No. m.
Honderd en negende jaargang.
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
1907.
of
LANDWEER.
VRIJDAG
5 JULI.
Onderwijzer,
BINNENLAND.
Prijs der gewene advertentlfin
VERKIEZING voor den GEMEENTERAAD.
Deze Courant wordt eiken avendbehalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80franco door het geheeie Kijk f
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N.|V. Boek- en Handelsdrukkerij
v|h. HERMs. GOSTELR ZOONVoor dam O 9.
Aan de BIJRCIEB8CHOOK te ALKMAAR,
(Hoofd de heer P. J. AUKES) worden gumagd
bevoegd tot het geven van ondsrwp in de Fransche taal
en in vak en
aan de V1BBBB «EBBBITEIOHOOL al
daar (Hoofd de heer C. J. REIZIGER) een
bevoegd tot het geven van ondrrwjjs in vak j.
De jaarwedde bedraagt f 700 met vier 5 jaarljjkeohe
verhoogingen voor dienstjaren in de gemeente, elk van f 50.
Het bezit of het verkrjjgen der hoofd-acte geeft aanspraak
op eene verhooging met f 1G0. E*entn ele tegemoet
koming hnishnnr f 100. Veer de verplichte acte Fransoh
f 50, en bjj bezit van Fransch M. O. f 50 meer.
Stukken in te zenden aan het Gemeentebestuur vóór
15 Jali a.s.
De BURGEMEESTER der gemeente Alkmaar,
Gelet op artikel 55 der Kieswet,
Brengt ter openbare kennis, dat op Dinsdag 9
Juli a.s. de stemming zal plaats hebben ter ver
vulling van
I. twee plaatsen in den Gemeenteraad voor het
le Kiesdistrict, waarvoor candidaten zijn de heeren
DINGEMANS, H. L.
PEEN DE LILLE, VAN DER, Mr. B.
VERDAM, J. en
ZAADNOORDIJK, C. G.
Het stembureau houdt zitting in de zoogenaamde
Besognekamer in het Stadhuis, van des voormid
dags 8 tot des namiddags 5 uur.
II. twee plaatsen in den Gemeenteraad voor het
2e Kiesdistrict, waarvoor candidaten zijn de heeren
ENDEL, J. P. M.
GO VERSD.
KOSTER Jz., K.
LUITING, D. A. en
MELCHERS, G. W.
Het stembureau houdt zitting in een lokaal der
2e Gemeenteschool aan de Oudegracht, tegenover
het Wildemanshofje, van des voormiddag 8 tot des
namiddags 5 uur.
Artikel 128 van het Wetboek van Strafrecht
luidt
„Hjjdie opzettelijk zich voor een ander uit
gevende aan eene krachtens wettelijk voor
schrift uitgeschreven verkiezing deelneemt, wordt
gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste
één jaar."
AlkmaarDe Burgemeester voornoemd
4 Juli 1907.G. RIPPING.
Aanwerving van jeugdige personen
voor fabrieken in het Buitenland.
De BURGEMEESTER der gemeente ALKMAAR
brengt ter algemeene kennis, dat door den Minister
van Landbouw, Nijverheid en Handel, bij circulaire
van 20 Juni 1.1., de aandacht is gevestigd op de
in den laatsten tijd van de zijde van in Duitschland
gevestigde glasfabrikanten aangewende pogingen
om hier te lande jeugdige arbeiders voor hunne
fabrieken aan te werven. Zoo kwam, zoo schrijft
de Minister, onlangs in de Limburger Koerier eene
advertentie voor, waarbij bekend werd gemaakt,
dat in eene Duitsche glasfabriek jongens van 14
tot 16 jaar konden worden geplaatst. Gegadigden
hadden zich aan te melden bij een hier te land6
gevestigden tusschenpersoon, omtrent wien aan den
voornoemden Minister langs ambtelijken weg zeer
ongunstige informatiën werden verstrekt. Ook deed
zich het geval voor, dat te Amsterdam een jongen
voor eene fabriek te Bielefeld buiten weten en tegen
den wil van zijne ouders werd aangeworven en
eerst terugkeerde, nadat de politie in de zaak was
betrokken.
