No. 209.
Honderd en negende jaargang.
1907.
DAGBLAD ?0ÖR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Deze Courant wordt eiken behalve op Zon» en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor AT.KMA .4a f 0,80franco door het geheele Kijk f I,
Afzonderlijke nummers 3 Cents,
Prijs ier gewsni srivertsnlIBn
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N.|Y. Boek- en Handelsdrukkerij
v|h. HEKMs. GOSTEK ZOONYoordam O 9«
DONDERDAG
5SEPTEMBEB;
===B INNENL AND.
ïelelociBumme* 3.
Alkmaar 5 September.
De goedaardige president van de Pransche repu
bliek staat voor een moeielijke beslissing. In het
algemeen heeft dit staatshoofd weinig te beslissen.
Zjjn ambt is in hoofdzaak slechts representatief en er
valt voor hem weinig meer te doen daD goedvinden
wat de ministers hem voorschrijven, en zijn hand-
teekening te zetten onder wat de ministers hem
voorleggen. Maar de president heeft het recht van
gratie en het is het bezit van dit recht, dat hem
thans in een weinig benijdenswaardige positie brengt.
Men herinnert zich waarschijnlijk nog wel, dat een
zekere Soleilland, beschuldigd van zware mishande
lingen van en daarna mocrd op een meisje, te Parijs
te terecht gestaan heeft. De terechtziiting heeft des
tijds veel geschrijf verwekt, omdat het hier weer
gold een van die gevallen, waarin een aangrijpende
tragedie wordt beschouwd als een amusante ver
tooning. De man werd terdoodveroordeeld. De
doodstraf bestaat nog in Frankrijk, maar zij wordt
uiterst zelden voltrokken, daar de president in den
regel deze straf omzet in levenslange gevangenis
straf. Er werd dan ook verwacht, dat aan Soleil
land gratie zou worden verleend. Maar daartegen
verhieven zich al spoedig stemmen en zij zijn tal
rijker en luider geworden.
Er zijn zelfs „bewegingen" op touw gezet
welke ageerden voor of tegen het voltrekken van
de doodstraf in dit geval. De pro's redeneeren
aldus: het aantal misdaden, uit vuigen haitstocht
bedreven, neemt schrikbarend toe. Er dienen
afschrikwekkende voorbeelden gesteld te worden,
opdat het kwaad toch eenigzins beteugeld wordt.
Ei de doodstraf is altijd nog veel schrikwekkender
dan „levenslang".
Tot de pro's behoort echter nog een andere
categorie van menschen. Moeders, wonende in of
nabij de wijk waarin de misdaad werd gepleegd,
hebben zich doen hooron. Zij hebben den president
gesmeekt, aan Soleilland toch vooral geen gratie te
verleenen zij hebben ongetwijfeld bedacht, dat ook
haar dochtertjes het slachtoffer van een dergelijk
schandelijk misdrijf hadden kunnen worden, en dit
heeft in haar het „oog om oog, tand om tand"
wakker geroepen en het levn van den moordenaar
doen opeischen ter vergelding van het leven van
het kind.
De contra's en onder hen moet vooral ge
rekend worden de „vereeniging tot verdediging van
de rechten van den mensch en den burger" hebben
evenwel den president verzocht, gratie te verleenen,
omdat zij van meening zijn, dat niemand het recht
heeft, te beschikken over het leven van een mede-
mensch, en zich overtuigd houden, dat het vol
trekken van de doodstraf hoegenaamd geen invloed
uitoefent op de misdadigheid. Door aan Soleilland
het hoofd af te houwen aldus redeneeren zij
zult gij geen enkele soortgelijke misdaad als hij
bedreef voorkomen.
Het geval is door die „bewegingen" gegroeid en
daardoor is tevens het gewicht van de beslissing,
door den president te nemen, toegenomen. De heer
Fallières is niet meer een vrij man. Het is teiteljjk
niet meer hij, die beslist, maar het zijn de menschen
die zich met deze zaak hebben bemoeid. Het is de
helft 1, die de beslissing in handen meent te hebben.
Zelf gekozen door de meerderheid, heeft de president
rekening te houden met de wenschen van de meer
derheid. Maar hoe ontstaat soms een meerderheid!
