DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Schei-
Veemarkt
Het einde der protest-marktbeweging
DE ZIEKTE DER EEUW.
No. 273.
Honderd en négende jaargang.
1907.
DINSDAG
19 NOVEMBER.
GROOTE
Woensdag 20 NOV. a.s.
Nationale Militie.
FEUILLETON.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
op
Zitting van den Militieraad.
ALKMAARSCHE COURANT,
ïfj A, V Li
Telefoonnummer 3.
DRANKWET.
BURGEMEESTEE en WETHOUDERS van ALK
MAAR brengen ter algemeene kennis, dat bij hun
college is ingekomen een verzoekschrift van:
K. AKKERMAN, aldaar, om verlof tot den verkoop
van alcoholhoudenden anderen dan sterken drank in
het perceel Tuinstraat, E nr. 53.
Binnen twee weken na deze bekendmaking kan een
ieder tegen het verleenen van het verlof schriftelijk
bezwaren indienen.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
Alkmaar, G. RIPPING, Voorzitter.
18 Nov. 1907. DONATH, Secretaris.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der gemeente
ALKMAAR brengen ter kennis van de lotelingen
dezer gemeente van de lichting 1908, dat de zitting
van den Militieraad in het 3e district van Noord-
Holland zal worden gehouden ten Raadhuize te
Alkmaar en wel voor zooveel de gemeente Alkmaar
betreft, op Maandag 9 December 1907, des voor
middags te 10 ure, voor de lotingsnummers 1 tot en
met 100 en op Dinsdag 10 December d.a.v., des
voormiddags te 10 ure, voor de lotingsnummers 101
tot en met 197.
Volgens art. 74 der Militiewet 1901 moet in die
zitting verschijnen:
de loteling, die vrijstelling verlangt wegens ziekelijke,
gesteldheid of gebreken, of wegens gemis van de gevor
derde lengte. Deze loteling moet verschijnen voor den
Militieraad, binnen wiens rechtsgebied hij voor de
militie heeft geloot, tenzij op zijn verzoek, de heer
Commissaris der Koningin in de provincie, waarin
hij heeft geloot, het verschijnen voor een anderen
militieraad heeft toegestaan.
De loteling, die wegens ziekte of gebreken buiten
staat is voor den Militieraad te verschijnen, wordt
onderzocht op de plaats waar hij zich bevindt, mits
deze binnen het Rijk gelegen zij.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, G. RIPPING, Voorzitter.
18 Nov. 1907. DONATH, Secretaris.
In de voorjaarsvergadering van den Bond van Zui
velfabrieken in Noord-Holland werd besloten propa
ganda te maken voor de kaasmarkt te Schagen.
Door Schagen aldus te bevoordeelen wilde men Alk
maar het ongewenschte van de hooge wik- en weegloo-
nen doen gevoelen. Er zou pfbpaganda voor deze
markt worden gemaakt en de resultaten van die pro-
door
LOUISE STRATENUS.
33)
Zij had het niet kunnen dragen en was ontvlucht,
hopende dat, zoo zij levend beneden kwam, zij eene
barmhartige ziel zou ontmoeten, die zich over haar
ontfermde. En thans zag zij, dat zij zich ook niet
had vergist. Hèlène zou niet weigeren haar een hoed
en mantel en wat geld te leenen voor de reis. Morgen
reeds zou zij alles terug ontvangen. Een biljet derde
klasse was reeds voldoende, als zij maar thuis kwam;
dat was het eenige noodige; want hare moeder zou
haar niet verstooten en haar nooit, nooit weer van zich
laten gaan.
De schilderes had haar intusschen vriendelijk ge
dwongen plaats te nemen en haar tevergeefs gevraagd
of zij niet iets wilde gebruiken. Zij zeide nu, met een
blik vol medelijden op het doodsbleek en verwrongen
gelaat
„Kunt gij nog niet tot morgen wachten Geef mij
het adres uwer moeder op en ik beloof u, dat zij mor
gen aan het ontbijt een brief van mij zal hebben. Dan
komt zij u zeker zonder uitstel afhalen. Hier hebt gij
potlood en papier."
De ongelukkige schreef met zonderling vaste himd
den naam en woonplaats liarer moeder op.
