No. 211.
Honderd en negende jaargang. Zaterdag 7 September 1907.
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Tegen de werkeloosheid.
BINNENLAND,
Bedriegen wij ons niet, dan heelt de boodschap
van H. M. de Koningin, gedateerd Dobbin 9
Augustus 1907, ter aanbieding van een wetsont
werp tot aanvulling van het Xde hoofdstuk der
staatsbegrooting voor 1907, velen in den lande
groote verrassing bereid. Met dit drie-artikelig
wetsontwerpje toch, waarmee de staat de verzeke
ring tegen de geldelijke govolgen van werkeloos
heid wil bevorderen, doet onze regeering een stap
op esn weg, die bedriegen wjj ons niet tot
nu toe gold als een weg vol klemmen en voet
angels, welke tot voor korten >ijd althans
nog maar zeer weinige wetgevers hadden betreden.
En nu zijn wij zoo gewend, dat onze wetgever
zich aan zulke nieuwe wegen niet waagt, dat wij
verbaasd opzien over deze onverwachte stoutmoedig
heid, die dubbel treft omdat de ministers, onder
teekenaars van het wetsontwerp, het zelfs niet noodig
vinden een meer uitvoerige toelichting te geven
waarom de Nederlandsche staat ten aanzien van
deze materie juist dezen en geen anderen weg volgt
Hoever de opinies over deze belangrijke zaak
bestrijding van de werkeloosheid door verzeke
ring uiteenloopen, is toch bekend genoeg. Er
zijn voorstanders van de verzekering door vak-
vereenigingsfondsen (o.a. de bekende Luigi Brentano).
Doch er zijn ook tegenstanders, die van zulk een
verzekering geen heil verwachten, wanneer ook niet
de werkgevers meewerken en de verzekering niet
verplicht is. Eerstgenoemden wijzen op Engeland,
waar in 1894 niet minder dan 494 vakvereenigingen
werkloozen-verzekeringsfondsen hadden, die aan
gemiddeld 4.8 °/0 hnnner 926.930 leden f6.600.000
uitbetaalden. Laatstgenoemden komen metDuitsche
voorbeelden, waar bijv. in 1895 maar 580,000 Mark
door die fondsen werden uitbetaald en wijzen er
dan nog op, dat in Engeland toch nog maar 1/s
van de arbeidersbevolking uitsluitend bekwame
werklieden, van deze verzekering profiteert, schoon
zij °r al 40 a 50 jaar wordt toegepast. Door laatst
genoemden wordt beweerd, dat de verzekering
tegen de geldelijke gevolgen van werkeloosheid bij
de vakvereenigingen nog veel te weinig voorkomt
en, als zij voorkomt, nog te kort bestaat.
Trouwens bijna alle Duitsche schrijvers leggen
er den nadruk op, dat dit onder de onderwerpen
van sociale wetgeving verreweg het moeielijkste is
en dat er nog maar zoo weinig voorbeelden van
een toepassing in de praktijk zijn, die eenigeu tijd
geduurd hebben.
Het systeem, dat onze wetgever nu wil gaan
volgen, is dit.
De gemeenten nemen maatregelen ter voorziening
in de gevolgen van werkeloosheid.
Zijn die maatregelen goed, dragen de belang
hebbenden zeiven naar de mate hunner krachten
tot het vormen van de noodige fondsen bij, dan
geeft het Rijk subsidie.
Twee gemeenten voldoen aan die voorwaarden
(Amsterdam en Utrecht) zij behooren dus rijks
subsidie te krijgen zoo, dat zij van hun uitgaven
voor deze verzekering de helft van het Rijk terug
krijgen.
De memorie van toelichting deelt nog mee, dat
de zaak in de gemeenten Arnhem en 's Gravenhage
aanhangig is en spreekt de meening uit dat die
spoedige steun voor Amsterdam en Utrecht (zij
krijgen al steun voor het loopende begrootingsjaar)
ook andere gemeenten zal aansporen over de
financieele bezwaren heen te stappen.
