Honderd en negende jaargang.
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Xo. 432.
1907
Prijs der gewsne idvertentlin
VRIJDAG
7 JUNI.
VERKIEZING.
BINNENLAND.
Deze Courant wordt eiken sventibehalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80franco door het geheele Rijk f I,—
Afzonderlijke nummers 3 Cents
Telefoonnummer 3.
Per regel f 0,10. Bjj groote contracten rabat. Croote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N.|V. Boek- en Handelsdrukkerij
?|h. HBRMs. OOSTER ZOONVoordam O
De DIRECTEUR Tan het Rijkstelegraaf-
kantoor alhier maakt bekend, dat het Rfjks-
telefoonkantoor evenals dat van de Rijkstelegraaf
met ingang 9 dezer op Zon- en Feestdagen zal
2jje geopeatls
71/, tot 81/, nre voorm.
12'/i tot I»/, en 61/, tot 7nre aam.
De Directeur,
E. WIND.
Kiesdistrict Alkmaar.
De BURGEMEESTER van Alkmaar.
Gelet op art. 58 der Kieswet, maakt bekend, dst de
bjj hem op den 4 Juni 1907 ingeleverde opgaven van
Oandidaten voor het lldasaatscliap van de Provli
dale States in dit Kiesdistrict ter Secretarie der ge.
meente, van af heden voor eea ieder ter inzage zjjn
nedergelegd, terwijl afschriften dier opgaTen tegen betaling
der kosten, algemeen verkrijgbaar zjjn gesteld.
Candidaten zjjn:
A. J. Alkmaar.
Jhr. Mr. P. fleiloo.
N. Alkmaar.
Alkmaar, den 5 Jnni 1907.
De Bnrgeme'ster voornoemd,
JAN DE WIT Dz., L'.B.
BENTHEM, VAN
FOREEST, VAN
GLINDERMAN,
Schilderachtige cijfers
In het donkerste Nederland. II.
In het vorige artikel hebben wij enkele wetens
waardigheden uit de Nederlandsche gevangenis
statistiek over 1905 overgenomen. In dit artikel
zullen wij nu uit wat verder in die statistiek voor
komt, nog een enkelen greep doen.
Wij vinden nu eerst o. a. aangegeven de vakken,
waarin de kweekelingen der Rijksopvoedingsgestichten
worden onderwezen. De cijfers achter het vak geven
aan het aantal jongens, dat daarin les kreeg
timmeren 110,' landbouw enz. 105, smeden 100,
schoenmaken 56, timmeren als bjjvak 48, tuin- en
boschbouw 44, kleermaken 40, boekdrukken 32,
verven 15, boekbinden 14, mandenmaken 13 en
touwslaan (als bijvak) 11. Hier in Alkmaar waren
7 opvoedelingen bij den reinigingsdienst ingedeeld,
terwijl te Montfoort 85 meisjes onderricht in hand
werken kregen.
Slechts bij 16.3 °/0, 14.1 °/0 en 13 °/0 was de
mate van ontwikkeling bij ontslag slecht.
Wij komen nu aan een uiterst belangrijk onder
werp de arbeid in de gestichten.
Naar men weet is de nieuwe penologie er op
uit dien arbeid te ontwikkelen en te verbeteren,
hem veelzijdig, opvoedend en zoo weinig mogelijk
geestdoodend te maken, waarbjj vaak gestuit wordt
op bezwaren, voortvloeiend uit ons tegenwoordig
strafstelsel.
Slechts zeven tienden percent van den voor
werken bestemden tijd, werd niet gewerkt wegens
gebrek aan werk. Van den totaal arbeid was 52.2 °/0
bestemd voor de gestichten zelf, 4.7 °/0 voor andere
gestichten en 20.2 °/0 voor de departementen. Voor
particulieren blijft dus 22.9 °/0 over.
Opzettelijk wordt het quantum werk voor parti
culieren zooveel mogelijk verminderd (gelijk b.v. de
laatste 5 jaar is geschied), eensdeels om tegemoet
te komen aan concurrentieklachten, andersdeels
omdat bij dit soort werk het opvoedend karakter
van den strafarbeid niet zoo tot zijn recht kan
komen.
