DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Dit nummer bestaat uit 2 bladen. No. 3. Honderd en tiende jaargang. 1908. ZATERDAG 4 JANUARI. Ons rapport. BINNENLAND. Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1,—. Afzonderlijke nummers 3 Cents. Groote Telefoonnummer 3. Prijs der gewone advertentiën: Per'regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9. Het Nieuwjaarsbal ten Hove. De Stoompont te Velsen. Aantal kiezers voor de Tweede Kamer. Wereldbond voor Vrouwenkiesrecht. Door de vorst. Het Amsterdamsche inbrekerstrio gevat. ALKMAARSCHE COURANT. Een nieuwe publicatie van de regeering heeft ons tot heden nog in do Oudej aarsstemming gehouden. Het ia wat wij in schooljongensstijl het rapport van onze vlijt, ons gedrag en onze vorderingen zouden kunnen noemen. Vlijt en gedrag deden er in onze schooldagen weinig toe. Als wij vroegen of er onvoldoende's waren en zoo ja hoeveel, had dat alleen op de vorderingen betrek king. liet andere was ornament. „Zooveel onvoldoen de's!" dat gaf een maatstaf in de kansberekening of Jan, Piet of Klaas „over zou gaan." Van het rapport, dat wij nu voor ons hebben liggen is zoo'n overzicht niet te geven. Trouwens het heeft ook niet dat groote belang, omdat ons volgnummer in de klasse der volken toch niet te berekenen is en de vraag hoe wij onder den kring der beschaafdste natiën zullen meetellen, niet is te beantwoorden. Toch is het rapport, dat in de „Jaarcijfers voor het Koninkrijk der Nederlanden" is nedergelegd wel zóó belangrijk, dat wij voor dit geschrift, in Oudejaarsstemming opge steld, nog even de aandacht onzer lezers mogen vragen, niet echter zonder de opmerking te hebben gemaakt, dat dit rapport ongeveer een jaar te laat komt, waar het over 1906 handelt. Wij bepalen ons tot de vorderingen en constateeren dan in de eerste plaats, dat die voor het grondgebied in Europa wel voldoende zullen zijn, al zegt het rap port dat niet uitdrukkelijk. In 1899 waren wij sedert 1833 bijna 38.000 hectaren vooruit gegaan, sedert 1877 pl. m. 10.600 hectaren, wij mogen dus hopen, dat de helaas niet zeer groote grond, waarop eens onze wieg stond, althans een 400 hectare grooter is geworden, Over het weer praten wij maar niet: 214 dagen regen, 8 dagen boven het gemiddelde: onvoldoende. Het derde vak, bevolking, geeft reden tot tevreden heid. In vergelijking met veel andere oude volken zitten wij in dit vak zelfs vooraan. Sedert 1896 zijn wij van 5 op weg naar 6 millioen. Toch is hier 1906 slechter dan een van de vijf voorafgaande jaren en on ze betrekkelijke kranigheid is hier vooral het gevolg van de slechte vorderingen onzer klasgenoorten. De hu welijken zijn per duizend zielen iets toe, de geboorten per duizend zielen weer iets afgenomen, gelijk in den laatsten tijd bijna geregeld gebeurt. Gelukkig neemt het overschot van geborenen op overledenen ook per centsgewijze vrij goed toe. Het aantal krankzinnigen is weer toegenomen. Groeien doen wij nog steeds vrij sterk; het getal jonge a.s. soldaten onder 1.70 M. neemt steeds af, dat boven 1.70 steeds toe. De afkeuringen voor de nationale militie nemen snel toe. Er waren in 1903 2000 meer dan in 1902 en in 1904 1000 meer dan in 1903. De scholen nemen toe evenzeer als de onderwijzers. In 1905 hadden wij een leger van 26.722 onderwijzers tegen 11.975 in 1875. (Van die 26.722 waren in de openbare scholen 3168 hoofde, 7968 manneKjk- en 4621 vrouwelijk onderwijzer.) Dift leger commandeert weer een armee van 432.000 (waaronder 120.000 „bizondere") jongens en ruim 410.000 (waagonder J 158.000 „bi zondere") meisjes. Van deze 840.000 