No. 250.
DAGBLAD
EN OMSTREKEN.
De Ziekte der Eeuw.
derd en negende jaargang.
WOENSDAG
23 OCTOBER.
Hinderwet.
FEUILLETON.
BINNENLAND.
Hf
f \J JL«ï
Deze Courant wordt eikaR ivindbehalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven, Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f Cl,SCIfranco door feet geheele Rijk f l,~~
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Veleiomranamer 3.
Prijs ilsr gswssa sivsrteiitliB
Per rogel f QJÖ- By groote contraeten rabat. G-roote
letters naar plaatsruimte,
Brieven franco aan de N.|¥. Boek- en Handelsdrukkerij
T|h. HKRMs» OOSTKB ZOONVoor dam O 9.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Alkmaar
brengen ter algemeene kennis, dat heden op do gemeente
secretarie ter visie is gelegd het aan hen ingediende
verzoek met bjjGgcs van de AMERICAN PETROLEUM
COMPANY te Rotterdam, om vergunning tot het uit
breiden van de bestaarde petroleumtaekiBrichtiBi?, door
het makea *as een by bouw aa* het perceel Stee weer,
kadastraal bekend gemeente Alkmaar in Sectie B No. 3682
Bezwaren tegen deze uitbreiding kunnen worden ingediend
ten raadhnize dezer gemeente, mondeling op Dinsdag
5 November e.k., 's voormiddags te elf uur en schriftelijk
vóór of op dien tjjd. Gedurende drie dagon vóór ge
melden dag lean de verzoeker en hij, die bezwaren heeft
ingebracht, op de secretarie dezer gemeente van de
terzake ingekomen schrifturen kennis nemen.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, G. RIPPING, Voorzitter.
22 Oct. 1907. DONATH, SecretarÏB.
Alkmaar, 23 October.
Wanneer men leest wat de Belgische bladen
schrijven over den uitslag van de verkiezingen voor
den gemeenteraad, dan komt men, zooals zoo dik
wijls tot de slotsom dat verschillende personen het
zelfde geheel verschillend zien. De courantensehrij
vers hebben allen dezelfde cijfers voor zich, maar
zij bezien ze op andere wijze en komen daardoor
tot geheel andere resultaten. Voor een overgroot
deel is dit hieraan toe te schrijven, dat zij een
partijbril dragen, waardoor zij een verwrongen en
een gekleurd beeld krijgen van de werkelijkheid,
zooals deze is uitgedrukt in de nuchtere stemmen
cijfers. Een paar voorbeelden laten wij hier volgen,
eerst van liberale bladen, dan van katholieke, want
deze verkiezingen gingen links tegen rechts.
„Een ding is zeker en het zou kinderachtig zijn
dat te ontkennen over het geheel heeft de dag
van den 20sten October niet beantwoord aan onze
(Jiberale) verwachtingen". l'Etoile Beige.)
„Men kan nu reeds zeggen, dat het verbond tus
sohen liberalen en socialisten de linkerzijde gered
beeft" Vindependance
„Het zou moeieljjk zijn te ontkennen, dat de
verkiezingen een succes zijn voor de antiolericale
denkbeelden" (Le Petit Bleu.)
„De wil des volks heeft zich duidelijk uitgespro
ken vóór de liberale demooratie, vóór een vereeni
ging der linksche partijen, welke alleen in staat
is de olericale meerderheid omver te werpen" (la
Dernière Heure.)
En thans de katholieke bladen
„De dag is goed geweest voor onze zaak, goed
voor het land," (le Journal de Bruxelles.)
„Over heel het land hebben de Katholieken eene
schitterende zege behaald." (Handelsblad van Ant
werpen.)
„De dag is goed, uitstekend voor de Katholieke
partij." (Le XXe Siècle.y
„De dag is gunstig voor de Katholieken. Wat
zijn er voor enkele gedeeltelijke verliezen een over
winningen Wat een schitterend teruggeslagen
aanvallen, wat een versterkte stellingen, wat een
bressen geschoten in de vijandelijke bolwerken."
(Le National.)
„Als de dag yan gisteren een beteekenis heeft,
DOOR
LOUISE STRATENUS.
12)
Hij zat wat Alfred op diens kamer te rooke®, toen
hjj plotseling zride.