President Fallières aarzelt. Zijn hart balanceert
tusschen de traditie, die het verleenen van gratie
voorschrijft, en tusschen de meerderheid, die van
hem eischt dat niet doen. Hij heeft het recht het wèl
te doen, maar de moreele plicht het na te laten.
En hoe de beslissing ook moge uitvallen, hij
alleen draagt er de verantwoordelijkheid van.
Zou het onder deze omstandigheden wel een
groot wonder zjjn, als de heer Fa'lières wel graag
zou zien dat aan den president der republiek maar
niet het recht van gratie was toegekend
Opstond ln Afjeh f
Uit Londen werd gisteren geseind
De limes verneemt uit Singapore d.d. 3 Sept., dat de
toestand in Atjeh wederom verontrustend is. De ex-
sultan is gearresteerd; en naar Batavia overgebracht.
Goedgekeurde Atjehers weigeren om koelies te pressen
voor militaire transporten en verzetten zich tegen 't
sluiten der havens, waardoor het verkeer wordt belem
merd. De militairen zjjn op hunne hoede om eiken
opstand tegen te gaan;
De Tel. heeft zich tot het ministerie van Koloniën
gewend om inlichtingen over dit sensationeels en zeer
onwaarschijnlijk klinkende bericht en ontving onder
staand telegram
»Bü Koloniën van bedoelde gebeurtenis niets bekend.»
De jY; R, Ct. zegt er van:
Wfj raden onzen lezers aan dit bericht uit Engelsche
bron met het noodige voorbehoud te aanvaarden, tenzij
van de zijde van de Nederlandsch-Indische regeering
bevestiging komt. Gegeven de openhartigheid, waar
mede de Indische regeering den laatsten tijd ons op de
hoogte houdt van hetgeen in de koloniën geschiedt, is
het niet aan te nemen, dat wjj een dergelijke zeer
ernstigs tijding via Singapore zouden moeten vernemen.
Want ernstig is het bericht voor dengene, die tusschen
de regels doorleest. Dat de gewezen sultan, wien na
zijn gevangenneming een woning in Kota Radja was
aangewezen, gevangen genomen zou zjjn en naar Batavia
opgezonden, moet wel aldus verstaan worden, dat men
in Atjeh tot de slotsom zou gekomen zijn, dat er zich
om zijn persoon weer een partij van verzet zou gaan
groepeerrn, die dan opnieuw den strijd tegen ons zou
willen gaan aanbinden. Verder is het telegram een
weerklank van de geruchten, die reeds lang geloopcn
hebben. Het; is bekend, dat allerwege het werken in
heerendieast, al wordt er hier en daar ook voor betaald,
ontevredenheid wekte en ook het kunstmatig leiden
van den handel over een bepaalde haven liet niet na
een slechten indruk te maken.
Mocht onverhoopt het bericht, zooals het overkwam,
geheel waar zijn, dan nog bastaat er geen reden tot
ongerustheid. Misschien zou het dit goede gevolg hebben,
dat den generaal-majoor Van Daaien, gouverneur van
Atjeh, eindaljjk voldoende troepen ter beschikking
werden gesteld, waardoor hij zijn taak vlugger en dus
beter zou kunnen vervullen. Openlijk verzet behoeven
wij niet te vreezen daaraan wordt spoediger een einde
gaars akt dan aan den afmattende® guerillakrjjg. Steeds
is gebleken, dat na zulk een openlijk verzet op groote
schaal, dat vlug en krachtig onderdrukt werd, de toe
stand opklaardeo. a. treedt dan vaak duidelijk aan
het licht of men zjjn vertrouwen niet bij de verkeerde
personen plaatste.
De correspondent van de N. R. Ctte Batavia seinde
gisteren
De strafexeursie in Mori wordt krachtig doorgezet.
Den 17dea Augustus is het versterkt» Wolandsri
vermeosterd door de colenne, waarbij zich de gouver
neur Swart bevond.
Makoto Maroendoe, het hoofd van het veriet in Mori,
is gosnouvold.
Talrijke versterkingen zijn genomen.
Vele hoofden onderwierpen zich en leverden de wa
penen in.
