DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
No. 57.
Honderd en tiende jaargang.
1908
ZATERDAG
7 MAART.
Uit den Raad.
BINNENLAND.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Tweede Kamer.
Congres der S. D. A. P.
Rijks-Verzekeringsbank.
De Grondwetsherziening.
Goed afgeloopen.
Speelhuiswee.
Staking.
Uit De|Rijp.
Zonder hoofdelijke stemming heeft de Raad Woens
dag besloten een openbare handelsschool met 3-jarigen
cursus op te richten ziedaar een verblijdend feit,
verblijdend niet alleen om de eenstemmigheid, waarme
de dit belangrijke besluit werd genomen, maar ook om
de vlugge wijze, waarop de beslissing is voorbereid, om
de belofte die hierin voor de allernaaste toekomst ligt.
Nog prijzenswaardiger zou ons het votum zijn voorge
komen, indien men zich niet had gebonden aan de
voorwaarde., dat de jaarlijksche kosten voor de gemeen
te niet hooger mogen komen dan 3500. Natuurlijk
moet een dergelijke bepaling altijd met het bekende
Latijnsche korreltje zout worden genomen, maar het
lijkt ons minstens toch wel een beetje vreemd, dat de
Raad een besluit neemt, waarop hij binnen korten tijd
zonder twijfel zal moeten terugkomen. Men bedenke
dat er het eerste jaar reeds alleen uit Alkmaar 24 can-
didaten zijn, dat er uit de omgeving leerlingen zullen
komen, dat er ook meisjes zullen worden toegelaten,
dat eindelijk iedere klasse het op zich zelf reeds groote
aantal van 30 leerlingen mag bevatten.
Rekening houdende met al deze omstandigheden, be
hoeft men geenszins overdreven optimistische-verwach
tingen van deze nieuwe onderwijsinrichting te koeste
ren, wanneer men voorspelt, dat een parallelklasse niet
lang kan uitblijven, waardoor de onkosten aanzienlijk
zullen worden vermeerderd, zoodat men meerderen
steun zal moeten voteeren. Zou de Raad Woensdag,
bang geworden na een onaangename ervaring, niet een
beetje aan struisvogelpolitiek hebben gedaan, zich heb
ben weggestopt achter een bepaling om zich te dekken,
vreezend het spook der kostenvermeerdering in de
oogen te zien, te doen alsof het niet bestond?
Wel mopperde de heer Glinderman met steeds on
verstaanbaarder wordende stem en interruppeerde hij
op vrij vinnige wijze den voorzitter, maar stemming
over de voordracht wenschte hij tenslotte niet.
Bedenking ontmoette een onderdeel van het vierle
dige voorstel van B. en W. slechts bij den heer Yan
Buijsen, die op sympathieke wijze erkende op zijn vroe
gere meening te zijn teruggekomen nu het onderzoek
der middenstanders had geleerd, dat een handelsschool
met driejarigen cursus hier wèl recht van bestaan
heeft. Die bedenking gold het onder-dak-brengen van
de nieuwe instelling in het ijkkantoor en de voorzitter
erkende het ronduit: we zouden haar daar niet vesti
gen, als aan dat gebouw een andere bestemming kon
worden gegeven, maar nu dit niet het geval is en het
met 2500 te verbouwen is, meenen we dat het wel
een jaar of tien voor de handelsschool te gebruiken is.
Grappig volgde hierop een betoog van den heer Boel
mans ter Spill, die den hem eigen resoluten toon ge
heel liet varen en aarzelend opmerkte, dat het zou
kunnen gebeuren, maar het was nog heel vaag, dat er
mogelijk nog een andere bestemming zou kunnen
worden gegeven aan het Ijkkantoor. Hij kon
er in één adem aan toevoegen, dat hij er niets meer
aan toevoegen kon. De voorzitter sloot zich onmiddel
lijk hierbij aan en de Raad besloot „behoudens onvoor
ziene (dat wil dus zeggen de door den heer B. ter S.
wèl voorzieneomstandigheden, het Ijkkantoor voor
de vestiging der handelsschool aan te wijzen zonder
ook maar te vragen waar die school zou moeten ko
men indien het Ijkkantoor eens een andere bestem
ming kreeg. Zou het wellicht gebeurlijk zijn, dat er
kan worden gedacht aan de mogelijkheid eventueel
een gymnastieklokaal misschien te vestigen in het
IJkkantoor
Wij spraken bijna een jaar geleden den wensch uit,
dat de middenstandsvereenigingen hare stemmen zou
den doen hooren en dat hiermede rekening zou worden
gehouden bij de beslissing, welke de Raad zou nemen.