Intusschen houde men in het oog, dat bij deze
cjjfers voortdurend het leeuwendeel komt aan de
Rijkswerkinrichtingen, die nog onlangs in het par
lement met grooten nadruk Rijksluierinricbtingen
zjjn genoemd. Een feit blijft echter, dat ook in de
gewone strafgevangenissen de Rijksarbeid toeneemt.
Welk soort Rijksarbeid wordt nu verricht?
In ruwe cijfers kunnen wij aangeven, dat van
het totaal kwantum arbeid ongeveer 1/3 wordt be
steed voor land- en tuinbouw enz., 1/4 voor huis
diensten, 1/9 voor kleermakerswerk enz., 1/16 voor
gebouwen, 1/17 voor knoop-, haakwerk enz., 1/27
voor weefwerk, voor timmerwerk, voor smidswerk
en voor sjouwers werk en de rest voor koper- en
blikslagerswerk, mattenmakerswerk, borstelmakers-
werk, opzichterswerk, zadelmakerswerk, schoen-
makerswerk, zeilmakerswerk enz. enz.
Verder werd nog verricht
Touwslagerswerk, kuipwerk, bezembinderswerk,
mandenmakerswerk, druk- en bindwerk, maken van
waarmerkartikelen (douaneloodjes, riempjes, enz.),
behangers- en stoffeerderswerk, kartonwerk, verfwerk,
bereiden van mest en ophoogen van het terrein,
vlechtwerk, scheepmakerswerk, rietbewerking, dicht
naaien en knoopen van koffiezakken, breeuwwerk
en arbeid van verschillenden aard.
Van het werk voor particulieren was (alweer in
ruwe cijfers) 1/4 mattenmakerswerk, 1/6 maken van
vuurmakers, 1/9 erwtenlezen enz., 1/11 knoopwerk
enz., 1/13 zakjesplakken enz., 1/20 passementwerk,
120 schrabben en Borteeren van gom, 1/21 maken
van rozenkransen. De rest aan allerlei zeer rer-
cshillend werk.
In elk geval ziet men dat het veel bezongen
zakjesplakken maar een zeer bescheiden plaats meer
inneemt in den gevangenisarbeid.
Aan loon werd door de verpleegden in alle ge
stichten, gevangenissen enz. in 1905 verdiend
f 239,504.91, wat gemiddeld 12$ cent loon per dag
maakt. In de huizen van bewaring wordt het minst,
gemiddeld 7c., in de bijzondere strafgevangenissen
het meest, gemiddeld 15$ c. per dag verdiend.
In het geheel werd in 1905 aan uitgaanskassen
gerekend f219,848.045 en aan zakgeld f213,270.525.
In de vier Rijksopvoedingsgestichten werd ruim
3$ cent per dag loon verdiend, terwijl het totaa'
te goed geschrevene daar in 1905 f 8,629.02$ be
droeg.
Ruim de helft der in 1905 ontslagenen had een
uitgaanskas van minder dan f 5. Boven de f 20
had nog niet 1/25 van de ontslagenen.
Van de 1771 ontslagenen was aan ruim 34 ,°/0
het bestaan vermoedeljjk verzekerd. 1153 waren
tot werken in staat en nog niet oud. Slechts ll.
waren óf niet tot werken in staat óf hadden geen
vermoedelijk verzekerd bestaan.
Van de ontslagenen uit de Rijksopvoedingsge
stichten was aan 45.3 °/0 het bestaan vermoedelijk
verzekerd.
Tweede Maner.
Voortgegaan werd gisteren met de behandeling van
art. 344 B. van het wetsontwerp, betreffende onderzoek
naar het Tadersohap en de daarop ingediende amende
menten.
De hesr De V i s a e r (Chr. H. Leiden) bestreed het
amendement-Van Veen (verzorging tot het 18e jaar);
dit kan aiet anders dan nadoelige gevolgen hebben voor
de opvoeding der kinderen.
Na den Minister voerden nog verschillende leden het
woord ter verdediging van de door hen voorgestelde
amendementen, ook werden weder «enige amendementen
gowjjzigd, o.a. die van de heeren Van Veen en Van
Idsinga.
