No. 252. Honderd en negende jaargang. 1907. DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Groote Veemarkten Groote Paardenmarkt Gaat de werkverschaliog achteruit? De Ziekte der Eeuw. VRIJDAG 25 OCTOBER. te A lkmaar op Maandag 4 en W oensdag 20 November 1907. Woensdag 13 November 1907. FEUILLETON. BINNBNL AND. Prijs der gewsne advertentlin Deze Courant wordt eiken avendbehalve op Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaas f 0,80franco door hot geheele Kijk f i,— Afzonderlijke nummers 3 Cents. TeMooiïDuuiuer Per regel f 0,10, Bij groote contracten rabat, öroote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N.|V. Boek- en Handelsdrukkerij v|h, HEKMs. COSTBK ZOON, Yoordam O 9. Er zijn misschien geen statistische cijfers, die met zooveel voorbehoud moeten worden aanvaard als die betreffende het armwezen. En geen wonder. Hier komt het belang van de wetenschap in conflict met de belangen d°r armen, die in veel gevallen bescheidenheid en geheimhouding vragen. Toch is uit de pas verschenen statistiek voor 1904, waarin de opmerking over de betrekkelijkheid van de waarde der cijfers herhaaldelijk gemaakt wordt, wel het een en ander te vinden, dat van meer onmiddellijk algemeen belang is. Het eerste dat in deze statistieken treft, is de volstrekte en de betrekkelijke achteruitgang van de werkverschaffing. Indien er één methode van armen zorg is, die steeds vooruit gaat, steeds meer aan hangers krijgt, dan zou dat zoo zou men opper vlakkig zeggen dit onderdeel zijn, dat werkelijke zorg van armen paart aan eerbied voor hun zelf- waardigheid, voor hun pogingen om zichzelf te helpen door zelf te werken. De minst vernederende atmenzorg zoo mocht men hopen zou steeds in uitgebreidheid toenemen tegenover die zorg, die maar bedeelt of verpleegt. Afgaande op deze statistieken echter komt men tot een heel andere slotsom. In de eerste plaats treft het in die statistieken, dat de werkverschaffing in de eene provincie zoovee minder wordt toegepast dan in de andere. Zoo staat wat het aantal instellingen aangaat, de provincie Groningen verre bovenaan. In de statistieken wordt onderscheid gemaakt tussehen werkverschaffing in en buiten werk plaatsen. Yan de 38 instellingen van ons rijk nu, waarin in 't jaar 1904 de behoeftigen in daartoe inge richte werkplaatsen werk wordt versohaft, zijn er alleen in de provincie Groningen 12, tegenover 6 en 5 in Noord- en Zuid-Holladd, 1 in Gelderlanc en geen enkele in Noord-Brabant of Limburg. Drenthe heeft er evenveel als Friesland4. En nu is het wel héél merkwaardig, dat, waar overal het getal instellingen van welda digheid in het rijk toeneemt, dit alleen bjj dezen tak van armenzorg niet het geval is. In 1898 waren er in het rijk 40, in 1901 eveneens en in 1904 slechts 38. Nog sterker treft ditzelfde ver schijnsel bij de andere soort instellingen tot werk verschaffing, welke het werk buiten daartoe in gerichte werkplaatsen verschaffen en wier getal DOOR LOUISE STRATENUS. 13) Annie, kind, waarom zegt gjj zalf niets vroeg de moeder bgna angstig: «Gjj begrijpt toch, dat ons antwoord afhangen moet van u Het jonge meisje trad op haar toe en omhelsde haar. 