STADSNIE UWS.
Uit De Egmonden."
Uit Bergen.
Uit Schoorl.
Van den Langedijk.
Uit Schagen.
Uit de Streek.
Bloedvergiftiging.
Een nieuw 'stuk van Heyermans.
Middenstandsbond.
Dieven!
Nieuws uit Hoorn.
Een 60-jarig jubileum.
Veertiende Oushoornconcert.
Het concert voor Nationale Blindenzorg.
Nederlandsch Rundvee-Stamboek.
Nederlandsche Protestantenbond.
Ned. Ver. tot afschaffing van alc. Dranken.
Staking.
Laatste Berichten.
Vrijdagavond hield de Egmondsche IJsclub haar
jaarvergadering in 't café van den heer W. Dekker
te Rinnegom. Na opening en lezing der notulen werd
tot voorzitter gekozen, in plaats van den heer J. M.
Schellekens, die als zoodanig zijn ontslag had geno
men, de heer R. Fischer en tot 2en secretaris de heer
D. G. Knijnenburg. Verder werden als bestuursleden
herkozen de heeren J. Alleman, Jb. Kraakman, H.
Conijn en W. Molenaar. De heer Bult bracht alsnu
verslag uit van de algemeene vergadering van den
IJ. H. N. te Schagen. Bij de rekening en verantwoor
ding bleek, dat er een batig saldo in de kas was van
f 29.43. Nadat bij de rondvraag nog enkele zaken
waren ter tafel gebracht, sloot de voorzitter de ver
gadering.
Op het gebied der bloemkweekerij begint onze
gemeente weer een stap voorwaarts te doen. Werd
in het najaar van 1907 op het Woud alhier 5 H. A.
bouwgrond met bloembollen bezet, thans wordt door
den heer A. Kofman van Enkhuizen aan den Russen-
weg een bloemisterij van snijbloemen en potplanten
aangelegd. Met de werkzaamheden is dezer dagen
reeds een begin gemaakt.
Wie weldra zijne zijne kamer of tafel met een heer
lijke ruiker of eenige bloempotten wil versieren be
hoeft dus niet ver meer te zoeken.
Donderdagavond omstreeks half negen is de woning
van S. Jonker alhier door eene onbekende oorzaak
tot den grond toe afgebrand. Niets is gered kunnen
worden, behalve eenige kippen en konijnen. Huis en
inboedel waren verzekerd.
Donderdagmiddag was het aan de groentenlaadplaats
te Broek o Langedijk weer feest, de duizendste
wagon kool van den groothandelaar R. Slot, in het
seizoen 19071908 werd voor buitenlandsche zending
geladen. Daar is altijd voor het personeel een feestje
aan verbonden.
De commissie voor gezamenlijken aankoop van hulp-
meststoffen, welke benoemd door de Naamlooze Land
bouw en Handelsvereeniging „Langedijk en Omstreken"
heeft de eerste inschrijving voor de voorjaarsbemes
ting ontvangen.
Er is door de leden ingeschreven voor de levering
van 12700 K.G. zwavelzure ammoniak, 11300 K.G.
chili salpeter, 10700 K.G. patent kali, 26000 K.G.
superphospliaat, 2500 K.G. ongebluschte kalk, 500 K.G.
thomasphosphaat, 800 K.G. chloorkali en 400 K G.
peru guano.
Per advertentie is een en ander bekend gemaakt
in de Aanbestedingscourant. De aanbesteding is be
paald op 15 Februari a.s. en met de levering zal begin
Maart worden aangevangen.
De koolprijzen aan den Langendijk en omstreken
blijven den laatsten tijd vrijwel gelijk, doch de handel
is niet vlug te noemen.
Ook de verzending naar het buitenland gaat niet
vlug, de vorige wetk werden van de laadplaats te
Broek op Langedijk 100 wagons groenten verzonden,
terwijl in dezelfde week van 1907 werden verzonden
129 wagonladingen.
