No. 87.
Honderd en negende jaargang.
1907.
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
ZATE11AO
13 APRIL.
Uit den Raad.
BINNENLAND
Deze Courant wordt eiken avsndbehalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alsmaar f 0,80franco door het geheele Kijk f 1,~—
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3
Prijs der gewene advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N.|V. Boek- en Handelsdrukkerij
v|h. HERMs. OOSTEK ZOON Yoordam O 9.
Eigenlijk deugt dit bovenschrift heden niet, omdat
dit artikel niet gaat over een onderwerp uit den
Raad, maar over een zaak, welke nog in den Raad
moet komen, althans zou kunnen komen. Nu de
openbare raadsvergadering van Woensdag een
klein middenmootje tusschen een langen kop en
langen staart van geheime vergaderingen zooals
wij in het vorige overzicht reeds voorspelden, tot
schrijven weinig stof biedt, meenen wij, dat het
oogenblik gunstig is, over een voorstel te spreken,
dat kort geleden in druk is verschenen en onge
twijfeld eerlang in den Raad zal worden behandeld.
We bedoelen het voorstel van de heeren H. J.
Vonk en C. van Buijsen, „betrekking hebbende op
het plan tot reorganisatie van de Burgeravondschool
en de Ambachtsschool" zooals er ten onrechte boven
gedrukt staat. Ten onrechte immers het voorstel
heeft veel meer betrekking op de Burgerschool dan
op het reorganisatieplan.
Het voorstel luidt in zijn geheel als volgt
«Bij het plan tot reorganisatie van de Burgeravondschool
en de Ambachtsschool, hetwelk in de Raadsvergadering
van 12 Maart 1907 is aangehouden, is wel het handels
onderwijs gerégeld van jongelieden die het gewone lager
onderwijs hebben genoten, doch niet dat hetwelk bij onze
voorstellen van 8 April 1901 en 1 November 1905 werd
bedoeld.
Daarbij toch hadden wij het oog op den middenstand,
op de jongelieden die de burgerschool hebben doorloopen
en voor wie de hoogere burgerschool ongeschikt is.
Onder intrekking van de boven aangehaalde voorstellen,
stellen de ondergeteekenden nu voor
I. aan de burgerschool twee klassen te voegen, waar
meer uitgebreid lager onderwijs wordt gegeven als voor
bereiding voor het handelsonderwijs, omvattende Neder-
landsche, Fransche, Duitsche en Engelsche taal, wiskunde,
aardrijkskunde en geschiedenis. De aardrijkskunde moet
voornamelijk handelsaardrijkskunde zijn en onder ge
schiedenis zouden wij alleen willen begrijpen de nieuwe
geschiedenis van af de Fransche revolutie en staatsinrichting.
Onder wiskunde zoude behalve de rekenkunde en de
algebra ook gebracht moeten worden handelsrekenen.
II. aan de burgeravondschool te verbinden een afzon
derlijken tweejarigen handelscursus, toegankelijk voor
hen die het meer uitgebreid onderwijs hebben doorloopen.
Op dezen cursus zouden behalve boekhouden, enkel en
dubbel, ook handelsrecht en de beginselen der staathuis
houdkunde moeten worden onderwezen.
Op deze wijze zouden wij op weinig kostbare wijze ons
doel bereiken.
Het onderwijs sub I bedoeld zoude toch in den beginne
en misschien ook later, indien de klassen klein mochten
blijven, door een onderwijzer gegeven kunnen worden.
Die onderwijzer zoude, behalve de hoofdacte, de acten
voor de drie bovengenoemde talen en lagere wiskunde
moeten bezitten.
Aangezien hij bovendien een zeer ontwikkeld man be
hoort te zijn, zoude zijne belooning weinig van die van het
hoofd der school kunnen verschillen.
Bij uitbreiding met bovengenoemd ondefwijs zoude
de daarvoor te genieten rijkssubsidie voor eenen meerderen
onderwijzer te goede komen.
