No. 223.
Honderd en negende jaargang.
Zaterdag 21 September 1907.
DAGKLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
Eerste Hygiënische
]|10 deel teruggegeven
Weegt Uw brood.
Vergelekt kwaliteit.
a
a
B
Water-, Kooi
en Kaplaarzen
IV. BEI. COSTER k ZOON.
Patisserie SOECKER,
Boterspeculaas,
J. VAN VEEN,
Dames Mode-zaak.
HöMd_ypïaT
Bouwkundig Teekenles
Banketbakkerij Appelsteeg I.
Heerlijk Boterspeculaas
veranderen
fieienbiMe Kamers te \m.
(1
J. KL GROOT,
m
Onderg
oed eren
Gevraagd
STADSNI8ÏÏWS.
ADVERTENTIE N.
S5
'3
Pri]zen van:
BfHIil&liliööD 11 en 8 cent.
WATERHOOB (zwaarder in gewicht)
11 en 8 cent.
KLEINBROOD (Kadetten, Luxebroodjes,
enz.) 6 stuks k 10 cent.
Halfjaarlijksch wordt voor de contante betaling
van het gekochte bedrag.
G. VAN NIKUWKUIJK,
Dikke Brokken 40 ct, p. 5 ons.
J. A. NETTEN.
11
Vraag de
fl
Langestraat 93. Telef. 109.
IB
Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80franco door het geheele Rijk f 1,Afzonderlijke nummers 3 cents.
Prijs der advertent iën per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
J. HEmiB,
ba
Weest bedacht op eigen voordeel.
PROBEERT het brood der
Cregarandeerde
zjjn te verkrijgen in het
Schoen- en Ledermagazijn
Binnenkort begint een
nieuw kwartaal van
Men abonneert zich bij
Voordam, 0 9. Telef No. 3.
Gevestigd te HAARLEM
Kinderhuis vest No. 1,
Homoeopathisch Arts.
Spreekuur: eiken dag van 1—2,
behalve 's Donderdags.
Wilt gij uwe glasruiten verzekeren
de „Onderl. Alkm. Glasassurantie"
helt beslist de laagste premie.
Inlichtingen worden gaarne verstrekt door
Gebr. Kuiper,
ALKMAAR, OUDEGRACHT,
fabii
I2en beschaafd persoon,
Vereeniging voor ¥rouwe»klesMCht.
De vereeaigieg voor Vrouwcakiesrecht hield gister»
avond alhier eea openbare vergadering in de »Har-
monie.a Voorzitster was mcj. C. S uroot van no°rn.
Als spreeksters traden op de dames mevr. dr. Aletta
Jacobs en mevr» RutgersHoitsema;
De voorzitster zeide deze vergadering te openen me»
een gevoel vsn vreugde over de goede opkomst. Daaruit
blijkt dat er wel dcgaljjk belangstelling m Alkmaar is
voor de quaestie Vrouwenkiesrecht. Deze belangstelling
is echter nog smeulende. Dat 't smeulende een flink,
vuur worde, is spr's wessch, Dat het ook hier worde,
zoo eindigde zij, van Alkmaar begint de victorie
De eerste spreekster was mevr. Jacobs. Binnenkort,
zoo begon deze, zijn volgens de pas uitgesproken troon
rede va» de regeering voorstellen te verwachten
inzake Grondwetsherziening. Zoodra dit het gevaj is
moet het vraagstuk van het Vrouwenkiesrecht ter
sprake komen, vooral ook omdat de wijziging zal be
treffen cie hoofdstukken III en IV, juist de hoofdstukken,
waarin te kort is gedaan aan de rechten der vrouw.
