No*- 253
Honderd en negende jaargang.
1907.
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Pil mi Maal i 3 Méi
Deze Courant wordt eiken tvssrébehalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 8 maanden
voor at.ttmaa-r f 0,80franco door het geheele E^jk f I,—
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewsne advertentiin
Per regel f 0,10. By groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N.|V. Boek- en Handelsdrukkery
v|h. HBKMs. COSTEK ZOON, Voordam O 9.
ZATERDAG
26 OCTOBER.
Toekomstmuziek.
BIHMMLAMll
TeletooBKUMsaer 3.
De muziek, welke wij ditmaal hiermede bedoelen,
ie de muziek der groote wegen, is het angstver
spreidend getoet en hoorngeblaas, dat u uit een m
de verte over den weg aanrollende stofwolk tegemoet
klinkt en u beweegt het veege lijf achter een niet
te dunnen boom te bergen, althans terzijde te gaan
staan en uw neus toe te houden, als de auto voorbij
gaat. Tot nu toe zijn het meest solo's of hoogstens
duo's, welke op die instrumenten worden gespeeld.
Doch bij de solo's voegen zich weldra nieuwe solo's
nabij de groote centra van verkeer is op sommige
oogenblikken van den dag de eene stofwolk al niet
meer van de volgende te onderscheiden en uit dat
stof klinken daar zooveel solo's op, dat men al van
een symphonie van auto-getoet zou kunnen spreken.
Die symphonie zal steeds meer gehoord worden.
Weldra zal men het ergens doodeenzaam vinden,
wanneer er geen auto-getoet zal zijn en een zomer
zonnemorgen zal men zich spoedig evenmin zonder
vogelengekweel als zonder auto-getoet kunnen
denken.
Het is deze toekomstmuziek, waarover de oud
minister Lely verleden jaar een rede in de Kamer
heeft gehouden, welke niet zooveel aandacht heeft
getrokken als zij verdiende. Nadat in die Kamer
vergadering velen gewezen hadden op het gevaar
en het ongemak, door auto's veroorzaakt, kwam
de heer Lely met een visioen van het toekomst-
automobilisme. Hij zag de auto zich ontwikkelen
tot een algemeen vervoermiddel; hij zag haar
goedkoop worden op dezelfde wijze als de fiets
hij zag breede landwegen, waarop voetgangers,
rijtuigen, fietsen en auto's broederlijk naast elkaar
voortreden in zijn visioen was blijkbaar geen
„stof" hij zag het ideaal der tuinsteden ver
wezenlijken, de indust.ie op het land gebracht, den
landbouwer in de stad hjj zag de kazerne-woningen
verdwijnell, hij zag presidenten van rechtbanken
naast professoren, timmerlieden, postboden, boeren
arbeiders en kolonels hun ei;en lapje laDd in een
idyllische omgeving bewerkenkortom hij zag ge
zondheid, welvaart, vooruitgang, dank zij de auto
mobiel.
Wilde dan de heer Lely de ooren voor het
klachtenkoor sluiten
Neen integendeel. Hij wilde eenerzjjds den
automobilist uit den wilden staat, waarin bij zich
thans bevindt, temmen tot huisdier, maar dan wilde
hij hem ook de gelegenheid geven uit zijn machine
te halen wat er uit te halen isde herstelling van
het verloren evenwicht tusschen de stad en het land.
En om deze groote hervorming te kunnen g-ven,
moet de automobilist de gelegenheid hebben om
anders te rijden dan het bekende in matigen drat
rijdende paard. Hij moet wegen hebben, waarop hij
70 of 80, ja 100 kilometertjes in het uur kan
„verschalken."
Dus aparte autowegen
Neen, zeide de heer Lelyook dat niet. Zulke
wegen zouden hetzelfde gebrek hebben als de spoor
wegen, dat zij slechts hier en daar bij bepaalde
stations de woonplaatsen der menschen kunnen ba-
reiken. De auto moet overal kunnen komen.