In September, na een onderzoek, waarvoor wij gaarne
aan de betrokken personen hulde brengen, werden die
stemmen gehoord. Zij hieven een klaaglied aan over
den toestand van den middenstand vroegen den Raad
een handelsschool en verklaarden zelfs „dat nooit be
ter werk aan beter handen kon worden toevertrouwd."
Men stelle tegenover deze houding die welke de heer
Fortuin, woordvoerder der middenstandsvereenigingen
heeft aangenomen. Hij heeft aan de ouders b e
1 o o f d, dat de handelsschool in September 1908 zou
worden geopend, gaf Woensdag de zekerheid, dat
de leeraren van het gymnasium tot leeraren van de
handelsschool zouden worden benoemd en dat ze deze
benoemingen zouden aannemen. Toen de kwestie van
het-onder-dak-brengen der instelling ter sprake kwam
en er bezwaar werd gemaakt tegen het ijkkantoor zei-
de hij„w ij stellen aan het gebouw geen meerdere
eisehen. ergo.
En bij de rondvraag was het een teekenende verspre
king, toen hij zeide dat de middenstandsvereeniging
den vorigen avond had besloten, B. en W. op te
dragen een onderzoek in te stellen, welke uitdruk
king hij na interruptie verbeterde in „te verzoeken."
We hebben gemeend krachtig te moeten protes
teeren tegen het plan des heeren Portuin om van de
handelsschool een filiaal van het gymnasium te ma
ken. Wij vreezen geenszins, dat de meerderheid van
den Raad van meening zou zijn, dat iemand, omdat hij
leeraar Hooger onderwijs is, per se zonder voorberei
ding geschikt zal zijn tot het geven van practisch on
derwijs, dat in verband met de bijzondere eisehen, wel
ke aan de beroepen van koopman of handelaar worden
gesteld, een bijzonder karakter moet dragen. Wel vree
zen we echter, dat de woorden van den heer Fortuin,
bleven ze onbesproken, buiten Alkmaar den indruk
zouden kunnen vestigen, dat er reeds in de betrekkin
gen was voorzien en dat, wanneer er later een oproe
ping voor leeraren wordt gedaan, dit slechts voor den
vorm geschiedt.
1 April zal dus het slachthuis worden geopend. Tien
jaren heeft het in status nascendi verkeerd. Geen won
der dat het zich in dien tijd wat al te krachtig heeft
ontwikkeld en heel wat meer zal kosten, dan men zich
aanvankelijk heeft voorgesteld. Tien jaren! Welk een
papierenberg van adressen, praeadviezen, rapporten,
voordrachten, missives, moties, artikelen, ingezonden
stukken is er in dien tijd verrezen! Wat een zee van
tijd is er verloren gegaan met onderzoekingen, commis
sie-vergaderingen, subcomm.-verg., B. en W.- en
raadsvergaderingen, slagersvergaderingen, slachthuis
vergaderingen! Welk een dam van chicanes en tegen
werkingen is er opgeworpen door raadsleden, andere
gemeentenaren, andere Nederlanders, door het Rijk,
de Gedeputeerde Staten (zoowaar tot het laatste
oogenblik, de geldleening toe), de spoorwegmaatschap
pij, de machinefabriek!
In December 1897 en Januari 1898 bereikten tal van
adressen den Raad met het verzoek „tot de s p o e.d i-
g e oprichting" van een gemeentelijk slachthuis te
willen overgaan, 23 April 1898 gaven B. en W. den
Raad in overweging dat zij „door den Raad zouden
worden gemachtigd om ten spoedigste de noo-
dige voorstellen te doen tot onderwijlde oplich
ting van een openbaar slachthuis."