Bij het onderwijs sub II bedoeld, zoude gebruik kunnen
gemaakt worden van dezelfde leerkrachten, benoodigd
voor het thans voorgestelde handelsonderwijs te geven
aan de Burgeravondschool."
Voordat wij in een beoordeeling van het voorstel
treden, wenschen we nog even te releveeren, dat
wij bij de behandeling van het voorstel inzake „de
reorganisatie van de Burgeravondschool en de Am
bachtsschool" uitdrukkelijk hebben opgemerkt, dat
bij aanneming van dat voorstel het handelsonder
wijsvraagstuk in Alkmaar niet zou zijn opgelost en
dat, zoo een avondcursus een meer volledige op
lossing van dit vraagstuk in den weg mocht staan,
de Raad o.i. verstandig zou doen met die voor
dracht te verwerpen.
Wij brengen dit nog eens in herinnering om
duidelijk te doen uitkomen, dat wij bij de hier
volgende bestrijding enkel het voorstel op het oog
hebben, niet het principe, dat er aan ten grondslag
ligt.
Te betreuren is het, dat dit voorstel zoo vaag
en onvolledig toegelicht is. Hebben de beide heeren
indertijd de voorstellen, welke zij thans terugnemen,
vergezeld doen gaan van een breedvoerige memorie
van toelichting, thans volstaan zij met het zeggen
van enkele weinige woorden en zonder verwijzing
naar de vroegere memories, voor zoover deze betrek-
king haduen op hetzelfde onderwerp.
Wat men bij het voorstellen van een dergelijk
plan toch wel het allereerst mag verwachten, is
een kostenberekening. Deze missen we hier. Alleen
wordt gezegd dat „op weinig kostbare wijze" het
doel wordt bereikt. De voorstellers laten het blijk
baar aan B. en W. over na te gaan, hoeveel de
verwezenlijking hunner plannen zou kosten. Zij zeggen:
het college zal dan waarschijnlijk moeten beginnen,
met hun al dadelijk een illusie te ontnemen. Zij
meenen dat men voor uitbreiding met het door
hen voorgestelde onderwijs aan de Burgerschool
Rijkssubsidie zal krijgen. Wij betwijfelen het evenwel
of. artikel 45 van de wet van het Lager Onder
wijs hier van toepassing is. Immers onder lager
onderwijs verstaat de wet slechts de beginselen van
vakken als aardrijkskunde en wiskunde en zoodra in
een bepaald onderdeel van deze vakken les gegeven
wordt in dit geval handelsaardrijkskunde en
handelsrekenen is het geen lager onderwijs meer.
In elk geval met mathematische zekerheid zal
men niet kunnen beweren dat men hier te doen heeft
met lager onderwijs. Volgens artikel 11 van de
Wet op het Middelbaar onderwijs zal dus de
Koningin te beslissen hebben. En nu heeft de
Koningin in een dergelijk geval, dat zich heeft
voorgedaan in een der grootere plaatsen van de
provincie Groningin, beslist dat er op grond van
artikel 45 L. O. geen subsidie kon worden toege
kend, daar het onderwjjs geen lager, maar middel
baar onderwijs is.
Nu is het denkbaar, dat men handelsaardrijks
kunde en handelsrekenen in de haven van subsidie
binnensmokkelt onder de vlag: aardrijkskunde en
rekenen. Dit kan in dit geval echter niet de be
doeling geweest zijn, daar men dan die vakken toch
niet in de voordracht bij hun naam zou hebben
genoemd. Zooals het voorstel voor ons ligt en
zooals wij het dus hebben te beoordeelen kunnen
wij derhalve tot geen andere slotsom komen, dan
dat die subsidie alles behalve zeker is. En wil
men subsidie hebben dan is men aangewezen op een
geheel andere organisatie, moet men aan het hoofd
stellen niet iemand met de hoofdacte, maar met een
acte middelbaar onderwijs. Reeds op dezen grond
komt ons dit voorstel beslist onaannemelijk voor.
