj
stemming werd hiervoor verkozen de heer S. Zeeman
penningmeester. Als penningmeester werd daarna be
noemd de heer Jb. Zeeman, lid van het hoofdbestuur
voor de afdeeling Koedjjk.
Het hoofdbestuur sprak de wenscheljjkheid uit dat
de vereeniging za' bijdragen in de kosten van inzending
op de Nationale, tentoonstelling in 1907 in den Haag,
doch hiervoor zal machtiging voor een zeker bedrag aan
de algemeene vergadering worden gevraagd.
Ook voor de tentoonstelling te Manheim, waarvoor
een aanvraag was ontvangen, wenscht het hoofdbestuur
in dezen geest eene tegemoetkoming in de kosten daar
voor te geven.
Harotenlecorps „Concordia."
Men meldt ons uit St. Pancras
Het Harmoniecorps Concordia* te St. Pancras gaf
Woensdagavond in het lokaal van den heer P. Greeuw
aldaar een openbare uitvoering.
Er werden negen muzieknummers t9n gehoore gebracht,
waartusschen voor de pauze werd opgevoerd een klucht
spel met zang in één bedrjjf, getiteld i>Een pleizierritje.*
Na de pauze werd ten beste gegeven nJufïrouw
Antje*, bljjspel in één bedrjjf.
Hoewel het weer veel te wenschen overliet, waren
de kunstlievende leden en het publiek flink opgekomen,
de zaal was goed bezet.
De aanwezigen hebben zeker dezen avond van de
uitvoering genoten, de muzieknummers werden flink
gespeeld, en de dames en heeren uitvoerders der stukjes
hebben zich ook goed van hun taak gekweten.
Door den heer A. Nobel, kunstlievend lid, werden
na het laatste muzieknummer, namens de aanwezigen
eenige woorden van dank en hulde toegesproken aan
het Harmoniecorps en da spelers der stukjes.
TH SIJbeltarspel.
De raad dezer gemeente benoemde in zjjne zitting van
13 dezer tot gemeente-ontvanger den heer G. Bossen,
die reeds tjjdeljjk deze betrekking bekleedde.
Uit den Helder.
Het beituur van het Militair Te huis te Den Helder
heeft van H. M. de Koningin f 200 en van H. M. de
Koningin-Moeder f 100 ontvangen, als bjjdrage veor
de stichting van een doelmatiger gebouw.
Diefstal ln de Amsterdanssche bears.
Gisteren heeft een jengmenseh in de gaanderjjen
van het beursgebouw te Amsterdam drie koperen
straalpjjpen van annihilateurs, welke tegen brandgevaar
op verschillende punten der gaanderjjen zjjn neergezet,
weggenomen. Rechercheurs hebben het gestolen goed
terug gevonden bij opkoopers. De dader is neg niet
gevat.
Tweede Kamer van den post van f200 000 voor de Aca
demie, woei van versohiileide gebouwen te Groningen
de vlag.
's Avonds had een fakkeloptocht onder veri belangstel
ling plaats. Op vele plaatsen werd Bengaalsoh vuur
ontstoken. Onder het spelen en zingen van het korjslied
academiegebouw gemarcheerd. Van
vóór het gebouw werd de stoet
werd vlak voor het
de steenen hekpalen
Bsngaalsch verlicht.
Gisternacht
Inbraak.
•li n t> '8 ïen i*',ra>k goplMgd te Baarn in de
villa De Beuk, gelegen aav de Atns erdamsche Straat aldaar,
toebshoorende aan den heer Moltzer, die gedurende den
winter te Au sterdam woont. Zoover reeds bekend is,
zjjn ontvreemd twee fietsen, doch er znllen wel meer
zaken bljjken te zjjn buit gemaakt, daar tal van kasten
waren opengebroken. De inbrekers hebben zich tameljjk
wei thais gevoeld, ze hebben n.l. het bed van den zoon
naar de keuken gebracht en zioh vermoedeljjk daarop
eenigen tjjd ter ruste gelegd.
