No. 250. DAGBLAD EN OMSTREKEN. De Ziekte der Eeuw. derd en negende jaargang. WOENSDAG 23 OCTOBER. Hinderwet. FEUILLETON. BINNENLAND. Hf f \J JL«ï Deze Courant wordt eikaR ivindbehalve op Zon- en Feestdagen, uitgegeven, Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaar f Cl,SCIfranco door feet geheele Rijk f l,~~ Afzonderlijke nummers 3 Cents. Veleiomranamer 3. Prijs ilsr gswssa sivsrteiitliB Per rogel f QJÖ- By groote contraeten rabat. G-roote letters naar plaatsruimte, Brieven franco aan de N.|¥. Boek- en Handelsdrukkerij T|h. HKRMs» OOSTKB ZOONVoor dam O 9. BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Alkmaar brengen ter algemeene kennis, dat heden op do gemeente secretarie ter visie is gelegd het aan hen ingediende verzoek met bjjGgcs van de AMERICAN PETROLEUM COMPANY te Rotterdam, om vergunning tot het uit breiden van de bestaarde petroleumtaekiBrichtiBi?, door het makea *as een by bouw aa* het perceel Stee weer, kadastraal bekend gemeente Alkmaar in Sectie B No. 3682 Bezwaren tegen deze uitbreiding kunnen worden ingediend ten raadhnize dezer gemeente, mondeling op Dinsdag 5 November e.k., 's voormiddags te elf uur en schriftelijk vóór of op dien tjjd. Gedurende drie dagon vóór ge melden dag lean de verzoeker en hij, die bezwaren heeft ingebracht, op de secretarie dezer gemeente van de terzake ingekomen schrifturen kennis nemen. Burgemeester en Wethouders voornoemd, Alkmaar, G. RIPPING, Voorzitter. 22 Oct. 1907. DONATH, SecretarÏB. Alkmaar, 23 October. Wanneer men leest wat de Belgische bladen schrijven over den uitslag van de verkiezingen voor den gemeenteraad, dan komt men, zooals zoo dik wijls tot de slotsom dat verschillende personen het zelfde geheel verschillend zien. De courantensehrij vers hebben allen dezelfde cijfers voor zich, maar zij bezien ze op andere wijze en komen daardoor tot geheel andere resultaten. Voor een overgroot deel is dit hieraan toe te schrijven, dat zij een partijbril dragen, waardoor zij een verwrongen en een gekleurd beeld krijgen van de werkelijkheid, zooals deze is uitgedrukt in de nuchtere stemmen cijfers. Een paar voorbeelden laten wij hier volgen, eerst van liberale bladen, dan van katholieke, want deze verkiezingen gingen links tegen rechts. „Een ding is zeker en het zou kinderachtig zijn dat te ontkennen over het geheel heeft de dag van den 20sten October niet beantwoord aan onze (Jiberale) verwachtingen". l'Etoile Beige.) „Men kan nu reeds zeggen, dat het verbond tus sohen liberalen en socialisten de linkerzijde gered beeft" Vindependance „Het zou moeieljjk zijn te ontkennen, dat de verkiezingen een succes zijn voor de antiolericale denkbeelden" (Le Petit Bleu.) „De wil des volks heeft zich duidelijk uitgespro ken vóór de liberale demooratie, vóór een vereeni ging der linksche partijen, welke alleen in staat is de olericale meerderheid omver te werpen" (la Dernière Heure.) En thans de katholieke bladen „De dag is goed geweest voor onze zaak, goed voor het land," (le Journal de Bruxelles.) „Over heel het land hebben de Katholieken eene schitterende zege behaald." (Handelsblad van Ant werpen.) „De dag is goed, uitstekend voor de Katholieke partij." (Le XXe Siècle.y „De dag is gunstig voor de Katholieken. Wat zijn er voor enkele gedeeltelijke verliezen een over winningen Wat een schitterend teruggeslagen aanvallen, wat een versterkte stellingen, wat een bressen geschoten in de vijandelijke bolwerken." (Le National.) „Als de dag yan gisteren een beteekenis heeft, DOOR LOUISE STRATENUS. 