Den 6en vergaderde in het N. H. koffiehuis alhier
de vereeniging tot het houden van jaarlijksche Paascli-
tentoonstellingen van vee te Schagen. Een twintig le
den woonden de vergadering bij, die geleid werd dooi
den voorzitter, den heer Jb. Zijp Hz. Nadat de heer
Zijp een kort openingswoord had gesproken en de secre
taris, de heer F. v. d. Kamp, de notulen had gelezen,
die onveranderd werden goedgekeurd, werd overgegaan
tot benoeming van een opvolger voor den heer v. d.
Kamp, die met 1 Mei zijn ontslag had aangevraagd we
gens drukke ambtsbezigheden. Met 18 van de 19 stem
men werd als secretaris gekozen de heer A. O. Rogge
veen, nadat op de vraag van den heer M. Visser of het
ambt van den heer Roggeveen (secretaris der gemeen
te) het voor hem ook bezwaarlijk maakte secretaris
van de vereeniging te zijn door den voorzitter was ge
antwoord, dat daarnaar geïnformeerd was en de aanne
ming geen moeielijkheden dienaangaande met zich zou
brengen. In de plaats van den heer Jb. de Moor, die
als bestuurslid had bedankt, werd gekozen de heer P.
llooy te Oudesluis, nadat de heer C. Ilille van Zijd ,-
wind na zijne verkiezing voor eene benoeming bedank*
had. Het bestuursvoorstel om nog in het programma
uit te loven een prijs van 10 en een premie van 5
voor de mooiste inzending planten en bloemen werd bij
acclamatie aangenomen. Aan het einde der vergade
ring dankte voorzitter den heer v. d. Kamp in hartelij
ke woorden voor alles wat deze als secretaris voor de
vereeniging gedaan had.
Ook dankte hij de uit de gemeente vertrokken doch
ter van den oud-secretaris, mej. N. v. d. Kamp, die haar
vaders rechterhand was geweest en ook veel voor de ver
eeniging had gedaan. (Applaus.)
De heer v. d. Kamp dankte voorzitter en vergadering
voor de bewijzen van erkentelijkheid en beloofde zoo
veel mogelijk de vereeniging nog te zullen blijven steu
nen. De inmiddels ter vergadering gekomen nieuwe
secretaris, de heer A. O. Roggeveen, zeide zijn benoe
ming gaarne te willen aanvaarden, waarna voorzitter
hom complimenteerde en de vergadering daarop sloot.
H
Onder voorzitterschap van den heer J. Merz verga
derden Donderdag in het N. H. Koffiehuis de afgevaar
digden van de afdeelingen van den IJsbond Hollands
Noorderkwartier in het district- Schagen. De onder
linge gedachtenwisseling had tot resultaat, dat de af
gevaardigden beter op de hoogte worden gebracht wat
betreft het uitgeven der ijskaarten, het onderhouden en
verdoelen der vei-bindingswegen, enz. Aan liet hoofd
bestuur zal in overweging worden gegeven tegen den
volgenden winter aan elk lid van den Bond eene Cou
rant te zenden met raadgevingen, inlichtingen en me-
dedeelingen, dienstig voor de leden zelve en voor pro
paganda.
Hier en vooral in de naaste omgeving zijn dit jaar
veel koolplanten voor zaadwinning uitgezet. Vooral de
beteelde oppervlakte van het roode koolzaad is belang
rijk.
Te Koewacht is een jongen van 17 jaar door het open
krabben van een puistje aan bloedvergiftiging gestor
ven.
In „De Nieuwe Tijd," sociaal-democratisch maand
schrift, is het begin opgenomen van „Glück Auf", Spel-
van-de-Mijnen in 4 bedrijven door Herrn. Heyermans Jr.
Te Zaandam worden, naar aanleiding van een ge
houden bespreking omtrent het onderwerp „de belan
gen van den Middenstand," pogingen in het werk ge
steld tot de oprichting van een afdeeling van den
Middenstandsbond, hoofdzakelijk met het doel een
coöperatieve inkoop-vereeniging te vormen.