De heer Van Karnebeek(L. Utrecht I) diende
eon nieuw amendement in om in het 3e lid van het art.
de onde redactie te herstellen.
De heer Van Wijnbergen (K. Eist) vroeg voor
de derde maal het woord.
De heer Lieftinck stelde voor, niet voor de derde
maal het woord te verleeneo. Dit voorstel werd met 56
tegen 21 stemmen verworpen.
De replieken duurden dus voort.
Nadat de oommissie van rapporteurs rapport had uit-
gebracht volgde stemming.
Het amendement-Van Limburg (uiet verplichte, maar
facultatieve afwjjzing van de vordering, indien de ver
weerder bewjjst, dat de vrouw nog met anderen gemeen
schap had) werd met 40 tegen 37 stemmen verworpen.
Het amendement-Van Stjrum (afwgzing van de vor
dering, indien zjj reeds tegen een anderen man is toege
wezen, of indien het kind reeds door een ander is erkend)
werd met 52 tegen 25 stemmen verworpen.
Het sub-amendement-Van Veen (verplichte verzorging
niet tot het 21e maar tot het 18e jaar) werd met 55
tegen 21 stemmen verworpen.
Het amendement-Van Idsinga (hierop neerkomend, dat
het woord »vader« niet in het artikel wordt gebruikt
voor dengene, die buiten huwelgk een kind verwekt)
werd met 49 tegen 28 stemmen verworpen.
Het amendement-Regout (om te spreken van «natuur-
ljjke vader*) werd met 54 tegen 23 stemmen verworpen,
Het amendement-Van Karnebeek (afwgzing van de
vordering vindien de reohter niet in gemoede overtuigd
is, dat de moeder het kind heeft ontvangen uit de ge
meenschap, die zjj met den man heeft gehad*) werd met
58 tegen 19 stemmen verworpen.
Het regeeringiartikel werd daarna met 59 tegen 17
stemmen aangenomen.
Aan de orde wai art. 344 b, luidende: vDe rechts
vordering, in het voorgaande artikel bedoeld, wordt is-
geateld bjj de arrondissementsrechtbank der woonplaats
van het kind. Het vonnis, waarbg de vordering wordt
tosgewezen, houdt in een veroordeeling tot betaling van
een geldsom, uit te keeren aan den voogd van hetkindi
De rechtbank kan zoo mogeljjk onder het stellen van de
noodige waarborgen voor de zekerheid der betaling be
palen, dat de schuld zal worden gekweten in wekelgksohe,
maandelgksche of driemaandelgksohe termjjnen, waarvan
hst bedrag in het vonnis wordt vermeld.*
De heer Limburg (V. D. 's Gravenhage I) verde
digde een amendement, om het bovenstaande niet te doen
plaats hebbon bjj en door de arrondissements-reohtbank,
maar bjj den kantonrechtervoorts verdedigde hj'
amendementen, om to bepalen, Ie. dat het vonnis van
den kantonrechter uitvoerbaar is, niettegenstaande hooger
beroep2e. dat het kind van rechtswege verlof heeft tot
kostelooze procedure.
De heer Van Stjrum (L. Haarlem) verdedigde
een amendement, om te bepalen, dat de vordering is
verjasrd na 5 jaar, te rekenen van den dag der geboorte
van het kind.
Degheer Van Veen (Ohr. H. Dokkum) lichtte toe
een amendement in denzeliden geest, met dit verschil, dat
de tjjd van vjjf jaar ook kan worden berekend van het
oogenblik af, dat de laatste uitkeering heeft plaats gehad.
De heer Van Idsinga (Ohr. H, Bodegraven) ver
dedigde eenige amendementen, le. om uit bovenstaand
artikel te sohrappen de woorden »ter woonplaats van het
kind*2e. om de vordering te ontzeggen, indien de
moeder wist, dat de verweerder gehuwd was, toen zjj
gemeenschap met hem had en ook indien zjj vóór de
bevalling een erkend oatnohtig leven leidde.