Kervende gevonden.
Bjj de Klomp, onder Veenendaal, is de 40-jarige van
*an 5 kinderen, stervende gevonden. Hg was
dgkbaar van sjjn wagen gevallen, waarmede hg op weg
was van Wageuingen naar Amersfoort, en overleed een
uur later. Uiterljjk letsel werd niet gevonden.
niginr—i un j i u*m
Hrlller la vryheld.
De dienstweigerende landweerplichtige Kriller is gister
uit de gevangenis te Haarlem ontslagen.
Zigeuners
Ter hoogte van het Pruissisch grensplaatsje Düanebrook
maakten eergisteren twee troepen zigeuners aanstalten
de Nederlandeche grens over te gaan. Toen zg begrepen,
dat dit niet geduld zou worden, zikten zjj Zuidelgk af
om ter heogte van Bellingwolde hun poging te herhalen
Gisternacht keerde een schipper om ongeveer twee uur
te Dordrecht naar zjjn vaartuig, dat op de rivier lag
terug, belast met eenige voorwerpen door hem ingekocht
f9 r'®P zlju knecht aan om hem met een roeiboot aan
boord te helpen, doch deze sliep en hoorde niets. Onge
duldig liep de schippsr op en neer langs den kant en
had het ongeluk in 't water te tuimelen. Zgn goederen
in den steek latend zwom hjj naar een trapje en klau
terde woer rillend van kou op den wal. Op het politie
bureau in de buurt vroeg hjj zich wat te mogen warmen,
wat werd toegestaan. Terwjjl hg zich wat droogde, vroeg
men naar zjjnjjnaam en woonplaats en de drenkeling gaf
do gevraagde inlichtingen zonder eenigen argwaan. Maar
de politie sloeg het^ Alg. Politieblad eens na en
t bleek dat de schipper nog twee geldboeten moest
betalen en subsidiair hechtenis moest ondergaan.
De arme schipper was dus leeljjk in den val geloopen
Hg betaalde eohter gewillig.
Ken wanhoopsdaad t
huisbaas, eigenaar van een huis in de Janslang-
te
Een
straat te Arnhem had met een onwiiligen hoarder vo
oende man wilde niet betalen. Da huisbaas heeft na
dat alle aangewende middelen niets baatten, gisteren den
schoorsteen laten diohtmetselen en bovendien de ruiten
stuk laten slaan.
ri'overtredlni door een burgemeester 1
ie Harderwjjk heeft de burgemeester een huis gebuurd,
dat aan d* gemeente toebehoort of waarvan althans door
de gemeente huur wordt getrokken.
ke?r ^''r'a8ai Rd van den Gemeenteraad aldaar,
ziet daarin wetsovertreding en heeft in den Gemeenteraad
medegedeeld, dat hg voornemens is over deze zaak een
oordeel der Regearing uit te lokken.
Ken uitvinding.
Door een Rotterdamsoh varensgezel, den heer J. M.
1 roost, is eon uitvinding op het gebied van de stoom
turbines in Amerika gepatenteerd. De uitvinder verwacht
besparing van kolen- en olieverbrnik en beweert tevens,
dat de kosten van de installatie kleiner zgn dan tot he
den het geval was. Het voornaamste punt is evenwel
de snelheid. Door een bjjzondere eonstruotie meent de
uitvinder 40 m, per uur te zullen halen.
Ongtlnkken.
Eon koetsier te Loersum eon jong paard aan het dres-
seoren zjjade, had het ongeluk, doordat het paard angstig
werd voor de passoerende tram, met paard en kar tegen
do machine aan te komen, die paard en kar een eind
medesleepte. Eorst toen de tram tot stilstand was ge
bracht, kwam de kar los. Do koetsier viel van de kar,
doch bekwam nagenoeg geon lotsel. Ook het paard was
z(>o«oed als ongedeerd. Da boomen van dt dreaseerkar
Waren eohter gebroken.
Nieuws uit Hoorn.