•Ik zal u altfjd dankbaar bljjvea, van Breakers, mjj
eene schilderes als Hélène va» Oostburg te hebben
aanbevolen. Hoe meer zjj aan mjjn portret vordert,
hoe grooter mijne bewondering wordt v.or haar talent:
Zjjn toehoorder wierp hem haastig ea» onderzoekenden
blik toe en blikbaar gerustgesteld, boog hjj zich voor
over in zjjn leuningstoel, richtte de oogen op de
bloemen van het tapijt en antwoordde ernstig:
•Ja, daar moet men eerbied voor hebben. Zjj wordt
dan ook gerekend onder onze allereerste kunstenaars.
Wat mjj altjjd het meest treft, het is de kracht, welke
zjj in haar penseel legt, zjj die zei va zoo tenger, zoo
door en door vrouw is. Het was ook die geestkracht
alleen, die haar in staat stelde te zegevieren over alle
hinderpalen haar in den weg geworpen. Een jong
meisje, dat te kampen heeft met armoede, liefdeloosheid
en vooroordeel heeft een zwaren strjjd.*
»Hare familie was tegen deze loopbaan meen ik
verstaan te hebben kiosk het halt verstrooid.
•Indien zjj haar talent hadden kunnen uitroeien,
zouden de van Oostburg's niet geaarzeld hebben. Ik
was eergisteren in den Haag, zooals jj weet. Ik moest
volstrekt aan het Ministerie van Buitenlandsche Zaken
wezen en toen ik het gebouw verliet, liep ik vlak tegen
Hélène's oom en tante aan. De oude heer hield rnjj
staande. Ik heb nooit begrepen welk aureool toch het
hoofd der diplomaten omgeeftzeker is het, dat zoodra
men deel uitmaakt van het een of andere gezantschap,
dan bestaat deze hierin, dat de oppositie-partijen
een nederlaag van ongedachte afmetingen hebben
geleden" (le Métropole).
Ziehier een tuiltje van bloemen, geplukt uit de
inderdaad dikwijls zeer bloemrijke verkiezings
beschouwingen. Het biedt heel veel afwisseling,
maar geeft geen denkbeeld van den uitslag der
verkiezingen. De waarheid ligt ook hier in het
midden over het geheel blijft de toestand vrijwe
gelijk, staan er tegenover liberale winsten als in
Antwerpen, verliezen als in Tournaai.
Maar men heeft niet in de eerste plaats den
uitslag der verkiezingen af te meten naar de ver-
kozenen. Het stemmen-aantal is een geheel andere
en meer betrouwbare maatstaf dan het getal ver
overde zetels, dank zij het ellendige kiesstelsel dat
in België bestaat voor de gemeenteraden. Het is
zoo verward, dat het moeielijk is daarvan een denk-
te geven. We zullen echter probeeren dat te doen.
Iedere Belg, die 30 jaar is en drie jaar in een
gemeente woont, mag één stem uitbrengen. Is hij
35 jaar, vader van eea huisgezin of weduwnaar
met kinderen en betaalt hij aan personeele belasting
een bedrag tusschen 515 frs (dit is in de ver
schillende gemeenten verschillend) of is hij eigenaar
van een stuk grond dat minstons 150 francs per
jaar aan huur opbrengt, dan heeft hij twee stemmen,
heeft hij een aoademischen graad behaald dan krijgt
hij er een stem bij, heeft hij een aanzienlijk openbaar
ambt bekleed of bekleedt hij dat, dan krijgt hij
nog een stem, maar meer dan vier stemmen mag
hij niet uitbrengen. Behaalt geen enkele partij de
volstrekte meerderheid, dan worden de zetels ver
deeld naar het stelsel van evenredige vertegen
woordiging, d. w. z. naar evenredigheid van het
totaal aantal uitgebrachte stemmsn. Maar wanneer
één partij slechts de helft -f- 1 van het totaal der
stemmen behaalt, dan zijn alle zetels voor de leden
dier partij.
Halfslachtig en verward is zulk een stelsel, en
de verkiezingen, welke daaronder plaats vinden,
kunnen onmogelijk een juist beeld geven van de
politieke kleur van het land. Beschouwt men dan
ook de stemmencijfers, dan bljjkt dat de toestand
niet gelijk gebleven is (zooals men uit het aantal
verkozenen zou afleiden) doch dat de clerieale partij
be list de overwinning heeft behaald.