Waar overigens van de kosten niet gesproken
wordt, is het niet mogelijk den financieelen kant
van het voorstel nader te bekijken. Wel wordt er
nog gezegd, dat van de leerkrachten, benoodigd
foor het handelsonderwijs aan de Burgeravondschool
gebruik zal kunnen worden gemaakt, maar dit doet
aan de kosten weinig afbetaald moeten die onder
wijskrachten toch worden.
Thans het doel, dat de voorstellers met hun voor
stel zouden kunnen bereiken indien de wet eens
geen belemmering zou kunnen zijn. Het lijkt ons
niet waarschijnlijk, dat velen een zelfde doel voor
oogen zullen hebben, wanneer zij denken aan het
onderwijs, dat ten bate van den middenstand moet
worden gegeven.
Yoor alles is het noodig een goede vóóropleiding
voor handelsonderwijs, zal dit onderwijs zelf vruchten
kunnen alwerpen. Zal die voorbereiding goed kunnen
worden genoemd, indien de twee klassen tot stand
komen, waarvan onder I sprake is P Men mag het
met recht betwijfelen. Dat geheele onderwijs wordt
in beide klassen opgedragen aan één onderwijzer,
die les zal moeten geven in alle vakken. Hij heeft
Diet te doen met gewone leerlingen op een school
van M. U. L. O. maar met toekomstige handelaren
en kooplieden. Hij moet niet alleen zijn een onder
wijsman, maar ook een handelsman. Om een enkel
voorbeeld te noemen hij zal hen onderwijs moeten
geven in de handelscorrespondentie, dus op de
hoogte moeten zijn van handelsaangelegenheden, hij
zal hen moeten onderrichten in handelsaardrijks
kunde, dus zelf moeten bezitten de kennis 'der
voorname productie- en afzetlanden, den aard dei-
voortbrengselen, de wijze waarop ze in het verkeer
komen enz.
In trouwe hoeveel onderwijzers zouden er wel
in ons land zijn, die naast het behalen van actes voor
hoofdonderwijzer, voor Pransch, Duitsch, Engelsch,
wiskunde de gelegenheid hebben gevonden zich te
bekwamen in de richting van het handelsonderwijs
En zou er wel één onderwijzer zijn, in wiens
hoofd waarin zoovele wijsheden zijn gevaren
het zou opkomen te solliciteeren naar een betrekking
te Alkmaar, van toch zeker niet meer dan f 1800
f 1900, waarvoor hij geheel alleen aan twee
klassen onderwijs zal hebben te geven Afgezien
nog van verschillende bijomstandigheden, waarop
wij hier niet nader willen ingaan. En zelfs wanneer
zoo'n man-voor-alles was gevonden, zou het onder
wijs dan wel, waar het deels voorbereidend is, deels
moet dienen om den jongelieden in verschillende
vakken onderricht te geven waaraan zij hun geheele
verdere leven genoeg moeten hebben, voorzien in
hetgeen de middenstand noodig heeft
Wat het sub 2 genoemde betreft, een dergeljjke
avondcursus met slechts enkele leervakken, kan
evenmin worden beschouwd als de aangewezen
onderwijs-iDrichting voor jongelieden uit den midden
stand, ofschoon zij daarvan zeker niet zoo ver afstaat
als de sub 1 bedoelde.
handelsonderwijs moest geschieden zoo zuinig moge
lijk en dat ze zoo zijn gekomen tot het ontwerpen
van een instelling, welke minstens onpractisch is
en aan welke zij zelf reeds de levensvatbaarheid
min of meer ontzeggen. Immers een inrichting voor
toekomstige handelaren en winkeliers in een stad
als Alkmaar, is reeds uit zich zelf veroordeeld, als
de veronderstelling door de voorstellers wordt ge
opperd, dat één onderwijzer voor twee klassen vol
doende zal zijn.
Van tweeën een:
of er is inderdaad behoefte aan handelsonderwijs
voor den middenstand, zoodat het op breeden leest
kan worden geschoeid;
óf die behoefte bestaat nog niet in die mate, dat
zij de kosten van een dergelijk meeromvattend
handelsonderwijs zou kunnen wettigen, zoodat uitstel
alsnog gewenscht is.