De heer De Savornin Lohman (Ohr. H. Goes)
verdedigde mede deze amendementen, die zjjn ingediend
om de heiligheid van het huwelijk hoog te houden,die tegen
woordig ook door schrjjvers al zoo vaak wordt bespot-
teljjk gemaakt en geschonden.
Da heer Van Vunren (K. Zevenbergen) bestrjjdt
het amendement-Van Veen, omdat het in de practjjk
onvoldoende zal zjjz.
De heer Hugenholtz (S. D. Weststellingwerf
verzet zich tegen de amendementen Van Idsinga, evenals
de heer Heemskerk (A. R Sliedreoht), die vooral
de amendementen Limburg bsstresd, omdat die zjjns
inziens bewijzen, dat de heer Limburg komt met een
geheel nieuw stelsel tegenover dit wetsontwerp. Van
de amendementen-Van Stjrum en Van Veen koos spr,
het laatste, dat hjj vollediger acht. Voor het amende
msnt Van Idsinga, om de vordering te ontzeggen, indien
de vrouw vóór de bevalling een ontuohtig leven heeft
geleid, voelt spr. veel. Eea juridische constructie van
de uitdrukking «ontuchtig leven* is wel te vinden, en
over het door den hser Lohman verdedigde amendement
wilde spr. gaarne nog eens rustig denken, vooral na de
belangrjjke beschouwingen, die ch voorsteller daarvan
hield.
Na repliek van de heeren Van Stjrum en Limburg
werd de verdere bsraadslaging verdaagd tot Vrjjdag-
morgen 11 uur.
Verwacht wordt, dat de Tweede Kamer de geheele
volgende week in beslag zal worden genomen door het
eotie-onderzoek. De eerste openbare vergadering zal wor
den besteed aan de kwestie van de Staatsexploitatie van
mjjnen, die urgent is. Vervolgens wordt de behandeling
van het ontwerp voor het onechte kind hervat.
Onk mut d« norWflbflfi'raoting nog worden afgedaan
zoodat het uicgeigk iv voor bet debat over de staats-
exploitatie van spoorwegen
overbljjft. Geljjk bekend is, zal de Kamer 26 o
eengaan.
C. D., die had medegedeeld uit de o:
veroordeeld tot 14 dagen. De eisch was
werd
weken.
i$LmJ
moer
Rechtzaken.
De dubbele moord te Homberg.
Het O. M. bjj de Rotterdamsche rechtbank eisohte gis
teren, zooals wjj nog in een gedeelte van de vorige oplage
kondon mededeelen, tegen Andeweg, die den 69 jarigen
Rjjarchippor F. Claassen en diens 40-jarige doohter, Jo
hanna, te Homberg vermoordde, een levenslange gevan
genisstraf.
Het verwisselde klud.
Ia de civiele terechtzitting van het gerechtshof te
Amsterdam nam gisteren het O. M. conclusie in het in
hooger beroep bjj het hof aanhangig geding betreffende
het zoogenaamde verwisselde kind.
Geljjk men zich herinneren zal, was de vrouw van
den werkman Vermjj op 4 Februari 1902 van een on
voldragen kind bevallen. Da vroedvrouw en de semi-arts,
bjj de bevalling tegenwoordig, hadden geconstateerd, dat
het kind een jongen was. Dienzelfden avond werd het
kind door den vader naar da couveuse in het Wilhel-
mina-gasthuis gebracht, en toen hjj tien dagen later een
bezoek bracht, werd hem als zjjn kind een meisje ver
toond.
De vader wilde dat meisje als zjjn kind niet terug
nemen daarop werd als voogd benoemd de stadsadvooaat
mr. J. Kappejjne van de Ooppello en als toeziende voogd
de wethouder O. J. Gerritsen, waarna door den voogd
tegen Vermjj eene actie werd ingesteld tot erkenning
van den staat van het kind. De procedure, welke eenige
jaren duurde, eindigde met een vonnis der rechtbank,
waarbg beslist werd, dat het kind, door Vermjj naar de
couveuse gebraokt, hetzelfde kind was, dat liter bleek
een meisje te zjjn.