Er wordt dan ook een grooter crediet aange
vraagd, dan voor Amsterdam en Utrecht noodig
is, uitdrukkelijk met het doel om Den Haag en
Arnhem nog in den loop van dit jaar te kunnen
helpen, indien zij met hun maatregelen zóóver
komen, dat zij aanspraak krijgen op subsidie.
De vraag is nu maar: Wanneer zijn die gemeen
telijke maatregelen zóó goed, dat zij aanspraak geven
op subsidie P Amsterdam en Utrecht hebben fond
sen opgericht met het doel een bijslag te geven
Wat da veel-gegeten griespuddiag voor de gewone
maaltfjd ls, dat is het Feuilleton voor da courant. Een
brokje voor degenen, die het zware voedsel van de
gewone kolommen niet kunnen verdragen, een toespijs
voor de bijna verzadigden.
Toen de courant het eerst een feuilleton gaf een
apart blaadje met belletrische opstelletjes, novelletjes,
gemengde berichten toen was dit een tegengif tegen
de zware staatkundige opstallen, dia het blad als hoofd
zaak zynen lezers voorzette.
Het is tegenwoordig ietwat anders. De couranten
schrqvers doen hun best om zoo licht mogelijken kost
te leveren. Weinig hoofdartikelen, veel driestarren
weinig zware verslagen, veel «van de straatjes.» Meer
schetsen dan schilderijen, meer pesaekrassen dan tee-
keningen.
Daarom diende ook het karakter van het feuilleton
gewijzigd. Het werd de verkeerde wereld. Het feuilleton
werd de plaats van zwaarlittéraire beschouwingen, van
moeilijk te lezen moderne romans,
Ook in die richting is men gaan overdrijven. Wie 'n
kraat leest, wil op de hoogte zijn, wil zoo gemakkelijk,
zoo gezel.ig mogelijk op de hoogte worden gesteld.
In onzen tjjd is het, om op de hoogte te zjjn, een
eerste eiscb, dat men begrijpt, wat er ia de natuur
wetenschappen omgaat. Ons geheels praciischa leven
wordt beheerscht door de natuurwetenschap. Wie
electrische trams ziet bewegen, wie aandeeien bezit in
de Auid-Hollandsch-electrische (die tusschen haakjes
bij uitkeeringen, welke vakvereenigingen ter zake
van werkeloosheid aan hare leden doen.
In Amsterdam wordt de bijslag elke maand door
het fondsbestuur bepaalt en bedraagt die bijslag
per dag nooit meer dan de uitkeering, van de vak-
vereeniging genoten, en hoogstens f 0.50, voor
hoogstens 50 dagen per jaar.
Moeten de andere gemeenten nu in denzelfden
geest handelen om recht op de rijksbjjdrage te
krijgen P
Neen, zegt de memorie vaa toelichting. Wi;
eischen zelfs niet, dat de gemeente samenwerking
zoekt met de vakvereenigingen, al gelooven wij dat
die samenwerking hot geschiktste systeem is „met
het oog op simulatie en andere misbruiken".
In elk bizonder geval zal dus moeten worden
uitgemaakt of een gemeente voor deze subsidie in
aanmerking zal komen.
Toch geeft de memorie nog eenige algemeene
beginselen voor die subsidieering. Er moet zijn
werkeloosheid-buiten-schuld, van werkeloosheid door
ziekte, ongeval of invaliditeit is hier geen sprake.
De verzekering mag niet het karakter van armen
verzorging dragen, de gemeentebijdragen zullen dus
evenredig moeten zijn aan de eigen bijdragen der
verzekerden. Zij mogen niet te hoog zijn, om den
prikkel tot het zoeken van werk niet op te heffen
en tegen simulatie behoort te worden gewaakt. De
werklieden zullen een zekeren tijd in de gemeente
gevestigd moeten zijn, samenwerking met vakver
eenigingen mag niet worden afgewezen op grond
van politieke of godsdieustige richting der vak
vereenigingen en een behoorlijke controle van de
gemeente over de aanwending der gelden is nood
zakelijk.