Gestrand.
Nabjj het posthuis te Vlieland is gister de stoom
trawler Clyvia (IJmuiden 125) gestrand. De equipage is
gered, behalve de kok, die verdronken is. Het schip zit
hoog op het strand.
Aardappelschillen ln de kazerne.
Door den minister van oorlog is vastgesteld, dat bjj
het le regiment vesting-artillerie een proef zal worden
genomen met aardappelmaehiies voor het schillen der
aardappelen voor de manschappen-menage. Tot dit doel
zgn in de kazerne twee machines aanwezig, die door
middel van een gasmotor in beweging worden gebracht.
Gistermiddag is men met deze proefneming aangevangen.
He Universiteit te Groningen.
Bjj het bekend worden van de aanneming door de
»W est-Frisia.*
Dikwgls, zeer dikwgls bebbsn we reeds het voorrecht
gesmaakt, een voorstelling van de Redergkerskamer »West-
Frisia» bg te wonen. Maar e9n avond, zooals die van
gister, mag zeker wel tot de uitzonderingen worden ge
rekend. Bjj die voorstelling toch, was zóó de kunst, de
ware kunet aan hel woord, dat de opvoering boven onze
lof is verheven.
Gegeven werd in de eerste plaats, vZieleketens», too-
neelspel van Nestor de Fiére. Een ééa-aeter, zóó intens-
mooi, zóó diep-gevoeld, en zóó fijn tot in alle onderdeelen
weergegeven, dat we ons niet herinneren, zóóveel kunst
te hebben genoten, dan toen we het korte intieme stukje
zagen afwerken. Af, geheel-éf was aller spel. Voldoe
ning, de grootste voldoening moet de vertolking van alle
medespelenden, aan ieder hebben gegeven. Treffende,
passende, aandoenljjke momenten, zgn er in *Zieleketens»
te over. En door hnt gevoelvolle spel, bleef de emotie
dan ook niet onder. Hulde, aan allen, zonder uitzondering.
Weldadig deed de sierljjke Vlaamsohe Kleedjj, van
vóór 100 jaar, aan. Geheel in stjjl was de entourage.
Dit alles werkte ssman, om ons te geven een geheel,
zóó aangrjjpend mooi, dat we niet mogen nalaten, da
Kamer harteljjk te danken, voor de opvoering van
»Zieleketens.«
Daarna ging »Jan Ongeluk* kluoht in drie bedrgven,
van Blumenthal en Kadeiberg.
Gelachen, smakeljjk is er gelachen om de gezonde
humor, waaraan deze klacht zoo rjjk is. 't Is een opeen
stapeling van geestige zetten, van leuke tooneeltjes, die
goed bjj het talrjjkc publiek insloegen.
»Jan Ongeluk» werd vrjj en ioB gespeeld, iets wat
alleen kan worden verkregen door lang en ernstig repe-
teeren, maar tevens iets wat een welslagen van het op
voeren van dit stnk waarborgt. Ook nu werkten allen
weer jjverig mede, om de vertolking te maken tot een
bg zonder mooie.
Waar we dus ook van dezen avond moeten constateeren
dat hg er één was, waarbjj de Kamer een verbazend
succes behaalde, daar mogen we niet nalaten tevens een
welgemeend compliment te maken aan den heer Jean
Baptist Dietrich, die voor zoo'n nitstekenden grime
zorgde. Men kon zoo zien, dat ook hier de meeseer in
het vak was werkzaam geweest.
Overgeplaats t.
Do ehcf-oo<iimies der direote belastingon, de heer J.
A. Westerbring alhier, wordt met ingang van 1 Januari
overgeplaatst naar Zaandam.
»U.d. I. W.v.O.*
Daar de heer Zimmerman het, door zgn vertrek naar
Leeuwarden, in het belang van de gymnastiek- en
schermvereeniging »U. d. I. W. v. O.* had geacht te
bedanken voor zgn Beschermheerschap, had genoemde
vereeniging dit aangeboden aan den opvolger van Bur
gemeester Zimmerman, den heer De Joncheere.