Van dit vonnis kwam men in hooger beroepVermjj
en diens vrouw waren inmiddels overleden, en het kind
was door eene familie hier ter stede geadopteerd.
Da advocaat-generaal achtte heden bjj zjjn conclusie
ds grieven door appellant tegen het vonnis der rechtbank
aangevoerd, onjuist, en was met de rechtbank van
meeting, dat het kind, waarvan de steat was ingeroepen,
hetzelfde was, dat door Vermjj in het gasthuis was ge-
braoht, en waarvan zjjn vrouw dieu avond bevallen was.
Het door den eischer q. q. in eerste instantie geleverd
bewjjs was door de oontra-erqnöte niet ontzenuwd geworden,
weshalve adv.-gen. oonoludeerde, dat het Hof het vonnis
Ier rechtbank zou bevestigen, met veroordeeling van
ippellant in de proceskosten.
Donderdag 20 Juni as. zal het gerechtshof in deze zaak
«rrest wijzen.
„Allerzielen."
Het Gerechtshof te Arnhem behandelde gisteren da
zaak van een zevental leden van het Socialistisch Tooneel-
gezelsohap te Enschede, die in November en December
aldaar es te Almelo opvoerden «Allerzielen* van den
heer Herman Hejermans, waarvan het opvoeringsrecht
'■^overgedragen aan de Nederlandsche Tooneelvereeniging.
or de Almelosohe rechtbank waren beklaagden wegens
het inbreuk maken op eene anders auteursrecht ieder
veroordeeld tot f 8 boete. Ds advooaat-generaal conclu
deer^ tot bevestiging van dit vonnis.
Graaidletitsl.
De rechtbank te Haarlem veroordeelde gisteren W.
de Ji ->b v. K. te Wormervaer, die zich daar ten
nadeele w* de firma W astzaan en Zoon hadden schuldig
gemaakt at» graandiefstal, ieder tot 3 wekem
De «sch ww 2 maanden-
Oude koelen uit de sloot gehaald.
Men meldt uit Leeuwarden
Twaalf jaren geleden vertrok de 20-jarige H. v. d.
B., te Hattum, zonder aan zjjn militieplichten voldaan
te hebben, naar Duitschland, waar hjj al dien tjjd is
werkzaam geweest;
In het vorig jaar zjjn hem daar door een trein de
beide beenen onder de knie afgereden, zoodat hjj zich
thans niet anders dan met behulp van twee krukken,
en dan nog moeiljjk, bewegen kan. Na zjjne genezing
is hjj van Duitschland overgebracht naar Enschedé en
van hier vervoerd naar zjjn geboorteplaats Hattum,
Hier ontdekte men dat hjj twaalf jaren geleden als
deserteur was afgeschreven, waarin de gemeentepolitie
aanleiding vond, hem naar den krjjgsraad in het 5e
mil. arrondissement, te Leeuwarden, over te brengen.
De krjjgsraad heeft hem schuldig verklaard aan deser
tie en veroordeeld tot 3 weken detentie, het minimum
der straf, welke op dit misdrjjf is gesteld, welk vonnis
door het hoog militair gerechtshof is geapprobeerd.
De veroordeelde is niet in arrest gesteld en naar
Hattum teruggekeerd. Vermoedeljjk zal hjj zjjn straf
wel niet ondergaan.
Gemengd nieuws.
Tentoonstelling van Hlectrlcltelt ln Huis
en Ambacht te Arnhem.
De belangstelling voor genoemde, door het departement
Arnhem van de Maatschappij van Njjverheid georgani
seerde tentoonstelling, welke den len Juli geopend
wordt en een maand zal duren, is zeer groot.
De groote zaal van Musis Sacrum is reeds geheel
ingenomen en een flink gebouw, 48 bjj 19 M-, buiten
geplaatst, biedt reeds weinig beschikbare ruimte meer
aan. In de groote zaal wordt alles geplaatst wat be
trekking heeft op verlichting, electrische reclame
artikelen, ventilatoren, een electrisch werkesde Singer-
naaimachine, een cartonnagefabriek, electrische piano
en verder die artikelen, die niet voortdurend in werking
zjjn, maar in beweging gebracht kunnen worden.