Onlangs meldden wij dat door den landbouwer J.
Wiersum, te Loppersum, in Januari j.l. ongeveer 3
H.A. kanariezaad van 't land in de schuur gebracht
werd.
Dit zaad zou dezer dagen met de dorschmachine
gedorseht worden. Maar toen bleek dat al het zaad
was verdwenen Hierdoor werd opgehelderd hoe het
kwam dat men in den voorwinter in het geheel geen
vogels in het dorp had waargenomen; zij hadden het
kanariezaad van den heer W. opgepikt.
Het kanariezaad wordt nu geperst en als stroo verkocht.
(IV. v. d. D.)
Predikbeurten.
9 Februari.
Hervormde Gem., Groote Kerk, 10 uur, Ds. Post.
Namiddags 12l/2 uur, Godsdienstoefening voor .jonge
lieden. Avond 6 uur, Ds. Kuipéri, pred. te Zwaag.
Luthersche Gem., 10 uur, Ds. S «"harten.
Remonstrantsche Gem., 10 uur, Ds. Tenvogt,
Doopsgezinde Gem., 10 uur, Ds. Uiterdijk.
Gereformeerde Gem., 10 uuravond 5 uurDs.
Zantinge.
Vereeniging tot Evangelisatie, 10 uur, en avond 6
uur, R. R. Posthuma, Evangelist.
De heer H. Langendam herdenkt heden den dag,
waarop hij vóór 60 jaar als kaasdrager hier werd aan
gesteld. Als gewoonlijk was gisteren boven den in
gang van de kaasdragerskamer in de Waag een kroon
van groen uitgehangen, waaronder op een bordje het
heugelijk feit werd. vermeld, 't Zag er vandaag fees
telijk 'uit bij den jubilaris, de kamer vol groen en
bloemen. Kaasdragers, marktmeester, en allerlei per
sonen die op de markt werkzaam zijn, zonden den
heer Langendam blijken van sympathie. Bloemen en
taarten, een cadeautje in geld, vele felicitaties, dit
alles kreeg de jubilaris.
Velen kwamen hem in persoon opzoeken.
Vanavond is 't feest in de kaasdragerskamer. De
nieuwe marktmeester, de heer Fellinga, onthaalt dan
de kaasdragers op een extraatje.
Tot zijn groote teleurstelling ontving de heer Ous-
lioorn bericht van den heer F. W. Gaillard, dat deze
Maandagavond zoodanig op zijn arm was gevallen, dat
hij gedurende enkele weken niet kan spelen en derhalve
niet kan optreden op het concert van 14 Febr.
De concertgever heeft zich onmiddellijk verzekerd
van de medewerking eener zeer goede celliste, n. 1. mej.
Annie de Jongk, eveneens van Amsterdam. Maar het
concert voor violoncelle, van den heer Oushoorn, dat-
de heer Gaillard zoo gaarne zou hebben gespeeld, ver
valt nu natuurlijk en dat is zeer jammer.
In „Diligentia."
Morgenavond geeft het „Nederlandsche Transforma
tie- en Specialiteit! n-gezelschap, directie John Leyten
en Clous", een voorstelling in Diligentia.
Het Haarlemsch Dagblad van 21 Jan. j.l. zegt over
een voorstelling te Haarlem: „Veel, zeer veel succes
viel het gezelschap ten deel. De heer Leyten wist zijn
rollen uitstekend te vertolken en zijn grimeering was
buitengewoon goed. Het daverend applaus was dan
ook een welverdiende hulde; wij wenschen het gezel-
echap op zijn tournee zeer veel succes toe. Ook de
Limburger Koerier wenscht de ijverige directie, welke
zoo goed de kunst verstaat het publiek iets goeds en be
schaafds aan te bieden, succes op haar verdere tour-
née." De beide stukken Plicht en de Ring (waarin de
heer Leyten 6 verschillende rollen vervult), beiden van
mej. A. Clous worden ten zeerste geprezen.