12) Hij zat wat Alfred op diens kamer te rooke®, toen hjj plotseling zride. •Ik zal u altfjd dankbaar bljjvea, van Breakers, mjj eene schilderes als Hélène va» Oostburg te hebben aanbevolen. Hoe meer zjj aan mjjn portret vordert, hoe grooter mijne bewondering wordt v.or haar talent: Zjjn toehoorder wierp hem haastig ea» onderzoekenden blik toe en blikbaar gerustgesteld, boog hjj zich voor over in zjjn leuningstoel, richtte de oogen op de bloemen van het tapijt en antwoordde ernstig: •Ja, daar moet men eerbied voor hebben. Zjj wordt dan ook gerekend onder onze allereerste kunstenaars. Wat mjj altjjd het meest treft, het is de kracht, welke zjj in haar penseel legt, zjj die zei va zoo tenger, zoo door en door vrouw is. Het was ook die geestkracht alleen, die haar in staat stelde te zegevieren over alle hinderpalen haar in den weg geworpen. Een jong meisje, dat te kampen heeft met armoede, liefdeloosheid en vooroordeel heeft een zwaren strjjd.* »Hare familie was tegen deze loopbaan meen ik verstaan te hebben kiosk het halt verstrooid. •Indien zjj haar talent hadden kunnen uitroeien, zouden de van Oostburg's niet geaarzeld hebben. Ik was eergisteren in den Haag, zooals jj weet. Ik moest volstrekt aan het Ministerie van Buitenlandsche Zaken wezen en toen ik het gebouw verliet, liep ik vlak tegen Hélène's oom en tante aan. De oude heer hield rnjj staande. Ik heb nooit begrepen welk aureool toch het hoofd der diplomaten omgeeftzeker is het, dat zoodra men deel uitmaakt van het een of andere gezantschap, dan bestaat deze hierin, dat de oppositie-partijen een nederlaag van ongedachte afmetingen hebben geleden" (le Métropole). Ziehier een tuiltje van bloemen, geplukt uit de inderdaad dikwijls zeer bloemrijke verkiezings beschouwingen. Het biedt heel veel afwisseling, maar geeft geen denkbeeld van den uitslag der verkiezingen. De waarheid ligt ook hier in het midden over het geheel blijft de toestand vrijwe gelijk, staan er tegenover liberale winsten als in Antwerpen, verliezen als in Tournaai. Maar men heeft niet in de eerste plaats den uitslag der verkiezingen af te meten naar de ver- kozenen. Het stemmen-aantal is een geheel andere en meer betrouwbare maatstaf dan het getal ver overde zetels, dank zij het ellendige kiesstelsel dat in België bestaat voor de gemeenteraden. Het is zoo verward, dat het moeielijk is daarvan een denk- te geven. We zullen echter probeeren dat te doen. Iedere Belg, die 30 jaar is en drie jaar in een gemeente woont, mag één stem uitbrengen. Is hij 35 jaar, vader van eea huisgezin of weduwnaar met kinderen en betaalt hij aan personeele belasting een bedrag tusschen 515 frs (dit is in de ver schillende gemeenten verschillend) of is hij eigenaar van een stuk grond dat minstons 150 francs per jaar aan huur opbrengt, dan heeft hij twee stemmen, heeft hij een aoademischen graad behaald dan krijgt hij er een stem bij, heeft hij een aanzienlijk openbaar ambt bekleed of bekleedt hij dat, dan krijgt hij nog een stem, maar meer dan vier stemmen mag hij niet uitbrengen. Behaalt geen enkele partij de volstrekte meerderheid, dan worden de zetels ver deeld naar het stelsel van evenredige vertegen woordiging, d. w. z. naar evenredigheid van het totaal aantal uitgebrachte stemmsn. Maar wanneer één partij slechts de helft -f- 1 van het totaal der stemmen behaalt, dan zijn alle zetels voor de leden dier partij. Halfslachtig en verward is zulk een stelsel, en de verkiezingen, welke daaronder plaats vinden, kunnen onmogelijk een juist beeld geven van de politieke