Vraag en Aanbod. Schouwburg „Harmonie", Alkmaar. Zijn Edel Achtbare. Tewe's Bioscope 25 Ct In liet Zaterdagavondnummer geplaatst lenst Jkmaar-Packet", langs de Zaan. ADVERTENTIE N. Heden geen beurs ontvangen. Gevolgd door: De Tante van Charley. Openbare Verkooping Om uit te knippen. Geldig voor één Voorstelling op Dinsdag 28 en Woensdag 29 Januari, 35 ets. voor den eersten rang. 25 tweeden 15 derden Donderdag 30 Januari 1908. Goedkoope 3-daagsche retours ernstig streeft om dat ideaal steeds meer te doen ver wezenlijken." Een verzoek om steun voor de „Vereeniging voor Gezinsverpleging." Poëzie en realiteit. Kleine advertenties van I5 regels betreffende buur en verhuur, koop en verkoop, aanbiedingen en aan vragen in betrekkingen worden a mits vooruit betaald en mits ze vóór Vrijdag middag, 4 uur, zijn ingezqnden. erwten f a groene dito f 13.a 14.grauwe f 18.a 21.vale f 11.50 a 17.-—, bruine boonen f 8.50 a 13.karweizaad f 24.a 25.mosterdzaad f 18. 5 paarden f 70 a 150, 0 koeien f 0 a 033 schapen f 22.a 26.lammeren f a 4 kalveren f 12.a 20.0 varkens f 0.a 0.0 zeugen f 0.— a 0.—, 109 biggen f 5.— a 10.— kippen f 0.a 0.kipeieren f 4.75 a 5.00, eend eieren f a 1250 kop boter 70 a 725 ct. p. kop. GERARDUS CORNELUS SCHOUTEN, in den ouderdom van 48 jaar. Directeur SPEENHOFF en NAP DE LA MAR. Stalles f 1.25. 1ste Rang f 1.— 2de Ran f 0.60. 3de Rang f 0.40 AANVANG 8 UUR. Kaarten met plaatsbespreking vanaf heden aan het Gebouw. Alkmaar—Amsterdam le kajuit f 0.60, 2e kajuit f 0.40. GOEDERENVERVOER SNEL en GOEDKOOP. ongeveer 60 zware en gave eiken- ijpen- en populieren Boomstammen, van de Alkmaarsche Courant. van van 8 tot 11 uur 's avonds, in de Harmonie. Op vertoon van deze BON ontvangt men één toegangskaart voor een van van bovengenoemde voorstellingen, te gen betaling van Van deze BON kunnen hoogstens 4 personen gebruik maken, tegen bo- venstaanden prijs per persoon. Zie de rubriek Stadsnieuws. zoudt go ook in onze rechtspleging het jurystelsel wil len invoeren. Doch gij gelooft dat niet. Daarom is Uw leuze niet oprecht in deze zaak. Ware zij dat wèl, dan zoudt ge alle burgers van onze stad op Uw hand hebben, en dat hebt gij thans niet. Er bestaat werkelijk behoefte voor ons allen om te leeren. Iedereen komt in zijn eigen vak tot de over tuiging, dat uitbreiding van kennis onophoudelijk moet worden voortgezet. De geldelijke bezwaren zich de noodige lectuur daartoe te verschaffen zijn hinderpa len voor de minder met aardsche goederen gezegenden. Zij moeten zich kunnen ontwikkelen, dat is een onaf wijsbare eisch. Het geldbezit mag hier geen beletsel zijn voor velen, om zich onafhankelijk te maken bij de uitoefening van hun beroep. Welnu het vakonderwijs is een der weinige kwesties waarover het alle partijen in ons land het vrij wel eens zijn. Allen hebben bevordering van vakonderwijs er kend, als een eisch van onze samenleving, daaraan kan ieder met hart en ziel medewerken. Waarom dan in een kleine stad als de onze niet ge tracht oen neutrale openbare vak-leeszaal en boekerij te stichten in plaats van een openbare liberale leeszaal. Wanneer de leden van een vak-leeszaal niet alleen contributie betalen, doch uit hun kring lezers „leveren" dan zal het nut beter en sneller door alle klassen der maatschappij begrepen worden en op prijs gesteld: dan is een lokmiddel als het ter lezing leggen van illustra ties, politieke tijdschriften en romans onnoodig; de le den moeten zich dan niet verbinden alleen een