No. 240.
Honderd en negende jaargang.
i907.
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De Ziekte der Eeuw.
VRIJDAG
11 OCTOBER.
Grondbelasting.
Tyationale Militie.
Stremming Scheepvaart.
Schoolgelden.
FEUILLETON.
BINNENLAND.
Deze Courant wordt eiken avendbehalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80franco door het geheele Kijk f I,—
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Teletooaauisaier
Prijs Ier gewest alvartuRtiëii
Per regel f 0,10. By. groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N |V. Boek- en Handelsdrukkerij
Tjh- RjEKMs* COSTEK a ZOONYoordam O 9.
Da BURGEMEESTER der genaeeate Alkmaab brengt
ter kanis va& belanghebbendendat ter gemeeate-seor tarie
gedurende 80 dagen na heden ter inzage zgu nedergehgd
een tweetal Sohattingsteten bevattende de uitkomsten
der herziening van da bela-tbare opbrengst der gebouwde
eigendomman ie deze gemeente, waarvan ter voldoening
aan ait. 15, 2e lid dtf wet T*n 26 Mei 1870 (Staateblad
No. 82), bjj deze afkondiging geschiedt.
Alkmaar, De Burgemeester voornoemd
10 October 1907. G. RIPPING.
De BURGEMEESTER der gemeente ALKMAAR ge
last, krachtars bekomen aansehrjjving, den onderstaande»
milicifK-Terlofgsnger, om «ieb, op grond van het be
paalde bu artikel 124 der Mllitlewet lOOl,
wegens het, niet naleven van het bepaalde bjj art. 121
dier wet, 'a namidda rs vóór 4 ure jj zjjn korps te
vervoegen, tea einde, voor den tjjd van 6 dagen, In
werkelijke» dienst over ie gnant
10e Regiment Infanterie, lichting 1906, garnizoas
Helder,
4 November 1907, NICOLAAS MOLENAAR.
De opgerospene moet voorzien zjjn van zijn verlofpas,
het zakboekje en van de kleediag- ea quipementstukken,
voor zooverre die nog bjj hem voorhanden ijjn.
Alkmaar, De Bnrgem»ester voornoemd,
10 Oct. 1907.G. RIPPING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Aikmaar
brengen ter algemeene kennis dat de ütngelgracht
by de Mfneppelbrng ten ünterdagnorgen n. s.
6 aar tot Dinsdagavond d.e.v. 0 aar voor het
scheepvaartverkeer zal zijn afgesloten.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, G. RIPPING, Voorzitter.
11 Oct. 1907. BONATH, Seoretari'.
Is het in het algemeen al vreemd, dat de verge
lijkende studie der gemeente-financiën tot nu toe
zoo weinig resultaten heeft opgeleverd, zeer bjjzon-
der vreemd wordt het, wanneer men een terrein
betreedt als dat van het onderwijs, van het lager
onderwijs vooral, waar de vergelijking over het ge
heel niet moeielijk kan zijn, omdat men hier ge
lijksoortige dingen te vergelijken krijgt.
Al dadelijk is het interessant te weten, hoeveel
men in de verschillende steden voor dezen tak van
dienst uitgeeft en hoeveel de uitgaven bedragen per
hoofd der bevolking. Het onderstaande lijstje geeft
daarop antwoord, wat betreft eenige van de voor
naamste Nederlandsche steden volgens de rekening
over 1903 en met de bevolkingscijfers van dat
jaar. De steden zjjn zoodanig geplaatst, dat zij een
afdalende reeks vormen in kosten per hoofd der
bevolking.
Gemeenteuitgaven
voor lager onderwijs.
Totaal per hoofd der bevolk.
Amsterdam f 4.072.121 f 7.45
Rotterdam 2.100.980 5.87
Utrecht 619.816 5.60
Leeuwarden 187.350
Den Haag
f
1.112.418
f
4.84
Groningen
326.727
4.62
Gouda
108.426
4.60
Leiden
249.184
4.49
Assen
51.551
4.37
Dordrecht
181.665
4.22
Arnhem
252.157
4 21
Middelburg
73.128
3.80
Haarlem
259.677
3 78
Delft
118.268
3.64
Zwolle
111.141
3.48
Alkmaar
67.687
3.48
Schiedam
78.924
2.82
Nijmegen
's Hertogenbosch
79.261
1.66
34.671
1.05
5.52
DOOR
LOUISE STRATENUS.
2)
•Het kan de voorbode van een ziekte zjja,* antwoordde
de geneesheer na haar aangehoord te hebben »Ik moet
uwe dochter zienzjj is verstandig genoeg, om zich niet
ongerust te makes over mjjn bezoek.