kinderen ontvin gen 310.000 kosteloos onderwijs* Op elke 10.000 kinde ren waren er nog 526 zonder onderwijs. In 1158 be waarscholen waren 122.492 kifnderen. Het percentage van de soldaten, die konden lezen noch schrijven was in 1905 2.4 tegen 18.2 in 1865. Bij de bevolking der gevangenissen waren deze zelfde cijfers 12.7 tegen §8 In 1905 hadden wij 9099 lïoogere Burgeits tegen 1475 dito burgeressen. Nog altijd zijn aan de Amsterdamsche Universiteiten de meeste studenten ingeschreven, al is (Kaar de toene ming sedert 1896 niet zoo sterk als in Leiden en Utrecht. De achteruitgang, die tusschen 1900 en 1904 aan alle universiteiten zich gedurende een of twee jaar heeft voorgedaan, heeft overigens overal (behalve aan de Vrije Universiteit) weer voor vooruitgang plaats gemaakt. De uitgaven voor openbaar onderwijs zifin sedert 1901 in millioenen guldens geweest in de verei drillende jaren achtereenvolgens ongeveer 24 en 'nhali, 2 28 en 'nhalf, 29 en 'n half, 30 en 'n half. In de fabrieken en in de werkplaatsen, die onder de veiligheidswet werken, arbeidden in 1898- 248.773 per sonen. Wij moeten nu, hoe ongaarne ook, gaan, overslaan in het rapport, ook en vooral omdat de,betrekkelijk nieu we, arbëidsstatistieken nog niet veel pers^pectief geven. Verder zij vermeld, dat het aantal luwjpaarden sterk aan het verminderen is en dat niet eens, dank zij de auto, daar de vermindering loopt van 1876 (6772 paar den) tot 1906 (3824 paarden). Ook de nuidici schutten deze schoonste overwinning niet meer als vroeger, wèl echter de landbouwers, bij wie het aantal, paarden nog steeds toeneemt. De vooruitgang van liet aantal rij wielen is van 1905 op 1906 grooter dan ooit: 325i.00ö loopen er thans op de Nederlandsche v»eifen. De hulp van Oome Jan blijkt goleidUHjk minder in geroepen te worden. Sedert 1860 neemt het getal be leende panden bij de banken van leuningen bijna gëro- geld jaarlijks af. Daarentegen blijven de uitga-wen voor het armwezen overal in hoog© mate toenemen. De in de vermogensbelasting -aangegeven vermogens be dragen 6501 millioen gulden voor 89.763 aamslagen olver 1906/1907; er zijn ruim 500.000 aanslagen voor gel»oi*.w de, ruim 744.000 voor ongebouwde eig«nd«mjmen. In 1895 vinden wij het aandeel van. vreemden in de belastbare opbrengst van ongebouwde eigendommen te gen 1880 achteruitgegaan (4.2 tegen 4.8 van ge bouwde eigendommen vooruitgegaan 5(1.0 tegen 0.8 %-) Het aantal nalatenschappen, waarvan successierecht is betaald, is tegen 1905 in 1906 iets achteruitgegaan en ook het totaal bedrag is minder dan in 1900, in 1902, 19Q3 en 1905. De „doode hand" heeft dit jaar veel meer waarde verkregen dan in andere jaren, 1900 uitgezonderd. Het aantal veroordeelden wegens misdrijf is in 1905, evenals in 1903, afgenomen, wegens overtreding is het toegenomen, als geleidelijk geschiedt sedert 1896, Uit steenkool trok onze staat in 1907 pl. m toen het niet de helft bedroeg van thans. 167,000 ruim drie maal zooveel dan in 1897. De uitvoer van gekaakte haringen is sedert 1870 ontzettend toegenomen, van 39.000 ton tot 613.000 in 1906 - deze „vordering" zal een oudvaderlandsch hart goeddoen. Ook de uitvoer van gezouten haring gaat vrij geregeld vooruit, zoodat de opbrengst van de vis- scherij in 1906 die van alle voorafgaande jaren over treft. In 1906 waren nog altijd 20.536 man in dit be drijf werkzaam. Een blik op de gemiddelde opbrengst van de land bouwproducten in 1906 tegenover de andere jaren, doet waarom er tevredenheid is daar, waar de onte vredenheid spreekwoordelijk isin de kringen der land bouwers. 