DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De staat maar.
No. 26.
Honderd en tiende jaargang.
1908
V R IJ D A G
31 JANUARI.
Hinder we t.
Benaming van Straten.
BINNENLAND.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f.0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Atjeh.
Ned. Hervormde Kerk en Malthusianisme.
De Werkloosheid.
Besmette Oesters.
Zestig jaar geheel-onthouder.
Het Beloofde Land.
Verzet van stroopers.
Sabotage.
meer
_1
ALKMAARSCHE COURANT.
?idR:iA.vi
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Alk
maar brengen ter algemeene kennis, dat heden op
de gemeente-secretarie ter visie zijn gelegd de aan
hen ingediende verzoeken met bijlagen van
le. L. GILLES aldaar, om vergunning tot het op
richten van een margarinefabriek, waarin een gas
motor van 4 P.K. zal worden geplaatst in het perceel
Baangracht, Wijk D No. 6
2e. H. A. A. DE GROOT te Gouda, om vergunning
tot het oprichten van een gasmotor van 8 P.K. in
het perceel Verdronkenoord Wijk D No. 48.
Bezwaren tegen deze oprichting kunnen worden
ingediend ten raadhuize dezer gemeente, mondeling
op Donderdag 18 Februari e.k., 's voormiddags te elf
urn- en schriftelijk vóór of op dien tijd. Gedurende
drie dagen vóór gemelden dag kan de verzoeker en
hij, die bezwaren heeft ingebracht, op de secretarie
dezer gemeente van de ter zake ingekomen schrifturen
kennis nemen.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, G. RIPPING, Voorzitter.
80 Jan. 1908. DONATH, Secretaris.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Alk
maar, brengen ter algemeene kennis, dat in de Raads
vergadering van 29 Januari 1.1., aan dc hieronder ver
melde straten de volgende namen zijn gegeven:
lo. Voor het terrein tusschen den oostelijken Stations
weg en de Stationstraat:
a. aan de verlenging van de Snaarmanslaan, van de
Stationstraat tot den Helderschen weg den naam
Snaarmanslaan
b. aan de straat, evenwijdig loopende aan den Helder
schen weg, achter den grooten gashouder, den
naamGashouderstraat
c. aan de straat, die de beide vorige verbindt, den
naamKinheimstraat.
2o. Voor het in exploitatie gebrachte terrein van de
Alkmaarsche Exploitatie-Maatschappij
a. aan den breeden weg van den Singel tot de ont
worpen splitsing den naam Nassaulaan
b. aan de open ruimte, gevormd door de sub a be
doelde Nassaulaan, waar deze zich in tweeën
splitst en de straat welke deze gesplitste straten
weder verbindt, tezamen den naam Nassauplein
c. aan de straat, voerende van het noordelijk ge
deelte van het Nassauplein naar den Westerweg
den naam: Lymonderstraat
d. aan de straat, voerende van het westelijk gedeelte
van het Nassauplein naar den Westerweg, den
naamLamoraalstraat.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
G. RIPPING, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
Alkmaar, 30 Januari 1908.
Onlangs heeft te Zaandam iemand zijn meubilair
vastgespijkerd, nadat dit door een deurwaarder van
de directe belastingen in beslag was genomen en hij
zelf daarover als bewaarder was aangesteld. De man
had zijn belastingen niet betaald en wilde op zoo'n
manier tegen den staat getuigen. Hij had een kast
met schroefbouten vast aan den muur bevestigd. IIjj
had 400 draadnagels in zijn vloerkleed en zijn zeil
geslagen en vier platen had hij met lange spijkers in
den wand vastgetimmerd. Drie stoelen waren even
eens vastgetimmerd.Kortom de geheele boedel was
zoodanig beschadigd, dat hij slechts f 5.19 opbracht,
terwijl de geschatte waarde vóór de beschadiging
f 35 had bedragen.