Eindelijk zal dan 1 April de inrichting worden geo
pend, die in de eerste plaats onze gezondheid zal be
vorderen, en die alsnog hare populariteit zal moeten
verwerven. Een goed middel daartoe is zeker door den
heer de Groot aan de hand gedaan: de inrichting vóór
de opening voor het publiek ter bezichtiging te stel
len. En wanneer de instelling eenmaal in werking is
en heilzaam blijkt te zijn, zal de thans bestaande an
tipathie wel verdwijnen. Het nageslacht dat niet weet
van de lijdensgeschiedenis, welke aan de oprichting
is vooraf gegaan, zal dankbaar zijn, en wanneer ande
re steden door de overheid zullen worden gedwongen
een dergelijke inrichting te maken, zal de stedentrota
zich luide doen hooren en zal er worden uitgeroepen:
wat u thans opgelegd wordt, deed Alkmaar reeds lang,
te voren vrijwillig.
In een langdurige geheime zitting werd gesproken
over den aankoop van grond in verband met het maken
van een balkhaven. Waarom zoo lang in het geheim
vergaderd? Waarom een openbare zaak niet in het
openbaar behandeld? Het is ons niet recht duidelijk
geworden, want na de heropening vernamen we slechts
uit den mond van den heer van den Bosch een pluimp
je aan het college van B. en W., dat zoowel het belang
van de gemeente als dat van de firma Baan had ge
diend. Meer niet. Wij erkennen natuurlijk ten volle,
dat de Raad in sommige gevallen niet-openbare dis
cussies moet houden. Maar waar B. en W. absoluut
geen bezwaar tegen openbare behandeling van de on
derhavige zaak hadden, waar bovendien de heer Uiten-
bosch verklaarde, dat dit eigenlijk ook bij hem niet het
geval was, is het ons een raadsel gebleven, waarom het
dan toch geschiedde. Wij koesteren hetzij uitdruk
kelijk geconstateerd niet den minsten argwaan,
maar toch meenen we dat het vooral bij dergelijke
transacties wenschelijk is, dat de Raad zoo weinig mo
gelijk met gesloten deuren behandelt, te meer wijl er
een adres van den eenen contractant was ingekomen,
waarin op wijziging der voorwaarden was aangedron
gen. De verklaring van den heer van den Bosch al
léén was niet voldoende.
Even zij gereleveerd de strijd voornamelijk tusschen
de heeren Uitenboseh en Melchers bij de verjaarde vor
dering. Zooals men weet heeft een poging van den
heer van Eist, die het getij had laten verloopen, om een
rekening alsnog in behouden haven binnen te brengen,
schipbreuk geleden. Nu wilde (je heer ITitenbosch, dat
B. en W. de hoofden der takken van dienst officiéél
zouden aanschrijven, dat deze de leveranciers moesten
waarschuwen indien de rekeningen niet tijdig waren
ingeleverd. De heer Melchers kwam daartegen krach
tig op en verweet zich daarbij regelrecht richtende
tot den heer Fortuin den middenstand zwakheid,
waar het 't indienen van vorderingen betreft, waarop
de heer Fortuin den heer Melchers ter snede naar de
middenstandsvergadering venvees. Toen de heer
Boelmans ter Spill den heer Uitenboseh er op opmerk
zaam maakte, dat bij verzuim de directeur van een tak
van dienst aansprakelijk zou worden gesteld, zei de
heer Uitenboseh dat die opdracht dan maar officieus
moest zijn alsof daardoor niet juist de gelegenheid
tot aansprakelijk-stellen werd vergroot!
Yan de ingekomen adressen werd dadelijk behan
deld een schrijven van den heer W. Nederkoorn, om
een boekje, vermeldende de aanslagen op het kohier
van den hoofdelijken omslag te mogen drukken en uit
geven. Hij grondde zijn verzoek o.a. op het feit, dat
er, nu er een boekje is verschenen waarvan de juist
heid der namen en der getallen te wenschen overlaat,
behoefte is aan een uitgegeven kohier dat correct is.
