No. 72
Honderd en negende jaargang
1907.
DAGBLAD VOOR ALKMA A R. EN OMSTREKEN.
DINSDAG
Priji der gewene advertentiSn
26 MAART.
Brankwet
Uit Hof- en Hoofdstad.
BINNENLAND
Deze Courant wordt eiken avondbehalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80franco door het geheele Rijk f f,—
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3
Per regel f Q,fQ. By groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N.|V. Boek- en Handelsdrukkerij
v|h. HERMs. OOSTER ZOON, Yoordam O 9.
ALKIHAARSCHE COURANT.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Alkmaar
brengen ter algemeene kennis, dat bg ban college is
ingekomen een verzoekschrift van
0. P. NUIJENS, aldaar, om verlof tot den verkoop tob
alcohoiboadenden anderee dan sterken drank in het psrces
Schapenstee?, B. 14.
Binnen twee weken na deze bekendmaking kan een
ieder tegen het verleenen ran het',Terlof schriftelijke
bezwaren indienen.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
G RIPPING, Voorzitter.
DONATH Secretaris,
Alkmaar, den 25 Maart 1907.
Alkmaar, 26 Maart.
Het schijnt dat de geschiedenis degenen in het
gelijk wil stellen, die van den beginne afaan van
meening waren, dat Frankrijk nooit zijn hand hac
moeten steken in het Marokkaansche wespennest.
Tot heden heeft Frankrijk niets dan verdriet be
leefd van het verdrag van 8 April 1904, waarbij
Engeland de republiek o.a. vrijheid van handelen
in Marokko gaf. Verdriet en nadeel. Wij be
hoeven, om dit nader aan te toonen, niet te ver
wijzen naar de conferentie van Algéciras. Toch zij
medegedeeld, dat volgens een cijferaar Frankrijk
tot heden aan Marokko ten koste'* gelegd heeft een
som van 144 millioen francs.
En waar is het einde
Ook thans is Frankrijk weder"gedwongen maat
regelen tegen Marokko te nemen. Een tweetal
oorlogsbodems, de Jeanne d' Are en de Lalande heb
ben zich op bevel van den minister van marine
Thomson naar de Marokkaansche wateren begeven.
In Tanger zullen den bevelhebbers nadere instructies
worden gegeven. Het vermoorden van een Fransch
onderdaan is de oorzaak van deze maatregelen. Dit
is geschied te MarrakeBj, zooals de bladen allen
melden. Maar Marrakesj el Hamrah, d. w. z. de
roode, of schoone, is de Arabische naam voor Ma
rokko, naast Fez de hoofdstad van het'rijk. Deze
stad is gelegen in het binnenland en daar woonde
een Fransch dokter, dr. Mauchamp, die zich de
vriendschap der inboorlingen had verworven door
hun gratis geneeskundige hulp te verstrekken, ter
wijl hij hun achting had verkregen door" zjjn kennis
van de Mohammedaansche zeden/||Doch de Marok
kaansche vriendschap en achting schijnen al even
min bestendig van duur te zijn alsfdejliefde het
volgens het vers van Tollens is. Zijn dood is te
wijten aan het feit, dat hij een vlaggestok op zijn
woning had geplaatst. Deze stok moest gebruikt
worden bij aardopmetingen, welke werden verricht
door den Franschen geleerde en ontdekkingsreiziger
professor Dentil, die met zijn echtgenoote bij den
dokter gelogeerd was. Maar de inboorlingen meen
den dat die stok daar stond in verband met de
telegrafie zonder draad en dit wektejhun haat "op.
Waarom valt uit de berichten niet af te leiden.