Een paar uren later, nadat hjj het jonge meisje had
gesproken en de moeder hem uitgeleide deed, verzocht
haar een eindje met hem door den tuin te loopen.
•Uwe dochter is niet ziek en zal het ook niet worde»,
zeide hjj»haar gezondheid is even goed als de uwe
maar toch beveel ik u ten sterkste luchtverandering
aan. Kunt gjj met haar op reis gaan?*
•Ozeker als het noodig mocht wezen.*. Wat
heelt zjj vroeg zijne toehoorster ongerust.
•Niets, en toch zou ik liever zien dat zjj door rood
vonk of iets dergeljjks was aangetast. Het is het begin
van de ontastbare, ondoorgrondelijke kwaa1, die men
nu zenuwziekte noemt, bjj gebrek aan een beter woord.
•Eene zenuwziekte, dokter riep de moeder doode-
ljjk ontsteld uitvZjj 7 Een kind dat alles kan verkrjjgen
wat zjj droomt, dat zuik een gelukkig tehuis heeft
•Die ziekte staat met geen geluk of gemis daarvan
in v.rband; ik heb integendeel gezien, dat soms een
onverwachte slag haar kon verdrjjven, waar alle zachte
middelen daartegen werkeloos bleven.» Maar ik heb goe
den moed, dat wjj bjj tjjds zjjn om de vorderingen van
het kwaad te stuiten. De genezing moet plaats hebben
in het begin en daartoe zult gjj alles beproeven, daar
van ben ik overtuigd. Eene zenuwziekte is, ia mijn oog,
niets anders dan de dood der geestkracht in den
mensch. Welke geheimzinnige macht haar langzaam
aandacht. In de eerste plaats, dat de twee groot
ste steden voor haar lager onderwijsuitgaven, ook
relatief vooraan staan, wat den lezer na alles wat
wij hier over vergelijking van gemeenttfinanciën
geschreven hebben, zeker niet zal verbazen. Doch
een nieuw feit is het in dit verband, dat de ove
rige steden zoo sterk door elkaar staan. Hebben
wij tot nu toe steeds opgemerkt, dat de uitgaven
voor bepaalde gemeentediensten ook relatief toena
men, naar mate men dieper het centrum van ons
land, met name in de beide provincies Holland
doordrong, hebben wij opgemerkt dat dit vooral ook
het geval was bij uitgaven, die direct in verband
stonden met den levensstandaard, welke immers
hooger wordt naarmate men in het hartje van Hol
land komt, met de uitgaven voor het lager onder
wijs, waar men toch ook zeer zeker een direct ver
band met den levensstandaard zou zoeken, is dat
niet in die mate het geval. En al vindt men
indien men de gemeenteuitgaven voor dezen tak
van dienst provinciegewijs bij elkaar brengt
weer een van de beide provincies Holland boven
aan, dan is toch de afdaling in de uitgaven niet
gelijk men die zou verwachten, volgens de theorie,
dat zjj minder worden, naarmate men verder uit
het centium komt.
Ziehier de wijze waarop de ruim 20 millioen,
die de Nederlandsche gemeenten jaarlijks voor
Lager Onderwijs uitgeven, over de verschillende
provincies verdeeld worden.
Gemeente-uitgaven
voor lager onderwijs.
Totaal, per hoofd der bevolk.
Noord-Holland f 5.911.996 f 5.69
Drenthe 668 586 „4.20
Zuid-Holland 5.209.597 4.11
Groningen 1.206.399 3.86
Utrecht 1.031.442
Overijsel 1.296.952
Friesland 1.205.840
Zeeland 756.547
Gelderland 1.795.814
Limburg 675.198
Noord-Brabant 1.046.324
In het bovenstaande lijstje trekt dus in hooge
mate de aandacht, dat Drenthe zelfs vóór Zuid-
Holland komt, wat toch zeker niet gemotiveerd
wordt door den hoogeren levensstandaard in het
Oude Landschap. Dat de gemeenten der Zuideljjke
3.84
3.65
„3.43
3.38
„3.-
„2.21
„1-79
vernietigt is mjj, noch anderen bekend, maar ik houd
het voor zeker dat er in den aanvang een oogenblik
is, dat de ljjder zelf den strjjd met die macht kan
aanbinden ea overwinnaar bljjven zal, zoo hjj dat wih
Later is het nutteloos dat te beproeven, dan is het
willen voorbjj.*
•Gjj jaagt mjj schrik aan, dokter,* prevelde de
moeder: x>Kan afleiding haar niet genezen?*
•Niet genezen, wel tjjdeljjk verbetering in den toe
stand aanbrengen. Daarom raad ik u aan met haar op
reis te gaan en, als zjj de sombere gedachten, welke
haar nu door het hoofd spelen, vergeten heeft terug te
keerera en mjj eens ernstig met haar te laten spreken.