Dat is in het kort wat de korte memorie van
toelichting over dit gewichtig wetsontwerpje zegt
Ken ••nval ln Atjeh.
Blgkens eea nit Nederlaudsoh-Iadië ontvangen tele
gram kwamea 80 mannes nit het voormalig sultans-
wakeufgebisd Koeloe onder dan Imenm en den Tenngkoe
met kwade bedoelingen bg het bivak te Sendoa (Atjsh
en O-darhoorjghedan).
Zjj werden tgiig ontdekt sa vielen eene uitgerukte
patioailie aan, waarvan sneuvelde een inlandsohe en licht
gewond werd eea Enropeeiche mil.tair, beidea beaeaea
den rang van officier, terwjjl 2 geweren model '95 ver
loren ging-sa.
Da vgand bekwam 18 dooden,
Da N. R, Ct. teekent hieibjj aan
Men zal zich herinneren, dat Sendoe, een onderoffi-
oierrcorps in Lanöpoeöag, in den nacht van 7 op 8 Jnni
werd overvallen, met het treurige gevolg, dnt wjj een
verlies leden van 3 dooden, 1 zwaar geworde en 1 licht
gewonde. Twee geweren M. 95 gingen daarbjj verloren.
Dit feit kwam wei onverwacht; immers sedert 2 jaar'
achtte men de Zuideljjke nederzettingen, waaronder Locë-
poeëeg behoort, zoo veilig, dat Lho Nga, de sta dplaats
van den controleur, waar tevens een herstellingsoord ge
vestigd is, slechts een bezetting van 20 man kreeg.
Sendee, een drie nar Zuideljjk van Lho Nga gelegen
werd alleen bezet ter controlenriag vaa het opkomen dsr
hseredienstplichtigea, die aan den weg over de GéParoj
moes eu werken. Door de rustige rnat zorgeloos geworden,
verzuimde de bezetting van Sendoe de noodige waak
zaamheid te betrachten, waarvan de Atjehers partjj trok-
kea. Liter bleek dat onder da bevolking ontevredenheid
gewekt was door het afzetten vaa ee» Kentji, hot werken
aan bovengenoemden weg en de belasting.
Dan 8sten Jaai rakte uit Koeta Radja onder kapitein
van Hsiencarspel, een patrouille uit om da schuldigen
op te sporen an gevangen to nemen. D,t gelukte maar
gedselteljjk, en de overbljjvenden, die de gevangenis reeds
wjjd geopend zagen, vormden de kers voor een nieuws
bende,
Thans heeft, blijkens bovenstaand telegram, weer een
band Sendoe trachten te overvallen, meer nu was men
bijjkbaar wèl waakzaam en de troep wachtte dan ook
den aanval sist af, doch trok onmiddellgk den vijand
tegemoet. Ditmaal werd de bende een gevoelige les toe
gediend, niettegenstaande de bedoelde patrouille toch
waarschjjnljjk nog in een hinderlaag is gevallen dit
zouden wjj afleiden uit het verloren gaan van twee
gr weren M. 95, waar de onzes slechts ééa doods eaééi
lichtgewonde bekwamen.
Nu het bljjkt, dat in LoupoSng zulk een geest van
verzet heerscht, zal die streek wel duchtig worden af
tegenwoordig ailas is behalve eiectrisch) wie radioactieve
bron wateren drinkt of om zjjn ïheumatisme te ver
dreven modderbaden gaat gebruiken, wie telegrammen
verzendt of telefoneert, met of zonder draad, wie in
esaaille keukenpannen kookt, al die menschen souden
graag een en ander weten van het hoe en waarom.
Maar een leerboek ter hand nemen of les nemew11
daarvoor hebben ze in onzen gejaagden tjjd geen
tjjd. De krant, die alles weet, geacht wordt te weten
althans, kan ook hier een handje helpen.