Naar aanleiding van het bovenstaande wordt
belanghebbenden aangeraden voorzichtig te zijn met
het aannemen van de bovenbedoelde betrekkingen
en zich zooveel mogelijk vooraf bij hem te verge
wissen omtrent de betrouwbaarheid der personen,
die daarbij hunne tusschenkomst verleenen.
Alkmaar, De Burgemeester voornoemd,
4 Juli 1907.G. RIPPING.
De BURGEMEESTER der gemeente ALKMAAR
herinnert den verlofgangers der militie van de
lichting 1899, die bestemd zijn op 1 Augustus 1907
naar de landweer over te gaan, aan hunne ver
plichting om zich nè 1 Augustus 1907, doch vóór
of op 30 Augustus d. a. v. ter gemeente-secretarie
aan te melden, onder overlegging van hun militair
zakboekje.
Alkmaar, De Burgemeester voornoemd,
Juli 1907. G. RIPPING.
Schilderachtige cijfers.
Gemeentelijke financiën.
XVI.
Is de vergelijking ten aanzien van de gasfabrieken
nog eenigszins mogelijk om de eenvoudige reden,
dat bijna alle gemeenten gasfabrieken hebben en
vele de gegevens daarvan mededeel en, een verge
lijking ten aanzien van de waterfabrieken is veel
moeielijker, omdat veel gemeenten dergelijke inrich
tingen niet hebben en de gegevens bij andere ge
meenten ten eenenmale ontbreken. Over het geheel
is de vergelijking bier moeielijk, omdat de beide
inrichtingen hier en daar gemeenschappelijke uitgaven
hebben en omdat vaak één directeur zorgt voor de
levering van gas en van water.
In verscheiden gemeenten is de waterlevering nog
in handen van een particuliere maatschappij. Met
name is dat het geval in Groningen, waar juist
opnieuw de strijd is ontbrand tusschen de voor
standers van gemeenteëxploitatie en de waterleiding
maatschappij.
"Volgens de ons ten dienste staande gegevens
vinden wij slechts op vijf plaatsen directeurs-salarissen
uitgetrokken en wel f 3200 voor Haarlem, f 1925
voor Dordrecht, f 1200 voor Schiedam en f 500
voor Zwolle, terwijl te Middelburg de directeur der
beide fabrieken f 2700 heeft.
Het kantoorpersoneel vinden wij voor Schiedam
bezoldigd met f 1736, terwijl Haarlem f 8150,
Dordrecht f 2725 en Zwolle i 2525 betaalt. Het
gebruik aan brandstof loopt nogal uiteen. Haarlem
betaalt daarvoor f 8000, Dordrecht f 7750, Zwolle
f 4280, Schiedam f 4757.50 en Middelburg f 3905.
Nog kunnen wij aanteekenen, dat Haarlem voor
zijn water f 142,378.41 betaald krijgt (na aftrek
van water voor een andere gemeente en voor eigen
gebruik), Telft f 84,700 en Schiedam f 81,500.
Tot zoover onze gegevens. Wij laten hier nu
nog een lijst volgen van wat enkele plaatsen voor
waterleiding of gas in 1903 uitgaven, niet zonder
de opmerking dat deze cijfers, ontleend aan de
oificieele statistiek, vaak heel weinig waarde hebben,
daar natuurlijk voortdurend in acht moet worden
genomen, dat deze cijfers vaak geheel ongelijksoortige
uitgaven betreffen.
Inwoners. Gasfabr. Waterl.