jaarlijk- sche contributie te het alen, doch zij moeten actief op treden en propaganda maken voor de instelling. Voor het verstrekken van ontspanningslectuur zor gen thans reeds andere vereenigingen, die een speciaal doel hebben en geen algemeene strekking, zooals een openbare vak-leeszaal en boekerij heeft. Om al deze redenen zou ik Uwe medewerking willen vragen, teneinde bij de rondzending van Uwe circulaire aan de burgerij de gelegenheid open te stellen sympa thie te betuigen voor ons beider opvattingen. Hij die voor een liberale openbare leeszaal is, zou ach ter zijn naam een L kunnen plaatsen, hij die aan een technische openbare leeszaal den voorkeur geeft een T. De contributie, gaven en deelneming zou daarvan afhankelijk gesteld worden. Richt men een liberale lees zaal op, dan vervallen alle toetredingen van de met T geteekenden en omgekeerd. Mij dunkt dan heeft U bij terugontvangst der lijsten de beschikking over een volksstemming, waar Uw be stuur zich naar zal moeten richten. U beleefd dank zeggend voor de welwillende opname van deze regelen verblijf ik gaarne UEd. Dr. P. A. DE LANGE. [Waar de geachte inzender zich wendt tot den heer Bruins persoonlijk, geven wij aan dezen het woord. Red.] De heer de Lange wenscht over dit onderwerp een openbare bespreking welnu hij kan haar krijgen. Tk zal tegenover zijn pro mijn contra stellen, tegenover zijn contra mijn pro, principieel en zakelijk, zonder per soonlijkheden, maar ook zonder aanzien des persoons. En dan moet ik in de eerste plaats met de meeste beslistheid verklaren, dat het doel van een Openbare Leeszaal en Boekerij niet is „verhooging van het ze delijk peil der bevolking door vermijding van éénzijdi ge politieke lectuur en verschaffing van technische lec tuur." Was dat het geval, dan zouden deze instellin gen in Amerika bijv. in de beschavingsgeschiedenis niet zulk een groote rol hebben kunnen spelen, niet zulk een beschavenden en ontwikkelden invloed hebben gehad. Haar doel ishet zedelijke en geestelijke en mede daardoor het materiëele peil der bevolking te ver- hoogen door: „voor een ieder de schatten van de wetenschap en de letterkunde op de meest doeltreffende wijze toeganke lijk te maken, door tijdschriften en couranten, brochu res en boekwerken van allerlei aard samen te brengen in één gebouw." Waaraan ontleent de geachte inzender het recht al leen te spreken van het zedelijk peil der bevolking, waarom spreekt hij alleen van éénzijdige politieke lec tuur en vaklectuurWaarom laat hij buiten bespreking de encyclopaedieën, de letterkundige werken, werken over land- en volkenkunde, geschiedenis, het recht, den staat, de maatschappij, opvoeding, onderwijs, gods dienst, wijsbegeerte, schoone kunsten enz. Omdat hij het doel der Openbare Leeszalen en Boekerijen niet juist heeft weergegeven. De politieke bladen vormen heusch niet het lokmid del om technische lectuur te doen lezen. Zij zijn er evenals de kerkelijke bladen, evenals de tijdschriften omdat ze er moeten zijn, omdat, als ze er niet waren, de inrichting niet aan haar doel zou beant woorden. Immers ieder moet hier zooveel mogelijk kunnen zoeken wat hij wil en kunnen vinden wat hij zoekt, behalve natuurlijk onzedelijke d. i. in strijd met goede zeden zijnde lectuur. Ik ontken dan ook tenstelligste dat politieke lectuur een lokmiddel zou zijn voor vaklectuur, evenmin als godsdienstige of welke andere ook. Wij willen de menschen eenvoudig in de gelegenheid stellen te