Wil men inderdaad aan de toekomstige midden
standers te goede komen, dan kieze men uit deze
twee.
Met een lapmiddel zijn zij niet gebaat.
D|aabl.
Bljjkens een uit Nederlandse ""Indie ontvangen telegram
is de bende van den Djambischen Pasgeran Hadji Oemar
overvallen, waarbij deze groote, zjjn brosder Pangeran
Semsn en 8 bendeleden sneuvelden.
Onzerzijds werden een officier ea drie militairen
beneden dien rang licht gewond.
Celebes.
De N, R. Ct. ontving bet volgend telegram nit Batavia:
In den nacht van 3 op 4 d«zer heelt de marechanssee,
onder kapitein Heyiigers, de schuilplaats van radja Kiro,
een bendehoofd, overvallen. De radja en acht volgelirgen
zjja gesneuveld.
De heer J. A. R. Avis, veearts, die juizt in de
nabjjheid was, vond het gewenscht dat het beest werd
afgemaakt. Het werd op da plaats doodgeschoten.
(O. H. Ct.)
Werd dit voorstel aangenomen en verwezenlijkt,
dan zou o.i. nog altijd gezegd kunnen wordeD, wat
de heer Vonk reeds in 1901 schreef„Eigenaardig
is het, dat, terwijl men voor den werkman zooveel
gedaan heeft om hem voor zijn aanstaand handwerk
te bekwamen, men zoo weinig of in het geheel niet
gelet heeft op de behoeften van de kinderen uit
den middenstand en men die kinderen dwingt een
onderwijs te volgen voor hen van weinig nut"....
Het wil ons voorkomen, dat de voorstellers te
veel zijn uitgegaan van het denkbeeld, dat de ver
wezenlijking van hun vroegere voorstellen in zake
OnderwUzerspessIoen.
Ds Bode, het orgaan van den Ondeiwjjzersboud, meldt
Gepansionoerden, die tot bnrgerljjk ambtenaar wordan
aangesteld en van wie de som van traktement en pensioen
meer dan f 1000 bedraagt wordt volgons de wat op htm
pensioen gekort. Nn bepaalde plotseling de minister,
dat deze bepaling in 't vervolg ook op de onderwjjzers
van toepassing zon zjjn, hoewel daarover in de wet geen
woord gerept is en de onderwjjters ook niet tot de bur
ger lgke ambtenaren bahooren. Een van de slachtoffers
van deze nieuwe interpretatie, G. Ztanen te Rotterdam,
riep de tussohenkomst van deu Onderwijzersbond in,
weigerde overeenkomstig jurid soh advies de ontvangst
van een minder bedrag en dsgvaarde den Staat d6r
Nederlanden tot uitbetalirg van het volle bedrag. Mr. J.
C. Post trad voor rekening van den Bond als advokaat
op. Den 5en April is door den kantonreohter te 's-Gra-
venhage vonnis gewezen, waarbg Zaaaen werd in 't geljjk
gesteld rn de Staat der Nederlanden veroordeeld.
Biquéte Tramwegpersoneel,
Da Cotrmhsie van erq'ête voor den toestand van het
tramwegpersoneel heeft voor 't oogenblik have veihooren
te 's*Gïaveipha;e gestaakt en 2al hare werkzaamheden in
arders plaatsen des lands voortzetten.
Arbeidsters - krmm m vrouwe m.
Onder den titel»Wat doet Nederland voor zjjn
arbeidsters-kraamvrouwen, eene bjjdrage tot de kennis
van het leven der arbeidster-moeder», geelt mej. Marie
Jungrus, directrische van het Nationaal bureau van
vrouwenarbeid, een overzicht van de uitkomsten van
een uitgebreid onderzoek, door dit bureau ingesteld
naar toestanden in ons land, die met het buitenland
worden vergeleken.