Vandaar dat ons blad een begin maakt met eene
serie van fenilletons: populaire wetenschap.
Niet om naast do lichte kranten-lectuur nu zware
bladvulling te geven. Het oude recept voor een feuilleton
immers was wel degeljjk juist: een feuilleton moet zijn
ooeiend, afwisselend, levendig.
Tot zoover gaf ik in hoofdzaak weer, wat de hoofd-
edactie mij heeft verteld, toen zy met mjj het plan
besprak van een reeks populair-wetenschappaljjke
bijdragen. Ik voelde wei wat voor het idee van de
redactie. De wetenschap ligt mjj na ain het hart en
populariseering van da wetenschap heeft in mjj steeds
een verdediger gevonden.
Toch heb ik geaarzeld. De eiseh voor een feuilleton,
«boeiend, afwisselend en levendig» is niet gering.
Vaa oen kamer-laboratorium-geleerde, gebogen over
boeken of staande bjj zjja instrumenten, kan man
zoo heat het immers en niet alleen in den volksmond
slechts droge geschriften verwachten.
Maar de redactie stak mjj een hart onder den riem.
Zy liet mjj eaa illustratie zien: De wetenschap, met
den humor, de poëzie met het verstand, met zjjn
gepatrouilleerd, totdat
deljjfc zjjn gemaakt.
alle oproerige elementen onaoha-
Provinciale Staten.
De Staten der provisoie Noord-Holland zullen dit
jaar niet zooals gewoonlijk ia de maand November,
doch eerst in de daaropvolgende maand bjjesnkomen
wellicht op Dinsdag 3 Dicember.
Met Znlvelcongres te Den Haag.
Omtrent het vaa 15 tot 20 Sept. te 's',Gravenhage
bijeenkomende 3a Internationale Zuivelcongres kan nog
het volgende worden medegedeeld
Een groot aantal regeeringen zal door hare vertegen
woordigers de werkzaamheden van het congres doen
volgen.
Er zjjn niet minder dan 70 rapporten ingekomen,
die zeer belmgrjjke onderwerpen behandelen op het
gebied van wetteljjke maatregelen tegen vervalschijsg
van zuivelvoortbrengselen en van methoden tot OBder
zoek van boter en kaassoorten, voorts op hygiënisch
terrein maatregelen tot het waarborgen van hygiënisch
zuivere melk, vrjj van bacteriën. Vooral van de zjjde
van het buitenland en van bekende personen op schei
kundig en hygiënisch veeartsenjjkundig gebied wordt
veel belangstolling betoond en velen hunner zullen het
congres bjj wonen.
De afdealing veeartsenjj kundige vraagstukken belooft
zeer bai&agrjjk te worden, daar zich onderscheidene
veeartsen uit Nederland en ook een vrjj groot aantal
hunner beroepsgenooten uit het buitenland hebben
aangemeld, waaronder bekende veeartsenij kundige auto
riteiten.
Verder zullen tengevolge van het heerschen van
het mond- en klauwzeer uit de» aard der zaak eeniga
wjjzigingen moeten worden gebracht in de plannen
voor sommige uitstapjes, met name wat betreft de ex
cursies naar Friesland ea 't Gooi, zoodat 't wel mogeljjk
kan zjjn dat een enkele daarvan geheel zal moeten
vervallen.
Daardoor zal voor de buitenlanders wel is waar de
gelegenheid ontbreken iets van het Hollandsche en
Friesche vee te zien, maar in de plaats daarvan zal
toch vermoedelijk in Gelderland en O ver jjsel een andere
gelegenheid worden geboden bjj de excursie op 25 Sep
tember.
Immers de afdeelingen Deventer en Steenderen van
de Geldersch-Overjjselsche Land bou wmaatschappij heb
ben maatregelen genomen om de congresleden in de
gelegenheid te stellen een aantal exemplaren van het
roodbont IJselvee te zien, dat bjj het bezoek aan da
zuivelfabriek te Steenderen alsdan zal worden aange
voerd.