kleur van het land. Beschouwt men dan ook de stemmencijfers, dan bljjkt dat de toestand niet gelijk gebleven is (zooals men uit het aantal verkozenen zou afleiden) doch dat de clerieale partij be list de overwinning heeft behaald. Het zou ons dan ook niet verwonderen als er nu weer en terecht geducht te velde zal worden getrokken tegen dit kiesstelsel en dat men vraagt om óf evenredige vertegenwoordiging óf het meerderheidsstelsel in plaats van een stelsel dat van beiden iets en daarom niets van beiden heeft. Zooals boven reeds is gezegd gold het ditmaal den strijd tusschen clericalen en anti-olericalen, welke laatsten samengingen in een kartel van liberalen en sociaal-democraten. Behoudens enkele uitzonderingen zooals bjjv. te Gent, waar Vlaams gezinde liberalen samengingen met clericalen om Ëransch-gezinde Vlaamsche taalbedervers uit den gemeenteraad te weren stonden de verkiezingen in het teeken van den godsdienststrijd. De voor postengevechten werden geleverd voor den grooten slag die het volgende zal plaats hebben de kamer verkiezingen. Het is jammer, dat het terrein van iedereen even trotsch schijnt zich met u in het publiek te vertoornen. Ik moest olstrekt met hen opwandelen en ysh Engeland vertellen. Van Oostburg vroeg mij naar allerlei dingen, die hjj al jarenlang wist, en vjjne vrouw liat ra ij over de Koningin spraken, over wie alles is gezegd wat er va» haar te zegge a valt. Ik zocht slechts »aar eene pauze om hun eens se» ware emotie te bezorgen e* zoodra zij nay den tfld haten. wB»schte ik hun geluk met het klimmend succes van hun nichtje. Gjj hadt hun gelaai op dat oogesblik moeten ziea. De barones werd purperkleurig, haar ecfetgeaoot begon te stotteren en, zeker vraezsnde dat ik nog naaer zou zeggen, namen beiden in alleryl afscheid van mjj.« •Het jonge meisje heeft gelijk gehad niet'te luisteren naar zulke lieden,* verklaarde de prins»Genie komt te zelden voor, om voorbij te gaan zonder lichtende sporen achter te laten.* •Ja, het zou in haar geval bjjaa een misdaad zjjn geweest,* erkende Alfred, zich achterover in zjja stoel werpende; »en toch wag ik haar bieedverwaeien niet al te hard vallen. Er is ees tijd geweest, waarop ik zeif haar da vleugelen zou hebben afgesneden, indien zij het mjj had toegestaan. Gij zjjt da eerste, wien ik er ooit ovar spreek, maar gjj zjjt dan ook zoo verschillend van ieder ander, prins.* •Gjj meeat dat gjj die vrouw hebt liefgehadt vroeg de Oosterling, hein een medeljjdendeH blik toewerpende. •Zóó lief, dat ik langer daa een jaar noodig had van dea slag te harstalle??, mij door hare weigering toege bracht. Let wel op, dat zjj nooit met mjj speelde. Het was slechts een dwaze hoop van mjj en ik ben thans de eerste om in te zien dat zjj hare krachten niet door een huweljjk mocht verlammen** •Dus hebt gjj vergeven an vergeten sik had haar niets te v rwjjten en wat vergete» betref) i ja, sajjn droom is vergeten Hélène zelve? Wal, Hoogheid, het is goed voor jsjj, dat ik hier zelden kom. Het verleden in een groot betooveraar,* Zya gast zweeg ean ijjd lang en vroeg toen op eens: »Kan men hier geen vroegere werken van haar jien Ik ben nieuwsgierig »aar al wat zjj heeft voort die voorposten-gevechten wordt gezocht in de ge- meeateraadsverkiezingen. Van-huis-uit is een ge- j meenteraad geen politiek lichaam, maar hij wordt het meer en meer, overal. Men ziet er maar al te vaak liever een onbeteekenend politiek medestander dan een bekwaam man, die tot een andere partij behoort vandaar dat er zooveel menschen in