'Hat sou mijn liefste wensch zijn uwe toestemming te krijgen moeder,*fluisterde zjj. De keuze van zjjn kind ging Calmpthout's verstand te boven. Hcé was het mogelijk, als men een fatsoen leken Hollander kon kregen, zjjn hart en hand weg to scken en aan zulk een kleurlin?, met een gelaat zoo somber als da nacht en kleederen, die vrij wat beter aan een turksche vrouw gepast zouden hebben? Maar Annie bezat toch alles wat zjj wilde, rijkdom, twee ouders die slechts voor haar leefden, vrienden zooveel zjj verkoos, het moest dus wel liefde wezen, wat haar tot den prins dreef, aan eenig bjjoogmerk viel niet te denken. «Wjj hebben ons altijd voorgenomen ons kind vrij te laten in hare keus, Hoogheid,* zeide hij op onvas- ten toon, als kon hü het nog maar niet met zichzelf eens worden. «In dat geval is mijn geluk verzekerd,* sprak de Oostersche vorst ontroerd: »want ik mocht het hait uwe dochter voor mjj winnen. Van Brenken zal u alle inlichtingen omtrent mijn verleden kunnen verschaffen. Wat voorwaarden betref f, stel ik er slechts eeaedat uw kiad m^j alles zal hebbes te daskes. geen persoonlijk inkomen ten huweljjk zal medebrengen voor het overige onderwerp ik mjj bjj voorbaat aan uw wil.* van 53 in 1879, geleidelijk gedaald is tot 48 in 1888, tot 34 in 1898, tot 33 in 1901 en tot 32 in 1904. Yan de 32 heeft Gelderland er 10, Groningen er 5, Friesland 4, Zuid-Holland 4, Drenthe 3 en Noord-Holland 2 enz. Limbur? en Zeeland kennen deze werkverschaffing in het geheel niet. Ook ten aanzien van het aantal personen aan wie i n werkplaatsen werk is verschaft, vinden wij voor 1904 tege tover 1898 een kleine verminde ring voor het heele rijk van 5.55 °/0. In 1901 was er tegenover 1898 nog vermeerdering geweest. Opmerkelijk is, dat dit aantal personen in 1904 tegenover 1898 in Zeeland en Utrecht belangrijk en in Zuid-Holland en Friesland eenigszins is vooruit gegaan, terwijl het van Noord-Holland, Groningen en vooral voor Drenthe zeer sterk is achteruitgegaan. De „Inleiding van de Bijdragen tot de Statistiek van Nederland" bepaalt zich ten aanzien van deze werkverschaffing in hoofdzaak tot de opmerking „dat over het algemeen de instellingen geacht wer den aan haar doel te beantwoorden." De andere instellingen van werkverschaffing (niet in werkplaatsen) gaan nóg sterker achteruit. Wij zagen hierboven reeds hoe hun aantal inkrimpt. Doch ook hun beteekenis krimpt in, gegeven het feit dat in 1901 maar aan 78.32 °/0 en in 1904 maar aan 70.43 °/0 van het aantal in 1898 gehol pen personen werk werd verschaft. Alleen in Gro ningen is hier een betrekkelijke vooruitgang (166.67 °/0 in 1901 en 119.05 in 1904); in alle andere provincies gaat deze werkverschaffing hard achteruit. liet geven van ean verklaring van dit wonderlijke verschijnsel ligt niet op onzen weg. Trouwens om zulk een verklaring te kunnen geven zou men zich in een tijdroovend, nauwkeurig onderzoek moeten begeven en zou men zich al dadelijk de vraag moeten stellen, of er niet toevallige omstan digheden zijn, die van dezen achteruitgang de oor zaak zijü. Het gebied, waarover dit cijfermateriaal gaat, is betrekkelijk klein en de toevalligheid der omstandigheden is hier dus allerminst door de grootte der cijfers weggecijferd. Maar toch er is groote kans, dat men ten slotte tot de conclusie zal komen, dat de werkver schaffing achteruit gaat. Eu dit zou zeer betreurens waard zijn, waar dit toch een buitengemeen geschikte manier van armenverzorging is, die men gaarne