1906 is bijna voor alle gewassen vrij aanzien lijk boven het gemiddelde. De handelsstatistiek is voor ons rapport te uitge breid; de vloot gaat langzaam vooruit, alleen gaat het aandeel der Nederlandsche vlag bij de uitklaring van geladen schepen niet vooruit. De post heeft in 1906 ongeveer drie maal zooveel brieven, drie maal zooveel telegrammen en vijf maal zooveel couranten overgebracht als in 1875kwamen er in 1875 maar 14.3 brieven en briefkaarten per hoofd der bevolking, in 1906 was dat getal 38.7. Zoo luidt dus ons rapport in hoofdzaak over 1906 Hoe zal het luiden over het zooveel meer bewogen jaar 1907 en hoe zullen wij ons in 1908 houden, waarvan zoo veel slechts voorspeld wordt? Wij zullen de volgende bruingeel-boeken moeten af wachten, alvorens wij met eenige zekerheid een ant woord op die vragen zullen kunnen geven. een samenkomst met jongelieden, studenten, leerlin gen der hoogste klassen van gymnasia en hoogere burgerscholen, waarvan men zich veel voorstelt als krachtig propaganda-middel bij de jongere generatie. Het congres zal op feestelijke wijze geopend worden, waarbij men hoop heeft op een cantate, getoonzet en te dirigeeren door een onzer eerste Nederlandsche toonkunstenareSsen. Den avond van dienzelfden dag is er receptie. Voor verschillende andere feestelijk heden en gelegenheden tot uitspanning zal eveneens gezorgd worden. Zaterdags wordt een afscheidsdiner gehouden. Verwacht wordt, dat in de eerste dagen der daar opvolgende week andere groote afdeelingen der Ver- eeniging voor vrouwenkiesrecht de congresleden tot zich zullen noodigenRotterdam beloofde in deze reeds krachtigen steun. Voor het Nieuwjaarsbal ten Ilove begaven zich gis teravond omstreeks 9 uur ongeveer een duizendtal be woners der stad en daarbuiten naar het in electrisch licht badende paleis van H. M. de Koningin in Den Haag. De gasten bestonden uit leden van het Huis van H. M. do Koningin; van H. M. de Koningin-moeder en van Z. K. H. den Prins; het corps diplomatique, de mi nisters, de ministers van Staat, de Hooge Staatscolle- giën, de Kamers der Staten-Generaal, de Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, den gemeenteraad der Resi dentie, alle rechtscollegiën en het kantongerecht, het, ambtenaarscorps der departementen van Bestuur, de vlag-, opper-, hoofd- en verdere officieren van zee- en landmacht, de landweer en de reserve. De leden van gezantschappen en de hooge autoritei ten, die in het aan het bal voorafgegane cercle door de koninklijke familie, waarbij II. M. de Koningin-moe der, die de soiree bijwoonde, zich even te voren had gevoegd, werden begroèt, waren meest allen vergezeld van hun dames in smaakvolle balkleeding. In de groote balzaal werd gedanst onder de tonen van het strijkorkest der Koninklijke Militaire Kapel, onder leiding van den directeur-luitenant Bouwman. Ook werden eenige quadrilles gevormd, waaraan H. M. de Koningin niet deelnam, doch waarin de Prins in een der partijen stond. In de kleine balzaal speelde een orkest gevormd uit de leden der -kapel van de vroe gere schutterij. Zoowel tijdens Hr. Ms. verblijf in de danszaal als in de aangrenzende salonvertrekken heeft de Koningin velen der genoodigden aangesproken. De twee buffetten, het één voor de bezoekers met da mes in de galerijzaal, het andere voor de heeren in een kleine zaal boden gelegenheid tot het gebruiken van verfrisschende dranken. Ruim 12 uur was het Nieuwjaarsbal geëindigd. GEMENGD NIEUWS. De stoompont te Velsen raakt weer in opspraak, omdat het zijn weertje niet is. Natuur is begonnen met hem de ijsboeien aan te leggen, want Donderdag middag