Reeds is er in de staatscommissie voo^ de herziening
gesproken over de jzaak en het is te verwachten dat,
zoo de voorstellen eenmaal is de Kamer in behandeling
komen, er verscheiden leden ernstig zullen wijzen
op de noodzakelijkheid van het geven aan de vrouw
van dit haar recht. Omdat dus te verwachten is dat
het Vrouwenkiesrecht binnenkort algemeen zal worden
besproken, is het van belang dat er overal reeds nu
belangstelling voor worde gewekt en dat er zich in
vele plaatsen vele leden opgeven, wat ka® leiden tot
de oprichting van afdeelingem
De vereeniging beoogt weer da® het verschillen van
kiesrecht aan de vrouw; zy tracht de vrouw voor te
bereiden voor de groote taak die haar wacht na het
bekomen van het kiesrecht. Zy doet dit lo. door het
uitgeven van een maandblad dat de beginselen en
actueele vraagstukken bespreekt, 2o. door het geregeld
uitgeven van gaschriften, 3a. door vergaderingen te
houden en afdeelingen op te richten. De vrouwe*
moeten gewend geraken aan het vervullen van bestuurs
functies, een goede school daarvoor zijn de afdeelings-
besturea.
Er wordt wel eens beweerd dat de beweging nog zoo
jong is en mes zegt dat de tjjd nog niet daar is om
der vrouwen dit recht te gevea omdat de noodzakelijk
heid ervan nog niet tot in alle lagen der maatschappij
is doorgedrongen; Doch stel u eens voor dat dit laatste
werkelijk noodig was, zei spr. Alle harvormingen zy*
steeds gekomen van boven af, dat wil zeggen door de elite,
de hoog staanden intellectueel en van gevoel. Zouden de
vrouwen onderwijs hebben gekregen, lager en hooger,
ais men daarop had moeten wachten. Dan zouden de
vrouwen nu nog niet kunnen schrijven. De tyd is nog
zoo ver niet toea het rympje gold:
Een wetend wyf
Is een groot ongaryf
e* spr. herinnert zich een oud schoolgebouw waarop
stond: Dit heiligdom mag nimmer door een vrouw
betrede* worden. As* me*schen met ruime» blik danken
wy de vooruitgaag op dit gebied. Voor ons, zei spr.,
die zoo in hot vraagstuk zitten is het moeilijk te ge
voelen wat de gedachte® zija van degene* die voor het
eerst van vrouwenkiesrecht hooreis. -ipr. denkt dasrby
aan iemand die altijd met een bee* aan iets zwaars is
vastgebonden geweeste
Hg ia daaraan gewoon geraakt, doch gaat zeer lang
zaam vooruit. Nu ia zjjn been plotseling loa geworden
en eu eerst ziet bjj hoe s».el hg voora kas komen
Het georganiseerd optrede» voor Vroawenk;earecht
dateert pas van hef midden der vorige eeuw. Echter
waren er lassr vóór dien tjjd reeJs krachtige voorloopers,
zoo is het einde der 18e eeuw. Dit eerste optreden dan
ïb in Amerika. Dan volgt Esgeland, waar het vooral
de fiiuur is vaa dr® bekenden John Staart Mill.
Ia ocs land kwam de beweging in 1894. Op het
oegenbük is er g*au aakal laad m-er waar geen atrjjd
gevoerd wordt voor dit recht. In 1902 kwam in Amerika
een wereldbond tot staad, welk® i* 1904 te BeGjj® werd
gecoEBtitnosrd. Deze wereldbond zal eu het volgend jaar
in Amsterdam een internationaal congres houden, waar
aan verschillende feestelijkheden zullen worden verbonden.
Op het voorloopig programma komt
ook voor eea boottocht naar Alkmaar.