Het zou ons dan ook niet verwonderen als er
nu weer en terecht geducht te velde zal
worden getrokken tegen dit kiesstelsel en dat men
vraagt om óf evenredige vertegenwoordiging óf het
meerderheidsstelsel in plaats van een stelsel dat
van beiden iets en daarom niets van beiden heeft.
Zooals boven reeds is gezegd gold het ditmaal
den strijd tusschen clericalen en anti-olericalen,
welke laatsten samengingen in een kartel van
liberalen en sociaal-democraten. Behoudens enkele
uitzonderingen zooals bjjv. te Gent, waar Vlaams
gezinde liberalen samengingen met clericalen om
Ëransch-gezinde Vlaamsche taalbedervers uit den
gemeenteraad te weren stonden de verkiezingen
in het teeken van den godsdienststrijd. De voor
postengevechten werden geleverd voor den grooten
slag die het volgende zal plaats hebben de kamer
verkiezingen. Het is jammer, dat het terrein van
iedereen even trotsch schijnt zich met u in het publiek
te vertoornen. Ik moest olstrekt met hen opwandelen
en ysh Engeland vertellen. Van Oostburg vroeg mij
naar allerlei dingen, die hjj al jarenlang wist, en vjjne
vrouw liat ra ij over de Koningin spraken, over wie
alles is gezegd wat er va» haar te zegge a valt. Ik
zocht slechts »aar eene pauze om hun eens se» ware
emotie te bezorgen e* zoodra zij nay den tfld haten.
wB»schte ik hun geluk met het klimmend succes van
hun nichtje. Gjj hadt hun gelaai op dat oogesblik
moeten ziea. De barones werd purperkleurig, haar
ecfetgeaoot begon te stotteren en, zeker vraezsnde dat
ik nog naaer zou zeggen, namen beiden in alleryl
afscheid van mjj.«
•Het jonge meisje heeft gelijk gehad niet'te luisteren
naar zulke lieden,* verklaarde de prins»Genie komt
te zelden voor, om voorbij te gaan zonder lichtende
sporen achter te laten.*
•Ja, het zou in haar geval bjjaa een misdaad zjjn
geweest,* erkende Alfred, zich achterover in zjja stoel
werpende; »en toch wag ik haar bieedverwaeien niet
al te hard vallen. Er is ees tijd geweest, waarop ik
zeif haar da vleugelen zou hebben afgesneden, indien
zij het mjj had toegestaan. Gij zjjt da eerste, wien ik
er ooit ovar spreek, maar gjj zjjt dan ook zoo verschillend
van ieder ander, prins.*
•Gjj meeat dat gjj die vrouw hebt liefgehadt vroeg
de Oosterling, hein een medeljjdendeH blik toewerpende.
•Zóó lief, dat ik langer daa een jaar noodig had van
dea slag te harstalle??, mij door hare weigering toege
bracht. Let wel op, dat zjj nooit met mjj speelde. Het
was slechts een dwaze hoop van mjj en ik ben thans
de eerste om in te zien dat zjj hare krachten niet door
een huweljjk mocht verlammen**
•Dus hebt gjj vergeven an vergeten
sik had haar niets te v rwjjten en wat vergete»
betref) i ja, sajjn droom is vergeten Hélène
zelve? Wal, Hoogheid, het is goed voor jsjj, dat ik
hier zelden kom. Het verleden in een groot betooveraar,*
Zya gast zweeg ean ijjd lang en vroeg toen op eens:
»Kan men hier geen vroegere werken van haar
jien Ik ben nieuwsgierig »aar al wat zjj heeft voort
die voorposten-gevechten wordt gezocht in de ge-
meeateraadsverkiezingen. Van-huis-uit is een ge-
j meenteraad geen politiek lichaam, maar hij wordt
het meer en meer, overal. Men ziet er maar al te
vaak liever een onbeteekenend politiek medestander
dan een bekwaam man, die tot een andere partij
behoort vandaar dat er zooveel menschen in
gemeenteraden zitten, die er in het belang van de
gemeente niet moesten zitten en dat de stemmen
van verschillende cathegorieën van burgers en
wij laten de politiek er nu buiten niet of niet
voldoende worden gehoord. Ditlaatste geschiedt vooral
bij de Belgische verkiezingen, waarbij één enkele
stem aanzienlijke groepen van burgers geheel van
de gemeentelijke regeeringen kan uitsluiten. Dat
zooals men hier met een leuke onbepaalde wijs
zegt „moest niet magge."