begon het grondijs te loopen en zette het ijs zich vast in het kanaal. Om den overtocht mogelijk te maken werden dadelijk vier sleepbooten gerequi- reerd, om het ijs in de vaargeul stuk te malen en weg te spoelen. Dit geeft veel oponthoud, want de overtocht duurt nu gemiddeld 20 minuten. Het geheele personeel van de beide ponten is in dienst en duwt, gewapend met ijshaken, de ijsschotsen zoo goed en zoo kwaad dit kan, weg, doch het Ijs begint zich al tu8schen den wal en de pont op te stapelen, waardoor het aanleggen zeer bemoeilijkt wordt. Het publiek doet door al dit wachten veel koude op, want men is blootgesteld aan den scherpen noordoosten wind en de wachthuisjes zijn open hokken, die pal op den wind staan, 't Is nu nog maar een begin en 't zal nog wel erger worden. Vrijdagavond nieuwe maan, wat zooveel zeggen wil als aanhoudende vorst. Het vriest thans 18 graden en als alles zoo doorgaat, zal de overtocht over het kanaal weldra onmogelijk zijn. Waar het dan heen moet, begrijpt niemand. Dan is het verkeer over den eenigen overgang voor Noord-Holland opgeheven en zullen handel, industrie, en nijverheid een gevoeligen slag krijgen. Blijkens de kiezersstatistiek van 1907,voorkomende __i de uitgaven van het Centraal Bureau voor de Statistiek, bedroeg het aantal kiezers voor de Tweede Kamer volgens de kiezerslijsten van 1907 789,290 tegen 753,130 in 1906. Van deze 789,290 waren 700,986 belastingkiezer, 24,646 huurkiezers, 50,450 loon- en pensioenkiezers, 7717 spaarkiezers, 5491 examenkiezers. Een christelijke vakbond. In deze maand of begin Februari zal een vergadering worden gehouden van afgevaardigden van een aantal christelijke volksvereenigingen, om te komen tot de oprichting van een» christelijk vakverbond. Aan eene mededeeling van de le secretaresse van het centraal comité van voorbereiding voor het in ternationaal congres voor vrouwenkiesrecht, over de 4e samenkomst van den Wereldbond voor vrouwen kiesrecht, die, op uitnoodiging van de Ned. Vereeni „ing voor vrouwenkiesrecht, dit jaar van 15 tot 20 Juni te Amsterdam zal worden gehouden, is het vol gende ontleend Des avonds zullen openbare vergaderingen gehou den worden, waar de beste spreeksters uit de ver schillende aaneengesloten lauden zullen optreden en het beginsel van staatkundige gelijkstelling van man en vrouw van velerlei standpunt zal worden toegelicht De Woensdagmiddag zal worden ingenomen door De hevige vorst is weer oorzaak, dat verschillende bruggen met houtplaveisel te Amsterdam als die over den Singel vóór het Koningsplein en over de Keizers gracht in de Leidschestraat, geweldige builen en blutsen vertoonen. De houten blokken zijn met groote voegen van elkaar gespleten, 't Ergst is er de Blauw brug aan toe, waar middenop een bult van wel een hal ven meter hoogte is gerezen. In een telegram in het nummer van gisteren heb ben we het reeds medegedeeld het beruchte „Trio" is door de Amsterdamsche politie gevat, eerst de ge broeders Joh. IrV. Roos, stucadoor, 23 jaar en W. J Roos, zeeman, 25 jaar, later ook de derde schuldige De oudste Roos, de zeeman, die echter den laatsten tijd aan den wal bleef toeven, was op Nieuwjaarsdag nog thuis geweest bjj zijn moeder in de Oosterpark- buurt. Te half zes ging hij weg, te zes uur door zijn meisje gevolgd met wie hij een afspraak bleek gemaakt te hebben. Zij beiden zijn toen niet meer tehuis ge- Johan W. Roos, de jongste dus, die geruimen tijd werkloos was maar niet bij zijn moeder inwoonde, kwam dezen Donderdagmorgen in haar wóning op zoeken. Beiden spraken zoo over de werkloosheid en de heerschende