De geestige man werd wegens opzettelijke bescha
diging van goed, dat hij ter bewaring onder zich had,
voor den rechter gebracht en veroordeeld tot vier
maanden gevangenisstraf niettegenstaande zijn verweer,
dat met het oog op zijn vijf kinderen alles altijd aldus
vastgespijkerd was geweest. Men kon hem bewijzen,
dat zijn verweer niet opging en dat alles vroeger los
had gestaan en gehangen.
Waarom heeft nu die man dit geestig bedrijf ge
pleegd Of liever want de man zelf is niet inte
ressantWaarom is het over het geheel niet ondenk
baar, dat zulke dingen gebeuren
Wij zouden willen zeggen Uit gemis aan inzicht
in de beteekenis van de georganiseerde gemeenschap.
Zeer vermoedelijk is de daad ook werkelijk niets dan
een uiting van verzet, een poging om te zijn wat men
in enkele gedeelten van ons land „divan" noemt, een
nieuwe uiting van die dwaasheid tegenover den staat,
welke men bijna overal vindt. En het mooiste van
het geval is nog wel, dat van de geestigheid wel vrij
algemeen genoten zal worden. Het idee zal men
nieuw vinden, men zal zich in stilte verkneuteren
over het gezicht van deze „beulen", die van staats
wege zijn uitgezonden om de belastingpenningen be
taald te krijgen en die daar in eens voor het geval
staan, dat de mobilaire goederen immobilaire goederen
zjjn geworden.
Zonder het origineele in het procédé van den Zaan-
kanter over het hoofd te zien, moeten wij toch tegen
deze vergoelijking van zijn daad opkomen. De man
heeft zjjn straf dubbel en dwars verdiend. En niet
uitsluitend omdat hij goederen beschadigd heeft doch
wel degelijk omdat hij den staat heeft willen bena-
deelen. En juist dit moment in zijn misdaad zouden
wij op den voorgrond geschoven willen zien de op
zettelijke benadeeling van staat of gemeente behoort
beslister dan tot heden strafbaar gesteld te worden.
Iemand, die een dubbeltje wegneemt, kan daarvoor
een behoorlijke hoeveelheid gevangenisstraf oploopen,
gelijk nog weer pas is gebleken. Doch iemand, die
bij zijn opgaven voor do rijks- of gemeentebelastingen
honderd maal zooveel verdonkremaant is
een normaal individu. Niet alleen voor de spraak
makende gemeente, doch wel degelijk ook voor den
staat zelf is het eerste wanbedrijf honderd maal zoo
erg als het tweede.
Eu toch is er aan den moreelen kant van de
zaak een zoo diepgaand verschilMen moge het te
laag 'opgeven van wat men den staat moet betalen
niet juridisch met verduistering gelijk kunnen stellen,
in den grond geeft men toch te laag op om zich „iets
dat aan den staat toebehoort, wederrechtelijk toe te
eigenen." Het is waar misschien komt er nog een
autoriteit tusschenbeide, misschien zal dus de poging
tot verduister'ng niet een resultaat hebben. Doch het
normale geval is, dat het wel geheel of ten deele ge
lukt. En wij vragen dan, wat is het verschil tusschen
deze twee menschen
Meneer A zit voor zijn lessenaar, vindt een brief
met bankbiljetten van een schatrijken vriend, weet
dat die vriend slordig is, doet een bankje van f 100
uit dien brief in zijn portefeuille verdwijnen.
Meneer B zit voor zijn lessenaar, vindt een beh s-
tingbiljet van den staat, weet dat de staat niet al
wetend is en vermindert het bedrag dat hij zou moeten
betalen 'met] f 100 alvorens zijn belastingpapieren in
te vullen.
Wat is~het verschil
Dat meneer A, werd zijn zaak bekend (tot drie jaar)
gevangenisstraf zal krijgen, dat hij een uitgeworpene
zal zijn met wien niemand meer te doen zal willen
hebben." Terwijl^ meneer B. in de meeste gevallen
straffeloos of bijna straffeloos zal uitgaan, dat iedereen,
op een enkele uitzondering na, zal zeggen „Hij
heeft gelijk," en dat hij van de algemeene verachting
niet veel heeft te vreezen.