Tweede Hamer.
Gister» waren ingekomen de geloofsbrief en van het
aieuwgekozsn lid nit Fr sucker, den hoer Heledisgen.
welke in handen zjjn gesteld van eene commissie, dia ze
goedkeurde.
De besprekingen werden geopend door den heer Van
Kol S. D. Enschede), dio betoogde, dat het een zede-
Ijjke plicht voor den Staat is, over te gaas tot exploitatie
van de kolenmjjnen, cn zoodoende de schatten, welke de
grond bevat, dienstbaar te maken aan de gemeenschap,
Ook nit een nationaal belang is het gewenscht Neder
land economisch onafhankelijk te maken. Bovendien is
de steenkolenhandel zeer eenvoudig. Winst behoeft bjj
Staatsexploitatie niet op den voorgrond te staan. Wanneer
men de exploitatie aas particulieren overlaat, dan zal
men voel werkvolk van minder goed allooi naar ons land
trekken. Bjj Staatsexploitatie is de zorg voor de arbeiders
beter verzekerd.
Ook bestaat het gevaar, dat bjj particulieren mjjnhouw
de exploitanten zich znllen aanslniten hjj een reu'.enstaat
over de grens, met al de nadeelige gevolgen daarvan, als:
opdrjjven van prjjzen, het stop-zetten van mjjaen ten
gnn;te van andere mjjnea, toenemende werkloosheid,
roofbouw enz. Spreker bestreed uitvoerig het verleenen
van concessie aan particulieren. Dikwgls zal sleehts beurs
spel de bedoeling zjjn. Ia elk geval is het ongewensoht
thans groote en besta terreinen, onmiddellijk grenzend
aan het Staatsveld, aan particulieren in handen te geven.
Spreker stelde daarom aan de Kamer de volgende
motie voor
•De Kamer, van oordeel dat Staatsexploitatie van
mjjnen voort an regel moet zjjn, en dat thans geen reden
bestaat om mjjnboaw-ooncessies aan particulieren uit te
gavea
•gaat over tot de orde van des dag.*
Deze motie kwam dadslgk in behandeling.
De hear Nolens (K. Venloo) meende, dat hat
ideaal zou zjj», indien de staat, na dan grond te hebbe»
o»-i zicht, kon beslissen of hjj zeif zou exploiteeren,
of a- aan andere» uitgeven. Hjj meende, dat de minister
absolute vrjjheid bezit op 't oogenblik, om de aange
vraagde concessiëa toe te staan. Reeds vroeger heeft
de minister verklaard, dat hjj eeaigszins gebonden was
tegenover die particulieren, die reeds met exploratie
warea begonnen en dat hjj een toonaangevende rol
voor den staat had gereserveerd. Doch spr. kon zich
mat dit argument niet vereenigen. Er zjjn redenen, die
pleiten tegen het verleenen van concessiën. In de eerste
plaats deze, dat in 1901 da Limburgsche velden voor
den staat zjjn gereserveerd, en in da tweede plaats, dat
de staat in buitengewone omstandigheden de beschikking
gebracht, en bjj eene portretschilderes vindt men,
helaas I weinig voltooide doeken.*
•Hier te Apeldoorn ken ik niemand, die iets van
haar bezit dan alleen de Calmpihout's. Zjj schilderde
Annie's portret; gjj herinnert u waarschjjnljjk dat mooie,
blonde kind, dat onze buitenpartij bjjwooad8.«
•Zou het onmogeljjk wezen het te zien Hst gelaat
van den oostersches vorst bleef ondoorgrondelijk.