lezen, zich daardoor te ontwikkelen, daardoor te leeren denken, zich vertrouwd maken met edele ge nietingen van den geest in den ruimsten zin. En daar om is een Openbare Leeszaal en Boekerij, liberaal zoo wel als neutraal, hetgeen hetzelfde is, mits men daar mede bedoelt, geen politiek, geen godsdienstig, maar 9lechts een algemeen-menschelijk begrip. Zij is vrij heidslievend, zij is alzijdig: zij sluit geen enkele rich ting op welk gebied ook uit. Maar zij is niet liberaal in den politieken zin van vooruitstrevend, niet neutraal in de beteekenis van on(één)zijdig. En daarom kunnen kerkelijke, evenals alle andere partijen met ijver deze inrichting steunen. Het moge den heer de Lange vreemd voorkomen, dat' ze het doen het is zoo. Er zijn tal van uitlatingen waaruit dit blijkt en het is ze ker voldoende, wanneer ik er enkele noem. Het Duit- sche Katholieke Centrum heeft blijkens hetgeen on langs in de Tweede Kamer is aangehaald uit het partij program, „Die sociale Tatigkeit der Gemeinden" ver klaard, dat er op het gebied van openbare boekerijen en leeszalen niet genoeg kan gebeuren: hoe meer deze er komen, hoe beter. Vandaar mede, dat deze instellingen in Duitschland zoo veelvuldig worden opgericht en i.c heb in de laatste jaargangen van Blatter für Volksbi bliotheken und Lesehallen onder zeer vele besluiten tot stichting van openbare leeszalen en boekerijen door gemeenteraden geen enkele gelezen, waaraan een dis cussie van kerkelijk-principiëelen aard voorafging. Ik wijs op 's Gravenhage waar een Katholiek bestuurslid is van de Openbare Leeszaal en Boekerij, welke hij met fle schenking van boeken heeft gesteund. Voor de Christelijk-historische partij zij gewezen op de uitlating van mr. Schokking in de Tweede Kamer (18 December 1907) „Ik wensch slechts te eonsta- feeren. dat ik geen bezwaar heb tegen subsidie aan dergelijke Openbare Leeszalen." (Tlij stemde tegen de subsidie pmdat z. i. deze niet van staats- maar van ge meentewege moet komen.) Voorts zij vermeld, dat de anti-revolutionnaire werk- liedenvereeniging Patrimonium te Dordrecht indertijd haar geheele bibliotheek, bestaande uit 470 banden aan de Openbare Leeszaal en Boekerij heeft afgestaan en dat de zuiver anti-revolutionnaire N. Prov. Gron. Ct. 19 November j. 1. schreef: „Wat de Openbare Leeszaal te Groningen aangaat, kunnen wij uit eigen ervaring de stellige verzekering geven, dat ieder daar reeds nu kan vinden wat van zijn gading is en het bestuur steeds Het is niet de taak van de Openbare Leeszaal en Boe kerij om de menschen te leeren kiezen slechts om hen te leeren lezen en denken. Hoe meer ontwikkeling, hoe moeilijker keuze daarom is in onzen tijd, waarin groote wereldkwesties met dilettanten-lichtvaardigheid worden behandeld meerdere ontwikkeling zoo ge- wenscht, en waar de Openbare Leeszaal die brengt, daar is zij een wapen tot bestrijding van eenzijdigheid, daar zal zij leiden tot dieper en breeder en milder denken. „Er bestaat werkelijk behoefte voor ons allen om te leeren." Zeer zeker. Maar wie dat erkent, moet zich niet enkel en alleen toeleggen op vak-ontwikkeling, maar op harmonische ontwikkeling. Hij moet de men schen niet alleen te hulp komen, om hun meerder brood, maar ook om hun meerder levensgenot te geven. Ja in vele gevallen zal het laatste het eerste moeten voor afgaan. Wie zou meonen, dat een leiddraad voor den timmerman in de hand van iemand, die jaren geleden do Lagere School bezocht, en toen als afgestudeerd