En toch heeft in den grond meneer B. iets even
verwerpelijks gedaan als meneer A. En toch is het
geval uitstekend denkbaar, dat meneer B. veel minder
bemiddelden, speciaal menschen met vast en bekend
salaris als ambtenaren, door zijn oneerlijkheid meer
direct benadeelt dan meneer A., wiens vriend van de
verduistering jwellicht niets merkt.
Doch meneer B. doet het „maar tegen den staat."
En" oneerlijkheid [tegenover den staat is veel minder
erg dan oneerlijkheid tegenover individuen, dat vindt
de spraakmakende gemeente en dat vindt de
staat zelf ten slotte ook.
Eerste Kamer.
Bij het gisteren voortgezet debat over hoofdstuk
Landbouw, enz. gaf de heer Stork, evenals de heer
R e g o u t, voor staatsmijnbedrijf de voorkeur aaneen
eenhoofdige directie.
In zake de Ongevallenverzekering constateerde
spreker, dat hei zeer gering aantal in het vorige jaar
opgemaakte proces-verbalen op afdoende wijze weer
legd heeft het praatje over groote ontduiking ten ge
volge van het stelsel van risico-overdracht. Spreker
oordeelde voorts dringend noodig een spoedig ingrijpen
in het thans bestaande stelsel aan de Rijks-Verzeke-
ringbank, om zoodoende de geleden ^erliezen te dekken
en verder verlies te voorkomen.
De heer R e g o u t handhaafde in eene uitvoerige
repliek zijn bedenkingen tegen eene meerhoofdige
directie bij het staatsmijubedrijf, en verdedigde na
drukkelijk den Mijnraad tegen 's Ministers insinuatie.
Spreker critiseerde scherp de ongelooflijke luchthartig
heid, waarmede de gewichtige aangelegenheid der
vervanging van den directeur-generaal Wenckebach
is behandeld.
Minister Yeegens verdedigde zijne handel
wijze,'daarbij opmerkende, dat de Mijnraad een advi-
seerend en geen besturend college is.
De hoofdstukken Landbouw en Koloniën zijn daarna
aangenomen, evenals eenige kleine wetsontwerpen.
De Kamer ging daarop in comité-generaal, ter be
handeling van een voorstel der commissie voor de
stenographie.
Blijkens een telegram uit Batavia, is bij de contro
le van passen in Meureudoe gesneuveld de le-luitenant
E. L. A. Bonman.
Do Tel. deelt mede, dat de familie van den ge
sneuvelde officieel is ingelicht van het sterfgeval.
Aan een aant-eekening bij het telegram van de N. R.
L't. ontleenen wij het volgende:
Het onderzoek van Atjehers op den weg blijft het
gevaarlijkst en meestal is het bij zulk een visitatie, dat
een der onzen overhoop wordt gestoken. Dit is al zoo
vaak voorgekomen, dat er bijzonder strenge voorschrif
ten voor dat pnssenonderzoek zijn gegeven. In het
kort komt het hierop neer: Men roept den te onderzoe
ken Atjeher aan, begeeft zich naar hem toe met naast
zich twee soldaten, die hun geladen geweer op de borst
van den Atjeher gericht houdenzoo noodig gelast men
den Atjeher de wapens af te leggen, en men moet met
de grootste voorzichtigheid den pas ter onderzoek in
ontvangst nemen.
Die voorschriften worden echter, omdat het een beet
je aanstellerig staat als er niets gebeurt, meestal niet
opgevolgd. Wij willen in het minst niet te kennen ge
ven, dat dit hier ook het geval is geweest, want zelfs
met de grootste voorzichtigheid is 't niet geheel te
voorkomen, dat een Atjeher in het beschreven geval on
verhoeds een verborgen gehouden klein mes of zijn ren
ting trekt om daarmede een meestal doodelijken steek
toe te brengen.