Aan het eind van het verslag van den muziek- en
voordrachtavond van de propagandaclub „Ajoh," werd
reeds gezegd dat de opbrengst zeer bevredigend was.
Thans deelt men ons mede dat de netto opbrengst is
geweest 164.50. Voorts hebben zich reeds 65 perso
nen als leden van de vereeniging opgegeven. Een mooi
resultaat dus
Verplaatst.
Bij de H. IJ. S. M. zijn met ingang van 1 Mei dc
volgende adj.-inspecteurs verplaatst: jhr. J. Röell,
van Amsterdam naar Alkmaar; B. J. M. Telders, van
Alkmaar naar Rotterdam.
De afdeeling Noord-Holland van de Vereeniging
„Het Nederlandsch Rundvee-Stamboek", vergadert op
Vrijdag den 21 Februari 1908, 's namiddags 12 uur in
het Café „Central" alhier.
Aan de orde is de behandeling van de agenda der 35e
Buitengewone Algemeene Vergadering der Vereeniging
„Het Nederlandsch Rundvee-Stamboek" te houden te
Amsterdam op den 25 Februari 1908.
Gisteravond hield ds. W. Bax Jr. van Santpoort voor
de afdeeling Allernaar e. O. in de bovenzaal van Café
Central een lezing over het onderwerp: de leuze Vrij
en Vroom.
Spr. begon met te verklaren, dat hij geen onvoor
waardelijke aanbeveling van deze leuze bedoelde, omdat
het met deze woorden gegaan is als met zoovele mooie
woorden die in den grond heilige, heerlijke dingen be
doelen. Ze zijn gecarieaturiseerd, bespottelijk gemaakt.
Het is er mee gegaan als met zulke woorden als liefde,
solidariteit, gezag.
Zulk een woord is ookvrijheid Gedachteloos heeft
men cr vaak mee omgesprongen, de bespotting, het ca-
ricatuur is ook hier niet achterwege gebleven. Vrij is
alles, wat zijn eigen wezen onbelemmerd kan ontplooi
en: vrij is, wat aan zijne bestemming kan beantwoor
den. In gansch do natuur zien we een strijd om' die
vrijheid, welke echter nooit volkomen wordt bereikt.
Een mensch nu kan niet leven zonder een zeke
re mate van vrijheid. „Een zekere mate," immers
volkomen vrij is niemand of niets. De mensch aller
minst. Hij heeft zijn medemenschen, machten buiten
en in hem die hem in zijn vrijheid belemmeren. Dit die-
ne men wel te bedenken tegenover heel veel gebluf en
gezwets over vrijheid. Iedereen ondervindt altoos in
vloed, macht, tegenwerking en beperking zoowel van
buiten als van binnen.
Spr. wil dus over vrijheid spreken, zich bewusUvan
het betrekkelijk recht ervan.
Daartoe wil hij letten op drie punten: I. Op den
mensch en zijn wil. II. Op den mensch en den staat.
III. Op den mensch tegenover God.
I. Zijn wij vrij? Met deze vraag zitten wij opeens
midden in het moeielijke vraagstuk der.wilsvrijheid.
Zijn wij volkomen gebonden door aanleg, tempera
ment, omstandigheden of door niets? Er zijn er die
zeggen, dat wij door niets gebonden zijn. Spr. meent
dat dezen toch wel vreemdelingen in de wereld en het
eigen hart moeten zijn, om dat te kunnen zeggen. Maar
al te vaak blijkt, dat iemand iets deed, wat hij niet an
ders doen kon. Van zelfverblinding getuigt veler ge
roep in onze dagen: Ik wil vrij zijn, ik wil vrij uitle
ven. Dat komt dan in heel veel gevallen neer op het
vrij laten van het dier, op het zich kluisteren in allerlei
zonden. Het is een hoogst moeilijk vraagstuk, waar
over reeds van de oudste tijden af is gedacht en ge
schreven. En het is ook een zeer belangrijk vraag
stuk; want is de mensch werkelijk geheel onvrij dan is
er geen deugd of verantwoordelijkheid, dan is er geen
zedelijkheid, dan is alles oorzaak en gevolg.