De conclusie luidt, dat het is een bepaalde maat
schappelijke noodzakelijkheid en wjjsheid de kraam-
vrouwenzorg stelselmatig bjj de wet te regelen, liefst
door middel van »kraamverzekering«, waaromtrent
eenigs ins in bijzonderheden getreden wordt.
Gemengd Nieuws.
Uitbreidingsplannen te Amsterdmn.
In verband met de uitbreidingsplannen der gemeente
Amsterdam, zjjn B. en W. in onderhandeling met de
eigenaars van gronden onmiddelljjk achter het Tolhuis
in den Buiks'oter Hampolder gelegen. Naar het Illd.
verneemt, zal waar.-chjjnljjk reeds spoedig in openbare
Raadsvergadering een voordracht van B. en W. in
behandeling komen, strekkende tot aankoop, van de
aan de gemeentelijke gronden grenzende terreinen,
behoerende aan mevr. de wed. Schram—Seret te
Amsterdam en den heer Van Hattum van Ellewoutsdnk
te Beverwjjki
^8j moet z'ck reeds in geheime zitting ver
klaard hebben ten gunste van een voorstel van B. en W.
Aatomoblelenwee.
Op den Wagenweg tusschen de Spanjaardslaan en de
Zandvoortsche laan bjj Haarlem heeft gisteravond
omstreeks halfzes het volgende ongeval plaats gehad.
Op den weg reed een rjjtuig en daarachter de
automobiel van Haarlem's burgemeester, jhr. Boreel van
Hogelanden, die zelf het bestuur in handen had.
Toen het rjjtuig op den weg bleef stilstaan en een
met twee hitten bespannen melkwagen van den anderen
kant kwam aanrjjden, stopte de auto.
Het scbjjnt dat door het lawaai van de tuf-tuf een
der paarden van den melkv agen schrikachtig is ge
worden. Het begon te steigeren, geraakte in den berm,
en kwam zoo ongelukkig te vallen, dat de disselboom
het beest in het lichaam drong.
De staking te Almelo.
Achteraf blijkt, dat de Chr. Bestuurdersbeid aldaar
toch besloten had de staking der kalk- en steenbe
werkers noch financieel noch moreel te stennen, omdat
hij het onverantwoordelijk aoht om zoo'n te gering
bedrag een werkstaking te beginnen.
Men meldt nit Almelo aan het Deo. D
In de Vrijdagmorgen gehouden vergadering door de
stakende arbeiders, is besloten een voorstel aan de
patroons te doen om Maandag a.s. het werk te hervatten
op den ouden loonstandaard en het loon met ingang
van 1 Mei a.s. met 2 cent per unr te verhoegen.
Mochten de patroons dit voorstel niet aannemen, dan
zal de oude eisch gehandhaafd werden.
Nssr de bloemen
Thans zijn de bloemenvelden ep hun mooist. Morgen
dus naar Heemstede, Bennebrcek, Hillegom, Lisse
en Sassenheim, waar heden de groote tentoonstelling
geopend werd. Ook te Overveen, Bloemendaal en Sant
poort, is te genieten van de bloemen.
Destrand.
Gieternacht strandde voor Nes op Ameland een Wiern-
mer visscherspink, mast en tuig verloren hebbeide. In
den morgen is het volk (4 man) door de reddingboot
van Nes afgehaald en behouden aan wal gebracht. Ook
de inhoud is zooveel mogeljjk geborgen, een deel der
visoh verkocht. Het sohip zakt reeds w g in 't zand.
De ontslagzaak te Lisse.
Omtrent het ontslag van leden van Patrimonium door
den heer Segers te Lisse, wordt nog gemeld, dat hier
geen arbeidsquasstie in 't spel is. Do heer Ssgers is eea
oud-gereformeerd man van zeer strenge opvattingen en
heeft zich onlangs zeer geërgerd aan de wjjze waarop
«Patrimonium* jaarfeest vierde. Het honden van drachten
in costnnm, in eene vergadering die met gebed geopend
werd, oordeelt hjj zoo afkeurenswaard, dat de leden van
Patrimonium door hem op deze wjjze worden op zjj gezet.