Dus op de gewone wegen P
Neen, "zeide dezelfde spreker. Want op de gewone
wegen zijn hardrijdende auto's een groot gevaar.
De heer Lely wilde dus iets anders. Hij wilde
de gewone wegen verbroeden, totdat zij aparte
fiets- en autopaden zouden kunnen hebben. Op zijn
eigen pad zou de auto vrij zijn er met een 80 kilo
meter gangetje van door te gaan men zou dan het
ideaal voertuig hebben, dat men zou kunnen doen
vertrekken op het moment, dat men wilde, waarmee
men een sneltreinvaart zou kunnen bereiken en dat
u toch precies op het punt zou brengen waar gij
zoudt willen zijn. Een bezwaar is, dat het op het
oogenblik nog wat duur is. Doch met het oog op
de geschiedenis van de fiets voorspelt de heer Lely
een snelle en groote prijsvermindering, zoodat bij
het ideaal van de kip in de pot voor eiken hand
werksman van koning Hendrik spoedig als bereik
baar ideaal zou komen het hebben van een eigen
automobiel op stal.
Kon dit alles verwezenlijkt worden, dan het
is niet te ontkennen zou inderdaad de kwestie
tusschen de stad en het land spoedig opgelost zijn.
Want dank zij het tooverwerktuig, de automo iel,
dat u in enkele minuten van uw eenzaam huis op
de heide in het drukste straatgewoel zou kunnen
brengen, zou de stad land en het land stad gaan
worJen. Iedereen en niemand zou buiten wonen,
want niemand zcu meer aanleiding hebben om de
opsluiting binnen de steenen der stad te preferee-
ren boven do verre horizonten en de frissche lucht
Van het vrije landleven.
Deze voorspelling is niet moeielijk te maken.
De spoorwegen hebben al veel voor de ontwikke
ling van het platteland gedaan, de electrische trams
doen veel voor de gezonde uitbreiding der steden.
Hoe oneindig veel zou de auto niet kunnen doen,
die de snelheid dar spoorwegen zou paren aan de
alomtegenwoordigheid van de electrische trams, ja
die de huizen nog veel beter kan doen bereiken
dan die trams.
Er zijn slechts twee „maren," de kosten van
automobilisme en de mogelijkheid om de autopaden
zo3 te leggen, dat de auto's zsnder gevaar hun
vervaarlijke snelheden kunnen bereiken.
Yan de kosten maakt de heer Lely zich wat te
gemakkelijk af. Ongetwijfeld zullen de auto's goed-
kooper worden. Doch zullen zij zoo goedkoop wor
den, dat zij een werkelijk algemeen middel van
vervoer zullen worden P
En dan de auto-paden. Kon men die boven of
onder den weg leggen, dan zouden er zeker wei
nig bezwaren zijn. Doch indien zij gelijk met den
weg worden gelegd, indien men hen moet vinden
door wegverbreeding, gelijk de heer Lely wil, hoe
vermijdt men dan de gevaren bij wegkruisingen en
in de kommen der gemeenten, die zich volgens
deze redeneering enorm zullen uitbreiden.
De heer Lely zegt alleen
„Men kan namelijk het midden van den weg
voor automobielen inrichten en ter weerszijden van
de automobielen den weg hoofdzakelijk voor ge
wone voertuigen bestemmen, en men kan ook voor
het gewone verkeer het midden van den weg aan
wijzen en voor de automobielen de beide zijden
van den weg bestemmen."
In geen van beide oplossingen zijn de bovenge
noemde bezwaren zonder meer ondervangen. En
ot het zelfs mogelijk zal zijn die bezwaren op deze
wijze te ondervangen schijnt ons de vraag.
Maar toch het loont de moeite de zaak nauw
gezet te onderzoeken en de heer Lely wijst er te
recht op, dat men nu reeds de kwestie van het
automobielverkeer der toekomst breed moet opvat
ten en dat men, ligt de oplossing in verbreeding
der wegen, zoo gauw mogelijk met die verbreeding
moet beginnen en die verbreeding geleidelijk nu
reeds moet doorzetten en niet afwachten den tijd,
dat door de uitbreiding van het autoverkeer, de
grond langs die wegen in prijs gestegen zal zijn.