Mannen als Augustinus, Spinoza, Ibsen en Turge-
uief ontkenden de vrijheid van den wil. Tegen die ont
kenning heeft men echter steeds zijne bezwaren ge
voeld. Een oplossing van het vraagstuk is er echter
niet. De diepst denkenden hebben hét niet gevonden.
Maar wel' hebben allen met nadruk gezegdHoedt U
voor eenzijdigheid. De mensch is vrij als in een kooi,
binnen die ruimte is hem vrijheid gelaten. De ontken
ners van alle vrijheid doen in de praktijk van het leven
niet naar hunne theorie, verzetten zich tegen lastering,
spreken lovend of afkeurend en erkennen dus verdien
ste of schuld, die er bij volkomen onvrijheid niet zou be
staan. Spr. heeft alleen willen waarschuwen tegen
eenzijdigheid. Blijkt het, dat de mensch niet volkomen
vrij is, welnu dan verheffe men niet te luide de leuze:
Vrij en Vroom.
II. De mensch tegenover den Staat. De Staat is
een macht van buiten. De Staat is alleen met gezag
bestaanbaar. Alle gezag beneemt een deel vrijheid.
Het doel van den Staat is de veiligheid en rechten zij
ner burgers te handhaven en elke storing te weren. Dit
gezag kan verschillend werken, men stelle naast elkan
der Nederland en Rusland. Vrij zijn voor een burger,
is gebonden zijn aan wetten voor het algemeen belang,
waar het anders is heerscht willekeur en eigenbaat.
Spreker haalt hierbij aan de woorden uit Lammenais'
Paroles d'un Croyant, over de vrijheid, die beginnen:
„Laat IJ niet bedriegen door ijdele woorden." Er is
een vrijheid die niet veel meer is dan een gezwets, een
bedrog met ijdele woorden. De beste vrijheid is gebon
denheid.
III. De mensch tegenover God. Spr. spreekt hier
tot godsdienstige menschen. Ook in dit deel van zijn
rede staan wij tegenover een zeer belangrijke vraag.
Wat is de mensch? Hij is groot en klein tevens. Dc
grootheid van den mensch bestaat vooral daarin, dat
hij zich ellendig weet. Een plant weet zich niet ellen
dig. Zijne ellende is die van een groot heer, van een
onttroonden Koning (Pascal.) Als dit erkend is, wie
voelt zich dan nog waarlijk vrij Wie voelt dan niet,
dat wij dienstknechten der zonden zijn? Dit is echter
niet geheel naar het hart van vele vrijzinnigen. De
groote vraag onder ons is: Wat is de zonde? Hier zegt
men: zonde is innerlijke tegenstrijdigheid, disharmonie,
die worden moet tot harmonie. Een ander spreekt van:
verwijderd zijn van God, handelen in strijd met God,
opstand tegen God. Wie dit laatste beweren, leggen
weer meer den nadruk op de ellende van den mensch
en zeggen dus: de mensch is niet vrij. Daarom zegt
spreker ook in dit verband niet te luide klinke de leu
ze: Vrij en Vroom.
Is het dan over het geheel verkeerd deze leuze aan
te heffen Neen, want reeds niet meer geheel onvrij is
de mensch die zijne onvrijheid leert gevoelen: en daar
om zeggen kan„Uit diepten van ellende roep ik tot
U o God!" Daarom wel vrij, maar onder de voorwaar
de van „vroom," dat is: gebonden aan God. Wat zoo
in het algemeen vrijheid heet is vaak niet veel meer
dan dwang over anderen. Alleen wie de vrijheid van
anderen liefheeft is zelf de vrijheid waard. Vrij willen
zoovelen heeten die vast zitten aan mammon, aan lust
en spel, die slaven zijn van hun partij, van leiders of
tyrannen. De Koningmoorders waren veelal de werk
tuigen van anderen, terwijl ze hun werk verrichtten in
naam der vrijheid.