Alkmaar 19,416
Hoorn 10,952 f 73,041
Groningen 70.609 6,131 f 35,769
Haarlem 68,518 670,185 65,949
Arnhem 59,759 828,103
Nijmegen 47,673 335,565 45,312
Dordrecht 42,994 22,820 24,211
Leeuwarden 33,936 224,541
's-Hertogenbosch 32,891 262,746 29,680
Delft 32,506
Zwolle 31,973 265,115 20,122
Schiedam 40,871
Gouda 23,552 44,000
Middelburg 19,206 143,928 56,055
Assen 11,789 64,179
Amsterdam 546,534 1,607,531 2,144,049
Rotterdam 357,474 648,798 118,915
Den Haag 229,803 318,000 603,336
Meppel 10,529 57,069 500
Nijkerk 8,325 15,269 3,126
Wageningen 9,432 62,133 16,183
Leerdam 5,577 3,773
Winschoten 10,734 5,660
Beverwijk 5,856 36,932
Zwijndrecht 6,193 13,147
Praneker 7,393 37,939
Steenwijk 5,880 21,324
Harlingen 10,335 53,674
Bolsward 6,649 30,235
Baarn 7,886 227,250
Wormerveer 6,335 4,000
Purmerend 5.669 85,691
Tiel 11,162 206,903
Neghel 5,871 5,978
Oss 8,089 22,668
Wij hebben deze cijfers opgenomen omdat zij
zoo erg sprekend zijn. Doch sprekend op een zeer
bizondere wijze. Indien zij spreken, dan is het van
het wonderlijke geval, dat een Nederlandsohe staats
instelling deze cijfers naast elkaar zet als gaven
zij eenige basis van vergelijking, dat de Neder-
landsche staat zichzelf een dergelijk testimonium
paupertatis durft geven en het zoo duidelijk durft
uit te spreken, dat het inzicht in de financiën van
de gemeenten op dit punt althans vrijwel gelijk
nul is.
En toch hebben wij reeds herhaaldelijk aange
toond van hoeveel belang het zou zijn, indien de
cjjfers hier wel vergelijkbaar waren en dus de
vertegenwoordigers van het volk in staat zouden
stellen de resultaten in eigen gemeente verkregen,
te vergelijken met resultaten, elders met gelijk
bedrijf behaald.
Wordt vervolgd.)
derate Kswer.
Bjj het ia de Eerste Kamer voortgezet debat onder
schreef de heer 't Hooft het oordeel van den
spreker, die beweerd had, dat hjj, die een vernietigende
critiek doet hoorea als de heer Regout deed, ook tegen
het ontwerp moet stemmen; want het gaat niet aan
willens en wetens het kwade te doen om het goede te
bereiken. Dan doet men beter door, evenals de heer
Franzen doet, tegen te stemmen. Ook het voorbeeld
van den heer Van der Feltz om vóór te stemmen,
hoewel hjj het ontwerp strjjdig met de Grondwet acht,
is afkeurenswaardig. Spreker trad vervo'gens in een
uitvoerige bestrjjding van het ontwerp, daar bjj keurde
hjj onder meer af, dat de Staat zich bjj zjjne sociale
wetten ook begeeft op kerkeljjk terrein. Elke stem
\óór het ontwerp staat, volgens spreker, geljjk met het
zich welbewust neerleggen bjj het inbreuk maken op
het recht der kerk.
De uniformiteit der voorgedragen regeling is de
grondfout, die zich in een aantal opzichten bjj de toe
passing van deze wet zal openbaren. Bovendien heeft
men door het toekennen van meer bevoegdheden aan
den kantonrechte r bjj dit ontwerp, zich niet vergenoegd
om op gebied van materieel recht een geheel stel nieuwe
bepalingen in te voeren, maar zich niet ontzien tevens
een geheel nieuwe rechtsorde in het leven te roepen,
en door een stel nieuwe bepalingen van formeel recht
te praejudiceeren op de herziening van de rechterljjke
organisatie en van ons procesrecht. IAjj worden nu
reeds bjj dit ontwerp gedwongen om bjj de bedoelde
herziening den weg op te gaan naar een systeem van
alleensprekenden rechter, door de uitbreiding van des
kantonrechters bevoegdheid.