In sommige bladen worden de vijandige gevoelens
der inboorlingen verklaard uit de omstandigheid dat
de dokter, naar zij meenden, tegen den wil der re
geering, welke dergelijke instrumenten ten strengste
weert, instrumenten voor draadlooze telegrafie had
binnen gesmokkeld. Andere bladen beweren echter
dat de Marokkanen deze telegrafie beschouwen als
toovenarij, en ieder die zich er mede bezig houdt
als een heksenmeester, iemand die zich inlaat met
helsche geesten. Hoe het ook zij, ze waren woedend
op dr. Mauchamp en toen deze zich, heden een
week geleden, 's ochtends als gewoonlijk zijn zie
kenhuis verliet, werd hij met steenen en messen
aangevallen door een opgewonden volksmenigte,
welke hem doodde. Over het lot van hetechtp°aar
Dentil verkeert men nog in het onzekere. Den
vice-consul van Mazagan, een kustplaats werd gelast,
onmiddellijk alle mogelijke maatregelen ter bescher
ming van deze beide personen te nemen
Doch ook andere personen werden bedreigd. Zoo
is men het huis vau den Engelschen consulairen
agent binnengedrongen, doch van uit deze woning
werd geschoten op de inboorlingen, van welke
enkelen werden gedood en gewond. Wanneer
Frankrijk krachtig wil optreden, dan zal het daarin
dan ook wel gesteund worden door andere mogend
heden, wier onderdanen in Marokko eveneens
gevaar loopen.
In Frankrijk veroorzaakten de berichten over het
bovenstaande een begrijpelijke opwinding. De bladen
beschouwden het als een hoogst ernstig vergrijp,
dat de Fransche regeering niet streng genoeg kon
behandelen. Zij wezen er op, dat sedert de con
ferentie van Algéciras de vreemdelingen in Marokko
aan reel grooter gevaar blootgesteld waren dan te
Toren en dat vooral het leven der Franschen werd
bedreigd. Een van hen, de Echo de Paris be
weerde zelfs, dat deze laatste moord het logische
gevolg was van de anti-Fransche beweging, welke
in Marokko in den Duitschen dokter Holtzmann een
va®L voornaamste aanstichters vindt.
Een der gematigste Fransche bladen, de Temps
zeide„Het is helaas maar al te duidelijk dat de
Duitsche politiek sedert twee jaar de Maghzen en
zijn volk in hun houding heeft versterkt. We nemen
aan, dat de Duitsche regeering dit voorval niet
voorzien heeft en het betreurt, doch waar is het,
dat ditzelfde voorval, dat vandaag Frankrijk onrust
veroorzaakt, morgen Duitschland onrust kan bezorgen.
Hoe meer commercieel belang Duitschland bij Ma
rokko heeft, des te grooter wordt de noodzakelijk
heid, mede voor de openbare veiligheid te waken.
De geest van Europeesche solidariteit heeft Duitsch
land sedert de laatste maanden ontbroken. We
hopen, dat deze thans levendig zal worden.''
Dat zijn niet onvriendelijke woorden, maar het
gewone gescheld van Fransche bladen als de Matin
laat zich, tot groote spijt en ergernis der Duitschers,
ook weer hooren.
De meeste couranten zoeken evenwel de schuld
en zij worden in deze opvatting bevestigd door
hetgeen een te Tanger verschijnend blad schrijft"
bij de Maghzen, de regeering.
Frankrijk eischt dan ook voldoening van Marokko.
De Ministerraad is gisteren bijeengekomen en op
voorstel van den minister van buitenlandsehe zaken
werd besloten over te gaan tot voorloopige in
bezitneming van Oledjda, een plaats welke dicht
bij het Fransche gebied Oran gelegen is, totdat de
Marokkaansche regeering heeft voldaan aan de ge-
eischte genoegdoening, naar men zegt bestaande in de
bestraffing van de schuldigen het geven van een
schadeloosstelling aan de familie van het slachtoffer
en het bestemmen van een belangrijk bedrag voor
de stichting van een Fransche weldadigheids-instel
ling in Marokko.
De Marokkaansche regeering zal ditmaal waar
schijnlijk wel wederom eieren voor haar geld kiezen
en toegeven doch zij bezorgt Frankrijk intus-
schen heel wat last en onaangenaamheden. Maar
wat deed Marianne haar hand in dit wespennest te
steken
genomen aan do door da »C»ra6gie>Siic'ating«"uitg8-
gerchrevca prjjs vraag voor het ontwerpen van hst Vredes
paleis, san dagvaarding tegen da «Öarnegie-Stichting*
uitgebracht.
Galjjk mee zich herinneren zal is'aenigea tjjd galedan
door dezelfde hoeren, dia na de dagvaarding habb.n
doen uitbrengen, esn protest gedaan aan de «Oarnegie-
S'ichting*, hetwelk echter door hst bestaar dier stich
ting geheel oabeaatwoord is gelaten.