„Ik geef u het adres alleen, opdat gij mij zoudt ge-
lcoven," hernam zij: „Als gij er aan twijfelt of ik wel
in het volle bezit ben van mijn verstand, blijf dan;
maar laat mij hier voor den nacht blijven. Een stoel
is mij.genoeg en morgen komt men mij halen. O! zend
mij niet naar die vrouwen terug. Ik durf niet, ik
durf niet; zij zijn zóó hard!"
„Maar, lieve juffrouw Vrijhof," antwoordde Hélène
radeloos: „ik zou niets liever doen dan u mijne logeer-
paganda, zoo werd na discussie besloten, zouden door
een benoemde commissie in een rapport worden neer
gelegd.
Wij hebben dat besluit indertijd aldus opgevater
wordt propaganda gemaakt voor de markt (bijv. door
woord, geschrift, daad), dan gaat de commissie na
(bijv. door vergelijking van de aanvoeren vóór en na
de propaganda) wat op deze wijze ten bate van den
Schager markt was bereikt, en deelt hare bevindingen
ten slotte mede in een rapport.
Met belangstelling hebben wij dan ook het rapport
der commissie afgewacht. Te meer, wijl het ons niet
ter oore was gekomen dat er propaganda voor de Scha
ger markt werd gemaakt en wijl dit uit de marktbe
richten van Schagen niet kon worden afgeleid. Inte
gendeel.
Hoe weinig die markt tegenwoordig beteekent, leer
de ons een staatje dat we in den laatsten tijd hadden
opgemaakt en waaraan wij thans curiositeitshalve den
staart ontleenen:
Op de vijf markten van October tot November wer
den aangevoerd:
in Alkmaar 393 368 397 388 255 stapels,
in Schagen 22 12 9 11 8
Het rapport, dat verscheen, heeft niet aan onze ver
wachtingen beantwoord. Van gemaakte propaganda,
van bereikte resultaten bleek niemendal, Het „rap
port was slechts een reclamegeschriftje, waarop we
straks nader terugkomen.
Maar naar aanleiding van dat rapport, heeft do
„commissie voor verlaging der wik- en weegloorien" in
overleg met het „bestuur van den Bond van Zuivelfa
brieken in Noordholland" en het „bestuur van de ver-
eeniging Algemeen Belang te Schagen" gemeend „de
behandelde kwestie in meer breeden kring bekend te
moeten maken."
Het rapport zou behandeld worden 18 November in
de algemeene vergadering van den Bond van zuivelfa
brieken in Noord-IIolland en het zou den zes heeren,
die het begeleidend schrijven hadden onderteekend
„aangenaam zijn, indien nevens de leden, vele niet-le-
den aanwezig zijn, om deel te nemen aan de discussie
hierover."
„Wij schreven zij achten het zeer goed moge
lijk dat aldaar een en ander zoo geregeld wordt dat
steeds gezorgd wordt voor goeden aanvoer."
Gisteren zou de zaak ter sprake gebracht worden.
Zou worden immers niemand wenschte' „deel te
nemen aan de discussie hierover."
De voorzitter verwonderde zich er zeer over, dat nie
mand over dit punt het woord verlangde. Wij deelen
die verwondering en het verbaast ons, dat er geen en
kele stem uit de vergadering opging om kritiek te oefe
nen op het rapport der commissie. Wel is waar was
reeds vóór de vergadering de geheele Schager protest-
marktbeweging onmogelijk verklaard door een gehou
den rondvraag: 18 fabrieken waren tegen, slechts 4
vóór het markten te Schagen. Daarin ligt de veroor
deeling van dit deel van het streven der commissie.
Maar niet aangevallen zijn de verschillende „aanbeve-
kamer afstaan; alleen, gij geeft u geen rekenschap van
wat gij mij vraagt. Ik mag het niet doen, ik mag
het waarlijk niet. Als zij u hier eens kwamen zoeken,
dan mag ik u toch niet verbergen. Die dames zijn ook
te beklagen. Stel u haar onrust voor, bij de ontdek
king van uw vlucht!"
De arme zenuwlijderes wierp zich voor haar op de
knieën en bad en smeekte, tot Hélène aarzelend zeide
Welnuals zij hier niet komen
Op hetzelfde oogenblik werd er driftig aan de voor
deur gescheld; men hoorde levendig praten en er kwa
men verscheidene lieden de trap op.