De heer S i c k e n g a begreep niet hoe men een
eenvoudige zaak zóó kan opblazen als in het Voorloopig
Verslag is geschiedt Het voorgestelde is niets anders
dan codificatie van het bestaande. In hoofdzaak kan
spreker zich dan ook met het ontwerp vereenigen.
Spreker kwam op tegen de bewering, als zou ge
middeld 44 pCt. van de vonnissen van den kantonrechter
worden vernietigd, enz.
DeMiniiter van Ju11iti e, het ontwerp ver
dedigende, ging allereerst nog eens ia wat het deel
en het uitgangspunt van het ontwerp is. Het doel is
om een uiterst belangrijk deel van het Nederlandseh
privaat'echt te regelen overeenkomstig de behoefte en
de denkbeelden van onzen tgd.
Onze bestaande wetgeving is geheel ten achter bjj
het buitenland. Er bestaat hier te lande een groote
mate van rechteloosheid. Het doel van het ontwerp
is hieraan een einde te maken.
Nagaande de geschiedenis van de zaak, waarom het
hier gaat, ontkemde de minister beslist, dat het ontwerp
onvoldoende is voorbereid en dat het sleohts product
zeu zijn van de studeerkamer, van theoretische
beschouwingen en van mannen, niet tet oordeelen
bevoegd.
De Minister verdedigde voorts het onderbrengen van
het onderwerp bjj het bargerljjk recht. De algemeene
bepalingen tooh zijn lenig genoeg voor praotisohe toe
passing. De Minister verdedigde vervolgens de stelling,
dat de arbeider bij het sluiten van het contract de
economisch zwakkere is en er alleszins reden is om
de bepalingen van dwingend recht te treffen.
De Minister ontkende, dat de Staat met het ontwerp
een kerkelijk terrein betreedtde feiteljjke ongegrond
heid toch, die de Regeering zich dacht bjj het bestaan
der arbeidsverhouding tusschen den arbeider en den
wetgever, ontbreekt ten aanzien van geestelijken.
KTederlamdtache Arbeidsmarkt.
Uit de zooeven gepubliceerde 6de sfleveritg van den
jaargang 1907 van het Maandschrift van het Centraal
Burean voor de Statistiek en het daarin gegeven over
zicht van den stand der arbeidsmarkt gedurende Mei van
dit jaar naar de inliohtingen van de Kamers van Arbeid
en als vervolg op hetgeen daaromtrent over de maand
April in aflevering 5 werd bekend gemaakt, bljjkto. m.,
dat de algemeene toestand in de bonwvakkea nagenoeg
geljjk was aan dien in de vorige maand.
In de bedrjjven van schilders, behangers en stoffeer
ders dnnrde bjjna overal de seizoensdrnkte voort, terwjjl
deze in het stucadoorsbedrjjf bljjkbaar reeds weder ver
minderde. Terwjjl sommige Kamers van Arbeid melding
konden maken van eenige verlevendiging, werd door de
meeste bljjvende slapte geconstateerd, vooral in de be
drjjven van timmerlieden, metselaars en opperlieden en
verder in de aan het bouwvak verwante btdrjjfatakken.
In de houtindustrie was de toestand over het algemeen
bevredigend, behalve voor beeldhouwers Meubelmakers
hadden zoo al niet overal druk, toch geregeld voldoende
werk. In mandenmakorjjen heerschte allerwegen groote
bedrjjvigheid in verband mat de vraag naar manden voor
de verzending van groenten en vruchten.