dubbel zou zien vooruitgaan tegenover de voort durende uitbreiding van de andere armenzorg. Moge men deze zaak spoedig en ernstig ter hand nemen. Moge men onderzoeken of hier ook de fout in het stelsel ligt en of het niet mogelijk is door hervorming te komen tot een betere organisatie van de werkverschaffing, van deze mooiste wijze van armenverzorging. He* bezoek vaa het llnitschc keizerlijke paar. Het bezoek vaa HH. MM. de Duifsche Keizer ea Keizerin aam H. M. de Konimgia zal plaats hebben op Woensdag 20 November aanstaande te Amsterdam, HH. KK. MM. sullen aldaar per keizerlijk jacht Hoken- zollern te 11 uur voormiddag aankomen en 's avonds »z8 zal ons toch nog niet al te spoedig moeten verlaten?* riep de vrouw des huizes uit: «Ik denk eerst tegen Januari naar Indië te vertrekken, indien zjj mjj dan vergezellen ko?, zou het mjj heel lief zgnmaar ik herhaal u; ik wensch slechts, ik vorder mets.* ""S ik het aan mjjne vriendenjbekend maken vroeg het jonge meisje, na ook haar vader te hebben omhelsd en zich weder tot den Rajah keerende. Hjj glimlachte; zjjne donkere hand gleed over hare gouden lokken. daarmee zoo gehaast?» vroeg hjj ztcht. Wil men niet gaarne anderen in zjjn geluk doen deelen w?8i zooa!.8 wilt wat uwe ouders goedvinden.* «Wel, mjj dunktzeide Je vader: »dat er niets tegen is er reeds heden avond onze intieme n over te spreken. Da anderen kunnen het later vernemen.* ka* kwartier daarna snelde Annie op Hé'èae toe, die zjj in de verte herkende, neg altjjd vergezeld van haar ouden vriend den admiraal. Zjj voegde den grjjs aard toe *y°or aanmaal moet ik u eens nieuwsgierig maken. Ik heb mjjne beste vriendin een groot geheim mede te deelev, dat geen uitstel duldt*, en zjj wierp de beide armen om den hals der schilderes en fluisterde haar haastig iets in het oer. «Maar, Annie I* riep Hé'ène, smartelijk verbaasd uit »Nu reeds **s. Jf8t 80»t te vroeg om gelukkig te zjjn klonk net jubelend en voort was zjj, om Mathilda van Bren- Ken te gaan zcekem Da grijsaard, die een paar passen terug was gegaan, ten weer b^Hé'èEe B'9* °P t0 va*S8»i voegde zich nu «Welnu, wat heb ik u voorspeld vroeg hjj, half spottend, half weemoedig: het vlindertje is in de kaars gevlogen. Wg zullen zien of het er het leven bjj laat ri- ,6C*'S B,e,i verengde vleugels af zal komen.* «Gg hebt ons dus beluisterd?* vroeg Hélène, mat den vinger dreigend. omstreeks 11 uur Amsterdam weder verlaten. Dien dag zal ten paleize een galadiner plaats hebben, Het prog am voor den middag is nog in bewerking. MTcderlnndache Kaashandelaren. In de 3a algemsene vergadering van te Nederlandsche vireenigirg van kaashandelaren, gisteren te Gouda gehouden, werd o. a. aangenomen de volgende motie van het bestuur »Da leden van de Nederlandsche vereeniging v n kaashandelaren, protesteerende tegen de onbewezen aantijgingen van het bestuur van het kaascontrolestation Zuid-Holland tegen den eerljjken kaashandel, o. a. gepubliceerd in buitenlandsche vakbladen als »The Grocer* van 4 Mei 1907, »Berliner Markthalle Zeitung* van 8 Mei 1907 en andere, geven als hunne overtuiging te kennen dat alleen wetteljjke maatregelen, waarbjj kaas, uit geheel of gedeeltelijk ontroomde melk gemaakt, verplicht wordt een duidelijk ken'eeken te dragen, de volvette kaas-industrie afdoende kunnen helpen ea besluiten, bjj hunne weigering te bljjven, de onder conti die van het kaascontróle-station Zuid-Holland gemerkte Goudsche kaas in hunnen handel op te nemen.