„Dat zijn zij 1" riep de zieke, zich aan hare kleederen
vastklemmende: „Verberg mijl"
„Ik kan het niet. De dienstbode zal reeds gezegd
hebben dat gij er waart; maar stel u gerust, ik schrijf
onmiddellijk aan uwe moeder," en zij vatte de sidderen
de voortvluchtige bij de hand, om haar moed te geven.
De deur werd nu geopend. Op den drempel ver
toonden zich twee vrouwen met streng gelaat, dat ech
ter verhelderd werd, toen zij juffrouw Vrijhof ontdek
ten.
„Welk een geluk, dat wij haar terug hebben!" riep
de oudste van beiden„Ofreule, gij kunt u niet voor
stellen wat mijne zuster en ik hebben doorstaan, tot
wij eindelijk het spoor onzer patiënte weervonden en
van iemand vernamen, dat zij hier binnen was gegaan.
Ik vraag u duizendmaal vergeving voor al de door haar
veroorzaakte moeite. Het zal niet weer geschieden.
Kom Pauline, gij weet heel goed, dat wij slechts het
beste met u voorhebben."
„En zij zal ook gewillig meegaan,- daarvan ben ik
zeker, sprak de schilderes, zachtjes de hand van haar
gast drukkende.
„In ruil daarvoor, durf ik u wel verzoeken haar te
vergeven wat er geschiedde."
„Wij zijn altijd rechtvaardig!" antwoordde de jong
ste zuster uit de hoogte.
„Met zieken heeft men nog meer geduld dan recht
vaardigheid noodig, dunkt mij," zeide Hélène met na
druk.
„Zeker, zeker!" mompelde de oudste bezoekster:
lingen," welke de commissie in haar rapport voor de
Schagermarkt bijeengebracht heeft. En wijl het ons
wil voorkomen, dat de argumenten der commissie voor
wederlegging vatbaar zijn en zij derhalve niet onweer
sproken mogen blijven, zij hier het rapport aan kritiek
onderworpen.
In de eerste plaats beveelt de commissie de markt te
Schagen aan als protestmarkt. Daartegen is natuur
lijk niets in te brengen. Als men een markt opricht
als protestmarkt, kan men haar ook als protestmarkt
aanbevelen. Of zij evenwel die aanbeveling ver
dient is een andere vraag.
Maar de commissie geeft vervolgens een aantal rede
nen op, „die de Schagermarkt de voorkeur doen geven
boven andere kaasmarkten."
Ie „de lagere wik- en weegloonen, die den verkoo
pers 30 ets per 100 Kg. kaas besparing geven, welk be
drag, over een geheel jaar genomen, zeker niet gering
is."
De Schager markt zou inderdaad een besparing ge
ven indien de prijzen te Alkmaar (want wij spreken
hier niet van Hoorn en Purmerend) even hoog waren
als te Schagen. Doch dat zijn zij zeer beslist niet. Het
bij het rapport gevoegde overzicht (van de marktop
brengst der kaas van de fabriek te Winkel te Schagen
en te Alkmaar) leert dat in 1906 in 27 maal 6.50 d. i
gemiddeld 24 ets., en in 1907 in 24 maal 7, d. i. ge
middeld 29 ets. te Alkmaar meer werd ontvangen dan
te Schagen. Maar die cijfers hebben betrekking op 50
K. O.
Nemen wij deze cijfers als juiste basis aan dan blijkt
hieruit
dat te Alkmaar 30 ets. meer wordt betaald dan te
Schagen, dat te Alkmaar 48 ets in 1906 en 58 ets. in
1907 meer voor de kaas wordt ontvangen dan te Scha
gen.
De besparing die Schagen oplevert zal over een ge
heel jaar dus niet gering zijn maarzij is negatief.
Juist Alkmaar geeft de besparing.
2o. „is gebleken aan de hand van betrouwbare gege
vens, dat de bedongen prijzen voor de kaas in Schagen
weinig lager zijn dan op de andere marktplaatsen in
de provincie."