Aan de avond-ontvangst der congresleden op Zondag
1& September in het Kurhaus gaat vooraf een bjjeen
komst der regeeringsgedelegeerden uit buiten- en bin1
nenland.
De Koninkljjke familie zal bjj Haar bezoek op 17
dezer aan dat gedeelte der Landbouwtentoonstelling in
het Malieveld, hetwelk betrekking heett op de zuivelbe
reiding, ontvangen ën rondgeleid worden door het
bestuur van het 3e Internationaal Zuivelcongres.]
Süesa nlfikeleu tien-centstuk.
In ens blad van gisteren namen wij over het bericht
uit Het Centrum, dat eerstdaags de noodige stappen
zullen werden gedaan, om ook een nikkelen 10 centstuk
nit te geven.
Uit da beste bron verneemt het U. D. dat hiervan
volstrekt niets bekend is bij hen, die van znlk een
veernemes het eerst onderricht zonden moeten zjjn.
„Jaren geleden is er over gedacht, em ook een nikkelen
10-centstnk in omloop te brengen en zijn er met het
oog daarup eenige medellen vervaardigddaarbij is 't
echter gebleven. Het zen bovendien hoegst enprnctisch
zjjn nu reeds nikkelen 10 centstukken te gaan vervaar
digen, daar nog ten «enenmale onbekend is, hoe het
sikkelen stuiverstuk in de circulatie zal bevallen Men
dient daarvan eerst de grondige ondervinding te hebben
gekregen, alvorens tot het aanmnnten van 10 cent
sinkken over te gaan".
De Katholieke Sociale Week.
Gistermorgen behandelde mr. P. J. M. Aalberse te
Breda, de vrouwenboweginr. Hij besprak het wezen
der moderne vrouwenbeweging en het vrouwenvraag
stuk, als eiderdeel van het sociale en het arbeiders
vraagstuk, behandelde de geschiedenis der moderne
vrouwenbeweging en ten slotte de Katholieke vrouwen
beweging.
Volgens spreker is het vrouwenvraagstuk een onder
deel van het seciale en ten deele van het arbeiders
vraagstuk, immers, het is allereerst ontstaan tengevolge
Tan de doorwerking der anti-Christelgke idoeën, sinds
de Renaissance in staat en maatschappjj.
Het werd vooral na de Fransehe revolutie van zee
vierenduitsche pjjpes in den mond, achter een
biertje l
Probeer het zoo eens, zei de redactie.
En..,.zoo ben ik al een heel eind met mjjn eerste
bjjdrage, zonder dat ik nog van wetenschap heb gerept.
Voor dezen eersten keer heb ik 't over een zeer
eenvoudig en zeer materieel ding: onze nieuwe stuivers.
Men versta mjj welpraktische en artistieke zjjde van
het stuiver-vraagstuk laat ik onbesproken. Ik spreek
van het materiaal der nieuwe munten.
Onze nieuw stuivers zjjn van nikkel zegt men. Dat
slechts een deel van de waarheid en wsi ongeveer
25 pet. Want nikkelmunten bestaan voor 75 pet. uit
koper. Nu bestaan onze centen en halve stuivers uit
koper, tin ea zink, en wel 95 pet., 4 pet., 1 pet. We
hebben voor dit materiaal een aparten naam, brons, en
zouden er niet over denken te spreken van tinnen of
zinken munten. Evenmin zouden we het recht hebben
vaa nikkelen stuivers te spreken, ten minste ons recht
om dit te doen is zeer betwistbaar. Dat we h6t toch
doen is een nieuw bewjjs ervan, hoe weinig de menschen
zich houden aan dezen raad«let niet op de kruik,
maar op hetgeen er in is«. Men oordeelt gaarne naar
het uiterljjk en de legeoring (ot alliage, ot allooi! van
3 dealen koper en 1 deel nikkel heett het uiterljjk van
de minderheid overgenomen.