Deze, veel sympathie gevoelende voor onze kranige
turner-vereeniging, had de nitnoodiging aangenomen.
Gisteravond had in het gymnastiekgebouw de installatie
en het overhandigen van hot gouden insigne met zekere
plechtigheid plaats. De heer Van Leersum, voorzitter der
vereeniging, hield daarbjj een speech, waarin hjj natuurljjk
niet naliet in herinnering te brengen, wat Burgemeester
Zimmermam voor de ver/eniging had gedaan. De nieuwe
Beschermheer beantwoordde met een speech, daarbjj zgn
sympathie uitdrukkenee, die bg gevoelde voor de gym
nastiek in bet algemeen en »U. di I. W. v. 0.« in het
bijzonder.
De heer J. van Veen, predikant te Hersbroek is niet
te Zieriksee baroepen, doch heeft toezegging naar Renesse
o.a. (classis Zieriksee) ontvangen.
Volgens achterstaande advertentie zal het dit jaar 35
jaar zgn geleden dat de Bnrger-8ociëteit werd opgerioht,
daarom heeft het Bestuur gemeend bg deze gelegen
heid dien leden een gezelligen feestavond aan te bieden,
den 15 Dec. in de zaal »Diligentia« leden
hebben vrijen toegang met éése dame, waarvoor pro
gramma's zjjn toegezonden.
Mr. H. wan
Bakel over Malcontenten onder
de Vrijzinnig-godsdienst! gen.
Men schrjjft ons van welwillende zjj de
Voor een heiaas slecht bezochte vergadering van
leden der afdeeling Alkmaar e.o. van den Nederlandschen
Protestantenbond trad dr. Van Bakel, Ev. Luth. predi
kant teHaarlem op met het hierboven genoemd onderwerp.
Spreker begon met te vragen, wat reden tot mal-
contentie in het vrjjzinnig Protestantisme geeft. Er
zjjn nevelen over de Protestantsche belqdenis getogen,
en als er bljjdschap in die beljjdenis zal wezen, dan
zullen die nevelen moeten verdwjjnen. De verwarring
in het Protestantisme is groot. Luther heeft de groote
beginselen van vrjjheid en souvereiniteit des gewetens
geproclameerd. Maar die groote beginselen bleken een
te zwaar bezit. Reeds spoedig na hem ontstond de
verwarring. En zoo hebben wjj met de vreugde door
Luthers werk gegeven, ook de zorgen geërfd. Reeds
Luther bewjjst hoe de zucht des behouds den gods-
dienstigen mensch in het bloed zit. Waar deze groote
zoo deed moesten de kleineren wel volgen. Zoo ont
stond een groot gekibbel over de leer. Slechts weinig
echt vrjje menschen stonden er op. Een noodzakeljjk
gevolg was, dat ketterjj zich steeds weer in het Pro
testantisme vertoonde. Vooral in de dagen na den
triumf der nieuwere natuurwetenschap werd de unifor
miteit in het Protestantisme verbroken. De modernen
pleitten voor een hoogere schriftbeschouwing, ze wezen
erop hoe de letter doodt en alleen de geest levend
maaktmaar daartegen kwam natuurljjk een sterke
reactie en steeds groeter werd de kring die het nieuwe
licht schuwde. Men verweet de nieuwe richting, dat
de vrjjheid losbandigheid gaf, er was onder hen geen
opofferingsgezindheid, geen trouw meer bjj hen aan het
van de vaderen overgeleverde.
Wie bekend is met de verhoudingen ia de moderne
wereld, zal dan ook rouwen over die ontrouw. Prof.