Men seinde nit den Haag:
Blijkens een uit Ned.-India ontvangen telegram is
de versterking Walanderie Tastobo Legira in het land
schap Mori (Celebes en onderhorigheden) vermeesterd
en zijn daarbij een Earopeesche en een Ambeineesohe
militair awaar en een Europeesche en twee Amboinee-
sche militairen licht gewond, allen beneden den rang
van officier. De vijand bekwam in verschillende ge-
vechten 31 doode?, waaronder het hoofd van het verzet,
Marondoe. Vele vuurwapenen werden buit gemaakt.
Vele hoefden met hun volgelingen kwamen in onder
werping.
Pc Indische begrooting.
Blijkc-as de Indische begrooting voor het jaar 1908
zal da dienst over 1907 vermoedelijk een batig slot van
drie miljoen opleveren,
De begrooting voor 1903 sluit met een nadee'ig slot
van 857 000 gulden.
De uitgaven zjjn geraamd op pl.m. 177) miljoen, de
middelen op pl.m. 176) miljoen.
Wijziging van de gezondheidswet.
Bjj de Tweede Kamar is isgediead een wetsontwerp
tot wijziging van de Gezondheidswet, welk ontwerp da
strekking he?ift den secretaris tot een .onder den raad
geplaatst ambtenaar te maken.
Dit ontwerp mag zegt de Minister van Binnen-
kadsoho Zaken geacht worden uiting te geven aan
«ene meaning van velen, en na de gedachtenwisseling die
te dezer z&ke in de Tweede Kamer heeft plaats gehad,
geea bjjzondere toelichting te behoeven.
Een [vlugge 'en ongehinderde loop van zaken zal vol
gaas dsn Minister inderdaad meer verzekerd zjjn wanneer
ten dienste van den Oentralen Gezondheidsraad ?en secre
taris wordt gesteld, die niet tevens balast is met de
werkzaamheden en de verantwoordelijkheid van een lid
van dat college.
Bvpiald is voorts, dat d« voorzitter bevoegd is, zich
in de hem opgedragen dageljjksoho leiding door een of
meer leden van den raad te doen bijstaan.
De Katholieke Sociale Week.
Het tweede punt in zjjn rede behandelend, zeids pro
fessor O. Aengcnaat Dinsdag, dat de overheid in den
staat geen ander doel kan hebben, dan de verwezenlijking
van het doel, waarvoor de stvat is ingesteld. Zjj heeft
derhalve ook op sociaal-eeonomisoh gebied een dubbele
taak te vervullen. Do liberale staatsopvatting, die de taak
der staatsoverheid doet opgaan in de bescherming der
rechtsorde, en ^bovendien op ecoaomiso's gebied nog niet
eens de rechten der zwakkeren in bescherming neemt, is
derhalve onhoudbaar, evengoed als de socialistische op
vatting, die aan de overheid een onbeperkte bevoegdheid
toekent.
Om 8 uur 'a avonds sprak prof. dr. Ch. van Dam, Pr.,
over do kerk als factor bij ds oplossing van do sociale
kwestie, aan de hand van eeeige stellinge*.
Gistermorgen besprak pater G. van des Elzen, O, Pram,,
over landbouworganisatie als fao'or bg de oplossing van
de sooivle kwestie, aan do hand van een aantal stellingen.
Ia de middagziiting werd behandeld middenstands
organisatie als factor bjj de oplossing van de sociale
kwestie door prof. dr. J. Nouweas, O. Prem,, die daarbjj
eonige stellingen verdedigde.
Gisteravond sprak mr. dr. D. A, P. N. Kooien, over
arbeidersorganisatie als factor bjj de oplossing van de
sociale kwestie.
I. Wjjl het te ver gedreven individualisme eea der
hoofdoorzaken is geweest van het ontstaan der sociale
kwestie en dus ook van het arbeidersvraagstuk, moet in
een reactie tegen dit individualisme, zich openbarend in
sen herleefd vereenigingswszen, een der voornaamste mid
delen worden gezien tot oplossing van het arbeiders
vraagstuk.