Trouwens de heer Lely heelt in minister Kraus
zijn man gevonden. Die bewindsman gevoelde blijk
baar veel voor deze toekomstmuziek en zeide uit
drukkelijk een algemeen onderzoek toe, gelijk bij
trouwens kon mededeelen dat de kwestie der weg
verbreeding ten aanzien van den straatweg van
den Haag naar Leiden al in studie was.
Tweede UsMcr.
Voorloopig Verslag o e r h o t h o o f d s t u k
justitie.
Uit het verslag van het afdeelingsonderzoek der Twee
de Kamer bljjkt, dat leden van verschillende richting
uiting gaven san hun teleurstelling, dat het voorstel tot
herziening van de wetgeving betreffende de aaamlooze
vennootschappen, dat overeenkomstig de mededeling van
den Minister in de vergadering der Kamer vaa 7 De
cember 1906 destijds binnen enkele maasden mocht wor
den verwacht de Kimer nog steeds niet heeft bereikt.
De bjj voortduring aan den dag komende misbruiken
en knoeierijen bjj verschillende fiaaneieele instellingen
bewezen, maar men meende, ten dn.deljjkste, hoe drin
gend noodig het is, dat door den wetgever worde inge
grepen, ai ontveinsde men zioh sis', dat scherpe wette
lijke bepalingen op zichzelf nimmer afdoende zouden
kunnen zjjn om alle kwade praktjjkeu te 'i erbinderen.
De opmerking werd hierbjj nog gemaakt, dat de re
geling niet volledig zou zjjn, mdien zjj zich tot de
naamiooze vennootschappen beperkte; de commanditaire
vensootsohappea op aatdeelen mochten daarin niet wor
den gemist. Juist ook bjj dezen vorm vaa vennootschap
pen toch waren in den laatsten tjjd uiterst Ledenkeljjke
zaken aan het licht gekomen.
Erkennende, dat de Regeerisg door een strenge
toepassing van de wetteljjke bepalingen ten aanzien van
huizen, waar gelegenheid tot hazardspel wirdt gegeven,
bljjk geeft van een ernstig streven om de toenemende
speelzucht te breidelen, zouden sommige leden toch gaarne
zien, dat verder werd gegaan en dat, waar zulks nuttig
kon bljjkea, ook nieuwe wetteljjke bepalingen tot bestri
ding van dit euvel werden in het leven geroepen. In
het bjjzonder werd hierbjj gewezen op het wedden bij
harddraverjjen en wedrennen, alsmede op het gedobbel
ter beuaie, dat in s'.eedi breedere kringen der maatschap-
pjj zoovelen ten verdervs sleept.
Naar aanleidiig van berichten in de dagbladpers over
ongeregeldheden, waaraan zioh Duitsohe werklieden zouden
hebben schuldig gemaakt, die ter zake van de werksta
king in het havenbedrjjf naar Botterdam reisden, werd
gevraagd, in hoever het gebeurde juist is medegedeeld.
Mochten die berichten ook slechts ten deele juist zjjn,
dan wenschte men te vernemen, of de komst van deze
arbeiders zoo onverwacht was, dat do Regeering niet
alleen niet te Arnhem, maar zelfs niet te Utrecht de
noodige maatregelen had kunnen nemen om de orde te
handharen.
Sommige leden waren van oordeel dat de Minister
met zjjn voorstellen tot algeheele reorganisatie van het
Rjjksopvoedingswezen wel wat grootscheeps van wal
wesschte te steken. Men wenschte te weten waar het
terrein gelegen is dat de Minister voor de vestiging van
het dusgenaamde leergesticht meent gevonden te hebben.
Koninklijke militaire Academie.