Wij nemen gaarne aan dat de gegevens betrouwbaar
zijn. Maar daarom kunnen de conclusies uit die gege
vens wel onjuist wezen. Nemen wij bijv. de hoogste
prijzen der beide markten, zooals deze wekelijks geno
teerd worden, dan komt men tot andere resultaten. On
ze staat leert over de vijf markten van October tot No
vember dat per 100 K. O. als hoogste prijs werd ont
vangen voor kl. fabrieksbaas
in Alkmaar f 29.— f 29.50 f 80.50 f 31.— f 31.50
in Schagen f 27.— f 26.50 f 27.50 f 28.50 f 29.—
Wanneer de commissie een bedrag over een geheel
jaar genomen bij een verschil van 30 ets. per 100 K. G.
al „niet gering" noemt, laten we gaarne aan haar
beoordeeling over, hoe ze het bedrag wil noemen, wan
neer het verschil zoo enorm veel grooter is dan 30 ets.
„maar wij moeten naar huis, waar men nog in duizend
vreezen verkeert.
Nogmaals dank, freule. Kom, lieve, alles zal goed
gaan."
De ongelukkige had het hoofd op de borst gebogen;
groote tranen rolden langs haar vermagerd gelaat.
Zij ving niet eens meer den blik vol beloften op, haar
door de jonge kunstenares toegezonden; maar verwij
derde zich als eene gevangene tusschen hare beide be
waaksters.
Hélène ging, na haar tot aan het hek uitgeleide te
hebben gedaan, zich overtuigen of het kind zich nog al
tijd goed in den tuin vermaakte en liep toen weer naar
binnen, om aan mevrouw Vrijhof te schrijven wat er
voorgevallen was. Toen zij daarmede gereed was ge
komen, nam zij Djala in haar hondenequipage naar het
postkantoor mede en bracht haar daarna naar huis,
met de belofte den volgenden dag haar wederom een
ritje te laten doen.
Den volgenden middag ontving zij het bezoek van
moeder en dochter. De zenuwlijderes kuste haar.
schreiënd van geluk, de beide handen. Zij zou over een
half uur naar huis vertrekken.
„Ik ben u zoo dankbaar, dat gij mij gewaarschuwd
hebt," zeide de moeder, nadat zij haar reeds in het
wachtende rijtuig had doen plaats nemen: „Gij maakt
u geen voorstelling hoe dierbaar dat kind mij is. Wij
hebben slechts voor elkander geleefd. Zij wilde nooit
van huis. Daar vond zij haar alles."
Peinzend staarde Hélène het rijtuig na.
„Wat is toch die geheimzinnige ziekte?" fluisterde
zij„Annie werd verteerd door den dorst naar aan
doeningen; hier is eene eenvoudige jonge vrouw, die
volkomen gelukkig was in huis. En overal om mij
heen hoort men van nieuwe gevallen; de een heeft
zich overwerkt, de ander voerde niets uit in zijn leven;
een derde bezat talenten, een vierde nauwelijks gezond
verstand. Waar is de oorzaak te zoeken? Hoe wil men
het geneeskruid vinden, zoolang men die niet weet?"
Annie bleef ditmaal drie maanden weg. Het portret
der kleine was lang voltooid, toen zij eindelijk weder
keerde en Djala had Hélène zoo lief gekregen, dat rue-
3o. „brengt het bezoek der Schager kaasmarkt een
niet onbelangrijke besparing van tijd met zich mee,
wat in den tegenwoordigen tijd volstrekt niet uit het
oog behoeft te worden verloren."
Wat de commissie met dit argument bedoelt, is ons
niet geheel duidelijk. Wil zij er mede zeggen, dat de
markt te Schagen gauw afgeloopen is, dan is dat ze
ker geen aanbeveling voor de kaasverkoopers. Dan
wijst dat er op, dat de Schager markt weinig betee
kent, dat er weinig handel wordt gedreven, dat er dus
ook weinig concurrentie is tusschen de handelaren on
derling hetgeen trouwens de marktprijzen voldoende
bewijzen. Maar dan zou die tijdsbesparing ook ophou
den, indien werd bereikt wat de commissie wileen
bloeiende markt.
4o. „heeft de kaas niet te lijden van de zonnewarmte,
wijl de schaduw der boomen in den warmen zomertijd,
een waarborg geeft voor eene zeer geschikte tempera
tuur waarbij kaas verhandeld kan worden."