De drukte in het grootbedrjjf der metaalbewerking
inclusief do fabricage van machines, bleef zich handhaven,
evenals in de rijwielindustrie. In het klein- bedrjjf der
metaalbewerking was daarentegen van algemeene drukte
geen sprake. Da toestand in den scheepsbouw bleef bjj
voortduring gunstig.
In de grafische vakken is de toestand over het alge
meen zeer bevredigend, behalve te Amsterdam, waar
reeds sedert geruimen tgd slapte en werkloosheid heer-
schen, onder drukkers, zetters en b'nders.
In den algemeenen toestand der ttxtieicjjrerheid kwam
sedert de vorige maand geen verandering; van drukte
kon niet worden gesproken.
In ver bard met het seizoen heerschte in de verschil
lende badrjjfstakken der kleedermakerjj nagenoeg overal
levendige bedrjjvigheid, ever als in wasch-en strjjkinrich-
tingen. Ook in de bedrjjven van schoenmakers en zadel
makers scheen de drukte vrjj algemeen bevredigend.
In het gebied der bloembollenteelt worden ten opz ohte
van dn stand der arbeidsmarkt normale verkondingen
waargenomen.
Da toestand scheen over het geheel bevredigend in
brood- en beschnitbakkerjjen, slagergen, bar ketbakker gen,
distilleerderijen en likeurstokerijen. Levendige drnkte
werd geoonetateerd in het zuivel bedrjjf, de koekfabrioage
en over bet geheel eveneens in bierbrouwerijen. Daaren
tegen was de toestand plaatselijk zeer verschillend in de
tabaks- en sigarenindustrie, de fabricage van mineraal
water, in knnstboterfabrieken, eacao- en chocoladefabrie
ken en fabrieken van verduurzaamde levensmiddelen.
Bond van Wederl. Gemeente-werklieden.
In het verslag over 19C6 wordt in de eerste plaats
gewaagd van de moeilijkheden, die de bond bjj zjjn
propaganda ondervindt, die niettemin snoces heefti
In het afgeloopen je ar steeg het afdeelingental van 13
op 25. Bedroeg h-t aantal betalende leden verleden jaar
2500 k 2600, dit jaar iB het 3400 A 3500.
De bond maakt deel nit van het Ned. Vakverbond en
nam aan verschillende algemeene bewegingen deel, was
o. a. aangesloten bjj het Kiesrecht comité, het Onderwijs
comité en de agitatie tegen de pandjeshnizen.
Ook is de eerste stap gezet op den weg naar interna
tionale verbinding der arbeiders in dienst der gemeenten.
Dan volgen uitvoerige mededelingen over de werk
zaamheden van het hoofdbestuur met de afdeelingen, en
welAssen (nieuwe afdeeling), Alkmaar, Arnhem, Amers
foort (nienwe afdeeling), Apeldoorn (nienwe afdeeling),
Breda (nienwe afdeeling), Delft, Dordrecht (onde en
nienwe afdeeling tengevolge van splitsing), 's-Gravenhage,
Groningen, Gonds, Haarlem (nieuwe afdeeling), Kampen
(nienwe afdeeling), Leeuwarden, Le den (nieuwe afdee
ling), Njjmegen (nieuwe afdeeling), Rotterdam (de grootste
afdeeling), Sohiedam, Sneek (nieuwe afdeeling), Steenwjjk,
Utrecht, Wormerveer (nieuwe afdeeling), Zaandam, Zut-
phen, Zeist (nieuwe afdeeling) en Amsterdam (sinds 1
Mei een afdeeling).
In Meppel Enschedé, Zwolle, Deventer, Lcohem, Hil
versum, Eindhoven en Middelburg zjjn pogingen aange
wend om de gemeente-werklieden tot organisatie te
brengen, echter zonder een bevredigend resultaat.
Dan somt het verslag nog breedvoerig op de voordeel»
door de organisatie behaald.
Als bjjlage bevat het verslag gegevens over de arbeids
voorwaarden van een 40-tal plaatsen van ons land, nit
een groot aantal plaatsen nit Dnitsohland, Engeland en
eenige algemeene voorwaarden nit Denemarken.