Niets is integendeel gemakkei jjker. Ik heb het hun
slechts even te late a weten, opdat zjj thuis zouden
zjjn bjj ons bezoek. Schikt het u morgen middag?*
•Ik ben alleen des ochtends niet vrjj.«
Het bericht veroorzaakte groote drukte op Rozen-
villa. Bernard Caisapthout vond het vooruitzicht
alleraardigst en zeide het bezoek van dea rajah des te
meer op prjjs te stellen, daar hjj tot dusverre bjj
niemand in de ga^sche gemeente was geweest. Men
kon daa ook niet misdet doen dan een diser ter zjjater
eere te geven. Zjjae echtgenoote beefde alleen maar
voor het Engeïtch, dat hjj spreken zoumaar ging zalf
de mooiste rozen uit den tuin plukken, om die overal
ia vsz9fc te plaatsen ea stuurde den knecht naar
Arnhem, tot het halen van de kostbaarste vruchten oa
bonbons. Annie moest ook vooral zorgdragen er op zjjn
voordeeligst uit te ziea en met de hun onbekende taal
te helpen
Het jonge meisje glimlachte slechts, een zeer zonnigen
glim'acb. In haar binnenste jubelde eene stem, die
telkens herhaalde»Ik had het wel gedachtIk had
het wel gedacht I*
Dtf visite liep aaar aller wensch af; de oosterling
sprak zoo weinig, dat da beide tolken, Alfred en Anaie,
niet veel te doen hadden; alleen zijne woorden vaa
lof voor het portret waren uitbundig ea wet deze
betsekenden, dat raadden de gelukkige ouders zeer goed.
De uitnoodiging voor het diner w^rd tevens dankbaar
aangenomen. Het zou over vier dagen plaats hebben
en de invitaties werden aanstonds rondgezonde».
Calmpthout verklaarde dat hjj zich met den tuin
belasten zou. Hjj wilde kosten noch moeite sparen om
hem in een waar tooverrjjkje te herscheppen. Langs al
de perken zouden randen van lichtjes staan. Over de
over de nooliga grondstoften zou hebben. Ook achtte
spreker het een gevaar, dat ar zoovele vreemdelingen
in de mjjnen zullen komen. Nu zegt de minister, dat
da zaak bjj staatsexploitatie zoo langzaam zal gaan,
maar dan houdo hjj ia het oog, dat het inrichten van
een mjjn iets anders is dan het oprichten van een
sigarenwinkeltje. (Gelach). En het is onjuist, dat som
mige particulieren aanspraak zouden heb en op con
i essie. Zjj hebben aanspraak op coacessi i of op vergoeding
en al3 de minister klaagt, dat hjj te weinig arbeiders
zal krjjgen, dan ntwoordt spr.zorg dan, dat ge een
goede ouderdomsverzekering tot stand brengtdan,
komen se wel. Ook kon hjj niet toegeven, dat de scha
deloosstelling aan particulieren, die reeds geëxploreerd
hebben, zulk een groot bedrag zullen beloopan. Wat is
1| miilioen in het mjjnbedrjjf? Spr. achtte dus het
verleenen van concessies niet wenscheljjk.
De heer Van C i 11 e r s (A. r. Ede) was van oordeel,
dat de voor hem liggende concessie-aanvragen moeten
worden verleend. Het geldt hier niet allereerst de
vraag staatsexploitatie of niet, maar het komt hierop
neerde staat moet zich allereerst afvragen wie de
concessie-aanvragers zjjn, en of deze in de termen
vallen voor concessie. In Frankrjjk heeft de staat steeds
concessie verleend aan hen, die ze door hun arbeid
verdiend hebben, en nu gaat hetnietaan.de menschen,
die reeds groote kapitalen hebben besieed aan de explo»
ra tie, met een vergoeding af te schepen: De wet van
1810, die nog met volle kracht in werking is, heeft
het verleenen van concessies feiteljjk als grondslag.
Zoolang deze wet van kracht is, mag men niet een
beslissing nemen, zooals de keer Van Kol wil, omdat
men dan maar eenvoudig op zjj zet de wetteljjke] voor
schriften: De wet van 1901 heeft die van 1810 niet
opgeheven.
Nu da pauze vervolgde de hes: Van Cittsra zjja rede.
De rsgeeriug heeft ook b de wet van 1904 niet willen
breken mat het idee van uitgifte van concessiën aaa
particulieren. Alleen heeft de staat zich toen reohten
verzekerd tegenover nalatige concessie-aanvragers, dus ons
speculatieve bedoelingen tegen te gaan.
