DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. No. 19. Honderd en tiende jaargang. 1908 DONDERDAG 23 JANUARI. BINNENLAND. Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1, Afzonderlijke nummers 3 Cents. Prijs der gewone advertentiën: Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9. ii ALKMAARSCHE ilAVlj Telefoonnummer 3. ALKMAAR, 23 Januari. Verleden Donderdag hebben wij gesproken over de twee interpellaties, welke door de sociaal-democratische fractie waren ingediend en welke aldus luidden: lo. Om welke redenen heeft de Rijkskanselier in da zitting van het Pruisische Huis van Afgevaardigden van 10 Januari de toepassing van het Rijksdagkies recht voor een Bondsstaat als niet in overeenstemming met het belang van den Staat gekenmerkt? 2o. Keurt de Rijkskanselier het goed, dat met het oog op de togen 12 Januari j.l. uitgeschreven sociaal democratische volksvergaderingen ten gunste van die Rijksdagkiesrecht de militairen in de kazernes gecon signeerd waren? Wij hebben toen het vermoeden uitgesproken, dat de heer von Biilow van meening zou zijn, dat de Rijks dagkanselier von Bülow geen verantwoording schuldig is van hetgeen de Pruisische minister-president von Bülow heeft gezegd. Gisteren werden de interpellaties behandeld en het is gegaan, zooals wij dachten. Met spanning was naar deze Rijksdagvergadering uitgezien en buiten het gebouw was het reeds te mer ken, dat er iets bijzonders aan de hand waser was een groote politiemacht op do been. Men is in Berlijn op zijn hoede, en wie de uitstekende politie-organisatie van deze stad kent, beseft, dat relletjes hier tot niets zullen leiden dan tot enkele dooden, vele gewonden en gevangenen. Zulke relletjes zijn dan ook zeer on Duitsch, zij worden door bijna de geheele Duitsche pers veroordeeld. Alleen het sociaal-democratische orgaan de „Vorwarts" komt in verzet tegen het optreden der politie. In den Rijksdag zelf waren alle tribunes dicht bezet. Onder ademlooze stilte nam de Rijkskanselier het woord en legde de volgende verklaring af „Ik weiger op de besprekingen over den vorm van het kiesrecht voor den Pruisischen Landdag in te gaan, daar dit alleen tot de bevoegdheid der wetgevende or ganen in Pruisen behoort, en een binnenlandsche aan gelegenheid van den Pruisischen Staat vormt." „Op grond van haar Staatsrechterlijke bevoegdheid zijn door de Berlijnsche politie op 12 Januari de maat regelen genomen, die noodig waren om straatrumoer te voorkomen. Voor zoover troepen in de kazernes bij eengehouden werden is dit geschied ter uitoefening van het militaire recht van commando." Dat was het antwoord. Maar onafhankelijk van de ze interpellaties, wilde de Rijkskanselier een ernstig woord spreken, naar aanleiding van de botsingen tus- schen betoogende werkloozen en politie. „Sedert gisteren zeide hij zijn opnieuw botsin gen tusschen een betoogende menigte en de politie voorgekomen, waarbij weder van de wapens moest wor den gebruik gemaakt. Tegenover die voorvallen ge voel ik behoefte van deze plaats een woord van ernstige waarschuwing te moeten richten tot het land. Het ligt niet in den Duitschen aard de politiek op straat te brengen. De partijen hebben geen straatru moer noodig om hunne stemmen te laten hooren. Do straat behoort aan het vrije verkeer. De wet en le openbare orde te erkennen en te achten is de plicht van iederen burger. Achting voor de wet te vorderen en desnoods af te dwingen, is niet alleen de bevoegd heid maar de plicht der autoriteiten. Iedere poging om de openbare orde te verstoren moet en zal worden onderdrukt. Het zou een noodlot tige dwaling zijn, te gelooven dat de betooging van een op een dwaalspoor geleide menigte van een regeering die haar plicht wil doen, iets kunnen afdreigen. Dal zal in Duitschland nooit en nergens kunnen voorkomen. Ik heb vertrouwen, dat alle burgerlijke partijen een stemmig zullen zijn in de veroordeeling en afwijzing van die gevaarlijke practijkon. De sociaal-democratische partij