Hier geldt dezelfde opmerking als bij de vorige
„aanbeveling"bloeide de markt, was er veel aanvoer,
dan zouden de boomen van de Schager markt geen
schaduw genoeg geven om de kaas te beschermen in
den warmen zomertijd die helaas in ons klimaat zoo
kort is
5o. wordt direct na het wegen der kaas aan de waag,
een bewijs van ontvangst gegeven, waardoor de verkoo-
per in de gelegenheid wordt gesteld om dadelijk zijn
geld te ontvangen, en hierdoor behoeft men niet te
wachten bij de levering."
In Alkmaar wordt de kaas na weging naar de schuit
of het pakhuis gedragend a a r ontvangt de verkoo-
per onmiddellijk van schipper of pakhuisknecht het be
wijs der levering.
Hier is inderdaad een klein verschil van tijd
maar of dat het markten te Schagen inplaats van te
Alkmaar wettigt, wagen wij te betwijfelen.
De commissie zegt dan:
„Al deze zaken zijn van onweerlegbaar belang voör
de koopers en kunnen dus met allen ernst gevoegd
worden bij het eerste motief, om de Schager kaasmarkt
als protestmarkt tegen andere markten warm aan te
bevelen."
De commissie schijnt al een heel zonderlinge opvat
ting te hebben van „onweerlegbaar." Mocht zij ten de
zen aanzien thans niet van meening zijn veranderd,
dan zal zij zeker wèl beter inzicht hebben gekregen in
de waarde van haar „warme" aanbeveling.
Het rapport geeft ten slotte nog een paar „bepaalde
voordeelen voor de handelaren."
In de eerste plaats „dat de kaas tegen iets lager
prijs dan elders kan worden gekocht, hetgeen met het
oog op de geringere wik- en weegloonen, voor de pro
ducenten zonder nadeel kan geschieden." Dit lijkt the
oretisch inderdaad een voordeel, maar de praktijk
stelt daarover zoovele bezwaren, dat de handelaren de
Schager markt niet bezoeken.
vrouw Calmpthout, ondanks hare grootmoederlijke ja
loezie, wel moest toestaan, dat het kind hare dagelijk-
sche bezoeken zou voortzetten.
„Welnu?" vroeg de schilderes: „Zijt gij thans het
buitenland voor een tijdlang moede geworden?"
„Moede?" herhaalde de jonge vrouw: „Daar alleen
ademt men vrij. Ik heb dan ook allerlei plannen. Ik
zal hier overwinteren, want ik heb een juweeltje van
een arreslede gekocht en te Parijs ligt zelden sneeuw
genoeg, om daarvan gebruik te kunnen maken. Ik
vond ook prachtige paarden te Brussel, en hier, in dit
stille oord, kan ik ze goed naar mijne hand zetten. Ik
zoek nu slechts een huis, waar ik vrijer kan zijn dan bij
mijne ouders. Mijn rouwtijd is verstreken en het wordt
hoog tijd, dat ik weer eens wat zal genieten van de we
reld. Het volgende voorjaar ga ik de season te Lon
den doorbrengen en daarna den heelen zomer met Dja
la naar Trouville, waar ik reeds eene villa heb ge
huurd."
„Ik hoop dat het program daarmede ophoudt," zeidu
Hélène, met een weemoedig glimlachje.
„O! ik zal er dezen winter nog wel eenige nummers
aan toevoegen. Nu heb ik vooreerst de 'handen vol
met het zien van woningen, dan ga ik naar den Haag,
om meubels uit te kiezen en is alles eenmaal in orde,
dan krijg ik een half dozijn logés uit Frankrijk over."
„Annie," vroeg de kunstenares ernstig: „houdt gij
ooit tijd tot nadenken over?"
„Spreek mij er niet van!" riep de jonge vrouw uit,
terwijl haar gelaat plotseling verduisterde: „Veel te
reel, want dat alles geldt voor de dagen alleen en de
nachten blijven mij over, de lange, vreeselijke nachten.
Ik kan nooit slapen voordat het weer dag begint te
worden. Maar laat ons over wat anders spreken, want
de gedachte daaraan alleen reeds stemt mij ellendig.
Ik moet u nog danken voor al uwe vriendelijkheid
roor Djala. Het kind spreekt over niets anders dan u
en Caro."
Wordt vervolgd.