Volgens het telegram is thans daarvan het slachtof
fer geworden de le luit. E. L. A. Bouman, die, in 187S
geboren, den 27en Juli 1900 werd aangesteld tot 2e
luit. en den 21 en Augustus 1903 tot le luit. bevorderd
werd.
De Kabinetscrisis.
Het Ilaagsche Correspondentiebureau meldt
De ministerieole crisis is op dit oogenblik in deze
phase gekomen, dat de Kabinetsformateur, behoudens
de laatste nog noodzakelijke conferentie, met zijn
voordracht tot samenstelling van het Kabinet weldra
gereed zal zijn.
De Nieuw-Malthusiaansche Bond heeft aan de ker
keraden der Ned. Herv. Kerk een manifest gezonden
naar aanleiding van de circulaire der Alg. Synode
tegen het Nieuw-Malthusianisme.
In het manifest wordt o. a. gezegd, dat deze circu
laire van zooveel begripsverwarring getuigt, dat de
Bond de leden der kerkeraden aanraadt, de sexueele
kwestie zelf nog eerst eens goed te bestudeeren.
De Bond komt er tegen pp, dat Nieuw-Malthusia
nisme en het plegen van abortus in éénen adem ge
noemd worden, tegen welk laatstgenoemd misdrijf de
Bond eerder dan de Synode krachtig is opgekomen.
En tegenover het standpunt van het „vermenigvuldigt
u", ook voor dezen tijd door de Synode ingenomen,
zegt de Bond, dat er in de tegenwoordige maatschap
pelijke samenleving ook nog een stem is van het ge
weten, die spreekt van plicht, van verantwoordelijk
heid voor het kinder al, een stem van medelijden.
GEMENGD NIEUWS.
De penningmeester van de commissie uit de bur
gerij te Amsterdam bericht, dat in de week «u
2329 Januari, bij hem zijn ingekomen giften, ten
bedrage van pl.m. f 7000, uitmakende met hetgeen
vroeger opgegeven is, en verder ontvangen toezeggin
gen, een bedrag van ruim f 150.000.
Een alarmeerend bericht over een gezin in de Ro
zenstraat, bracht hem een stortvloed van grootere en
kleinere bijdragen uit alle deelen van ons land, en
zelfs uit den vreemde ook karrevrachten pakken goed,
kleeding en levensmiddelen.
Al deze zaken werden door hem afgegeven aan de
„Commissie tot steun aan kinderen van werkloozen",
die reeds een paar honderd kinderen van 't noodige
voorzag.
Een ander gezin, waaromtrent sensationeele mede-
deelingen in de pers verschenen, bleek die hulp niet
waard, zoodat de penningmeester niet kan voldoen
aan de opdracht van tallooze gevers, om hun giften
voor dit speciale gezin te bestemmen.
De kas van de commissie heeft dringend verster
king noodig, en hetgeen voor dit gezin inkwam, zou
voldoende zijn om 40 a 50 gezinnen eenmaal den
wekelijkschen steun, tot dusver genoten, te verleenen.
Wanneer men nu bedenkt, dat verleden week pl.m.
f 24.000 aan ongeveer 5000 gezinnen met hun vele
kiuderen werd uitbetaald, en dat er nog slechts
f 60.000 in kas zijn, dan begrijpt men ook, dat de
commissie op het punt staat, hare wekelijksche uit-
keeringen belangrijk te verminderen, en misschien
over korten tijd geheel te staken. Wil de burgerij dit
niet, dan behoort zij de commissie ook verder te
steunen. De penningmeester heeft voor dit doel
zeker nog f 80.000 noodig.
Bij dj vereeniging „Armenzorg" te Utrecht,
welke pogingen in 't werk stelt om die werkloozen.
welke tot nu toe geen steun ontvangen van het co
mité uit de ingezetenen, als zijnde geen vak-arbeiders,
hulp te verleenen, hebben zich reeds 230 werkloo-
zen-niet-vakarbeiders aangemeld, van welke er 60 aan
't werk gezet zijn.