gemeenteraden zitten, die er in het belang van de gemeente niet moesten zitten en dat de stemmen van verschillende cathegorieën van burgers en wij laten de politiek er nu buiten niet of niet voldoende worden gehoord. Ditlaatste geschiedt vooral bij de Belgische verkiezingen, waarbij één enkele stem aanzienlijke groepen van burgers geheel van de gemeentelijke regeeringen kan uitsluiten. Dat zooals men hier met een leuke onbepaalde wijs zegt „moest niet magge." Tweede Hamer. Gister» waren ingekomen de geloofsbrief en van het aieuwgekozsn lid nit Fr sucker, den hoer Heledisgen. welke in handen zjjn gesteld van eene commissie, dia ze goedkeurde. De besprekingen werden geopend door den heer Van Kol S. D. Enschede), dio betoogde, dat het een zede- Ijjke plicht voor den Staat is, over te gaas tot exploitatie van de kolenmjjnen, cn zoodoende de schatten, welke de grond bevat, dienstbaar te maken aan de gemeenschap, Ook nit een nationaal belang is het gewenscht Neder land economisch onafhankelijk te maken. Bovendien is de steenkolenhandel zeer eenvoudig. Winst behoeft bjj Staatsexploitatie niet op den voorgrond te staan. Wanneer men de exploitatie aas particulieren overlaat, dan zal men voel werkvolk van minder goed allooi naar ons land trekken. Bjj Staatsexploitatie is de zorg voor de arbeiders beter verzekerd. Ook bestaat het gevaar, dat bjj particulieren mjjnhouw de exploitanten zich znllen aanslniten hjj een reu'.enstaat over de grens, met al de nadeelige gevolgen daarvan, als: opdrjjven van prjjzen, het stop-zetten van mjjaen ten gnn;te van andere mjjnea, toenemende werkloosheid, roofbouw enz. Spreker bestreed uitvoerig het verleenen van concessie aan particulieren. Dikwgls zal sleehts beurs spel de bedoeling zjjn. Ia elk geval is het ongewensoht thans groote en besta terreinen, onmiddellijk grenzend aan het Staatsveld, aan particulieren in handen te geven. Spreker stelde daarom aan de Kamer de volgende motie voor •De Kamer, van oordeel dat Staatsexploitatie van mjjnen voort an regel moet zjjn, en dat thans geen reden bestaat om mjjnboaw-ooncessies aan particulieren uit te gavea •gaat over tot de orde van des dag.* Deze motie kwam dadslgk in behandeling. De hear Nolens (K. Venloo) meende, dat hat ideaal zou zjj», indien de staat, na dan grond te hebbe» o»-i zicht, kon beslissen of hjj zeif zou exploiteeren, of a- aan andere» uitgeven. Hjj meende, dat de minister absolute vrjjheid bezit op 't oogenblik, om de aange vraagde concessiëa toe te staan. Reeds vroeger heeft de minister verklaard, dat hjj eeaigszins gebonden was tegenover die particulieren, die reeds met exploratie warea begonnen en dat hjj een toonaangevende rol voor den staat had gereserveerd. Doch spr. kon zich mat dit argument niet vereenigen. Er zjjn redenen, die pleiten tegen het verleenen van concessiën. In de eerste plaats deze, dat in 1901 da Limburgsche velden voor den staat zjjn gereserveerd, en in da tweede plaats, dat de staat in buitengewone omstandigheden de beschikking gebracht, en bjj eene portretschilderes vindt men, helaas I weinig voltooide doeken.* •Hier te Apeldoorn ken ik niemand, die iets van haar bezit dan alleen de Calmpihout's. Zjj schilderde Annie's portret; gjj herinnert u waarschjjnljjk dat mooie, blonde kind, dat onze buitenpartij bjjwooad8.« •Zou het onmogeljjk wezen het te zien Hst gelaat van den oostersches vorst bleef ondoorgrondelijk. Niets is integendeel gemakkei jjker. Ik heb het hun slechts even te late a weten, opdat zjj thuis zouden zjjn bjj ons bezoek. Schikt het u morgen middag?