de Maatschappij is ingegaan, veel nut kan stichten? Zóó iemand moet leeren lezen en leeren denken. En daarbij wordt hij geholpen door ontspanningslectuur, couran ten, tijdschriften, boeken. Dat zijn geen „onwaardige lokmiddelen," dat zijn voor deze categorie noodzakelijke leermiddelen. En wanneer er langs dezen weg iets wordt bereikt, dan is er reden tot vreugde, dan is het immers mogelijk, dat een onontwikkelde, die de deur van een vakleeszaal zou voorbijgaan, omdat er voor hem geen geestelijke ladder is, een geregeld bezoeker wordt van een Openbare Leeszaal en Boekerij en daar zich óók gaat bekwamen voor zijn vak. „Ontwikkeling is voor velen een onafwijsbare eisch" ook ontwikke ling van het verstand, het gemoed (en den gemeen schapszin.) Haast niet denkbaar is in onzen tijd het standpunt, dat kennis van het vak alleen noodzakelijk en alle andere kennis en ontwikkeling nadeelig is, dat om het duidelijk te zeggen, het niet-bezittende deel on zer medemenschen behalve ten aanzien van hun vak dom moet worden gehouden. Neen, harmonische ontwikkeling dat is de eisch des tijds„Het geld bezit mag geen beletsel zijn voor velen om zich onaf hankelijk te maken" ten opzichte van het gebruik van hun geestelijke vermogens De practische Amerikaan heeft het aldus begrepen en do praktijk heeft hem in 't gelijk gesteld. In Ameri ka, het land der techniek bij uitnemendheid, heeft men niet opgericht vakleeszalen, maar openbare leeszalen. En het industrieel en technisch zoo krachtig öpstrevend Duitschland heeft het Amerikaansche voorbeeld ge volgd. Een inrichting van allen voor allen alleen bij onwetendheid of onwil kan de oprechtheid van deze leuze in twijfel worden getrokken. Een inrichting die als geen andere geeft zoo ruim een blik, is zoo algemeen van strekking, zoo aantrekkelijk voor oud en jong, zoo geschikt voor arm en rijk, een eenvoudig maar gezellig ingerichte, rijk aan de meest uiteenloopende leesstof zijnde Openbare Leeszaal en Boekerij. Geen inrichting van enkelen voor enkelen. Want een vakleeszaal en boekerij, dat is een instelling, die natuurlijk van min- der-bedeelden alléén niet kan bestaan, die het in hoofd zaak moet hebben van den steun van meer-bezittenden. Zij heeft een beperkt program, vindt dientengevolge een beperkte belangstelling. En weer kan ik wijzen op de ervaring. In 1892 werd te Utrecht geopend een lees zaal, uitsluitend voor den ambachts- en werkman. Niet tegenstaande steun der gemeente (gestegen van 150 per jaar in 1894 tot 600 in 1904) niettegenstaande het optreden van een geheimzinnigen geldgevenden N. N. ging de inrichting achteruit. Liet gebruik der boe ken en het bezoek bleef ondanks de pogingen, die er zullen zijn aangewend om lezers te „leveren" ongeveer gelijk dat der Openbare Leeszalen en Boekerijen stijgt in ons land enorm! maar de vaste inkomsten der begunstigers daalden van 518 in 1894 tot 385 in 1906 en de bijdragen der leden van 201.70 in 1903 tot 167.95 in 1906. Het bestuur heeft ingezien, dat de ambachts- en vakbibliotheek en leeszaal niet langer kon worden gehandhaafd en thans is men bezig een open bare leeszaal en boekerij er van te maken, wellicht is deze gedaanteverwisseling reeds voltooid. Ziedaar de theorie bevestigd door de praktijk! En hiermede heb ik vanzelf reeds beantwoord de vraag welke aan het slot van het schrijven wordt ge steld: de bevolking te doen kiezen tusschen een liberale (vrijheidslievende? vrijzinnige? niet orthodoxe?) open bare leeszaal