Thans is dit protest gevolgd door de onderhavige
dagvaarding, waarfcjj wordt gevorderd ontbinding van de-
overeenkomsten, welke volgens de bepalingen van het
programma der prjjsvraag door de inzending bjj hst
bestaar der «Carnegie-S ichting* banner bouwplannen
en teeksaisgen tusschen de^ «Oaraegie Stichting* en de
eischende architecten zjjn tof stand gekomen en vrroor-
dveling dor «Carnsgie Stichting* 5 om aan deze hserea
alle schaden te vergoeden, die een gevolg zjjn van d»
wanpraes'atie der «Carsegie Stichting* ten hannes op
zichte, walke schade echter in de dagvaarding uitdrnkke-
ljjk beperkt wordt tot de werkeljjk voor het vervaardigen
banner bouwplannen en teekaningen gemaakte onkosten.
Bovendien wordt gevraagd veroordesling van da «Car
negie-Stichtingin de procaskoaten.
Daze eischea zjjn gegrond op een aantal uTde dag
vaarding ia den breeds omschreven overtredingen door
het bestaar der Carnegie-Stichting*, en de door haar
voor het booordeelsn' dor inzendingen gestelde jarj, van
de bepalingen van hst programma der prjjsvraag.
3e crisis.
De Standaard werd door m'. Heemskerk gemachtigd,
te verklaren, „dat hij geen opdracht tot Kabinetsformatie
heeft ontvangenóók niet zich heeft belast met voor
bereidende stappen, en dat hij geen enkele poging in
dien zin heeft aangewend."
Naar aanleiding daarvan vraagt Het Vad.:
Zon De Standaard bij den heer Heemskerk misschien
rog eens willen informeeres, of het ook niet waar is,
dat aan ie rechterzijde een opdracht is verstrekt, en
dat deze niet geweigerd is geworden, zonder dat de
heer^ Heemskerk, als leider van do anii-revolationaire
partij in de Tweede Kamer, daarover is geraadpleegd P
«■BDMHMMMHM
flle Zuid-Afrikaan sche tentoonstelling
geopend.
Gistermiddag is in de Coseertzaal va* Artis de Zuid-
Afrikaassche tentoonstelling geopend. De tentoonstelling
sooals zii in de groote Artiszaal zioh voordoet, maakt
een goeden indrak.
Wel is zij niet onoverzienbaar groot, doch toch telt
zij talrijke inzendingen, die met goeden smaak te
midden van groen en vlaggentropheeën in de ruime
üohte zaal zjjn uitgestald, dat me* onmiddellijk de
zeer gelukkige, veel voldoening schenkende overtuiging
in zich voelt rijzen, dat men daar nu werkelijk voor
zich ziet een volledige verzameling der producten van
landbouw, veeteelt, mijnbouw, grootindustrie en huis
nijverheid, welke door het vruchtbare en nijvere Zuid-
Afrika geleverd kunnen worden.
Tot da plechtige opening der tentoonstelling waren
uitgenoodigd, de verschillende ministers, de Commissa
rissen der Koningin, het Provinoiaal Bestuur, leden
der Eerste esa Tweede Kamer voor Amsterdam, Burge
meester en Wethouders dezer gemeente ©n de Raads
leden, bestuur en leden der Kamer van Koophandel
en Fabrieken, leden der rechtelijke macht, vertegen
woordigers van land- en zeemacht hier ter steda en
andere autoriteiten.
Toen dezen zich met tal van belangstellenden hadden
vereenigd in de Koningszaal, sprak de voorzitter van
het tentoonstellingscomitó jhr. mr. C. J. den Tex
die zerst met den Minister van Landbouw, Handel
en Nijverheid, mr. Veegensea de leden van het comité
aan een lunch had aangezeten de openingsrede uit.
Staatscowsiissle JKiddeasfand.
Naar aanleiding van verschillende berichten aangaande
de in te stellen Commissie van Ecqc«:e ia zake de ver
houdingen waarin hier te lande de Middenstand verkeert,
meldt De Tel., dat hoewel in beginsel door den Minister
besloten was maatregelen tot het doen benoemen van
zulk een Erqcóïe-commissie te zullen nemen, dit nog
niet zoover is gevorderd, dat van een officieele instelling
dezer commissie sprake zou kannen zjjn.