* Discussie had over deze motie niet plaats. Alleen maakte de heer Meereboer de opmerking, dat wetteljjke bfpalingen weinig zouden uitwerken, zoolang niet de verschillende regeeringen zich hadden verstaan over algemeene invoering van contrólemerkea, waarop de voorzitter, de heer J. E. WS Middelbeek, antwoordde, dat de in het buitenland gr fabriceerde kaas niet voor export geschikt is en de kwantiteit zoo gering is, dat invloed daarvan niet overwegend is. De voorzitter achtte het geopperde bezwaar wel een bezwaar, doch van geringe beteekenis. Eveneens werd aangenomen het voorstel tot het zenden van een adres aan den minister van landbouw, nijverheid en handel, over de houding der vereeniging inzake de kaaskwestie. Enger Onderwjjs. De minister van binneilandsche zaken, antwoordende op het afdeelingsverslag omtrent het ontwerp tot wjjii ging der Lager Ondtrwjjswet (vethooging bezoldiging onderwjjzaad personeel aan openbare en bjjzondera scho len), weerspreekt de bewering als zou hier gedaan wor den, wat in zjjn voorga»ger werd afgekeurd; terwjjl toch de vorige minister den gemeenten grootendeels de voordaelen onthield die aan het bgzonder onderwijs werden toege ken d, behandelt deze beide takken van on- derwjjs op denzelfden voet. Reeds bjj haar optiedei was de rrgeerirg van de nood zakelijkheid van den maatregel doordrongen, doch gebrek aan geld deed hem tot nu toe uitstellen. Destijds liet zich de gunstige uitslag van het finanoieele jaar 19C6 niet voorspellen en duB was er wel degeljjk in 1905 reden om de in uitzicht gestelde versterking vin middelen o.m. met een beroep op hetgeen de wetten door het vorig kabinet ingediend vorderden, te rechtvaardigen. Den wezsch om hoogere toelagen te geven voor bjj&ote# kan de minister niet deelen, de gemeenten en schoolba* sturtr zouden daartoe zelf kunnen overgaan, hoewel het do «raag bljjft in hoever een acte in een vak, waarin men niet doceert, het ondeiwjjs ten goede komt, vooral omdat de studie voor zoo'a acte ten nadeele moet komen van de tooh al zware dagtaak. Yerhoogicg van de toelage voor kerhalingsonderwgs zou, in mindere mate dan het regeerings voorstel, het personeel ten goede komen. Da evaneens verlangde verhooging van het aanvangs- salar's van f 500 tot f 600 zou, met de evenredige ver- hooging der asdere minima, de kosten doen stjjgen met li millioen. Het deikbeeld om extra-vergoeding voor te sohrjjven »Nee*maar haar laatste uitroep bevestigde wat ik reeds had geraden.* Later op dei avond zag zjj Alfred alleei en in ge peins verzonken staan. Zjj trad op hem toe, met die ongedwongenheid, haar in den omgang met heeren eigen en die hun toch nooit toetrad zich de minste vrjjheid tegenover haar te veroorloven, »Hesft de Rajah u iets gezegd vroeg zjj. »Jac, gaf hjj ten antwoord, terwjjl da uitdrukking van bezorgdheid op zjjn gelaat nog verscherpt werd, »Gjj kent hem. Is hjj in staat Annie gelukkig to maken? Antwoord mjj oprecht; gjj weet dat ik niets an ders zoek dan mjjzelve gerust te stellen omtrent haar lot.k »De prins is mjjn vriend; ik ken zjjn verledes«, sprak van Brenken met nadruk »Ik geloof niet dat er edeler mensch bestaat, of iemand, dien ik zoo volkomen zou vertrouwen. Maar wjj moeten rekening houden met het oostersche bloed. Er zjjn vrouwen niet velen die gelukkig met hem zouden zjjn; gjj hadt dat kunnen worden. Iemand, wie het leven ernst was, had den vorst kunnen begrijpen en op prjjs stellen. Zooals het nu is gjj miakt u ongerust over Annie; het is veeleer voor zjjne toekomst, dat ik beef.