Het verslag van den penningmeester sluit in ontvangst
en nitgaven met een totaal van f 7331.77. Het nadeelig
saldo bedraagt f 812.93.
De administratie van het orgaan De Gemeentewerkman
le er de een voordeelig saldo op van f 424,74.
De stand der weerstandskas bjj het eiiide van het jaar
is f 1242 50}.
Het Vredespaleis.
Naar de N. Ct. verneemt, staat thans vast, dat de
eerste-steen-legging vam het Vredespaleis op Zorgvliet
zal plaats hebben op 30 Juli.
De heer Nelidow, president der Vredes conferentie,
zal deze plechtigheid verrichte». Jhr. Van Karnebeek,
voorzitter van het bestuur der Carnegie-stichting, zal
een redevoering houden.
Hooger Onderwtys op Geretorns. Grondslag.
Uit Utrecht meldt men ons
Bovengenoemde vereeniging hield heden (Donderdag)-
middag haar jaarvergadering in het park Tivoli te
Utrecht, onder leiding van prof. dr. Abr. Kuyper. Hon
derden en nog eens honderden uit alle oorden van
het land waren ter vergadering opgekomen. Van
huishoudeljjken aard zjjnde, was zjj echter niet voor »de
pers» toegankeljjk. Prof. dr. Kuyper hield een openings
rede, waarin hjj de geschiedenis der Vrjje Universiteit
releveerde.
De meeting, welke om 2 uur 's middags gehouden
werd, was eveneens zeer druk bezocht. Menigeen moest
zich evenals wjj met een staanplaats vergenoegen. Prof.
Kuyper deelde mede, dat tot directeuren der Vrjje
Universiteit waren benoemd de heeren J. H. de Waal
Malefijt én Bds. Vervolgens sprak prof. dr. J. Woltjer
over »De zekerheid der wetenschap.* De spreker ver
dedigde hierin het bestaansrecht der Vrjje Universiteit,
berustende op een grondslag, welke de eenige ware ge
noemd kon worden.
Assen's Keu feest.
Assen had ten dnbbel feest te vieren, dèt was overal
zicht baar. In alke versiering voor het Eeuwfeest paarde
zieh het welkem aan H. M. en den Prins, in alle fees
telijkheden werd herdacht èn het Eeuwfeest èi het
Heoge Bezoek, dat er zooveel luister aan bijzette, golden
de juichtonen èn Hare Majesteit met Haar Gemaal ön
de welvarendheid van het „Dreatsche Haagje", waren
de gedaohten veer de toekomst verdeeld ever beider
geluk, beider Teorpoed, maar ijj waren er voer elk
afzonderljjk niet minder inniger om.
Van do versieiingen is bjj zonder veel werk gemaakt.
De rijksgebouwen zjjn prachtig geïllumineerd voor zoover
dit te beoordeelen is, zender de verliehting te hebben
aanschouwd.
Het gemeentehuis met zjjn nauwe» ouden gevel is
zeer artistiek en rjjk versierd.
En het particuliere werk doet voor dat alles niet onder.
Alle straten en straatjes zjjn in fsestdos, het beroemde
Asser-bosoh heeft in de afgelegen hoeken een groot deel
van zjjn schat aan dennengroen moetnn missen, hnt is
een ware reeftoeht geweest. En toch voert het groen
niet de hoofdtoon. Er is zeer veel gedaan met houtver
sieringen en schilderwerk, terwijl, wat de gebouwen
aangaat, illuminatie den bnventoen veert.
Vermeldenswaard is zeker de groe<sehe 10 meter
heoge eerepeort, doer de gemeente aan het begin van
de Stationstraat opgaricht, hjj geeft geheel de idéé van
ALKMAARSCHE COURANT
MMMBMBOBMnM
mamsavammmmttammma»