Hiertoe is toch nooiig een besluit der Staten-Generaal,
ec zooals men kan weteu is een voorstel tot de benoe
ming van bedoelde commissie met erqaaie-bevoegdheden
nog niet door de Regeering bij de Tweede Kamer ingediend.
Alle berichten dienaangaande, zelfs met vermelding
van naam, zjjn dan ook niet weinig voorbarig.
»e dagvaarding van de „Caraegle-Slichtliig".
Naar gemeld wordt is thans ten verzoeke van een
aantal Nederlandsehe architecten, die allen hebben deel-
Rudolf in de Arnh. Ct. betoogt, dst de mogendheden
bjj voorbaat de schuld op elkander schuiven als straks
de voorstellen tot verminderde wapening mislukken.
«Het zal dan ook wsrkeljjk maar batsr zjjn die voor
stellen niet ter tafel te breage», wast worden zg na
esn débat vol wantrouwen en argwaan verworpea, dan
zou de Vredesconferentie m;.38c'aion niet slechts eon risér,
maar mogeljjk wel eas gevaar worden. Een heroïek,
mta- wellicht doodeljjk geneesmiddel, worde" den patiënt
bespaard.
Hoe zal 't intussohen ten onzent gestold zjjn om den
gastheersplieht behoorljjk te vervullen Misschien dat
er ieder oogaaMik een wending komen kan, maar voor
'fc moment sohjjnt de crisis bsdsskelgk slepend. Aan
wdslagea van mr. Oort v. d. Linden's poging valt ba-
zwaarljjk meer te denkon, trouwens zoodra verteld
werd dat hg de vorming van een conservatief-liberaal
Kabinet beproeven zou, scheen een mislukking onvrmjj
deljjk, want waarvandaan zou dan eea geschikt negental
moeten komen, en, indien al vindbaar, wat zou .dat
negental uitrichten
E ;n nieuw ministerie Koyper M*t esa spoedige
Kamar-ontbisg in zicht, Dit ontbreekt er sog maar
aar. Apropos van da Vredesconferentie mag daa ook nog
wel eens het &<andaarc?«artik*l in herinnering kom ar,
das reeds voor weken die bijeenkomst vaa gszaateu uit
heel de zgn. beschaafde wereld als esn ernstigan hinder
paal aanwess om nu een Kabinetswisseling te beginnen.
Dr. Knyper is 't vermoadelgk mat die opvatting e,B8'
ea zal dus bezwaarljjk nu opnieuw hef Binnenhof gaan
betrekken.
Men moge van die co»f«entie denken wat men wil
natuurljjk moet toch ieder Nederlander op een waardige
oatvangst gesteld zijn. H-ar bgesnkomst ia oss kleine
land is ean soort vaa serbewgs, dat verplichtingen op
legt. Evenmin als mes, om esa haisuïjjü baeld te ge
bruiken, midden in de groote schoonmaak de deftigste
gaston, die men verwachten kan, zal gaan ontvangen
maar desnoods de schoonmaak dan uitstellen zal zoo
mag 't, gouvernementeel, gses ontredderd huishouden
zjje, waar die deftige vergadering* binnen komt.