Oort zegt in zjjn pleidooi voor de moderne richting in
Pro en Contradat de overgroote meerderheid der
menschen niet ontwikkeld genoeg is voor de vérstrek
kende beginselen van het modernisme, evenmin in staat
om God in volkomen vrjjheid te dienen. God laat de
menschen vrjj en nu moeten ze hun weg maar vinden
in de bonte en raadselachtige wereld. Spreker vraagt
kunnen we nog eerbied hebben voor dien God? Heeft
Hjj dan met opzet Zjjne waarheid verborgen voor de
menschen? Is er dan tweeërlei waarheid f En is het
niet waar dat 't Evangelie, zooals het door de modernen
weer in zuiverheid is aan het licht gebracht, verborgen
is voor wjjzen en verstandigen en den kinderkens is
geopenbaard Zoo zjjn er tal van vragen die bjj hem
opkomen. Zjj eischen een antwoord, 't Geldt hier een
schoone toekomst te hebben of ten onder te gaan. Staat
de Christenprediker in dé waarheid of zal hjj de men
schen in het onzekere laten versmachten Brengt hjj
de bljjde boodschap of is hjj zelf ook een dwalende herder
Er is een behoefte aan be vrjj ding, er is een gevoel van
onvoldaanheid, ook onder de leeken. Komt dit alleen
door een gebrek aan inzicht Vanwaar dan de onver
schilligheid voor kerkeljjk leven bjj zoovelen die toch
prat gaan op hun helder inzicht Ook onder de leeken
wordt deze vraag gedaan. Velen zoeken de oorzaak in
de geaardheid van het modernisme. Men zegt en dit
is een groote dwaling de moderne richting heeft een
afbrekend karakter. Er moge over hef algemeen aan
de kerk meer trouw zjjn bjj de orthodoxiedaar heeft
men toch niet het monopolie der religie;
Slooperswerk heeft het modernisme nooit verrioht.
Het is niet gekomen om te ontbinden: maar om te
vervallen. Men moet zeer sterk opkomen tegen den
waan alsof het modernisme slechts negatief ware. Het
kent integendeel een zeer werkeljjk positief levenhet
heeft zjjn ja-zeggen tot alles wat komt uit den leven
den God.
Een ander bezwaar tegen den modernen godsdienst
is, dat hjj te veel is voor de aristocraten naar den
geesthjj kan de eenveudigen niet boeien geeft hnn
geen steun en heeft geen de maatschappij hervormend
karakter. Hjj schuwt als geheel den socialen strijd.
Wel doet hjj aan filantropie en volgt in dezen de
orthodoxie maar hjj voelt, heeft en doet te weinig voor
de groote sociale nooden. En juist daarop heeft het
volk in onze dagen zgn aandacht gevestigd. Dit is
een zeer ernstige aanklacht en bindt in zioh een
droeve profetie. Is zjj gerechtvaardigd f Blijven wjj
als modernen rustig en daardoor schuldig te midden
der groote onrnstigheid Neen. Al is men geen pleit
bezorger voor de een of andere sociale theorie dan
behoeft men nog volstrekt niet onverschillig te zgn
veor de sociale nooden. Maar van den kansel mogen
geen sociale theorieën behandeld worden. Het gebied
van het openbare leven moge hoog en machtig zgn,
hooger en machtiger is het gebied der vroomheidhet
gebied van het eeuwige achter het tijdelijke, van het
verborgene achter al het wisselende en vergankelijke.
Zegenend is de vroomheid die in stilte werkt. Die
vroomheid zoekt het Koninkrjjk Gods en Zgn gerech
tigheid. Het werk op gebied des geestes in de stilte
is van onberekenbaar groeten invloed.
Esn derde bezwaar is, dat het modernisme is bljjmoe-
dig optimistisch, dat het geen bevrjjding en vertroosting
kent voor hen die gebukt gaan onder de zonde. Het:
Komt tot mjj en ik zal U rust geven* mist voor den
moderne zgn diepte, het kent Gods toorn niet. Wel kent
het de liefde Gods voor den zondaar, wel roept hetver
heugt U I Maar omdat het in de leer van de verzoening
Gods door het bloed van Christus te feilen wraak zag
en de leer der eeuwige verdoemenis te afschaweljjk vond,