heeft met de betoo ging van 12 Januari een hellend vlak betreden. Ik waarschuw haar dien weg niet verder te vervolgen; de verantwoordelijkheid voor de gevolgen zou niet komen op dc autoriteiten, maar op de aanstokers en leiders." In deze woorden ligt een ernstige bedreiging en wan neer het sociaal-democratische partijbestuur wijs is, zal het niet op den ingeslagen weg voortgaan en bloed vergieten voorkomen. Want men kan er staat op ma ken, dat de politie en het leger bij de eerste de besti gelegenheid tegen straatbetoogprs geweldig kras zullen optreden en dat er op deze wijze harde klappen en har de lessen zullen worden uitgedeeld. at het verdere verloop der interpellaties betreft de tweede zal waarschijnlijk alleen van sociaal-democra tische zijde worden besproken, maar over de eerste zal wel meer en langer worden gedebatteerd, daar de groo te meerderheid van den Rijksdag voor afschaffing van het Pruisisch getrapte kiesstelsel is en gaarne zal wil len „getuigen" ook, al weten zij bij voorbaat zooals wij verleden Donderdag deden uitkomen dat dit tot niets leidt. Maar daarvan is op het oogenblik, waarop wij dit schrijven, nog niets bekend, wellicht brengt de post en de telegraaf ons strakjes meer nieuws, dat: dan onder een andere rubriek in dit nummer is te vin den. De Kabinetscrisis. Het Nieuws v. d. Daj verneemt, dat de heer Michiels van Verduynen bestemd is om als minister van bui- tenlandsche zaken op te treden in het nieuwe Kabinet. Gisteren waren, naar de Tel. uit goede bron verneemt, de volgende portefeuilles aanvaard in het nieuwe ministerie Mr. Th. Heemskerk Jzn., formateur, Buitenlandsche Zaken. Mr. E. R. H. Regout, Tweede-Kamerlid, justitie. Mr. de Marez Oyens, Oud-minister, Financiën. Ds. A. S. Talma, Tweede-Kamerlid, Landbouw, Handel en Nijverheid. J. J. G. baron van Voorst tot Voorst, commandant van het regiment grenadiers en jagers, Oorlog. De andere portefeuilles zijn nog niet definitief bezet Geen „ernstige bezwaren". Het Udbl. meldt: „In de memorie van Toelichting bij het „ontwerp van wet tot voorloopige vaststelling van het VlIIste hoofdstuk der staatsbegrooting" van 1908, d.w.z. bij het ontwerp-kredietwet" voor oorlog, lezen wij „Op het voetspoor van hetgeen in het voorjaar van 1907 geschiedde, is ook hij de samenstelling van deze Kredietwet de ontwerp-begrooting voor het nieuwe dienstjaar, zooals zij luidde na de wijzigingen, die daarin achtereenvolgens bij Nota's van Wijz gingen en tijdens de behandeling in de Tweede Kamer werden aangebracht, als grondslag aangenomen. D a a r b ij is uitgegaan van de overweging, dat bij be handeling niet is gebleken van het be staan van ernstige bezwaren tegen be paalde posten der ontwer p-b egrooting eu dal met name lie gewijzigde ludeemig van de ui gaven betreffende de artillerie-inrichtingen bij genoem den tak der Volksvertegenwoordiging geen bedenking heeft ontmoet." De door ons gespatieerde zinsnede is teekenend. Volkomen juist kenschetst zij den feitelijken toestand zoo is het, tegen de posten der verworpen begrooting zijn bijna geen bezwaren ingebracht. En het klinkt bijna naïef, als de minister Van Rappard tot de Tweede Kamer komt zeggen: „Gij, mijne heeren, stemt, blij kens uwe redevoeringen en uwe stemmingen over de posten, is met de posten op de begrooting die ge ver worpen hebt, wilt ge die nu maar goedkeuren bij kredietwet En de Tweede Kamer zal dit doen, natuurlijk. Maar eerst nu, bij kredietwet, nu het Ministerie over de begrooting gestruikeld is' Bond van vrijz. dem. kiesvereenigin ;en. Over den Bond van vrijzinnig-democratische kies- vereenigingeu die in Gelderland en Overijsel zooals men weet is opgericht, wordt nader gemeld: Het doel, organisatie dier partij in genoemde provin ciën en propaganda der V.