Zjj is dan gewaarschuwd en zal kunnen strijden tegen
een herhaling daarvan.*
Mevrouw Calmpthont baloolde zjjn raad te zuilen
volgen en keerde, na afscheid van hem te hebben ge
nomen, in gedrukte stemming naar huis terug. Haar
Anaia eene zenuwziekteHoe was het mogeijjk 7 O
zeker, er leden thans heel wat lieden aan die kwaal
maar gees van alien was bjj haar kind te vergeljjktn.
Daar was die arme Marie van Hoven, een arm, oabc-
hageijjk schepseltje, dat nooit door iemand opgemerkt
was geworden in de wereld en naar men verzekerde,
in stilte den jongen man had liefgehad, die kort geleden
met hare vriendin verloofd geraakt was. En dan die
jonge dominee, de zoon van htre buren, die sterk en
scbjjnbaar gezond als hjj was, de gansche week zat te
weenes over een enkele preek, die hjj er maar niet in
slaagde voor den Zondag op te stellen. Hjj had dan ook
vier jarea begraven gezeten op een boerendorp in
Friesland, zox der een e&keien vriend, met wien hjj eens
kon praten over de zaken, waar hjj belang in stelde.
Onder zulke omstandigheden kon men het zich verklaren,
dat iemand aan het tobben ging; maar Annie, mooi,
jong, rjjk en vooral bemind, in huis op de handen ge
dragen 4 11 Neer, de dokter moest zich vergissen
Toch begaf zjj zich, in hare onzekerheid, naar het
vertrek van haar man, die verdiept was in een brief
aan zjjn zoons, wier groote besluiten in de zaak nooit
genomen werden zonder dat zjj vooraf kun vader
hadden geraadpleegd.
provinciën het minst uitgeven voor Lager Onderwijs
ligt voor de hand. Waarom er echter nog zoo'n
groot verschil is tusschen Limburg en Noord-Bra
bant kunnen wij niet verklaren.
De vergelijkingen in de uitgaven over Hooger en
Middelbaar Onderwijs zijn uit den aard minder inte
ressant vooral voor zoover het de steden betreft.
Wij geven daarvoor het onderstaande lijstje, met de
opmerking, dat in deze cijfers ongelijksoortige din
gen vergeleken worden.
Toch is het curieus dat b.v. de Amsterdamsche
burger gemakkelijker zijn heele Hoogetchool èn
zijn gymnasium draagt, dan de Assenaar of de
Middelburger zijn gymnasium alléén. En opmerke
lijk is het hoe zacht die gymnasia drukken op den
Rotterdammer en den Hagenaar.
De uitgaven voor Middelbaar Onderwijs loopen
verbazend uit elkaar, gelijk trouwens natuurlijk is.
Kosten per hoofd der
bevolking.
Hooger Middelb.
onderwijs, onderwijs,
f 0.56 f 0.87
0.42
0.41
0.53 1.02
1.52
„0.79
„0.24
„1.66
1.93
0.61
0.84
„0.68
0.81
0.74
„0.80
„0.92
0.18
1.18
„1.83
„0.93
„0.15
0.25
„1.14
„0.31
„1.13
„0.36
„0.71
„0.49
„0.15
1.30
Groningen
Haarlem
Arnhem
Nijmegen
Dordrecht
Leeuwarden
Den Bosch
Deltt
Zwolle
Schiedam
Gouda
Alkmaar
Middelburg
Assen
Amsterdam
Rotterdam „0.15 0.96
Den Haag 0.25 0.94
Leiden „0.51 1-14
Utre ht 0.38 1.04
Wat de provincies aangaat vinden wij voor het
zelfde onderwijs de volgende cijfers
Gemeentekosten per hoofd der
bevolking
Hooger Middelbaar
onderwijs. onderwijs.
Noord-Brabant f 0.08 f 0.11
Gelderland
Zuid-Holland
Noord-Holland
Zeeland
Utrecht
Friesland
Overijsel
Groningen
Drenthe
Limburg 0.08 0.19
Hier zien wij dus weer het gewone verschijnsel
over het geheel vermindering van kosten per hoofd
naarmate men verder uit het centrum komt.