Gisteren had aan de Kon. Mil. Academie een eenvou
dige doch treffend r plechtigheid plaats. Door den
oud-gouverneur, den gepensionneerden generaal majoor
Van Dam van Isselt, werd aan de inrichting aangeboden
een gedenkschilderjj, vermeldende de namen van alle
officieren die sedert de oprichting der academie aldaar
hunne opleiding genoten en die gesneuveld cf aan hun
voor den vjjand bekomen wonden overleden zjjn.
Mr. Hendrik Okma is plotseling overleden. Hjj werd
den 27en Augustus 1868 geboren te Djjken (geweente
Doniawerstal), waar zjjn vader landbouwer is.
Ta Groningen gepromoveerd in 1894, vestigde hjj
zich als advokaat en prokureur te Sneek. Voor z.ne
promotie studeerde hjj aan de Vrjje Universiteit*
Hjj was van 1895 tot 1901 lid van da Provinciale
Staten van Friesland, voor het district Sneek. Bjj de
in 1901 gehouden verkiezing van leden voor dat kollege
bedankte hjj wegens familieverwantschap.
Mr. Okma had zitting in de Tweede Kamer sedert
Juni 1901.
Reeds in een gedeelte onzer vorige oplaag vermeld.
Personeel-vermindering.
Bij de artillerie -inrichtingen zal wegens bezuiniging»
maatregelen inkrimping van het bedrijf plaats hebben,
hetiees ten gevolge heeft peraeneel-vermindering. Aan
Z. E. den Minister van Osrleg is door de federatief
verbonden Chr. Rykswerklieias-orgaaisatiën ea den
Alg. Ned. Bond van Rijks werklieden versacht em het
veer ontslag in aanmerking komend personeel in de
Rgkswerkplaatsen van marine en koloniën te plaatsen.
Thans worden sollicitanten opgeroepen voor betrekkin
gen bg de Ryksmarinewerf te Amsterdam. Er schgnt
dus geen nota genomen te zga van het verzeek. De
aandacht der volksvertegenwoordiging zal op deze
aangelegenheid gevestigd werden.
Verkiezing Prov. Stalen van W.-Holland.
Bjj de gisteren te Haarlem gehouden verkiezing voor
een lid van de Provinciale Staten vn N.-H. (vacature
mr» W. A. 't Hooft) werden uitgebracht 4405 stemmen,
waarvan 34 vaa onwaarde. Hiervan vorkregen de arts
H. van den Berg (r.-k.j 2169 en mr. J. W. Losecaat
Vermeer 2202, zoodat laatstgenoemde is gekozen.
K echtzaken.
Niet tevreden.
Da barbiersbedienda F. K. N. R. te Rotterdam die
Dinsdag jl. veroordeeld werd tot 8 jaren gevangegiss rat
inzake den moordaanslag, door hem gepleegd op mej.
Hageraats, de vrouw van zjjn vroegeren patroon, in hare
woning aan den Oostzeedjjk, heeft hooger beroep aange-
teekend.
Gtëischt was een gevangenisstraf van 5 jaren»
Gemengd Nieuws.
Van eca nieuw gemeenteraadslid.
V or de Rotterdamscho rechtbank zal 14 November
wegens een misdrjjf tegen de zeden terecht moeten
staaa v. R., gekozen maar aog niet geïnstalleerd ge
meenteraadslid aldaar.
Uit de Stofterdamsclie haven»
De strjjd in de haven neemt, hoe weinig daarvan ook
naar buiten bljjkt, hoe langer hoe scherper verhoudingen
aan. Da Scheepvaart vereeniging, die thans vrjjwel de
leiding in handen hei.fi, heeft zich gewend tegen de
vertegenwoordigers van do ontvangers der lading, de
graaafactors, welke personen tot nu toe vrjjwel contra
de elevators en met de wegers enz. hebben geheuld.