-D. beginselen, tracht men te bereiken door: 1. Het bespreken en aanwenden der middelen welke aan le vereenigingen zooveel mogelijk invloed kunnen verschaffen met eerbiediging van de zelfstandigheid der vereenigingen; 2. Het oprichten van nieuwe vereenigingen; 3. Het geldelijk steunen der vereenigingen bij ver kiezingen voor Kamer en Staten, indien dit dringend noodig blijkt. Hot bestuur is samengesteld uit vertegenwoordigers der aangesloten vereenigingen, doch niet meer dan drie per vereeniging. De bond wordt ontbonden, als het aantal aangesloten vereenigingen beneden drie is gedaald. Financieele uitkomst van den dienst 1907. In de Memorie van Antwoord op het Voorloopig Ver slag over het wetsontwerp betreffende de heffing eener inkomstenbelasting deelt de minister van financiën mede, dat nog eens nader, voor zooveel dit thans mo gelijk is, becijferd is, welke de afloop zal zijn van den gewonen dienst 1907. Daarbij werd als resultaat ver kregen, dat cr afgezien van de dekking van het te kort der Rijksverzekeringsbank vermoedelijk, in ste de van een tekort, een overschot zal zijn van enkele tonnen gouds. Oorspronkelijk was er voor 1907 een totaal tekort geraamd van 8'/4 millioen gulden, en een tekort op den gewonen dienst van 4.350.000. Besluiten van Ged. Staten. Ged. Staten van Noord-Holland hebben goedgekeurd de Raadsbesluiten der betrokken gemeenten om met in gang van 1 Januari 1908, de jaarwedden der volgende titularissen te stellen op de navolgende bedragen: Secretaris der gemeente Amsterdam 6000; Burgemeester der gemeente Watergraafsmeer 2000; elk der wethouders der gemeente Watergraafsmeer 250; Secretaris der gemeente Harenkarspel 650 met ge not van vrije woning, berekend op 100 per jaar; Ontvanger der gemeente Veisen 1500; elk der Wethouders der gemeente Oudorp 30; elk der Wethouders der gt meen te Helder 500; elk der Wethouders der gemeente Oterleek 25; elk der Wethouders der gemeente Heemstede 100; elk der Wethouders der gemeente Middelie 25; en de presentiegelden voor de leden van den Raad der gemeente Bloemendaal ^ast te stellen op 3 per lid voor elke bijgewoonde vergadering. Mr. Goeman Borgesius te Benningbroek. Gistermiddag trad te Benningbroek voor de Centr. Lib. Kies vereeniging in 't district Enkhuizen mr. H. Goeman Borgesius op, om toe te lichten: Het Kies rechtrapport van 't hoofdbestuur der Liberale Unie. In zijn inleiding gaf spreker aan de hand der ge schiedenis een overzicht over de ontwikkeling van het kiesrcchtvraagstuk in ons land. Achtereenvolgens stond spr. stil bij belangrijke jaartallen, besprekende bekende ministeries, welke grooten invloed hebben uit geoefend op de ontwikkeling van hel belangrijke vraag stuk, waaruit, duidelijk blijkt hoe in den loop der tijden het kiesrechtvraagstuk altijd van liet grootste gewicht is geweest. Zoo kwam spr. tot algemeen kiesrecht. Thans, be toogde hij, is er geen partij waarbij men niet vindt voorstanders van algemeen kiesrecht. Dit schijnt vreemd, toch is het zoo. De Liberale Unie streeft naar algemeen kiesrecht de katholieke partij telt onder haar partij aanhangers van algemeen kiesrecht; de anti-revolutionairen streven naar huismanskiesrecht, wat uit den aard der zaak niet veel van algemeen kies recht verschilt, en ook de oud-liberalen staan zeer na bij' het toekennen van algemeen kiesrecht. Men heeft gevraagd, zeide spreker, of de nxinisteri eele crisis geen verandering zal brengen in de Lib. 1 nieplaimen, of b. v. het kiesrechtvraagstuk niet zal worden uitgesteld. Neen, volgens spreker, het- kies recht is door ons aan de orde gesteld, en de Liberale Unie zal niet dralen de zaak opnieuw in behandeling ti' brengen. Trouwens het kiesrechtvraagstuk zal aan de orde blijven, onverschillig welk ministerie aan het bewind zal zijn. 1 itvoerig behandelde spr. dan waarom de Lib. Unie voorstander is van algemeen kiesrecht. Hierbij bracht hij ter sprake de opvoedende kracht van het stembiljet, de sociale noodon in verband met de partijtwisten, de illusie van velen, dat alle maatschappelijke nooden door wetten kunnen worden weggenomen enz. Spr. noemde zich voorstander van algemeen kies- echut wol te aUemauskiesrecht. om- lat het A