Ook de orthodoxie spreekt vaak van vrijheid, doch
bij haar is liet veelal een bukken voor het gezag van
belijdenis en Bijbel.
Spr. is geen verklaard tegenstander van eene belijde
nis, wel van haar hinderend gezag. En uitdrukkelijk
wijst hij op lichtpunten in het kamp der orthodoxie,
die het gevolg zijn van het onverdroten werken der vrij
zinnige godgeleerdeno. a. wijst hij op den bundel pree-
ken van ds. A. Cramer. Er komt ook daar meer vrij
heid. Daarom laat ons het wagen met de vrijheid,
moedig en voorzichtig. De leuze zij „Vrij en Vroom"
d. w. z. los van het gezag der menschen doch gebonden
aan God. Steeds meer zullen er komen die onder die
leus mee zullen optrekken. Zelfs in Rome daagt het
licht. Het inwendig licht Gods gaat niet verloren.
oorwaarts onder deze leuze.
a de pauze heeft spr. gesproken over vrijzinnig
godsdienstige propagandaboekjes en met name over:
„Een bouquetje dogmatiek" van ds. H. Bakels. Van dit
boekje zei hij o.^ a.„onder het grappige, aanstellerige
en reclame-achtige zit een diepe eerbied voor heilige
aingen. Spr. wees op de vele goede resultaten van dit
boekje, dat oen waardig tegenhanger is van een be
kend pamflet van 25 jaar geleden. Het boekje wordt
in het Duitsch en het Engelsch vertaald.
Spr. eindigde met enkele gedeelten uit dit boekje-
voor te lezen. Met een kort woord van dank sloot de
voorzitter de bijeenkomst.
Op de huishoudelijke vergadering der Afd. Alkmaar
der Ned. Ver. tot Afschaffing van alcoholhoudende
Dranken, welke was bezocht door 16 leden, werd de
propaganda besproken.
Besloten werd om einde Februari een openbare
vergadering te houden, waarin gesproken zal worden
door Ds. G. W. Melchers en waar „Het Vrije Tooneel"
haar medewerking zal verleenen door het opvoeren
van een tooneelstuk „Paljas."
Ingekomen was een manifest, waarin gewaarschuwd
wordt tegen het gebruik van Coza-Poeder als genees
middel voor drankzuchtigen, en waarin wordt aange
toond door medisch onderzoek dat het behoort tot de
z.g. kwakzalversmiddelen.
Besloten werd 500 ex. te bestellen voor verspreiding.
Verder zal de afdeeling pogingen in het werk stellen,
om te komen tot de oprichting van een plaatselijke
drankweer, in samenwerking met de afdeeling der
Christelijke en Katholieke Geheelonthoudersbonden en
de afdeeling van den Volksbond tegen drankmisbruik.
Met sympathie werd de kennisgeving begroet der
op te richten leeszaal en boekerij. De afdeeling zegde
moreelen steun toe.
Op een steunlijst voor de propagandakas der Ned.
Ver. werd f 1 uit de kas getrokken en particulier
geteekend voor f 1.50,
De heer M. de Vries werd gekozen tot afgevaardigde
voor de jaarvergadering der Noordhollandsche Propa-
ganda-cornmissie, welke gehouden zal worden op Zon
dag 15 Maart te 1 uur.
Van morgen ongeveer 8 uur hebben de werklieden
25 in getal, werkzaam bij het stratenplan, van het
land van Holtz, het work gestaakt. De oorzaak van
deze staking is naar wij vernamen, te weinig loon,
veioorzaakt door het gebruik van slecht materiaal.
De arbeiders waren werkzaam in aangenomen werk,
hun weekgeld werd echter steeds geringer, doordat
de aannemer het materiaal niet onderhield. De schade
hierdoor veroorzaakt kwam ten laste van de arbeiders.
Van morgen kwamen deze tot de conclusie, dat on
danks hard werken hun loon nog niet hooger dan f 8
was gekomen. Zjj wilden hooger stukgeld. De baas
ging er niet op in, waarop de werklieden het werk
neerlegden.