„0.19
„0.20
„0.52
„0.09
0.24
,0.13
„0.19
„0.19
„0.13
,1.-
„0.17
„0.69
„0.2
„0.5
„0.3
0.13
Hjj legde terstond de pen ter zjjde en hoorde zjjne
vrouw geduldig aan Toen zjj gedaan had met spreken,
klopte hjj haar vriendeljjk op den schoudert
•Nog altjjd hetzelfde bezorgde moedertje, uit de dagen
toen de kinderen klein waren i« zeide hjj glimlachend
en bljjkbaar in het minst niet verschrikt, wat de
vrouw, die hem als een orakel beschouwde, aanstonds
met nieuwen moed vervulde »Geen wonder dat gjj
wat overjjld handelt in uw vrees. Onze Avnie heeft
afleiding noodig, welnu I die zal zjj dan hebben. Wjj
kuünen genaakkeijjk voor eea week of zes naar Zwit
serland gaan, als gjj mjj maar eene week wilt gunnen,
om alles met Hendrik ea Willem te regelenmaar in
jou plaats liet ik verder den dokter met rust. Hjj is
een goede, beste man, dat geef ik toemaar het is
nu eenmaal zjjne gewoonte ea dia zjjner collega's a'-les
zoo donker mogelijk voor te stellen. Dan hebben zjj
er des te meer wil van als de patiënt herstelt. Die
heeren zjjn goed bjj typhus of een arm- of beenbreuk
maar wat «veten zjj af van jonge meisjes-kwalen, die
vandaag opkomen en morgen wt êr voerbjj zjjn 7 Het
kind heeft slechts behoefte aan wat afwisseling, dat
is alles.«
»Ja, ja, zeide de moeder, dankbaar haar echtgenoot
omhelzende»gjj hebt groot geljjk. _Wat zjjt gjj toch
altjjd verstandig, Herman, en wat spjjt het mjj, dat ik
niet gewacht heb den dokter te_ gaan ha en, tot dat ik
met jou gesproken had. Maar gjj waart uit en Annie's
woorden brachten mjj geheel in de war. Nu echter
hebt gjj mjj op eens een heelen last van het hart
gewenteld. De reis kas heel goed uitgesteld worden,
tot jjj met alles klaar zjjt. Welk een geluk toch, dat
wjj ons, dask zjj al uw werken en sloven, zulk een
geneesmiddel niet behoeven te ontzeggen.*
Mevrouw Calmpthout droeg haar mas eene onbeperkte
verearing toe. De geestkracht en jjver, waarvan hjj
bljjken had gegeven, boezemden haar groote bewondering
iji eg, daarbij, welk een teeder echtgenoot had hjj zich
altjjd betoond l
lig zag haar glimlachend aam
»Ja,« antwoordde hjj langzaam: zaïbeid loont en ik
ook ben dankbaar jou nog goede dagen te kunnea be-
Twcede Hunter.
Gisternamiddag te 1 uur werd de openbare vergadering
geopend. Na goedkeuring der suppletoire binnenlancsehe
zakeabegrooting o,a. wegens moe:dera uitgaven voor
verpleging van arme kraakzinn'gen en voor ontcmetting
van goederen en ca goedkeuring der wjjziging van het
regeeringsreglement voor West-Indië, kwam in behandeling
het wetsontwerp tot het toekennen van een renteloos
voorLohot van 8 millioer, verdeeld over 15 jaren, ten
behoeve van een stoom»aartverbinding tusschen Nederland,
Brazil en Argentinië.
De heer Van Kol (scc. dem b:streed het ontwerp
hij oordeelde, dat het voorschot zal ontaarden in subsidie,
waardoor men ral betreden het terrein van protectie van
ds elechtste en onhandigste soort. Bovendien zal men
dezen eersten stap door anderen moeten doen volgen.
Het is niet ds taak van den S'aat noodlgdende maat-
sch ppjjsa met geld te steunen, te minder zonder dat de
waarschjjnljjkhoid beBtaat, dat het doel zal worden bereikt.
De heer van Bylandt (chr.-hist.) verdedigde het
ontwerp. De belangen van de nationale stoomvaartljjn
wegen bjj sprekvr zóó zwsar, dat bjj een cffer wil^bren
gen uit het oogpunt van rechtvaardigheid en nationale
waardigheid. Spreker bspleitte vchter hier tevens be-
Fpoediging, een mi'der postcontraot met de meatschappjj
«Zeeland.»
De heer van dan Berg (lib., Rotterdam) was
prinoipiëel en practisoh tegen het ontwerp; Ee» vergeljj-
king met de Jaw China- Japatljja gaat aiet op.