ederiandsche volk een vrijheidlievend; orde lievend, koningsgezind volk is, omdat hij vertrouwen stelt in ons volk. Uitvoerig stond hij vervolgens stil bij de leeftijds grens, het beperkte kiesrecht voor de vrouw, het uit sluiten inzake de bedeelden. Al deze quaesties werden in den breede behandeld. Ook punt 5 van het rapport, betreffende de invoering van stemplicht en evenredige vertegenwoordiging werd in het bijzonder toegelicht. Zal zeide spr. de vertegen woordiging een zuivere afspiegeling zijn van de natie dan eisclit algemeen kiesrecht tevens opkomstplicht; dan moet het niet stemmen verdwijnen. Dan moet ge broken worden met het meerderheidsstelsel, en daar voor in de plaats worden gebracht evenredige vertegen woordiging. Spr. besloot zijn rede met een opwekking' tot de aan wezigen om te blijven strijden voor de liberale begin selen. „De gelederen gesloten" zegt spr. „in den strijd te verflauwen, dat zou groote slapheid zijn." Een luid applaus volgde op sprekers rede. Aan het debat werd door een zestal personen deelge nomen, waar quaesties werden besproken en inlichtin gen werden gevraagd betreffende het stellen van de leeftijdsgrens, de uitsluiting van bedeelden, en het vrouwenkiesrecht. GEMENGD NIEUWS. De crisis in de diamant-industrie. Naar het Volksdagblad van verschillende zijden vernam, blijven circa 1500 bondsleden van den A. N. D. B. verstoken van uitkeering, omdat zij meer dan twee weken contributieschuld hebben. Daar zijn er velen bij, die slechts drie weken schuld hebben. De verontwaardiging moet dan ook zeer groot zijn, zegt het blad. Een voetreis op zee. Maandag heeft een persoon, voorzien van een stok, een voetreis gemaakt over het ijs der Zuiderzee van Llburg naai' Amsterdam. Hij vertrok des morgens 5 uur en bereikte omstreeks 4 uur in den namiddag zijn bestemming. óór den mond der Eem had hij wegens den stroom een grooten omweg moeten maken. Al is deze waaghalzerij ditmaal goed gelukt, toch is het zeker geen voorbeeld tot navolging, (N. v. d. D.) Voor schaatsenrijders. De ijsclub te Leeuwarden heeft besloten, den uitge- stelden wedstrijd om het kampioenschap voor Neder land van amateurs op de lange baan te houden op Maandag en Dinsdag a. s. (L. Ot.j Brandwonden gekregen. Een jongetje van drie jaar te 's-Gravenhage, kwam gistermiddag, terwijl het zich alleen in de ouderlijke woning aan het Jacob van Campenlein bevond, in aan raking' met een brandende kachel, waardoor de kleer tjes vlam vatten. Nadat het kind de straat op gevlucht was, werden de vlammen door een voorbijganger met zijn jas gedoold. Het knaapje, dat vrij ernstige brand wonden had bekomen, is naar het ziekenhuis gebracht. De beenen afgereden. De koopman S. Moyer, te Winschoten, geraakte gis teravond op den Peltelderweg onder de Oldambtster tram. Hem werden beide beenen afgereden. De Millioenen-juffrouw. De millioenen-juftrouw is, zooals men weet, Dinsdag te Amsterdam overleden. Onder dezen naam was Jannet Struyk, zoo meldt de Tel., eens de beroemde oplichtster, die op grand Manière juweelen oplichtte en leefde als een Thérèse Humbert, wachtende op de erfenissen en crediet vragende en nemende op de ge fixeerde toekomst Haar heldenstuk was de juweelenoplichting voor f 115.000 van de firma Bosch. Jannetje Struyk werd hiervoor in den nacht van 23 op 24 Augustus 1882 te Rotterdam in hechtenis genomen, nadat van te voren een rechterlijk verhoor had plaats gehad. Als voornaamste personen in dit verhoor treden o. a. op den voorgrond de juweliers Bosch uit Amsterdam, mej. Bosch en de man, die de millioenen-dame zich tot „levensgezel" had gekozen. Tijdens het geheele verhoor bleef Jannetje koud als ijs, maar toen ze gevangen werd genomen, spatte de bom van haar gemoed uiteen. Nu er was reden voor haar aanhouding. Bij de juweliers Bosch te Amsterdam had ze in Juni en Juli 1882 veel kostbaarheden gekocht en be taald, voor een waarde van wel f 7000. De heer Bosch ging haar daardoor volkomen vertrouwen en toen ze daarom