Na zou het zoo mooi zjja, els er tegen die» tgd al
een bloeiende vsrecaiging alhier bestond.) Ondanks haar
jeugd heeft da vereenigisg reeds goede vruchten afge
worpen. In Amerika bestaat hat vrouwenkiesrecht gedeel
telijk in al de statan en in 4 staten algemeen, I» Colo
rado is de minister van onderwjjs zelfs steeds een vrouw
en sa de laa'st® verkiezingen is ook de algemeen®
secretaris van landbouw een dame. Verder zjjn daar reeds
vele vrouwelgka parlementsleden. Ia Nieuw Zeeland
kregen da vrouwen in 1898 met slechts 2 stemmen
meerderheid het kiesrecht. En nu verklaarde de minister
onlangs in eea ictervieuw ter gelegenheid van zjju bezoek
aas Londen, dat er geen 2 iedes in hst parhment meer
tegen zijn. Dezen zomer zjjn de vrouwen ook verkiesbaar
geworden voor bet parlement. In bysa geheel Australië
(uitgezonderd V ctoria) is vrouwenkiesrecht. Ia Europa
gingen in 1905 de Funlandscho vrouwen voor.
Hat gevolg in Finland was, dat bjj da laatste verkie
zingen veel meer vrouwen dan ma-sen ter stembus
trokken. In Maart zjjn van de 200 parlementsleden 19
vrouwelgke gekoeen, die reeds dadaljjk met 26 wetsont
werpen zjjn gekomen 1 Noorwegen is na Finland gekomen.
Daar kregen de vrouwen het resht met 96 tegen 25
stemmen in het parlement, echter moeten zjj er een kleine
belasting voor betale?. Daardoor zjjn niet alle vrouwen
hier kiezers, maar toch wel 3000 van de 4500.
Waarom nn toch wel die beweging zoo krachtig ïb
geworden over da gsheele wereld, want ook in Azië en
Afrika is men al be rig Voor san deel zoekt spreker
de oorzaak hiervan in de meerder® ontwikkeling en
voor een heel groot gedeelte in dan veranderden eeoao-
mischen toestand va® de vrouw en verder ïb de
gewjjzigde taak van de regesring. Over dit laatste wilde
spreker nog iets zeggen.
Tegenwoordig gaat de Staat zich steeds mat meerdere
dingen bemoeien, voor alles komt een wet langzamerhand.
Vroeger deed de vrouw neg heel veel zelf thuis, wat zij
nu nrat meer thuis behoeft te dosn of kan doe». Do
Staat bemoeit zich met allerlei huiselijke aangelegenheden
van de vrouw, met de opvoeding van ket kind. De
politiek bemoeit zich met de moeders en dus hebben deze
O met de politiek te bemoeien. Om haar plicht te
doos als moeder, heeft de vrouw dns juist het kiesrecht
noodig. Zg heeft opleiding noodig om een goed moe
derschap sa faulavronw te zy*. Zjjn niet de groot®
.kindersterfte, ds vele voUuzisktoB voor_ eea deel hot
givolg van haar onkunde op velerlei gebied En, zegt
men, de vrouwe» hebben geen lijd om te stemmen en
aan politiek to dos®. Er heeft de bakker dan geen ijjd
om re stemmen vraagt spreker met Stuart Mill. Ds
vrouw moet meer kunnen dass wassohsn, kleedea en
voedsel bereiden.
De tyd eischt meer va* haar. Dit meerdere krygt
zy echter niet zonder kiesrecht. In spr.'s jeugd besto*da*
nog geen wetten die inbreuk maakten op de ouderlyke
macht thans vele, als leerplichtwet, ki&dsrwettc*,
wet op het inenten, op den kinderarbeid e*z. Is de
vrouw niet een der meest belanghebbenden by al <iie
wetten? En is het dan recht dat zy daar niets in heeft
mede te praten? Daar is de ziekenverpleging enarmca-
zorg, waar de vrouw zoo heel veel in doet. Wettelyka
bepalingen komen er voor en moet sij daar dan niet
in de eerste plaats over worden gehoord? Ja het is
reeds zoo ver dat da wet zich bemoeit met de zuige
lingen, dat men in Frankrijk uren lang heeft gepraat
over de caoutchouc omhulsels op de zuigflesschen 1 En
moet de vrouw daar nu buiten gehouden Neen, komen
most de politieke ontvoogding van da vrouw. Het kies
recht moet zy hebben juist ter wille va* haar huisgezin,
ter wille van haar kinderen, ter wille van het algemeen.