Deze karakterfout van het menschdom bljjkt ook uit
den naam van een der voornaamste nikkel-ertsen, het
kopernikke!. Deze naam zou ons op het denkbeeld
brengen, dat we in dit mineraal te doen hebben met
een alliage van koper en nikkel. Niets ervan. Het
groet belang wegens de algemeene sociale en econo
mische ontwikkeling in de 19e eeuw. (Kapitalisme,
grootindustrie, machinewezen, vrjjheidssysteem enz.)
Vandaar, dat de moderne vrouwenbeweging bljjkt te
zjjn niet alleen ef allereerst een politieke, maar veeral
een juridisch-seeiale en economische beweging.
Vooral de Katholieke vrouwenbeweging, van de mo
derne emancipatie beweging behoorlijk te onderscheiden
heeft zich op sociaal economisch gebied reeds zeer ver
dienstelijk gemaakt, en bewezen, dat veer hetgeen de
moderne vrouwenbeweging goeds wil, een krachtige
Katholieke actie mogeljjk is niet alleen, maar ook
noodig, om niet in de dwalingen van een onchristelijk,
feminisme te vervallen.
Gistermiddag werd het vrouwenvraagstuk behandeld
door prof. J D. J. Aengenent Pr., welke de volgende
stellingen verdedigde
Daar de vrouwenkwestie een onderdeel is van de
sociale kwestie, is het de plicht der Katholieken, ook
veer dit vraagstuk een oplossing te zeeken, die verband
hendt met de Katholieke beginselen.
De katholieke opvatting omtrent de roeping der vrouw
veroordeelt de ultra radicale richting ia do meden:e
vrouwenbeweging, welke beoogt een absolute galjjk-
stellieg van vrouw en man, doch waarborgt beter
dan welke richting ook de heiligste rechten der vrenw.
Op economisch en wetenschappelijk terrein late men
de vrouw toe tot die bareepen, waarvoor zjj physieke
en intellectueels geschiktheid bezit, en wier vervulling
niet mat haar taak als moeder onvereenigbaar is. Bij
gelijke arbeidsprestatie moet de vrouw een even groot
loon ontvangen als de man. Het afwijken van dezen
tegel dor rechtvaardigheid is geweest een bron van
ellende, zoowel voor de vrouw als voer den man.
Vooral op hot gebied der sooialo aotie ligt in onze
dagen veer de Katholieke vrouw een uitgebreid arbeids
terrein open, waarop zjj zegenrijk kan werkzaam zjjn.
Bjj de opvoeding der vrouw houde men rekening
met de taak, die zij later zal te vervullen hebben als
bestuurster der huishouding, als opvoedster van het
kind, als levensgezellin van den man, of als
zelfstandige vrouw in oen of aa 'er beroep.
Gisteravond werd het onderwerp alcoholisme, crimi
naliteit en armoede besproken door pater Emmanuel O.
C., die de volgende punten ontwikkelde
1. Samenhang van het onderwerp met de sociale
kwestie. 2 Invloed van het alcoholisme op de crimina
liteit. a. Middelljjke en onmiddellijke invloed, b. Invloed
bjj den gelegenheids- en gewoonte-drinker, Het
hooge misdadigers-cjjfer bjj de Katholieken in ons land.
e. Invloed van de criminaliteit op het alcoholisme.
Speciaal de wisselwerking tusschen drank en ontucht.
3. Wisselwerking tusschen alcoholisme en ar moedei
4. Practische verbetering dier godsdienstig-sociale
nooden. 5. Plichten der drankbestrijding.
De sociale kwestie is voornameljjk een vraagstuk van
godsaienstigen en economischen aard. Wordt dus ge
sproken over de oplossing dier kwestie, dan moet ook
de aandacht gevestigd worden op de twee hoofduitiagen
van het alcoholisme, nl.criminaliteit en armoede, moet
het verband opgespoord en de middelen ter genezing
aangesproken worden.