A.s. Maandag en Dinsdag zal de Utrechtsche Be-
stuurdersbond langs de huizen der burgerij ten be
hoeve dezer soort werkloozen een geldinzameling
houden.
De Alg. Ned. Diamantbewerkersbond te Amster
dam heeft de eerste werkloozenuitkeering gedaan.
Aan 2689 personen werd f 14,353 ondersteuning ver
strekt. Alle beperkende bepalingen betreffende man
en vrouw zijn vervallen, echter zonder terugwerkende
kracht. Het getal werkloozen was in de afgeloopea
week 4486 tegen 4352 in de vorige.
Men meldt uit Zaandam, d.d. 30 Jan.
De bespreking van het prae-advies van B. en W.
inzake steun aan werkloozen nam goed twee uur in
beslag, tengevolge van de bestrijding door den heer
Dnijs en de weerlegging van zijn argumenten door
eeuige andere leden. Het resultaat was, dat het advies
met 15 tegen 1 stem werd goedgekeurd.
Daarna werd door den voorzitter, namens B. en W.,
het voorstel gedaan uit den raad een commissie te
benoemen van 5 leden, om een onderzoek in te stellen
naar de mogelijk-en wenschelijkheid eener werkloozen-
verzekering. Dit voorstel werd met algemeene stem
men aangenomen.
In de laatste weken zijn te Utrecht eenige ernstige
gevallen van febris typhoïdea (typhus) voorgekomen,
die niet zonder grond schijnen te moeten worden toe
geschreven aan het gebruik van oesters.
Bij onderzoek is aan het licht gekomen, dat de eerste
gevallen van typhus zijn voorgekomen bij hen, die
hebben aangezeten aan een feestmaal daar ter stede
zoo zijn personen, elders woonachtig, doch die deel
namen aan deze partij, eveneens door de ziekte aan
getast, wat heeft aangetoond, dat het gebruik van die
oesters de oorzaak van de besmetting is geweest.
Inbrekers.
Drie inbrekers, die te Den Haag in een der vorige
nachten door rechecheurs werden aangehouden in het
bezit van twee zakken vol van allerlei voorwerpen,
afkomstig van een dien nacht gepleegde inbraak in
een huis aan de Sophialaan, hebben een volledige be
kentenis afgelegd.
De aangehoudenen, van wie er twee goede beken
den van de justitie zijn, hebben op eene vreeselijke
wijze huisgehouden in de woning, waar zij hebben
ingebroken. Gasornamenten zijn afgerukt, looden buizen
van gas- en waterleiding afgesneden, een twintigtal
koperen kronen, deurknoppen en koperen platen van
van de verwarmingstoestellen afgeschroefd.
Het drietal is thans naar het huis van bewaring
overgebracht.
De heer K. Voskuil Sr. te Zwolle vierde gisteren
een eigenaardig jubileum; het was zestig jaar geleder,
dat hij toetrad als lid der afd. Zwolle van de Ned.
Ver. t. Afsch. van Sterken drank (later Ver. t. Afsch.
v. Alcoholh. Dr).
Van de oprichting af staat deze wakkere strijder
vooraan in de onthoudersgelederenhij heeft veel bij
gedragen tot den bloei der vereeniging.
Van zijn 13 kinderen volgden er 12 zijn voorbeeld.
Het nieuwe stuk van dr. Frederik van Eeden, dat
bij de Nederlandsche Tooneelvereeniging in studie is,
heet „Het Beloofde Land."
Vannacht hebben drie veldwachters hevig verzet
ontmoet in de nabijheid van Zandvoort, toen zij daar
negen personen aantroffen, die bezig waren te stroo
pen. Zes hadden er lichtbakken bij zich.