Na ee® kleine pauze sprak hierna mevr. M. Rutgers—
Hoitsaraa va» 's-Gravenhage, over den veraaderdea scc-
Eomisob?» toestand van de vrouw. Spr. begoa mof er
op te wjjzen, dat de trouw het kiesrecht n:ei. noodig
heaft, omdat zg of da man ia de laatste 50 j ;ar var-
aaderd sgo. Da behoefte er aa«a is largzamerhaad vat'
zelf ontstaan. Het i» een Eoodiakeljjkhe d, eea nood
zskeijjk gevolg vsn de veranderde productiewijze ia de
samenleving. Dezelfde oorzakaa die de vroegere vsr-
houdkg tussche» den patroon en den arbeider hebbe»
gewjjïigd, gelden voor ds vrouw ia zaks kiesrecht, H.t
is een gevolg vaa de verplaatsing ;ass den arbeid. De
vrouw was zeer tevreden met de plaats, die sg vroeger
had ia haar gezinzjj had een groote aconomische
waarde. Eau halve eeuw gelede.' »og was het huisgezin
een werkplaats in hst kiek, Bjjna allea deed msa ztlf,
kleedingstufcksn, kleine huishoudelijke benoodigdheden,
als zwavelstokken zeep, alles werd door da huisvrouw
gedaan.
Ie het najw was er da inmaak van vleesc'a sn groeten
Taaus is al dis arbrid aan hot gezin OEts.omea. Allee
wordt door fabrieken gsleverd en zeker is dat een
vooruitgang. Wat' ess verandering is dit niet i» korten
tgd, alles machinaal thans, met stoom of sketrieiieit, en
toch werd de eerste brmkbare maohine eerst in 1844
uiigovonden. Dat deze verandering een enoiruïa invloed
op het Huisgezin had besosft geen betoog, Da eisohen
van vakkennis zjjn toegenomen en steeds asemt dis ver-
verplaatsing nog te*. Da ziekenverpleging zelfs is aan
het huisgezin onttrokken en komt in b.andea va ^etis-
ljjk gediplomeerden. Door de omstandigheden werden de
vrouwen, zoodra ze wildon verdienen gedwongen buiten
hst huisgezinslovea te gass. Er kwam daardoor aaa con
curie a tie iusschea vrouwelgke et maaBaigZ® werkkrachten
Schandelijk is het hoe hierby met twee mate*
gemeten wordt. Groot is het aantal vrouwelijke ar
beiders, is de ambtenaarswereld, in de industrie,
onderwijs, journalistiek enz. en treurig is hare bezol
diging. I* 1899 waren er 431460 vrouwelijke arbeiders
in ons land, waarvan 9800 getrouwd waren. Dit getal
zal zeker thans wel een halt millioe* bedragen. Onrecht
is het dat byv. een verpleegster f 400 tegen een ver
pleger f 500 krygt, waar de vrouwe* aog meer werk
doen ook,
ln eea chocoladefabriek verdienen vrouwen f 4 k f 5
voor zwaar werk en mannen voor hetzelfde werk f 10
f 11, Is het wonder dat de vrouw daartegen protes
teert De beslaande wetten worden gewijzigd. Daarbj,
wordt gezegd dat de bescherming van de vrouw wordt
beoogd. Jammer dat dit in de praktyk zoo geheel
anders is.
Toen ia 1889 byv. de arbeidswet voor hat asrst werd
opgesteld werden volwassen vrouwen op gelijke* voet
geplaatst mei kinderen van 12 —15 jaar. Gevolg was dat
de vrouwen in 15 takken van bedrjjf werden ontslagen
en vervangen door mannen en jongens. Met koninkl.
besluiten al evenzoo, bijv. de bepalingen omtrent het
huweiyk en de zwangerschap va» telegrafisten, onder
wijzeressen enz. Is dat bescherming? En daartegen
werd dan geprotesteerd. Doch dit zal niets baten zoo
lang do vrouw niet het stembiljet bezit. Eerst dan zal
er gelet worden op de eischem der vrouwen.