Spr. oordeelde bovendien, dat de steun van de Regee-
rivg op het oogenblik onnocdig ea ontjjdig :S, waar een
machtige handelmaatschappjj haar schouder oruer da
zaak her ft geret en dat de posi'.io dor stoomvaart maat
schappij to cngunstig wordt voorgesteld.
De heer van Vnuren (kath) ocrdeelt'e, r'at da
vrjjhandelaars zoowel in de theorie als in do praktjjk
gerust met het ontwerp kunnen medegaan en schetste
het eoonomisoh en sociaal belang van hot voeren eenor
n&Monalo vlag in don vreemde en van het goederen
vervoer met eigen booten.
De toer Hubrecht (lib.) verdedigde ever eens het
ontwerp.
Da correspondent van de N. R. Ctte Ba4avih seint
Overste van der Zwaan, de bevelhebber van do co
lonne die in Mamoedjoe gewerkt heeft, is te Makassar
weergekeerd. De bavo king is nu rustig en in de kam
pongs terug; Er zjjn geweren ingeleverd en de voor
naamste hooiden zjjn in onze macht of onschadelijk
gemaakt.
Een pensioen qaaestle.
Men schrijft aan Het Vad.
Volgers de nieuwe Pensioenwet mogen onderwijzers
bg het openbaar onderwijs, die vroeger aan een bij
zondere school gewerkt hebben, den diensttijd aan
zulk een inrichting doorgebracht, deen meetellen veer
pensioen, mits zij nat uur'ijk die jaren inkeopen deer
het sterten van de versohuldigde som in het pensioen
fonds.
Etn zeventigtal Indische onderwijzers, eek geplaatst
bij het openbaar onderwijs, hebben zich daarop tot
don minister van binnenlandsehe zaken gewend, me
verzetk ook in die gutst te mogen doelen, dooh zjj
hebben allen nul op hat request gekregen.
Een rechtskundige, ever de zaak gehoerd, beweert
echter, dat de Indische onderwijzers volgens de wet
recht hebben om ook hun particuliere dienstjaren voor
pensioen te deen meetellen en zelfs is den eersten
zorgen, na da donkere dagen, die wjj samen in het
begin van ons huweljjk lubben doorworsteld; Herinnert
js je nog, hoe ik je waarschuwde, toen ik je vroeg
mjjn vrouw te worden, dat het »er op ot er onder*
zou zjjn Maar gjj waart een dapper meisje en de
eerste twee jarea, toen het scheen alsof alles mjj zou
mislukken en wjj soms niet wisten hoe er ons doorheen
te slaan, hebt gjj toch altjjd moed gehouden.*
•Omdat ik vertrouwde op jou,* sprak zjj eenvoudig.
»Ja, en dat maakt eea man sterk. Te weten dat men
in ons gelooft. Dat is voldoende om dat geloof niet te
beschamen. Zoo ik het ver heb gebracht in de wereld, daa
heb ik dat hoofdzakelijk te danken aan jou, Gretha. Ik
he'o maar één wenschdat onze jongens eene vrouw
zullen «inden, die op hunne moeder gelijkt.*
Ess terwijl 2jj»e vochtig gewordea oogen vol t-eeder-
heid op haar rustten en zjjzelva voor het oogenblik
alle zorgen omtrent Annie vergat, om nog eens vol
dankbaarheid de jaren van arbeid _e« liefde te door
leven, die achter haar lagen, zat het jonge meisje ineen
gedoken op een lagen stoel in het midden has er kamer,
strak voor zich uitst arende, den blik vervuld van oeae
schrik aanjagende waehoop. Zjj werd bjjna iseljjk, zoo
zeer wares hare wenkbrauwen gefronst, hare lippen
saamgenepen. Zoo moeiijjk haalde zjj adem, dat de
neusgaten er zich door verwpden, da neusvleugels
trilden.
Het »iets«, waarvan zjj gtsproken had, was wederom
op haar.
De geneesheer had scherp ganosg mogen zibh, om
den aard barer ziekte te ontdekkenhoe kon hg de
oorzaak raden en door deze weg te aeme»,__kaar ge
nezen? Zjizelve kende die oorzaak niet. Zjj had dat
•iets* niet gevoeld \óór dien dag ia het boscb, aatoch
was het veel vroeger reeds tot haar gesloper, Cleopatra s
adder tusschen de bloemen geweest.
(Wordr vervolgd.)
ALKMAARSCHE COURANT
JJ
JJ
V
JJ
JJ
JJ
1)
n
w
jj
jj
jj
jj
f)
„0.4
„0.64
•MnwmMi
Celebes.