II. De arbeidersverenigingen hebban een tweevoudig
karatter, wijl een tweevoudig doel:
le. de algemeens arbeidersverenigingen hebben ten
doel de godsdienstige, zedeljjke en verstandelijke ontwik
keling der leden,
2e. de vakverenigingen beoogen verbetering der bij
zondere arbeidersvoorwaarden van het vak.
III. Da prak'.gk heeft geleerd, dat als regel de afzon
derlijke organisatie van patroons en arbeiders het meeBt
gewensoht is.
IV. Voor oub land is vakorganisatie op prinoipieelen
grondslag in beginsel niet alleen de meest gewen sohte,
dooh ook praotieoh op den duur de eenig mogcljjke. Wat
niet uitsluit meer of minder b'jjvende samenwerking mvt
andere vakvaiesnigingen, op anderen principieelen grond
slag staande.
flemengd Nieuws,
lit ichermerhorn.
In de Dinsdag gehouden Raadsvergadering, waarbjj alle
leden tegenwoordig waren, werd na opening door den
voorz. en vaststelling der notulen medegedeeld:
Dat is ingekomen een schrjjven van den Rijksontvanger,
waarbjj hjj in huur aanneemt den, naast bet nieuw ge
bouwde huis gelegen gemeentegrond, groot 50 vierk.
roeden tegen f 15 per jaar, ingaande 1 Oct. a.s doch
reeds in .deze maand met de bewerking van den grond
een aanvang wil nemen. Wordt algemeen goedgevonden.
Dat mede is ingekomen sen schrgren van de te Alkmaar
gevestigde commissie voor het houden Tan eene tentoon
stelling in 1908 op het gebied van ambachts- en hand-
wetksngverheid, om eene geldeljjken steun voor genoemd
doel. Wordt mede goedgevonden dit verzoek ter zjjde
te leggen, om er later op terug te komen.
Vervolgens worden tot Wethouders herbenoemd de
heeren C. Nierop en G. de Goede, welke benoeming door
dm heer de Goede wordt aangenomen, terwjjl de heer
Nierop verklaart na rjjpo overwiging, in verband
met het in den laatsten tjjd in de gemeente voorgevallene,
te bedanken.
De heer Alblas vermeent, dat de heer Nierop daartoe
geen reden beaft, aangezien zjjne benoeming algemeen is,
welke morning door allen wordt gedeeld.
Aangezien de heer Nierop bg zjjn besluit bljjft, wordt
tot wethouder in zjjne plaats gekozen de heer Westerhof,
die daar deze benoeming zoo onverwacht is, z'ch nog niet
wenscht te verklaren, doch die 24 uur in beraad wil
houden. Verder wordt bepaald met ingang van 1 Oct.
a s. kuis en grond aan den Ontvanger te verhuren voor
den tijd van 5 jaar, met recht dat deze bjj vertrek uit
de gemeente den huur 3 maanden voor zjjn vertrek kan
opzeggen.
Daar de huurtjjd ook verstreken is van de door den
onderwijzer de Jong gehuurde gemeentewoning, en deze
verzoekt op dezelfde voorwaarden weder opnieuw te mogen
huren, wordt met algemeens stemmen besloten dit ver
zoek in te willigen.
Ten slotte gaf de voorzitter zjjne verwondering te
kennen over de houding van des wethouder Nierop.
Deze verklaarde alsnog, dat zijne verstandhouding met
den burgemeester, voo:nameljjk ontsproten uit den bouw
van het ontvangershuis ook wol eene aanleiding was om
te bedanken.
De burgemeester antwoordde hierop uit gemeentebelang
steeds tegen dezen bouw te zjjn gewsest en laakte de
voortvarendheid van den heer Nierop in dezen.
Daarna werd de vergadering door den voorzitter gesloten.
Ut De Byp,
De uitvoering der beroemde zangvereniging vJaoob
Kwast* van Wognum, die onlangs word uitgesteld, zal
thans plaats hebben op Zondag 8 September 2'/t uur in
de Ned. Herv. Kerk te De Rjjp. Wg twgfelea niet of
velen zullen deze uitvoering gaan bijwonen. De naam
vJacob Kwast* zegt genoeg. Wjj weten dat ons hier
het allerbeste zal gegeven werden.