* «Maar misschien is het nog tjjd drong het meisje angstig aan»De verloving zal zeker niet voor morgen of overmorgen publiek worden. Kunt gjj van avond niet met heaa spreken?* »Het zou niet meer baten. Zjjne liefde tooit haar natuurlijk met alle menscheljjke deugden, zelfs die, welke zjj niet bezit. En een man neemt het eens gege ven woord niet terug, evenmin als zjjn hart, al zou zjj er ook mede spelen tot het brak.* »Maar men zal toch inlichtingen omtrent hem in willen winnen?* »DAt heeft de vader al bjj mjj gedaan. Ik heb hem gezegd wat ik van Prins Nikor dacht; verder mocht ik niet gaan; want onthoudt dit wel: zoo dit huweljjk ooit ongelukkig wordt, zooals ik vrees dat het'zjjn zal, dan zal de schuld bjj Annie berusten, niet bjj hem.* «Gjj zjjt hard voor haar,* mompelde Hélène. «Neen, niet v or haar en voor niemand. Ik wensch dat niet te wezen,* antwoordde de jonge man hoofd-1 voor het tjjdelgk vervaagan van een schoolhoofd, wordt als te ingewikkelde regeling vorderend (aan het bizonder ondeiwjjs zon vergoeding op deszelfden voet moeten worden gfgeven) afgewezen. Subsidie voor overcomplete leerkrachten zou 's lands budget te irer bezwaren. Alsnog ijja tanige wgiigiïgen aangebracht in het wetsontwerpde kraohteis opdracht van B. en W. be wezen diensten komen in aanmerk'ng bjj de berekening van dienstjaren, ook zjjn door samensmelting van cate gory Bn de minima voor schoolhoofden in zeer kleine gemeenten verhoogd, hoewel daarmee een nitgaaf van van f 284,000 per jaar is gemoeid. De eerste gemeente, bestuurd door soelnal- democraten. Zooals men weet bestaat de meerderheid in het bestnnr van het Twentsche fabrieksstadja Goor nit leden der sooiaal-demccratisohe arbeiderspartij. In 1901 werd het tweed i lid gekozen, in 1903 het derde, in 1906 het vierde en in dit jaar het vjjfde si zesde, terwjjl er 11 ledei zjjn. In Het Volk van gisteren komt een artikel over dezen gemeenteraad voor, waarin allereerst wordt gewezen op het feit, dat er vooreaist geen mogeljjkheid bestaat de sooaliatisohe beginselen geheel te verwezenljjken, Tegen kanting wordt gevonden bjj Gedep. Staten. Zoo werd er dcor dat college een politie-verordening afgekeurd, omdat er geen bepalingen in voorkomen omtrent colportage, optochten en andere dingen, die, zegt het artikel, voor de propaganda der arbeidersbeweging hinderljjk kannen zjjn Den laatste# keer werd de verordeniig opnienw naar den* Raad teruggezonden omdat er in één zin nog ten komma moest worden geplaatst! De vraag, wat er door de soc.-dem. leden in den Raad gedaan wordt, wordt uitvoerig beantwoord. Voor zoover de gemeentewet zulks toelaat, wordt de bslastieg progressief geheven, aanvangeide met pl.m. 'V P°L *aB het belastbaar iskomen in de laagste, op klimmend tot 4 pot. in de hoogste klasssn. In dolf agate klasse bedraagt de aanslag 19 ets. Behalve door de progressie is ook de opbrengst der hoogstaangeslagenen door toedoen der soc.