* •Ik ben alleen des ochtends niet vrjj.« Het bericht veroorzaakte groote drukte op Rozen- villa. Bernard Caisapthout vond het vooruitzicht alleraardigst en zeide het bezoek van dea rajah des te meer op prjjs te stellen, daar hjj tot dusverre bjj niemand in de ga^sche gemeente was geweest. Men kon daa ook niet misdet doen dan een diser ter zjjater eere te geven. Zjjae echtgenoote beefde alleen maar voor het Engeïtch, dat hjj spreken zoumaar ging zalf de mooiste rozen uit den tuin plukken, om die overal ia vsz9fc te plaatsen ea stuurde den knecht naar Arnhem, tot het halen van de kostbaarste vruchten oa bonbons. Annie moest ook vooral zorgdragen er op zjjn voordeeligst uit te ziea en met de hun onbekende taal te helpen Het jonge meisje glimlachte slechts, een zeer zonnigen glim'acb. In haar binnenste jubelde eene stem, die telkens herhaalde»Ik had het wel gedachtIk had het wel gedacht I* Dtf visite liep aaar aller wensch af; de oosterling sprak zoo weinig, dat da beide tolken, Alfred en Anaie, niet veel te doen hadden; alleen zijne woorden vaa lof voor het portret waren uitbundig ea wet deze betsekenden, dat raadden de gelukkige ouders zeer goed. De uitnoodiging voor het diner w^rd tevens dankbaar aangenomen. Het zou over vier dagen plaats hebben en de invitaties werden aanstonds rondgezonde». Calmpthout verklaarde dat hjj zich met den tuin belasten zou. Hjj wilde kosten noch moeite sparen om hem in een waar tooverrjjkje te herscheppen. Langs al de perken zouden randen van lichtjes staan. Over de over de nooliga grondstoften zou hebben. Ook achtte spreker het een gevaar, dat ar zoovele vreemdelingen in de mjjnen zullen komen. Nu zegt de minister, dat da zaak bjj staatsexploitatie zoo langzaam zal gaan, maar dan houdo hjj ia het oog, dat het inrichten van een mjjn iets anders is dan het oprichten van een sigarenwinkeltje. (Gelach). En het is onjuist, dat som mige particulieren aanspraak zouden heb en op con i essie. Zjj hebben aanspraak op coacessi i of op vergoeding en al3 de minister klaagt, dat hjj te weinig arbeiders zal krjjgen, dan ntwoordt spr.zorg dan, dat ge een goede ouderdomsverzekering tot stand brengtdan, komen se wel. Ook kon hjj niet toegeven, dat de scha deloosstelling aan particulieren, die reeds geëxploreerd hebben, zulk een groot bedrag zullen beloopan. Wat is 1| miilioen in het mjjnbedrjjf? Spr. achtte dus het verleenen van concessies niet wenscheljjk. De heer Van C i 11 e r s (A. r. Ede) was van oordeel, dat de voor hem liggende concessie-aanvragen moeten worden verleend. Het geldt hier niet allereerst de vraag staatsexploitatie of niet, maar het komt hierop neerde staat moet zich allereerst afvragen wie de concessie-aanvragers zjjn, en of deze in de termen vallen voor concessie. In Frankrjjk heeft de staat steeds concessie verleend aan hen, die ze door hun arbeid verdiend hebben, en nu gaat hetnietaan.de menschen, die reeds groote kapitalen hebben besieed aan de explo» ra tie, met een vergoeding af te schepen: De wet van 1810, die nog met volle kracht in werking is, heeft het verleenen van concessies feiteljjk als grondslag. Zoolang deze wet van kracht is, mag men niet een beslissing nemen, zooals de keer Van Kol wil, omdat men dan maar eenvoudig op zjj zet de wetteljjke] voor schriften: De wet van 1901 heeft die van 1810 niet opgeheven. Nu da pauze vervolgde de hes: Van Cittsra zjja rede. De rsgeeriug heeft ook b de wet van 1904 niet willen breken mat het idee van uitgifte van concessiën aaa