In het gebo^ worden geplaatst een hout- bewerkings-
ichine, verf molen, glasslq'pi-rjj, verder alles wat op
~een 9* slagersbedrjj; betrekking heeft. Ook
een voiioaig -i-a^gbedrnt, m?,
is, en waar de gekookt en gebraden
afgeleverd worden. Verder een kleine electrische oven,
waar verschillende delicatessen gereed gemaakt worden
ten aanschouwe van het publiek. De heer Simon zal
in de nabjjheid daarvan een salon inrichten waar men
na de gereedmaking van pasteitjes etc. gezien te hebben,
onderzoeken kan hoe de smaak ervan is.
Voor verschilleide vermakeljjkheden zal gezorgd
worden; mededeelingen daaromtrent hopen wq' over
een paar dagen te kunnen doen.
De staking te RIndhoven.
In den stand der staking-uitsluiting is thans een
stadium ingetreden, waardoor binnenkort eene gunstige
wending in den toestand mag worden verwacht en het
einde als gelukkig nabij kan beschouwd werden.
Het voorstel dar fabrikanten-vereeniging luidtvoor-
loopig het quaestieu8e no. 41, waarover de staking bjj
Aalfs de Jongh is ontstaan, op het oude loon ad 45 cent
te vervaardigen. B;nnen vier weken zal dan een scheids
gerecht beslissen of dit loon al of niet voldoende is.
Indien hooger loon wordt noodig geoordeeld, zal het
te min betaalde, nadat het werk is hervat, tot op den
j der uitspraak worden bgbetaald. Zoonoodig wo dt
het merk ingetrokken.
Het ontslag aan de Hembrug.
Naar aanleiding van het entslag, dat doner dagen
aan een aantal werklieden aan de Hembrug tegen 1
Augustus werd aangezegd, hebben zich de heeren
Troelstra, van Vliet, Nolting en Pasteers tot den
minister van oorlog gewend.
Ofschoon het entslag zal moeten werden gehandhaafd,
zoo werden door bovengenoemde personen pogingen in
het werk gesteld voerloopig esn waohtgeld te krjjgen.
Alg.
verk-
Ult de diamant-Industrie.
Hsnri Polak deelt in het Weekblad van denc
Ned. Diamantbewerkersbond mode, dat het getal werk
loezen verleden week bgna 1800 bedragend, thans weder
met 500 gedaald is. Dat wijst ep eene ingetreden ver
betering, waarvan wel is waar nog niet kan worden
gezegd, of zjj bljjvend zal zijn, doch in elk geval het
uitzicht wat verruimt, ea de toekomst iets meer hoopvol
maakt. De Bondsvoorzitter blijft ernstig waarsohuwen
_en loonsverlaging, waarvan het gevaar groot is. Tea
bewijze diene, dat dezer dagen verschillende zeer
belangrijke juweliers aan het Bendsbestuur lieten weten,
dat zij onmogelijk op den duur de huidige loonen
zouden kunnen blijven betalen, als zeowat overal
loonsvermindering plaats had. Gelukkig kon het Boads-
bestuur aanteonen, dat er van loonsvermindering geen
sprake is, en werd de storm dus bezweren.
Hen jeugdig avonturier.
Een 15-jarige knaap, wonende aan de 2de Nassau-
straat te Amsterdam moest veer zjjn moeder een rek
naar de bank van leening brengen. Aan de hem
opgegeven taak voldeed hij, doch in plaats van de
beleeningssom, f 1.50, aan zjjn moeder af te geven,
trok hjj daarmede de wijde wereld in. Door een agent
van politie werd de knaap te Arnhem slapende ep een
bank in het plantsoen aangetroffen.
ALKMAARSCHE COURANT.
D» Ml? n f. m r t .i n 4 t, i 0 trad uuginaftis ia eea
bestrjjdiag van de verschillende amendementen, ook het
denkbeeld van den heer Van Vnnren om den rechter te
doea bepalen tot welken leeftijd voor ieder geval de ver
zorging moet plaats hebben, is moeiljjk te verwezenlijken.