Hua is in een gisteren gehouden vergadering kennis
gegeven dat wegers, vrjjlieden, controleurs enz. voortaan
nog maar alleen aan bcord van schepen zullen wor
den toegelaten indien zjj een biljet teekenen, waarin
zjj ieder voor zich verklaren zich aan boord dier schepen
bahoorljjk te suilen gedragen. Bljjkt het tegendeel,
waaromtrent een scherpe contróio zal worden geoefend,
dan worden zjj voor drie maanden uitgesloten op de
schepen die bjj de Vereeniging zjjn aangesloten. Die
maatregel is aoodzakeljjk geworden doordien dit volkje
telkens het personeel van de Scheep vaartvereeniging in
den arbeid dwarsboomde, als gevolg waarvan zjj bjj
herhaling van boord moeten worden gezet.
Wat vogelbeachemers in deze maande
kunnen deen.
In de Levende Natuur Tan October schrgft Jao. P.
Thyssa over het vogelbesche.'mar» werk veer October
en November.
In dezen tyd zegt hij kunnen de vogels zich
nog al tamelgk goed redden. De nood komt pas als
de vorst invalt. Het beste wat wy in deze maanden
kunnen doen is het verzamelen van voedsel voor den
winter, niet alleen van droge vruchten zooals hazel
noten, eikels en beukeneotjei, maar ook van bessen
als: lysterbessen, meidoernappsltjes, vruchten van
duimdoern, wilde sneeuwbal, vlier, liguster, kardinaals-
hoedje en rozen. Al deze vruchten kunnen gedroogd
worden en de vogels zgn er in den winter dan heel
gelukkig mee. Verleden jaar hadden wij vtsr kamer
versiering in onze serre een paar groote takken gezet
van 't kardinaalshoedje vel met de prachtige vruchten.
Die zgn natuurlijk mettertijd verdroogd, maar we
hebben ze maanden lang laten staan. En nu kwamen
in de Kerstvacantie de roodborstjes in huis om de
verdroogde naadjes uit die takken te pluizen. Ze waren
er dol op ea lieten er niet eea van ever.
Het dro;,en van al deza vruchten gaat gemakkelyk
genoeg door zc eenvoudig op een luchtige en droge
plek uit te spreiden. Let er van den winter eens ep,
welke het meest in den smaak vallei.
Bond- en klauw neer.
De minister van landbouw, nijverheid en handel heeft
den commissarissen der Koningin versocht, de aandacht
der gemeentebesturen te vestigen op de wensohelykheid,
dat ter voorkoming van de verbreiding voor mond- en
klauwzeer van gemeentewege, na overleg met den
districts veearts, worde gezorgd voor scherp toezicht
op de dieren, welke ter markt worden gebracht, met
het oeg zoowel op de groote veebewegiag in dezen tijd
des jaars, maar ook op 'aet belang van het onbesmet
blijven der veemarkten, torens een groot gemeentebe
lang. Mocht blgken, dat niet voor voldoend toezioht
zorg wordt gedragen, dan zal het verbieden van de
markt bij den minister een punt van overweging uit
maken.
Gravenhangsche Winkeliersvereniging.
In de jongste algemeene vergadering van de 's-Graven-
haagsche Winkeliers vereeniging, waarin 110 leden,
onder wie vele dames, aanwezig waren, werd na een
bespreking van het vraagstuk »da vakorganisatie voor
den middenstands, het bestuur opgedragen dezen winter
over te gaan tot vaksgewjjze groepeering van leden der
vereeniging in afdeelinges, welke weder in een be-
stuurdersbond zullen worden saamgebracht.
Breedvoerig werd besproken de kwestie der afbeta-
lisgsmagazjjsen en de vraag of het wenscheljjk is
houders dier magazjnen als leden der vereeniging aan
te nemen.
Het bestuur verzette zich tegen het nemen van een
definitief besluit en gaf ernstig in overweging dit
vraagpunt p 00n volgend Bondscongres door den
geheelen georgaaiseerden middenstand te doen uitmaken.
Daarna werd de vergadering gesloten.
■lshandells(.