-dem. leden sterk toegenomen, doordat ook het bedrag van het in komen door dea Raad hooger vrerd geraamd dan voor heen. Zoo steeg het bedrag van den aanslagj van eenige der hoogst aangeslagenen in drie jaar tjjds van f 650 tot f 1250van f 550 tot f 850; van f 102 tot f 416; van f 130 tot f 190; van f 145 tot f 275 enz. Zulks had verlaging van de belasting voor middenstand en arbeiders ten gevolge. Evenals ,vele andere gemeenten heeft ook deze gemeente met financieele moeilijkheden te kampen, grootendeels veroorzaakt door het rjjk, dat de uitgaven opdrijft en de inkomsten vermindert. En die slechte financieele toestand zal mede oorzaak zjjn, dat onze partjjgenooten niet spoedig tot stand kunnen brengen wat zjj wel zouden willen.* Tot de gemeente-bewaarschool hebben alle kinderen uit de gemeente kosteloos toegavg. Het onderwjjs op de openbare lagere school wordt aan onvermogenden natuurJjjk gratis verstrekt. Voor minvermogenden kist het per jaar f 1.50 voor één leerling, en voor 2 of meer leerlingen f 110 per leerling. De kosten van het onderwjjs voor de school voor M. U. Li O. bedragen voor minvermogenden f 7.50 voer één lerrling per jaar; voor meer kinderen uit één gezin is het goedkooper. Ne hevige# Btijjd werd het ambulantisme afgeschaft. 1 jfi"\tseljjke veresnigiigen dus ook socialistische welke de muziek zang- of tconeelkunst beoefenen, mogen gebruik maken van de lokale# der gemeeatescholen zon der betalitg Toor vuur en licht. Aan ieder inwoner die in het bezit is esner jachtaote, schuddend: «De schuld^ van alles zal misschien ook niet aan baar te wjjten zjjn, om rechtvaardig te wezen* Men kan het iemand niet euvel duiden zoo hjj te Londen verdwaalt, indien hjj daarheen komt zonder gids, zonder kennis van de landstaal. Om met een man als den Rajah gelukkig te worden, zou men de groote levenskunst mosten verstaan, en wie hue ft daar ooit een schepseltje als Annie in geoefend. Weinig vrouwen, trouwens, weten er iets van af. W)j mannen doorloopen voor het meerendeel eene harde school; wj worden vroegtijdig van huis gezonden en moeten trachten er te koj*en. Als wjj, na tal van misslagen, den weg vinden, hebben wg ernst geleerd, kennen wjj ook het leven maar eene Annie Calmpthout, wat heeft al de liefde haar ouders ooit voor haar gedaan dan haar ongeschikt te maken voor de werkelijkheid Zjj werd nu meer dan twintig jaren vertroeteld; men voorkwam elk karer wenschen, het eenige wat men haar leerde was zelfzucht, zelf vergoeding. En daarna zal men zicii nog verbazen, dat zoo iemand schipbreuk Ijjdt «Ik zal het mjj nooit vergeven, dat ik haar niet in tgds gewaarschuwd heb,* zeide Hélène verdrietig. «Troost u met da zekerheid, dat zjj toch niet geluis terd zou hebben en buitendien vroeg of laat zou zjj toch zga getrouwd en ongelukkig 2jjn geworden met een ander. Het moge hard klinken, zjj werd er toe opgeleid. Maar voor den Rajah doet het mg leed, meer zelfs dan ik zeggen kan. Alles iachte hem toe. Hjj zou ten slotte verstandig zjjn geweest en eene prinses uit zjjn vaderland gehuwd hebben. Daarginds mogen de vrouwen niet ontwikkeld zjjn, zjj weten met echte hondentrouw te leven en te sterven voor den man, dien zjj eenmaal lief kregen, terwjjl nu iizjjne toe komst is verspeeld.* (Wordt vervolgd,) ALKMAARSGHE COURANT

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1907 | | pagina 1