Vermelding verdient nog, dat het kerkgebouw der
N«d. Herv. Gemeente te Ds Rjjp een bezoek overwaard
is. Het datetrt van 1565 en maakt met zjjn prrchtig
beschilderde ramen, die bgzonder goed biwaard gebleven
zjjn, en zjjn mooi ssjjwerk en kansel, doophek en banken
een diepen indruk op den bezosker. Aangezien De Rijp
zeer gemakksljjk te bereiken is, tramvsrbinding heeft
met AmsterdamAlkmaar en bovendien een boottochtje
met de vADmaar Packet* door de mooie Zaanstreek
naar De Rjjp zeker de moeite waard is, verwachten wg
dat Zondag 8 September een groot aantal vreemdelingen
De Rjjp bezoekon zal.
Ia de zittting va® den gemeenteraad van Da Rjjp op
3 Sept., is met 4 stemman tot wethouder benoemd da
heer P. Geerko. De heer A. Blokdjjk (aUr.) bekwam 2
stemmen.
De heer W. J. [Poort, predikant bjj de ned. herv.
gemeente te De Rjjp heeft een beroep naar de ned.
herv, gem. te Haastrecht ontvangen.
Dit Kolhorn.
De keur van de Schrinkaagpolder is zoodanig gewjjzigd,
dat thans eene belasting op brongasputten kan worden
ingesteld. De opbrengst van deze belasting moet dienen,
om de jaarwedde van den molenaar te verhoogen en
meerdere onderhoudskosten van den molen te dekken.
Als gevolg van deze putten moet veel meer dan vroeger
worden gemalen.
Uit Winkel.
Openbare vergadering van den raad der gemeente
Winkel, op Dinsdag 3 September 1907.
Tegenwoordig alle leden, met uitzondering van den
heer Abr. Sloos, die door ongesteldheid verhinderd is.
De voorzitter opent de vergadering en heet de leden
welkom, in het bgzonder richt den voorzitter een welkom
tot den heer Breebaart, die door ongesteldheid, geruimen
tjjd de vergaderingen van den raad niet heeft kunnen
bjj wonen, hjj wenscht hem geluk met zjjn herstel, en
hoopt dat het van bljjvenden aard mag zjjn. Daarna
worden de notulen der vorige vergadering gelezen en
onveranderd vastgesteld.
Het bericht van ontvangst van Gedeputeerde Staten,
betreffende een ingezonden afschrift der gewjjzigde Al
gemeens Politie-verordening en de goedkeuring van de
lste suppletoire begrooting wordt voor kennisgeving
aangenomen.
Ingekomen is een verzoek van een commissie, welke
zich op verzoek van het departement Alkmaar der
maatschappjj tot nut van 't algemeen heeft belast met
de organisatie van een wedstrjjd met daaraan verbonden
tentoonstelling, voor Alkmaar en de omliggende ge
meenten, om tot dekking der kosten van gemeentewege
een subsidie toe te kennen, Na overweging is besloten,
op het verzoek afwjjzend te beschikken, en zulks met
het oog op het geringe belang dat èn aan den wedstrijd
èn aan de tentoonstelling voor de gemeente verbonden is.
Daarna wordt overgegaan tot beëediging der nieuw
benoemde raadsleden. Door den voorzitter worden de
vereischte eeden afgelegd jn handen van den heer
Nobel, wethouder, die tjjdeljjk het voorzitterschap waar
neemt, en door den heer Breebaart in handen van dsn
voorzitter. Na de beëediging werden da raadsleden door
alle tegenwoordige leden en den secretaris gelukgewenscht
waarbjj de heer Breebaart in herinnering brengt, dat
hjj heden vóór 42 jaren voor het eerst zjjn intrede in
de raadszaal deed.
Aan de orde wordt gesteld, het onderzoeken van de
rekening en verantwoording van het burgerljjk armbe
stuur over 1906.
De boekhouder van genoemd bestnur ter vergadering
tegenwoordig, verstrekt de noodige inlichtingen.
De rekening wordt gelezen en de bjj lagen daarmede
vergeleken.