De «ellende-theorie», als zou het alcoholisme alleen
voortkomen uit armoede en met deze verdwjjnen, wordt
door de feiten gelogenstraft. Niettemin is ook armoede
een oorzaak van drankgebruik, wegens slechte voe
ding, slechte woningen wagens den harden strjjd
het bestaan, enz.
Bsataat er verband tusschen alcoholisme, criminaliteit
en armoede, dan moeten zjj vooral strgden tegen het
alcoholisme, die den plicht hebbes of zich geroepen ge
voelen te werken aaa da oplossing der sociale kwestie,
wat haar godsdienstige en economische zjjde betreft
zooals1. Do priester, 2. de opvoeder en onderwjjzer,
3. godsdienstige veteenigiagana. allo soorten van bondei,
die hoofdzakelijk sociale doeleinden nastreven: b. De
Vincentins-vereenigingen en dergeljjke. c. De katholieke
sociale actie.
Van kan kant moeien ook de drankweermannan ge
noemde personen en vercenigingen tronw stansen. Ook
zjj moeien zich aansluiten bg bonden en respectievelijk
in de eigen organisatie toonen, dat drankbestrijders ook
uitstekende bondsmannen zjjn.
Vervolgens behandelde jhr. mr. Ch. Rnya de Bseren-
brouck alcoholisme en arbeidsduur en kwam tot deze
overwegingen: overmatige arbeidsduur is een gereode
aanleiding tot drankgebruik en van lieverlede tot
drankmisbruik.
laaien vermindering van overmatige arbeidsduur niet
samengaat met vermeerdering van volksontwikkeling, zal
het drankmisbruik over het algemeen niet verminderen,
doch wel vermesrdersn.
mineraal bestaat uit nikkei en arsenicum en dankt zjjn
naam slechts aan zjjn koperkleurig uiterljjk.
Behalve dit kopernikkel vindt men in da natuur een
mineraal garaiëriet, dat zjjn naam dankt aan zjja
ontdekker Gamier, die het op Nieuw-Caledonië heeft
gevonden. Uit dit erts verkrjjgt men het nikkei op eene
wjjze, overeenkomstig met de reed3 oude methode om
ijzer te winnen, n.l. in den hoogoven. Het verkregen
ruwe metaal wordt gezuiverd iao.gs electrolytischen weg.
Het zuivere metaal is harder dan jjzer, smelt eerst
bjj zeer hooge temperatuur en heeft, evenals jjzer,
magnetische eigenschappen. Boven ijzer heeft het voor
de practjjk het groote voordeel, dat het niet roest. Het
is nog wat duur, maar dank zjj de eigenschap van
onveranderlijkheid aan vochtige lucht, zal het metaal
hoe langer hoe mier worden toegepast. Reeds heeft
men er potten en pausen van gemaakt; deze voor
werpen, dia de keukenmeid minder te poetsen geven
dan men zou zeggen, zjjn .onschadeljjk in het gebruik,
als men er maar geen zure spjjzen in bewaart. Want
als het nikkel in de zure spjjsmassa oplost en als nik-
keiverbinding in de maag terecht komt, dan zjjn
daarvan zeer onaangename gevoelens het gevolg.
Voor muntmateriaal is hot nikkel echter bjj uitstek
geschikt, vooral ook, omdat het namaken van deze
munten op kleine schaal niet wel doenljjk is.
Uit een wetenschappelijk oogpunt zjjn legeeringen,
door samensmelting van twee metalen verkregen, zooals
het nikkel van onze nieuwe stuivers, zeer merkwaardig
en de studie ervan heeft in de laatste tientallen jaren
een hooge vlucht genomen. Een zoo hooge vlucht, dat
ik het niet waag met mjjne lezers, nu reeds, na eene
eerste kennismaking, mee te vliegen.
ALKMAARSCHE COURANT.
SffsaMaassK*