Als men daa e ndelgk wel tot hst inzicht moet ge
komen zjjn, dat een degeljjke nieuws combinatie niet te Tor
man is, daar makefman. van den nood eea; deugd'en her-
steile hst démissionaire Kabinet, dat menig bekwaam
lid bevat en nog nuttig werk verrichten, kan. De toe-
gebrachte schade is nooit geheel te herstsïlen, maar zal
dan toch binnenlredeljjke grenzen blgvrn. Doch, werpt
men tegen, zelfs dan zal mea moeite met de Vredes
conferentie hebben, want da Minister van Tets van Gou
driaan wil bepaald zgn ontsiag. Z >u esn beroep op zjjn
dérouement, door de Koningin gedaan, geen uitwerking
hebben? Laat o s het tegendeel hopen,
Da Haagsche briefsch-gver in het Dagblad van Gouda
meent, dat er eens epidemie van^onpractueh handelen in
Den Haag is uitgebroken. «Afgezien van de dsgelgkf
t«rugkeeronde panterjjsn aan bestrati-g en dergelgke,
afgezien van de onprsctisehe wgze van straat-politie-to*-
z:cht, waardoor aan kwajongens ea:. bet veld ru'm ge
laten wordt,"heeft de bBcil nu ook een deel der burgerjj,
uit den winkelstand aamelgk, aangetast op eeae wyze,
dia aan krankzinnigheid doet denken. Het gaat maar om
weinig minder dan een tegen den grond gooien vaa de
halve binnenstad, stadhuis incluis, met alles wat tusschen
Spuistraat, Schoolstraat, Nobeistraat en Buitenhof is
«staande ea gelegenEen mooi, een grootech, een breed-
gedacht plan, w.»nt Den Haag most eene wereldstad
worden 1 Er ontbreken alleen maar een paar kleinig-
hedenlo. eese nabjjkomende aanwijzing van waar de
millioenea moeten komen, die met bet plan gemoeid
zoudon zjjü, en 2o. het grootstads karakter van Den
Haag en van de Hagenaars.
Mea gaat niet zitten en zegt«Ik ga sene wereldstad
maker*. Eene wereldstad verkrggt hare positie als zoo
danig door de samenwerking van tal van factoren, waar
onder eene energieke bevolking, die hart heeft voor de
stad, waarin zjj geboren en opae-oed is, waarmede zjj
ééa is. Nu daze, de eigenijjks Hagenaars, maken maar
eon klein deel der bevolkieg nit, da rest bestaat nit
elementen, die er zich gevestigd hebben, deels omdat
hunne positie als ambtenaren of militairen het eiechte,
deels omdat zjj er riöala of fictieve attracties in zagen,
en... vrij zgn or weer van daan te trekken wanneer
esne andera plaats hen meer gaat bekoren. Et zgn tal
van mooi gelegen plaatsen in Nederland, die maar wachten
op eene bevolking, waaronder eenige e ergieke mannen,
die ze omhoog weet te stuwen.
Die stuwkracht ontbreekt hier. Den Haag is lot
stervens tos saai, al verdrinken wjj negen maanden vaa
't jaar in muziek, en nog eens muziek, plus drie maan
den Ku'haus in den zomer. De Haagbewoner is een
imitatief wezen, die doet wat hjj doet, omdat een ander
hst doet, en doet iets anders dood oneohnldig
niet, omdat een ander het niet doet. Er is geen bevol
king; er is een aantal groots en kleine cötaries, die
elkander schuwen als de pest, en waar zjj nood-gedrongen
samenkomen moeten, een muur vax jjs stellen tusEohsn
z ch, en hem dien zjj msenen een sport lager op do
ladder te staan. Komt daaruit eene wereldstad
De badplaats, zou men kunnen msenen, is de groote
attractie van Den Haag. Voor den zomer, hoogstens *ier
maanden, zeer zeker. Maar Scheveningen is geen Nizta,
geen Brighton, Goddank nog geen Monaco de Noordzee
kust is geen Rivièra, geen Cöte d'azur, waar de luxo
der oude en nieuwe wereld zich concentreert om het
barre seizoen te ontvlieden. Er zou heel wat moeten ge
beuren eer Den Hasg ea Scheveningen elkaar aanvullen
als badplaats, lexo residentie en vertierstad, tot wereld
stad, jzouden kunnen worden,Dat men met het oogop de door
de woningwat in het leven geroepen bevolkingsverplaat
sing. zich bavljjtigt om de uit hunne krotten verjaagden
aan goed gebouwde arbeiderswijken te helpen, vindtHk
uitstekend, dat men zich er op toelegt om de zich om
die stad bavindeade b uwterreinen naar een practisch ea
voor het oog aesthetisch plan te btbonwec, is van ont
wikkelds mannen niet anders te verwachten, maar men
houda de bureaux er buiten. Msn benoeme des
kundige, een man van erkende ervaring in stedenbouw,
eea kunstenaar in zjja vak, late de betweters praten en
en zet de praters buiten de deur.