nieuwe juweelen enz. bestelde, een bedrag van f 115.000 vertegenwoordigend, leverde de juwelier haar die af. Toch bleef hij op z'n hoede, toen juffrouw Struyk niet direct betaalde. Den 24en Juli zou de levering plaats hebben. De zoon van den heer Bosch vertrok met de kostbaarheden naar Rot terdam, in een verzegeld pakket. De broeder van de slimme dame zou uit Apeldoorn komen en f 100.000 medebrengen De heer Bosch vond juffrouw Struyk nog te bed: hij mocht echter in de slaapkamer komen. Daar zette hij op verzoek van de millioenendame het kistje neer en zou toen even in een aangrenzende kamer wachten, tot zij was opgestaan en zich gekleed had Hij deed dit Zij deed dit ook En toen de heer Bosch weer in de slaapkamer mocht terugkomen was het kistje verdwenen. Juffrouw" Struyk zei: het was in orde en ze fflenWiegrrjpt, r'4vofgoe. ^Hje'heer fioscïf^wercl boos, kwaad, woest, maar de oplichtster bleef kalm. Toen de juwelier ül boozer werd, nam ze zelfs 'n scheermes, waarmee ze hem telijf wilde Heusch 't geld kwam, zei Jannetje En op haar aanwijzingen trok de heer Bosch naar Apeldoorn, naar Zutphen, naar Amersfoort, om het daar te innen Natuurlijk zonder succes. Toen werd bij het gerecht een aanklacht ingediend. De zaak maakte natuurlijk veel opgang. In schouw burgen werden stukken gespeeld onder den titel „De Millioenen-juffrouw." In de laatste jaren kon nien de éénmaal beroemde en weelderige millioenenj uffrouw hier en daar op een stoep bedelende aantreffen. Oud, kromgebogen, vuil en vervallen er uitziend, keek ze schuchter op naar den voorbijganger, om met een hoofdbuiging zijn „pitié" af te smeeken, Ze scheen in zooverre nog steeds door de weelde te worden aangetrokken, dat ze bij voorkeur plaats nam op de stoep van het Koninklijk Paleis in de Mozes- en Aiironstraat, of bij een ander groot en deftig gebouw. Met de oude, verwoeste figuur^ die toch soms sluw nog uit haar oogen gluren kon moest men, vooral in het barre jaargetijde, wel medelijden krijgen. Ze werd dan ook nogal bedacht, 't Waren vooral de naar het postkantoor wandelende demi-mondaines, die haar uit solidariteitsgevoel mogelijk steeds gaven. Dan kwam op 't verweerde gezicht nog weer even een rimpeling van vreugde, en voldoening, dankte de millioenenj uffrouw diep-onderdanig. Als het donker werd, strompelde ze op 'n kruk weg naar het slop, waar ze leefde, totdat ze uitgeput naar het Binnengaathuis werd overgebracht Jannetje Struyk heeft zwaar geboet voor wat ze der wereld heeft aangedaan. Beklagenswaardige huismoe iers. Men schrijft uit Rijen aan de Noordbrab. In volle drukte van runder-markt dezen morgen ruim tien uur op eens 'n kreet„Brand, brand In de schoolDan de hoornblazer Rètèt'n Weg-en-weergeloop van boeren, vrouwen 'n Vent met 'n paard op 'n drafje naar 't spuithuisje En gauw ook 'n troep hoera-schreeuwende bengels„De school brandt af! de school brandt af!" Zij waren d'r uit'n Heele vacautie in 't verschiet Boven aan 't dak was 't begonnen. Eerst rook toen vlammetjes ten leste vlammen. Alles out. dooide in de buurt. Toen 't zoowat 'n mooi uurke geknetterd had was de spuit gesteld Maar water, ho maarEin delijk, eindelijk Aan 't pompeD, pompen Slang no. 1 was wat lek't water kwam niet tof aan den bek. Slang no. 2 was wat kort 't water rankte de vlammen niet. Nou ja waarom dan ook nog pompen D'r werd nog over gedelibereerd om de harmonie te laten aanrukken 'n Treurmarsch blazen, weet je Maar och, zóó erg was 't niet 't gebouw was toch afgekeurd de teekening voor 'n nieuw ligt al klaaren nou krijgen ze toch nog 't geld van de verzekering zoo is onze dierbare school dan 'n vlammenprooi geworden. D'r wou 'r nog een met emmers-water komen aandragen, maar hij werd uitgelachen. Je mot wel laten brand ïn, as de spuit niet werkt. Grappenmaker opperde toen 't denkbeeld om in den ra id te doen voorstellen„daags veur 'nen brand veurtoan de spuite loate prebeere

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1908 | | pagina 1