Hg bestreed voorts het betoog vaa dea heer Van Kol
ten gunste van staatsexploitatie.
Da heer Ruys de Beerenbrouck (K, Gulpen)
vreesde groote natiealen van mjjnexploitatie door particu
lieren die niet naar een vast plan zullen exploiteeren,
maar zulks zulle* doen ieder op zjjn wjjzs, zoo goedkoop
mogeljjk, met behulp van vreemde werkkrachten ten
nadeele der Nederiandsehe industrie. Staatsbelang eisoht
geldeljjke ontginning en aanpassing der nieuwe industrie
bjj de plattelandsbevolking, een aanpassing welke niet
verkregen wordt bjj inval van een groot aantal vreemde
werkkrachten, hetgeen particuliere mjjnbouw ten gevolge
zou hebben.
De heer L e 1 y (Ui L. Amsterdam II) bestreed 's ksaren
Van Gitteis' bewering dat niet rsrleening van concsssie
aan de tegenwoordite aanvragers onbilljjk en strjjdigmot
de Wat zou zjjn. Hjj oordeelde dat wjj volkome» vrjj
zjjn concessies te verleenen. Aan meerderen particulieren
mjjcbonw bestaat trouwens thans geen behoefte. Het reeds
uitgegesen terrein biedt nog se» ruim arbeidsveld.
Do besrea Van Doorn (U. L4 Gouda) ea d e
Savornin Lobman (chr.-hist. Goes) motiveerden
hun stem tegen Van Kol's motie. Laatstgenoemde oor
deelde, dat aan do Regeering vrijheid van. festodden moot
worden gelaten.
De Minister van Landbouw ondorschveef veel
van het betoog van den hser Van Oitters, die lid is van
den mgnraad. Trouwens des Ministers mjjnpolitiek stemt
overean met de zienswgze van de meerderheid van dien
raad.
Noch in 1901 noch in 1903 hebben de Stalen-Gsneraal
van de gelegenheid gebruik gemaakt om geheel Limburg
paden zouden slingers van groene lampignons hangen
op den vjjver zou men tevens gondeltjes vinden met
giorao's versierd en op het miniatuur-eilandje een
schitterend buffet staaa.
Alles slaagde uitnemend. De gasten waren vol be
wondering voor het feest maar vooral voor het
galacostuum van den prins.
•Wanneer mag men het portret komen bek jj ken,
kindlief?* vroeg de admiraal aaa tafel aan Hélène.
Wanneer het af is en zjjae hoogheid zich er niet
tegen ver ,et,« antwoordde de jonge schilderes kchoad:
•Wensch dat maar niet al te zaer; want ik ben
overtuigd, dat het niet in uw smaak zal vallen.*
•Ik niet bewonderen wat uw hand heeft gepenseeld
riep de grjjsaard verwjjtend uit: »Zoekt gjj atjj zwart
te maken
•Neen; naaar ik ken uw afkeer van al wat naar
duisternis zweemt.*
•Het herinnert mij te veel aan het graf en ik bemin
het lieve leven; naaar ik hoop toch, dat gjj partjj zult
hebban getrokken van de kleurespracht van het Oosto*
•Misgeraden, admiraal I Ik heb gedacht aan zjjne
ysteriën ea iets van al dat geheimzinnige op nsjjn
doek willen weergeven. De prins staat op z jn terras
bjj de laatste tinten der ondergaande zon. Het land
schap is reeds ia schemerdonker gewikkeldmaar uit
het paleis straalt een ze» van licht, en die g-ans valt
gedeelteijjk ook op hem.«
Hm l hm 1 Ik zou de ochtendzon hebben verkozen
maar vrouwen houden ahjjd van avondnevelen. Een
slechte smaak bromde de oude zeeman.
Onmiddelijjk na het diner, dat pas om zeven uur
was begowueH, verspreidden de gasten zich door dsn
grooten tuin. Het scheen verklaarbaar dat de hoogs
gast, wiens hoffeljjkheid zich nooit verloochende, aaa
de zjjde der dochter van den huize voortwaadelde
Slechts twee personen staarden hen bezorgd na.
(Wordt vervolg.
V V; a
COURANT