Naar het Hdbl. verneemt is ook het hoofdbestuur van
Patrimonium in de zaak gemengd
Uit „De Vgmondea."
Donderdagavond hield de Vereeniging ter bevordering
van het Vreemdelingenverkeer te Egmond aan Zee een
algnmeene ledenvergadering tot bohandeling van de
voorstellen van het bestuur omtrent feestviering in
Augus'ns a.s. Ds opkomst der leden was heel goed te
noemen. De voorzitter, de heer van Vip men, heette de
aanwezigen welkom en verzocht, na lezing der notulen,
den srcretaris, den heer W. La Boy, ds plannen van 't
bestuur uiteen te zetten. Dit kwam in hoofdzaak hierop
neer, dat het bestuur had gemeend, in de maand Augustus
een De Rnyterfeest te organiseeren, in beeld brengende,
de terugkomst van De Royter van den tocht naar Chattam.
De Royter zou dan met zjjn gevolg vanuit de zee lan
den en verder in optocht door 't dorp gaan, vooreest
naar 't Raadhuis, om daar officieel te worden begroet
en zoo de verdere ommegang.
In dien optocht zou zoo mogeljjk zjjn sohip, de
Zeven Provinc 8a, voorgesteld kunnen worden, 's Avonds
zou dan een avondfeest georganiseerd worden als een
bal-ohamjfl re of iets dergeijjks.
In beginsel was de vergadering het hiermede wel eens,
doch hoe aan de gelden te komen, want er zou veel
noodig zjjn, niet als in 1905 een f 180, maar wel 4
5 honderd guidon.
De voorzitter stelt voor 1 jj -ton te doen ciiculeeren.
Ds heer Holsmuller uit Alkmaar, die de vergadering
met ijjne tegenwoordigheid vereerde, meende dat een
ljjst in Alkmaar voor dit doel ook nog wel iets zou
opbrengen. Hoewel de heer v. d. Pol hiervan zoo'n
groote verwachting niet had, meende de voorzitter, dat
't voorstel van den heer Holsmuller nog zoo kwaad niet
was, vooral als de voorsteller zelf zich met die ljjst ba
lasten wilde. De heer Holsmuller verklaarde zioh hiertoe
gaarne bereid, welk vriendeljjk aanbod met een daverend
applins werd beloond.
Op de opmerking van den heer Van Hall, of de
deelnemen e jongelui zelf niet voor 't oostuum zouden
kunnen zorgen antwoordde de Voorzitter, dat dit wel
niet gaan zal.
De secretaris meende, dat ter verkrijging der gelden
men niet alleen bij partioulieren, maar ook bij de naaml.
vennootschappen, welke hier tegenwoordig bestaan en
ook bij de H. IJ. S M moest aankloppen.
Dr. Schipper kon zioh nog niet best met 't geopperde
plan vereenigen. Men moest z. i. het staartje wat
langer maken. Niet alleen die personen, maar oek
enkele wagens mossten in den optooht zijn, waarop
eenige episoden uit het leven van De Ruyter waren
uitgebeeld als -• Vlissinger Miehiel op den toren, aan
het wiel enz.
Het btslnur kon zich hiermede wel voreesigen en zou
het in ernstige overweging nemen. Wat het avondfeeet
betreft, bood de heer S. Pluimgraaf!, directeur van het
Kurhaue, aan, hiervoor geheel alleen te zorgen, d. w. z.
voor b. v. een bal-cham; Atre alles gratis disponibel te
willen stellen, altjjd in overleg met zjjn collega's- hotel
houders. Hiertegen kwam vanwege de belanghebbenden
verzet. Zjj meenden dat 't Kurhaus dan alles tot zich
trekken zou. Verschillenden als de heeren Van Sobaik,
de G-asff en Halff zouden 's avonds ook voor festiviteiten
zorgen in elk geval, er zal aan een avondfeest geen
gebrek zjjn.
Alen i werd onder de pauze reeds een ljjst gepresen-
ALKMAARSCHE COURANT
x ii "'■'-rnn-M-in fMiiiiinimi