of een éénzijdige technische openbare lees zaal. Dat ligt natuurlijk niet op mijn weg. Ik stel voorop dat ik zéér hooge waarde hecht aan technische lectuur in een openbare leeszaal en boekerij. Maar ik strijd niet voor een instelling, die in de theorie en in de prak tijk is veroordeeld. Een free library, een freie öffentliche Lesehalle, een vrije, voor ieder burger toegankelijke alzijdige, onpar tijdige openbare leeszaal en boekerij daarentegen wensch ik Alkmaar van harte toe en daarvoor zal ik gaarne op de bres staan. En tenslotte wil ik, waar de heer de Lange het be ginsel van subsidie van gemeente- en staatswege aan roert met volkomen instemming het volgende aanhalen. Voor de gemeente, wat de tegenwoordige burgemeester van Rotterdam, mr. Zimmerman, in 1898 schreef: „Waar men zich voor het eerste onderricht bijna ver armt, is het niet inconsequent ten behoeve van het be houd en van de vermeerdering der ontwikkeling even eens gelden beschikbaar te stellen en waar wandelpar ken door de penningen van allen, ook van hen die niet wandelen kunnen of er afkeerig van zijn, worden be kostigd, daar is er evenzeer reden een andere genieting van het leven, zonder betaling, bereikbaar te maken." En voor den staat, wat de minister van Binnenland- sche Zaken in de Tweede Kamer heeft verklaard: „Ik had verwacht dat hier een algemeene overtuiging zou zijn, dat er haast geen zaak te bedenken is, die zoo bevorderlijk is aan de ontwikkeling van het volk, geen zaak die in zoo hooge mate de kennis en wetenschap, die in tal van geschriften opgehoopt ligt, onder het be reik van het algemeen zal kunnen brengen, als openba re leeszalenWij zijn op dit gebied zoo ontzettend ten achteren bij andere natiën; overal elders is het ge heele volk en niet^minder de Regeering, doordrongen van het gewicht van openbare leeszalenzij worden door duizenden en duizenden van alle richtingen dag aan dag gebruikt, haar aantal wordt nog steeds uitge breid, en dc steun van Overheidswege aan die instel lingen neemt nog altijd toe." De heer de Lange en ik, we zullen elkaar geen grijze haren uitplukken en daarom heb ik hoop, dat we zullen komen tot overeenstemming. Is het niet nu, dan hoop ik later, wanneer er in Alkmaar is oen Open bare Leeszaal en Boekerij, die naast, en misschien bo ven andere lectuur vaklectuur biedt. De gift van twee a drie honderd gulden, voor den aankoop van weten schappelijke en technische lectuur is een waarborg, dat een eventueele instelling reeds dadelijk zal worden ge leid in de goede richting. E. C. LI. Chr. BRUINS. Zulk een verzoek zal dezer dagen aan alle inge zetenen van Alkmaar worden gedaan. Aan alle ingezetenenwij meenen dat gerust te mogen doen, wijl de vereeniging ook aan allen hulp en steun verleent. Een verzoek dat nu niemand weigeren moet. Want het geldt hier een zeer nuttige en heilzam taak. En het geldt hier tevons de voorkoming van een tekort, dat ontstaan zal, niet doordat de vereeniging kwijnt, maar juist doordat zij zeer is gaan bloeien. Laat nu niemand de circulaire, waarin om steun wordt gevraagd, naast zich neerleggen, doch haar aan dachtig lezen. En laat men met de invulling niet talmen, doch terstond doen waartoe het hart drijft en dat isde Vereeniging voor Gezinsverpleging steunen. Namens het Bestuur, Ds. P. J. GLASZ, secretaris. LAATSTE POST. Daartoe uitgenoodigd door de afdeeling Zaandam van het N. O. G. trad in hare vergadering van 23 de zer de heer J. T. Grundlehner van Alkmaar