EERSTE KAMER.
's G RAVENHAGE, 8 Februari. In de Eerste Ka
mer is heden de credietwet voor oorlog en de vesting-
begrooting aangenomen, na een debat waarbij o. a. de
heer Mr. F. J. M. A. Reekers (Kath.) goedkeurde
ministers houding in de andere Kamer, toen hij ter
weerlegging der bekende telegraaf-interviews den hand
schoen opnam voor de beleedigde officieren en tevens
weersprak de legende over het zoekraken der gelden
aan het departement. Spreker betreurde de neiging
om dat departement steeds in het ongunstigste dag
licht te stellen, hetgeen ook door den minister met het
oog op de tucht in het leger hoogst verkeerd werd ge
noemd. De heer Mr. L. II. W. Regout (Kath.) deelde
nog mede in zake het conflict tusschen minister Vee-
gens en den mijnraad, dat de voorzitter van den mijn-
raad bereid is alsnog aan een commissie uit de Kamer
over te loggen zijn privé-schrijven aan den minister,
over de quaestie van het veelhoofdig mijnbestuur.
Spreker hoopte dat de minister nu bereid zal zijn het
dossier over deze zaak over te leggen. De Kamer is
daarna uiteengegaan.
JUBILEUM.
DEVENTER, 8 Februari. Ondei vele blijken van
belangstelling vierde heden de burgemeester van
Deventer, baron Van Heemstra, zijn zilveren ambts
jubileum. Vele geschenken werden den jubilaris aan
geboden.
Al GEMEENE VERGADERING DER LIBERALE
UNIE.
AMSTERDAM, 8 Februari. Heden werd alhier de
algemeene vergadering dor Liberale Unie gehouden on
der voorzitterschap van mr. H. Goeman Borgesius, lid
der Tweede Kamer voor het district Enkhuizen.
De voorzitter hield een rede waarin hij zeide den vol
van het ministerie te betreuren en verklaarde, dat het
nieuwe Kabinet binnen enkele, dagen in de Staatscou
rant zou komen.
Hij zette de wenschelijkheid van de kiesrechtwqzi-
ging uitvoerig uiteen.
Niettegenstaande het aftreden van het vrijzinnige
ministerie moest er propaganda blijven gemaakt wor
den voor de grondwetsherziening.
Spreker raadde de Liberale Unie aan met beslistheid
partij te kiezen inzake het kiesrecht, nu ook de Katho
lieken en antirevolutionnairen zich met het kiesrecht
gaan bezighouden.
Moge de eenstemmigheid aldus eindigde sprekei
waarmede uw hoofdbestuur voorstellen aan uwe
goedkeuring heeft kunnen onderwerpen, een goed
omen zijn voor deze vergadering.
Na de toegejuichte rede van den voorzitter werd aan
de orde gesteld het jaarverslag over den toestand van
de Liberale Unie en de werkzaamheden van het Be
stuur, welk verslag werd uitgebracht door den heer A.
Roodhuyzen, secretaris der Unie, afgevaardigde voor
Brielle.
Daarin werd besproken de actie inzake de statenver
kiezing voor 1907 en de samenstelling van het kies
rechtrapport, waarvan het uitvloeisel, een motie betref
fende de kiesrechtregeling thans der vergadering voor-
licht.
Twee nieuwe kiesvereenigingen sloten zich bq de
Unie aan. Het ledental steeg met 315 en bedraagt
thans 9912.
In vele afdeelingen viel grooten ijver en opgewekt
leven te constateeren, welke niet zullen laten hun goe
den invloed in de Unie te doen gevoelen.
In de drie vacatures beval het bestuur de volgende
dubbeltallen aan:
Vac. Veth, de heeren S. van den Bergh, lid van de
Tweede Kamer fe Rotterdam, en D. de Klerk, id.
Vac. Willinge, de heeren: dr. D. J. Koch, te Kam
pen en N. J. Bos te Heerde.