Ds. Tersooy Apèl was de eenigs d;s enkele vragen
wilde stelle». Spreker woiS er op, dat een proote be
weging niet van boven af bshosft to gaan. Was Jeans
gesn zoon acs eenvoudig timmerman Dr. Lather
niet eea bosrensooa Spreker vro?g wat toch eigenlijk
bet verschil is tusschii» bosd ea veraeniging voor vrou
wenkiesrecht en of de scheunag die is oatstsaa, niet
weer is goed te' makea, daar sic bswegiag er slechts
onder kan leiden.
Mevr. Jacobs antwoordde spr. dat zy met elite
bedoeld had geestelyk e* intellectueel hoog, dat kan
een arbeider ook zyn.
Het groote verschil tusschen bond en vereaniging is
dezede vereeaiging wil zoo spoedig algemeen vrouwen
kiesrecht zien te krygea en de bond wil eerst algemeen
kiesrecht voor mannen en daarna vrouwenkiesrecht
Spr, betreurde eveneens, dat de splitsing is ontstaan-
Reden hiervan was volgens spr. het niet verkiezen als
bestuursleden van 3 dames, die toea den Boad hebbes
opgericht. Spr. wees er nog op, dat de bond vele
insinuaties heeft bskend gemaakt aan het adres van de
vereeniging. Hieiop is niets geantwoord door de ver-
eoniging. De vereeniging heeft slechts 30 leden verloren
die bondsleden zyn geworden. Het ledental der ver
eeniging is na de scheiding sterk toegenomen.
Daarna werd de vergadering gesloten; Eenige per
sonen gaven zich ais lid op.
steeds op uw boter het S&ykumerk m men is verzekerd
Sfederlw»d»ch6 Statutu-boten te ontvaugea, dus
gee» vermenging mat Siberische boter o!
andere wetten.
Het ceaigst adres waar enkel botsr wordt verkocht
met Ryhanterk is bjj
Cl 8.
Telefoonnummer 267»
'swn^s- -f -w
f'-
<D
CD
O
s-i
<3?
CD
M
d
CD
05
60
03
c5
O
O
O
H>
O*
CD
CD
P
0>3
van
LHMAAS. MOtJTTIIi 16.
Langestraat 20. Telefoon 169,
Juffrouwsedert eenige jaren is, bovenstaande
ZAAK werkzaamweasctat te
Handel in Spiegel- en Vensterglas
gediplomeerd Pianostemmer M. t. b. d. Toonkunst
PknohsBdel. Steuuen. Rcpnncna
aangebodenook in hst maken wan .bestekken en
begrootingen. Billjjke conditiën. 4 Avonden por week,
AanmeldingMetiusgraeht 19, Alkmaar,
Telefoon 147.
f 0.40, f 0.50 en f O.tttt per 5 ons.
Aanbevelend, f
'V Sf"
9
zoo mogsljjk in Alkm&ar of omstrekenook niet
ongenegen in de huishoudiag bshulpzaam te zjjifi, Fr.
Br. onder letter O 52aan het Bureau van dit Blad.
Centrum der stad.
Brieven latter D 52 Bureau vaa dit Blad,
van
.vsSSÜfr
Steeds voorhanden:
PLANELLEN, HEMDEN, BORSTROKKEN*
PANTALONS, SOKKEN,
TAILLES, KNIEWARMERS,
Gezondheids-gordels, Bokken, Kousen.
bekend met hst boekhouden en de vier talen machtig,
zoekt bezigheid, zonder dat het salariB daarbjj hoofdzaak ia,
Br. fr. lett. V 51 bureau dezer courant.
begin of half October, In ssë klein gezin een net
niet boven 16 jaar.
Adres Bureau van dit Blad.
Alkmaa rsclie Courant.
Alkmaarsche Broodfabriek,
DE PRINS.
ygbaaf