Te 10} uren Donderdagavond verschafte de politie
zich op het geroep van moord toegang tot da woning
van den graanwerker G. B. van L., in de Boomgaard
straat te Rotterdam. Die man heeft zjjn vrouw zoo
mishandeld, dat zjj bewusteloos met een wond aan het
voorhoofd door de politie op den grond liggende werd
gevonden» De hulp van een geneesheer moest worden
ingeroepen»
Pater de Honavllle.
O ader vele blgken van belangstelling vierde de zeereerw,
pater L. A. G. de Sonnaville te Katwgk het gouden
jubileum van zgn intrede in de Sociëteit van Jesu».
In den loop van ie» dag werd het bericht ontvavgen
dat de jubilaris, die zich vooral op muzikaal gebied zoo
verdienstelijk maakte, door H. M. de Koningin was be
noemd tot officier in de orde van Oranje-Nassau.
Onze oprechte gelukwenschen aan den hoop geacht en
jubilaris. (C«n<r.)
Knollen als veevoeder.
Op de Friesche zandgrosden verbouwden de veehouders
Vroeger veel knollen om dearmeda het vee te voederen.
Dit voedsel was goedkoop en de koeien nuttigden het
gaans». Na de bo'erfabricken overal zgn verrezen en de
boeren daaraan hunne melk leveren, setmt de knollen-
bcuw haid af, want door het gebruik der knollen is de
melk van minder kwaliteit, wat niet gunstig op de boter
werkt. Wel heeft men door het pasteuriseer en getracht
hierin verbetering te brengen, maar zonder gunstig
resultaat. De boter van de melk der koeien, die mot
knollen gevoederd zjjn, heelt een min of meer bitteren
smaak, wa rdoor ze in waarde daalt. De knollen, die
nu nog verbouwd worden, dienen tot voedsel voor de
varkens.
Vergiftiging in de welde door planten.
Bjj een landbouwer onder Assendorp, in Orerjjsel,
stierven kort na elkaar drie koeien en twee kalveren»
De dieren graasden ia een stuk grasland, waar sedert
jaren vee in de wei gezet werd.
Men meent thans als oorzaak van den dood te moet»
aangeven de holpjjp ot t pjjpkruid, de bekende scherm-
bloem mat blazige, holle stengels, die meer in 't oog
vallen en ook meer voor de voeding van de plant doen
dan de bladeren; deze toch zjjn in den regel weinig
ontwikkeld; ook de bloemen, platte trossen ter grootte
van een kwartje, vaak drie of vier bjjeen in een regel
matige figuur, zjjn kleiner dan gewoonljjk bjj scherm-
bloemen het geval is»
Deza plant nu groeit in den regel m de ondiepe
slooten ea plassen en komt er niet uit» Strekt zich een
laag gedeelte van 't overigens vrjj hooge weiland, zooals
te Assendorp het geval was, tot aan de sloot uit, dan
kan een moerasplant als de holpjjp heel licht tot
landbewoner worden.
lie wereld wil bedrogen worden.
Te Amsterdam bood een bloemenkoopman goud-azalea s
aan voor vjjftig cents.
Een bloemcfakenner, toevallig voorbijgaande, zag, dat
het dotterbloemen waren, door den koopman aan den
slootkant gestoken. De man trachtte dit eerst te
loochenen, maar toen hjj zag dat dit hem niet kon
helpen, bekende hjj eerijjk
»Och, ziet u, 'k ben in dienst geweest en daar heb
ik menschenkennis opgedaan. Als ik nou zeg, dat die
mooie bloemen bjj ons in 't wild groeien, wil geen
mensch er meer voor geven dan een dubbeltje. Nou
verkoop ik ze glad voor vjjftig centen.*
Alweer een faillissement.
De correspondent van Dcrdr. Ct. te Sliedrecht seint
De heer J. Bakhuizen, kassier en commissionnair in
effecter alhier, heeft heden de betaliagen gestaakt» Fail
lissement is of zal worden aangevraagd.
Burgemeester en wethouders hebben zgn kas, boeken
en bescheiden als gemeente-ontvanger volkomen in orde
bevonden.
ALKMAARSCHE COURANT
SBr. fikss, t
nDMBaraanHM