ellende, toen Roos zei zijn moeder (die weduwe is) wel wat te kunnen geven. Hij gaf haar drie bankbiljetten: 1 van f 40 en van f 25, totaal dus f 90. Hij hield toen nog een bankbiljet van f 100 en ander geld over. De wed. Roos, die geen weelde kent, was eenigszins onthutst zooveel geld bij haar werkloozen zoon te vinden. „Hoe kom je daar aan?" vroeg ze. Maar Roos maakte zich er met een Ja, Jaaf. Toch scheen deze jonge man onder den indruk te geraken, want toen hij het portret van zijn te vorigen jare overleden vader zag hangen, begon hij te huilen. Kort daarop is hij vertrokken, nadat hij ook nog een zwarte zwaar kaliber revol\er had getoond. De moeder, ongerust over de herkomst van zooveel geld, wilde het niet in huis houden. Toen begaf zij zich nog naar het politiebureau aan de Muiderpoort, deponeerde daar de drie bankbiljetten en gaf omstandig verhaal van het gebeurde. Aldus kreeg de politie het zeer belangrijke spoor in handen en de oudste Roos met zijn 20-jarig meisje Heins, en de jongere broeder werden gearresteerd. Een verslaggever van de Tel. had een onderhoud met den hotelhouder in de Warmoesstraat, waar Roos de laatste dagen gelogeerd heeft. Deze deelde het volgen de mee: Op Vrijdag 27 December kwam hier een heerschap om een kamer. Ilij schreef zich in het vreemdelingen boek in, als heetende Terstal, schilder uit Haarlem. Ik meende in hem een of anderen rijken boerenzoon te zien, want hij zag er vrij netjes uit, maar was wat boersch in zijne manieren. Zijn leven hier was vrij on geregeld. Wel kwam hij 's avonds thuis om te eten, doch meestal ging hij dan weer uit, om terug te komen om 'n uur of 5 in den morgen. Éénmaal is hij zelfs eerst om half zeven thuisgekomen. Zoo kwam 't, dat hij altijd lang in zijn kamer bleef. Wij meenden na tuurlijk dat hij er voor zijn Kerstvacantie een vroolijk leven van nam. Zoo tegen een uur of 9 's morgens kwam zijn broer hom bezoeken, een vrij ruw heerschap, die meestal zonder boe nog ba te zeggen regelrecht boven ging. Ook kwam de pseudo-Terstal wel thuis met :n matroos. Doch, zooals gezegd, geen gonblik hebben wij ook maar het geringste vermoeden gehad, dat onze gast met zijne nachtelijke wandelingen bijzondere bedoelingen had. Wel wekte het bij onze juffrouw eenige bevreemding, dat Terstal altijd een geladen revolver bij zich droeg. Maar, lijke boeren- zoontjes hebben wel meer zulke eigenaardigheden, zoo dat wij daar verder geen acht op sloegen. De twee laatste dagen ging Roos uit schaatsenrij den. Toen hij Woensdag uitging, met zijn schaatsen onder den arm, gaf hij mij nog 440 in baar geld te bewaren, omdat hij bang was, 't op het ijs te verliezen. Donderdagmiddag tegen half zes kwam hij thuis. Eu tegen 'n uur of zes is zijn meisje gekomen. Ze had den zoo een tijdje gezeten en zouden naar de comedie gaan. Alvorens te vertrekken, bestelde hij voor zijn meisje ook een kamer. Zij gaf zich op, als heetende Overbeek, zonder beroep, uit Haarlem. 's Avonds, nadat de twee geliefden vertrokken wa ren, kwamen drie rechercheurs in het hotel en wachtten geduldig op de terugkomst van het paar. Tegen een uur of één kwamen Roos en zijn meisje terug en aanstonds wierpen de rechercheurs zich op hem. Echter het heerschap was zoo sterk en verweer de zich zoo heftig, dat een bediende van het hotel as sistentie moest halen. Een hevige worsteling ontstond, waarbij tafels en stoelen omvielen en vele glazen wer den gebroken. De rechercheurs hielden den man ech ter in bedwang, tot hij met behulp van een inmiddels toegeschoten agent naar het bureau werd gebracht. Ook de zoogenaamde juffrouw Overbeek