Het gelukte, alle voorwergen in beslag te nemen
en proces-verbaal op te maken.
Aan de sigarenfabriek der firma Van der Tack en
Co. te Eindhoven, waar reeds herhaaldelijk „sabotage"
voorkwam, was dit ook hedenochtend weder het geval.
Drie malen herhaalde de patroon de aanmaning, dat
men hem den schuldige op zijn kantoor zou komen
opgeven, of algemeen ontslag zou volgen. Toen dit
zonder gevolg bleef, is de fabriek gesloten en het
werkvolk, pl.m. 80 man, ontslagen.
In
Uit Purmerend.
een gisteren alhier gehouden openbare vergade
ring van de Volkskiesvereeniging Purmerend, afd.
S. D. A. P. trad als spreker op de heer W. H. Vlie
gen, lid van de Prov. Staten en van den Amsterdam-
schen Gemeenteraad met het onderwerp „de Sociaal
democratie en de politieke toestand". Spreker ving
zijn rede aan met uiteen te zetten den verwarden
politieken toestand, waarvan de arbeidersklasse de dupe
is. Haar wenschen blijven dientengevolge onvervuld,
terwijl er zooveel in haar belang kon verricht worden.
Voor de arbeiders is de toestand slechter in plaats van
beter geworden. Voorheen konden zij beter in de
maatschappij vooruitkomen. Dit komt door de steeds
sterker wordende afscheiding. De vertegenwoordigers
van de bezittende klasse trekken hoe langer hoe meer
een lijn. De onafhankelijkheid van den arbeider gaat
te loor.
Hij gaat gebukt onder laag loon, langen werktijd,
slechte woning, onzekerheid van bestaan door werk
loosheid, ziekte, ongevallen en oudendag. En hoevele
gebreken bestaan er niet ten opzichte van de opvoe
ding en het onderwijs van de arbeidersklasse. Door
de 3 laatste ministeries is wel veel beloofd wat zou
kunnen strekken tot leniging van de sociale nooden,
doch het is zoo goed als geheel bij beloften gebleven.
De politieke partijvorming draagt hiervan veel schuld.
Daardoor laten vele noodzakelijke hervormingen op
zich wachten. De sociale wetten kosten geld, dit moet
komen van de groot kapitalen. Daarop alleen is meer
belastingdruk te leggen. Zij groeien steeds aan. In
1896 brachten de 80000 aangeslagenen in de ver
mogensbelasting f 5.500.000 op, thans beloopt dit
f 6.500.000, een groot bewijs van de toename van het
groot kapitaal. En hoeveel zal hierbij nog gesmokkeld
worden. Deze smokkelaars staan evenwel niet onder
voldoende controle.
Niettegenstaande de groote macht van het kapitaal,
blijkt echter dat de bezittende klasse niet in staat is
te regeeren.
In de laatste jaren werd weinig belangrijks tot
stand gebracht. Men noemt wel de woningwet en de
ongevallenwet, doch hoe weinig doeltreffend blijken
zij in de praktijk te zijn. In verschillende landen
worden dezelfde struikelblokken in de politiek gevon
den het militarisme, de sociale wetgeving in verband
met de finantiën en de kiesrechtregeling. Voor het
militarisme, de beschermer van het kapitaal beloopen
de uitgaven overal enorme sommen. Een soldaat kost
hier aan het Rijk f 285, in Zwitserland f 55 per jaar.
Het kiesrechtvraagstuk vraagt dringend om oplossing.
Langs dien weg kan verbetering komen. We staan
thans voor algemeene machteloosheid.
De S. D. A. P. weet wat zij wil. De andere par
tijen lijden aan halfheid. De tegenstrijdige belangen
die zij op verschillend gebied behartigen, leiden tot
gescharrel. De arbeidersklasse moet zich als zelfstan
dige politieke partij organiseereu. Zjj die op maat
schappelijk gebied hetzelfde willen, hooren bij elkaar.
Hervormingen moeten komen van onderop, door hen