voor haar en hare genoodigden op als spreker over „Poëzie en Realiteit." In uwe uiterst boeiende rede schetste spre ker vóór de pauze de verhouding tusschen werkelijkheid en de dichterlijke visie daarvan, terwijl hij na de pauze in welgekozen verzen van onze nieuwe dichters het be toogde demonstreerde. De spreker werd van het begin tot het einde met spanning gevolgd, en zal om zijn even aangename als leerrijke voordracht zeker met genoegen worden terugverwacht. BURGERLIJKE STAND. OVERLEDEN 26 Jan. Andries Tokkie, 20 j., won. te Amsterdam. 27 Trijntje Osinga, echtg. van Hendrik Bakker, 30 j. BROEK OP LANGEDIJK, 25 Jan. 1908. Heden werd besteed voor Aardappelen (graafjes) f 0.—a0.— p. 171/2 K.G. (1/4) ILL. dito (ronde) 0.-a0.- Keuzenbloemkool 0.aO. Roode kool 3.a7. Gele kool 3.a7.50 Deensche Witte kool 2.a4.50 v n Uien Bieten 0.90a 1.00 3.— a 11,- Geboren: JACOB KLAAS, zoon van A. J. FLOKSTRA en N. FLOKSTRA—Wagemaker. Stompetoren, 26 Januari 1908. MARKTBERICHTEN. ALKMAAR, 27 Jan. Aangevoerd 0 paarden f 0 a f 013 koeien en ossen f 160 a 270, 47 vette kal veren f 40 a 100, per ned. pond 80 a 90 ct., 28 nuch tere kalveren f 8 a 20, 12 magere schapen f 15 a 25, 0 vette id. f a 347 vette varkens 40 a 49 ct. per ned. pond, 62 magere varkens f 16 a 18. HOORN, 25 Jan. Tarwe f7.50 a 9.rogge f 0. a 0.gerst f 6.a 6.25, haver f 4.a 4.25, witte Heden overleed onze geliefde Vader en Be huwd vader, de Heer G. C. KUNEMAN, weduwnaar van ANNA MARGADANT, in den ouderdom van 67 jaren. J. H. W. KUNEMAN. H. KUNEMAN-Meerman. A. DE FLINESKiineman. J. S. DE FLINES. J. KUNEMAN. L. KUNEMAN—Scholten. H. WESTERVELD- Kuneman. H. W. WESTERVELD. G. C. KUNEMAN Jr. J. KUNEMAN-De Graaf. A. VAN DER WILLIGEN— Kuneman. J. W. VAN DER WILLIGEN. Amsterdam, 23 Januari 1908. Volstrekt eenige kennisgeving. Bezoeken van rouwbeklag kunnen niet afye- wacht worden. Westervoort. Amsterdam. Batavia. Haarlem. Batavia. Zuid-Laren. Heden overleed plotseling te Goor, onze geliefde broeder Alkmaar. G. M. SCHOUTEN. Enschede. C. S. SCHOUTEN. A. D. RIJN A ARTS. Alsmaar. M E H RIjNAARTS_Sciiouten> Weesp. J. N. SCHOUTEN. 26 Januari 1908. Eenige en algemeene kennisgeving. Heden overleed te Calcar (Rheinprov.) onze geliefden moeder en behuwdmoeder, Mevrouw de wed. J. G. VAN DER GRINTEN, geboren TEEUWISSEN. Alkmaar, E. PALEARIvan der Grinten. 25 Jan. 1908. L. PALEARI. Volstrekt eenige kennisgeving. N.B. De goederen worden ook afgehaald. Telefoon 42. Heden overleed, na een smartelijk doch geduldig lijden, mijne geliefde Echtgenoote en der kinderen zorgzame Moeder TRIJNTJE OSINGA, in den ouderdom van 30 jaar. Tevens betuig ik mijnen hartelijken dank aan Dr. Conijn, Dr. Overduin en Dr. Degenaar, voor de zoo liefderijk verleende hulpook aan Dr. Dirken en de Verpleegzusters en in het bijzonder aan Zuster Van der Heide, voor de liefderijke verpleging. Voorts aan mijne vrienden voor de betoonde belangstelling. Alkmaar, 27 Jan. 1908. H. BAKKER. naini door te zeggen, dat het postpapier niet uit den winkel van W. NEDERKOORN, Langestraat A 11, kwam, toen mevrouw bemerkte, dat er telkens haartjes in haar pen kwamen. te HE1LOO in bosschen van Nijenburg op Maandag 10 Februari 1908, 's voormiddags 10 uur, van gerooid liggende in de bosschen en dagelijks te zien, alsmede Tophout en Takkenbossen. Inlichtingen te bekomen ten kantore van den Notaris P. A. DE GELDER te Stompetoren. 99 99 99 99 9! e

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1908 | | pagina 3