werd gevanke lijk naar het bureau van politie gevoerd. Gistermorgen om 9 uur nu kwam de andere broer in het hotel. Doch hij liep in de val en werd ook aan stonds gegrepen. Wat den tweeden gearresteerde J. W. Roos betreft, daaromtrent vernam de Tel. van zijn hospes J. B., in de Pieter Baststraat, het volgende: Ongeveer 14 dagen geleden op een Zondagavond kwam Roos hij hem, geïntroduceerd door een vriend J. B. Hij gaf voor stucadoor te zijn van beroep, tijdelijk werldoos. Hij huurde een kamer alleen om te slapen, bracht zelfs niets mee. Doch zijn voorkomen was vrij behoorlijk. Hij is een flinke, zwaar-gebouwde kerel, doet door zijn voorkomen vermoeden koetsier te zijn. In elk geval maakte hij den indruk van een fat soenlijk man. Dikwijls ontving hij een Dezoek van zijn broer, die in het hotel in de Warmoesstraat logeerde. Doch de matroos, die daar zijn broer vaak bezocht, was nooit bij Roos in de Baststraat geweest. Ook heeft de hospes bemerkt, dat Roos dikwijls heel den nacht uitbleef. Daarom vond hij 't niets vreemd, dat Roos, nadat hij gisteren te 2 uur vertrokken was. zich nog niet thuis had laten zien. Gistermorgen nu kwamen de rechercheurs om huis zoeking op zijn kamertje te doen. En daar kwam voor den dag de hamer, welke onlangs bij de inbraak in de meubelfabriek der firma Haag Zoon ontvreemd was. Ook het meisje van J. W. Roos, Klaartie Dnessen, is in hechtenis genomen. Echter zal haar onschuld wel spoedig blijken, want zij heeft haar minnaar steeds met geld en goed geholpen, zelfs in den laatsten tijd. De arrestatie van den derden in het Trio geschiedde bij een inval door rechercheurs in een verdacht cafétjo in de 1ste Jan Steenstraat. Men vond daar behalve de ardin zekeren Eilders met wie deze samen leeft, be nevens zekeren De Groof en Boomsma. Uit voorhanden aanwijzingen en het verdere scherpe onderzoek 'bleek, dal De Groof, bijgenaamd „Lange Toon," en stucadoor van beroep, de derde inbreker van het „Trio" was. Hij ging er steeds met de ge broeders Roos op uit en is in hun gezelschap ook meer malen gezien. De gebroeders Roos werden in het hol van madame Jana de caféhoudster, Jaap en Willem ge naamd. Uit feiten bleek de medeplichtigheid van Eilders. Van het drietal bleven derhalve „Lange Toon" als da der lid van het inbrekers-Trio en Eilders als me deplichtige in arrest. De derde kon heengaan. Een huiszoeking verder bij Jana leverde niets bijzonders °P- De volgende inbraken staan op grond van goede ge gevens, achtergelaten briefjes enz. op rekening van het Trio: le. In de drukkerij der firma Los. Weinig geld ge stolen. 2e. In de drukkerij der firma Douwes. Geen geld gestolen. 3d In de cacaofabriek „Holland." Ongeveer 150 gestolen. 4e. In de cacaofabriek van Blooker. Ongeveer J 500 gestolen. 5e. Meubelfabriek Haag en Zoon. Geen geld ge stolen. 6e. In het Huis van koop met recht van wederin koop van den heer Cosman. Voor 700 aan goud en zilver gestolen. 7e. Gordijnenfabriek Theissing. j 17.42 gestolen. 8e. In de schoenfabriek der firma Larssen. Geen geld gestolen. Gestoord. 9e. Nieuwe Huishoudschool. 900 gestolen. Het Trio, dat in arrest zit, bestaat dus uit Joh. W. Roos, W. J. Roos en De Groof („Lange Toon"). Alle drie jonge mannen. Voorts is -als medeplichtige gearresteerd de beruchte Eilders, terwijl de liefjes van de gebroeders Roos ook in bewaring zijn gesteld. De oudste Roos heeft nog negen maanden gevange nisstraf te goed voor verduistering van een orgel. „Lange Toon" moet nog weyns straatroof op he; Oudo Kerksplein straf ondergaan.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1908 | | pagina 5