Zóó kan door éé<e vaste hand vaste leiding aan het
werk worden gegeven, ióó kan Den Haag tgse oude
reputatie vaa «mooie stad*, die zjj hard op weg is te
verspelen, terugkrjjgen, en zullen wjj, vergevensgezind
een oog sln.tsn voor de rechtc-straten leeljjkheid A MAmé-
ricaine, die ons nu sommige bnurten ai doet rnjjden
wegens hars déprimeerende eenvormigheid. Men traehte
Soheveningea's bloei te bevorderen door bjj slecht weer
den badgasten in de stad iets meer te genieten te geven
dan het gezicht op gesloten vensterluiken met bordjes
er op «nit de stad*,
Maar bovenal, laten de Haagbswoners eens met den
sleur breken ea trachten aan Dan Haag de reputatie te
bezorgen vaa eeae prettige, een gszellige stad. Daarvoor
zgn gsen raadfcommissies, wettig of onwettig, met of
zonder directeur vaa P. W. er in, er bg of er raast,
nood'g. Daartoe is alleen noodig bieksn mot een
slenrig Hagism».
Misschien gesft Oarnegie dan wel een paar milliard
om de binnenstad te verruimen. In handen van B. en W.
voor praeadvies*.
Men zeide eens van ees land »Er is geen voik,
er zjja partgen*.
Schrjjvende over een tentoonstelling in «Polchri:* merkt
de Haagsche konter van de Prov. Gron. Ct. op:
Van de confraters, die op dit oogenblik de derde grosp
in de tentoonstellingszaal vormen heeft een zeer jeugdig
pensselvoerder, uit Woerden geboortig, bijzonder de aan
dacht getrokken. Zgn vader is huisschilder in het eer
zame stadje, maar een verver met hoogere aspiratiöa dan
om deuren en ramen te verven en hoogstens uw kippen-
hok mooi te beschilderen. De huisschilder in quaestie
vermeit z'cla ook wel, als 't werk slap gaat, in 't
kopieeren van schildergsa, zelfs vaa de Marissen, ah 't
hem gslukt op zoo'n vond besl >g te leggen. Ook gevoelt
bjj rich heel gelukkig als het d*ooreeren van vertrek of
gaag hem wordt opgedragen. Van dezen gverigen man
is do jeugdige Vredenburgh de vevlbelovende spruit.
Door kennismaking met den welbekenden schilder Roer-
meester, die veel in Woerden's omstreken, in het lasd
van plassen en wuivend riet schildert en zwerft het
studieveld van W. Roelcfs Sr. en van Weissenbach
verder afroomends, was de jonge, eenvoudige schilder
van lieverlede met mannen van het vak in aanraking
gekomen. Zoo toog hjj naar den Haag, dong met zjjna
kaast naar de onderscheiding om werkend lid van Pal-
chri te worden en slaagde hierin, dank zjjns verdienstelijke
inzending. Daarna gelakte het hem ook, pensionnaire
van H. M. de Koningin te worden.
Op doze derde groepententooaste ling gaf hjj negon
bjjdragen en acht daarvan waren binnen eenige dagen
verkochtzóóveel amtiekkeljjks hebben zgne frisscho,
vlug ea handig geschilderde natuurindrukken. Gaarne'
stem ik toe, dat dergelpk succoa niet alles zegt, maar
deze girpen uit de werkvlgkbeid treff n en lokken ióó
door honne waarheid en de goede keuze, dat de burger
man, die van school noci r.'chtieg west, pal blgtt staan
voor de weergeving eener realiteit, waarvan hem door
dezen kunstenaar het pittoreske zoo smakelgk wordt voor
gedragen.
Toeh staat onzo jonkman op eene gevaarlgke helling,
zsggea zjj, die verder zien dan hun neus lang is, door
dien bjj do schüdergm zoo maar nit de mouw schudt.
Da groote gemakkelgkheid waarmede hjj het penseel voert,
zouden hem wel eens tot eene oppsrvlakk;gheid kannen
brengen, die doodend voor zgne kunst kon worden.
In die uitspraak is misschien heel vsel waars, en wjj
hopen, dat de fcrtuinljjke jonge baas, wees landAjjkè
eenvoud en bescheidenheid zioh in de drukke, schreeuwe
rige hofstad nog moailjjk schikt, van die hem aangeboren