Nadat door den raad enkele veranderingen zjjn aan
gebracht in de inkomsten en uitgaven, wordt de rekening
sset algemeene stemmen goedgekeurd in ontvangst tot
een bedrag van f 5785.32), in uitgaaf tot een bedrag
van f 4497.22, batig slot f 988.10), terwjjl de rekening
door het armbestuur was vastgesteld in ontvang op
f 5471.38, in uitgaaf op f 4508 32, batig slot f 963.06.
Daarna keert de heer Timmerman, die de beraad
slaging en stemming niet bjjgewcond heeft, omdat hjj
lid van het armbestuur is, in de vergadering terug en
deelt de voorzitter hem het besluit tot goedkeuring mede.
Bjj de rondvraag vraagt de heer Breebaart, of uit
een arm gezin, waarin pas een zoon aan tuberculose is
gestorven, voor gemeenterekening niet kon worden
voorzien in de verstrekking van een bed enz., terwjjl
het bed van den lijder vernietigd en het overige goed
ontsmet is.
Met algemeene stemmen wordt hiertoe besloten.
Niets meer te behandelen zjjnde, sluit de voorzitter
de vergadering.
Uit Pntweread.
In de Dinsdagavond gehouden raadsvergadering
werden de herkozen raadsleden ds heeren L. Koning
en J. B. M. Brantjes en de nieuw gekozen raadsleden
de heeren Mr. A. G. A. Ridder van Rappard en J. Yet
Jz. geïnstalleerd.
Onder de kemisgevingen kwamen voor.- een advies
van de gezondheids-commissie, tot onbewoonbaar ver
klaring van 4 peroeelen, waaromtrent in de volgende
vergadering B. en W. ter zake een voorstel zullen
doenen een bericht van de harddraverij oommissie,
dat de finantiëele uitslag van de op 22 Augustus ge
houden feestelijkheden zoodanig is, dat van het toege
zegde o ediet van f 200.geen gebruik behoeft te
werden gemaakt.
De ingekomen verzoeken om betere belooning van
de arbeiders bij den reinigingsdienst en de 3e ambte
naar ter secretarie, komen aan de orde bij de behan
deling van de gemeentc-bagrooting ever 1908.
Ten aanzien van het adres van 53 ambtenaren,
beambten en werklieden in dienst bij de gemeente, om
„een pensieenregelisg, geven B. en W. de verzekering,
dat het in de bedeeling ligt, deze pensioenregeling zee
spoedig mogelijk ter hand te nemen.
Op het verzoek van de aid. Purmerend der Ned.
Vereeniging „Hot Witte Kruis", om eek dit jaar weder
gebruik te mogen makon van het lokaal boven do
kaaswaag, wordt gunstig beschikt,
Tot Wethouder wordt herkozen heer L. Kening met
9 van de 10 stemmen en tot lid van de eemmiss'e van
fabricage de heer J. B M. Brantjes.
Tet lid van de commissie van bijstand in het beheer
vtn de gasfabriek wordt gekozen de heer H O. Oud.
Op de voordracht voor leeraar aan de stadsteekenschool
kwamen voor
1. G. E. de Greet te Utrecht.
2. H. H. Stevens tc Purmerend.
Laatstgenoemde werd bij 3e stemming met 6 van do
10 stemmen benoemd.
Aangeboden werd de gemeentebegrooting dienst
1908, in ontvang en uitgaaf, beloopende een bedrag
van f 146909.95', welke begroot ng werd gesteld in
handen van de betrekkelijke oommissie bestaande
volgens rooster uit do heeren K. Drost, Mr. A. G. A.
Ridder van Rappard en D. Uitentuis.
In de toelichting tot de begreoting betoogt het dage-
1 jkreh bestuur, dat de hoofdei jken omslag met f 4000
moet worden verhoogd, om in de gewone uitgaven te
voorzien
Besloten wordt de heffing van wik- en weegleonen
voor ter markt aangevoerde kaas op 60 ots. per 100
K. G. te bestendigen en de betrekkelijke verordening
bij koninklijke goedkeuring voertedrage».
De behandeling van de verordenisg op de markt
en staangelden, wordt aasgehouden, tet de volgende ver-
ALKNIAARSCHE COURANT
Celebes.
a
t
aananaBOH