particulieren. Alleen heeft de staat zich toen reohten verzekerd tegenover nalatige concessie-aanvragers, dus ons speculatieve bedoelingen tegen te gaan. Hg bestreed voorts het betoog vaa dea heer Van Kol ten gunste van staatsexploitatie. Da heer Ruys de Beerenbrouck (K, Gulpen) vreesde groote natiealen van mjjnexploitatie door particu lieren die niet naar een vast plan zullen exploiteeren, maar zulks zulle* doen ieder op zjjn wjjzs, zoo goedkoop mogeljjk, met behulp van vreemde werkkrachten ten nadeele der Nederiandsehe industrie. Staatsbelang eisoht geldeljjke ontginning en aanpassing der nieuwe industrie bjj de plattelandsbevolking, een aanpassing welke niet verkregen wordt bjj inval van een groot aantal vreemde werkkrachten, hetgeen particuliere mjjnbouw ten gevolge zou hebben. De heer L e 1 y (Ui L. Amsterdam II) bestreed 's ksaren Van Gitteis' bewering dat niet rsrleening van concsssie aan de tegenwoordite aanvragers onbilljjk en strjjdigmot de Wat zou zjjn. Hjj oordeelde dat wjj volkome» vrjj zjjn concessies te verleenen. Aan meerderen particulieren mjjcbonw bestaat trouwens thans geen behoefte. Het reeds uitgegesen terrein biedt nog se» ruim arbeidsveld. Do besrea Van Doorn (U. L4 Gouda) ea d e Savornin Lobman (chr.-hist. Goes) motiveerden hun stem tegen Van Kol's motie. Laatstgenoemde oor deelde, dat aan do Regeering vrijheid van. festodden moot worden gelaten. De Minister van Landbouw ondorschveef veel van het betoog van den hser Van Oitters, die lid is van den mgnraad. Trouwens des Ministers mjjnpolitiek stemt overean met de zienswgze van de meerderheid van dien raad. Noch in 1901 noch in 1903 hebben de Stalen-Gsneraal van de gelegenheid gebruik gemaakt om geheel Limburg paden zouden slingers van groene lampignons hangen op den vjjver zou men tevens gondeltjes vinden met giorao's versierd en op het miniatuur-eilandje een schitterend buffet staaa. Alles slaagde uitnemend. De gasten waren vol be wondering voor het feest maar vooral voor het galacostuum van den prins. •Wanneer mag men het portret komen bek jj ken, kindlief?* vroeg de admiraal aaa tafel aan Hélène. Wanneer het af is en zjjae hoogheid zich er niet tegen ver ,et,« antwoordde de jonge schilderes kchoad: •Wensch dat maar niet al te zaer; want ik ben overtuigd, dat het niet in uw smaak zal vallen.* •Ik niet bewonderen wat uw hand heeft gepenseeld riep de grjjsaard verwjjtend uit: »Zoekt gjj atjj zwart te maken •Neen; naaar ik ken uw afkeer van al wat naar duisternis zweemt.* •Het herinnert mij te veel aan het graf en ik bemin het lieve leven; naaar ik hoop toch, dat gjj partjj zult hebban getrokken van de kleurespracht van het Oosto* •Misgeraden, admiraal I Ik heb gedacht aan zjjne ysteriën ea iets van al dat geheimzinnige op nsjjn doek willen weergeven. De prins staat op z jn terras bjj de laatste tinten der ondergaande zon. Het land schap is reeds ia schemerdonker gewikkeldmaar uit het paleis straalt een ze» van licht, en die g-ans valt gedeelteijjk ook op hem.« Hm l hm 1 Ik zou de ochtendzon hebben verkozen maar vrouwen houden ahjjd van avondnevelen. Een slechte smaak bromde de oude zeeman. Onmiddelijjk na het diner, dat pas om zeven uur was begowueH, verspreidden de gasten zich door dsn grooten tuin. Het scheen verklaarbaar dat de hoogs gast, wiens hoffeljjkheid zich nooit verloochende, aaa de zjjde der dochter van den huize voortwaadelde Slechts twee personen staarden hen bezorgd na. (Wordt vervolg. V V; a COURANT

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1907 | | pagina 1