Vacature Schaafsma, de heeren: J. Zijp Kz. te Ven
huizen en O. L. B. Pet te Emmen.
Na goedkeuring van het jaarverslag werd in af
wachting van de stemming overgegaan tot behandeling
van de kiesrechtmotie.
De liberale Unie, in hare jaarlijksche algemeene ver
gadering op 8 Februari 1908 bijeengekomen in het ge
bouw „De Eensgezindheid," van oordeel
lo. dat definitieve oplossing van het Kiesrecht-
vraagstuk in Nederland evenals in de omliggende lan
den niet mogelijk is zonder aanvaarding van het stelsel
van Algemeen Kiesrecht met wettelijke uitsluitingen;
2o. dat het thans bestaande kiesrecht voor de 2de
Kamer behoort te worden vervangen door eene regeling,
waarbij op de kiezerslijsten worden gebracht:
a. alle mannelijke Nederlanders, die ingezetenen zijn
en den leeftijd van 23 jaren hebben bereikt, voor zoover
zij niet door de Wet van het stemrecht zijn uitgesloten;
b. alle vrouwelijke ongehuwde Nederlanders, die in
gezetenen zijn en aen leeftijd van 30 jaren hebben ge
reikt, voor zoover zij niet door de Wet van het stem
recht zijn uitgesloten;
3o. dat door de wet van het kiesrecht behooren te_
worden uitgesloten:
a. zij, die tot de doorloopend bedeelden behooren;
b. zij, die den leeftijd van 23 jaar nog niet bereikt
hebben
c. zij, die bij onherroepelijk geworden rechterlijke
uitspraak de beschikking of het beheer over hunne goe
deren hebben verloren;
d. zij, die bij onherroepelijk geworden rechterlijke
uitspraak ter zake van het plegen van een strafbaar
hit, ontoerekenbaar zijn verklaard;
e. zij, die als krankzinnigen in een gesticht ver
pleegd worden;
f. zij, die bij onherroepelijk geworden rechterlijkc-
uitspraak tot gevangenisstraf van ten minste één jaar
zijn veroordeeld;
g. zij, die bij onherroepelijk geworden rechterlijkt
uitspraak veroordeeld zijn wegens landlooperij of bede
larij
h. zij, die bij onherroepelijk geworden rechterlijke
uitspraak zijn veroordeeld wegens een der overtredin
gen, genoemd in artt. 426 en 453 van het Wetboek van
Strafrecht, bij herhaling begaan (dronkenschap);
i. zij, die bij onherroepelijk geworden rechterlijke
uitspraak van hun kiesrecht zijn ontzet;
4o. dat in de uitoefening van het kiesrecht behooren
te worden geschorst de kiezers, die krachtens de wet
van hunne vrijheid zijn beroofd, zooals gevangenen, ge
gijzelden, verpleegden in Rijks-werkinrichtingen en
verpleegden in krankzinnigengestichten;
5o. dat met de invoering van het algemeen kiesrecht
behoort gepaard te gaan invoering van stemplicht en
van evenredige vertegenwoordiging (het laatste in dien
zin, dat het Rijk in eenige gToote districten wordt ver
deeld en aan het stelsel van groepen vertegenwoordi
ging de voorkeur wordt gegeven),
noodigt het hoofdbestuur uit: voor eene kiesrechtrege
ling als boven aangegeven krachtig propaganda te ma
ken.
Hierin bracht het hoofdbestuur de volgende verande
ringen
In punt 2b wordt de leeftijd van 30 jaar gebracht oo
25.
Punt 3 b vervalt, wijl het daarin opgenomene reeds
in 2a staat.
In punt 3e worde gelezen krankzinnigen of idioten.
Bij de geopende algemeene beschouwingen werd te
vens aan de orde gesteld de volgende motie van de
kiesvereeniging „Burgerplicht" te Gouda strekkende om
de behandeling van het rapport van het hoofdbestuur
omtrent het kiesrechtvraagstuk en de daaruit voort-