Hij verzocht zoo spoedig mogelijk antwoord 'om bij
tijds een hoeveelheid papier te kunnen inslaanAdres
sant is een grappenmaker -men kent hem uit onze
advertentiekolommen. Maar de Raad nam het adre
voor kennisgeving aan en de heer Nederkoorn mist
zijn reuzendebiet.
Bij de rondvraag bracht de heer Fortuin, sprekende
namens de middenstandsvereeniging een belangrijk
punt te berde: de stalletjeskwestie, welke in Schagen
zoovele gemoederen en pennen in beweging- heeft ge
bracht en welke dat ook hier wel zal doen.
Uit naam van genoemde vereeniging verzocht de
heer Fortuin B. en \V. maatregelen te nemen, waar
door de déloyale concurrentie, welke die stalletjes-
jooplieden den Alkmaarschen middenstand, wiens goe
den naam zij door het verkoopen van slechte waar bo
vendien heeten te benadeelen, aandoen wordt geweerd
door öf een andere plaats aan te wijzen öf het staan
geld te verhoogen.
Dat de naam van de Alkmaarsehe winkeliers zou
worden benadeeld door slechte waar, welke op de markt
is gekocht, lijkt ons niet aannemelijk. Wie zal het in
zijn hoofd krijgen den Alkmaarschen doctorenstand te
veroordeelen, wanneer hij een slechte ervaring heeft
opgedaan hij een kwakzalver op de Alkmaarsehe
markt
Het moreele argument achten we dus van weinig
waarde. Thans het financiëele. De winkeliers, die zich
met een adres tot den Baad zullen wenden, komen op
en men mag hen deswege niet hard vallen voor
hun eigen belangen. Doch zij vereenzelvigen het al-
gomeene belang stilzwijgend met hun eigen belang
d. w. z. met het eigen belang van de meerder
heid, want ook onder de middenstanders zijn
tegenstanders van de voorgestelde wijziging en zij
komen evengoed als de meerderheid voor hun
eigen belang op en wenschen bestendiging van den
huidigen toestand.
Wat nu stelt de meerderheid der Alkmaarsehe win-
keliersvereeniging voor? Verhooging van het staan
geld, om „deloyale concurrentie" (hoe kwa mde Alk
maarsehe middenstandsvereeniging toch aan cijfers
als 200 ontvangen en 50 horloges verkocht op één
dag?) te weren. Maar dit staangeld wordt niet gehe
ven om concurrentie te weren, ihaar om in de gemeen
tekas te worden gestort. Het heeft een zuiver fiscaal
karakter. Dit nu willen de middenstanders er aan ont
nemen en een beschermend er aan geven. Zij willen
het staangeld zoo hoog opvoeren dat de handel van de
op de markt verkocht wordende artikelen wordt tegen
gegaan. Zij zullen daardoor zich zelf ten goede, maar
in precies dezelfde mate den koopers ten kwade komen.
En het is dunkt ons niet moeielijk uit te maken, op
welk standpunt de gemeente, die het algemeen belang
heeft te behartigen, zich moet plaatsen. Zij kan het
staangeld verhoogen door het heffen van een billijk
bedrag, dat, gegeven de verdiensten van de marktver-
koopers met redelijkheid mag worden geëischt en dat
bijv. als bij de kermissen zou kunnen worden be
paald bij inschrijving door vrije concurrentie, waaraan
dus een ieder kan meedoen.
Maar zij mag niet ten voordeele van enkelen een
prijs heffen, waardoor met een stelsel wordt gebroken,
dat in het algemeene belang moet worden geacht. En
hetzelfde geldt ten opzichte van de plaats der markt,
welke o.i. alleen zou mogen worden gewijzigd indien
het verkeer hinder ondervond of indien er een andere
algemeene reden was aan te geven.
Voor de belangen van den middenstand vreezen we,
maar voor heit algemeene belang hopen we dan ook,
dat de Baad niet zal overgaan tot het nemen van een
maatregel welken wij in strijd achten met het wel
begrepen belang der gemeente.
Intusschen wenschen wij gaarne in ons blad de gele
genheid open te stellen, deze zaak te bespreken en het
zou aanbeveling verdienen, indien voor- zóówel als te
genstanders aan het woord komen en hun argumenten
verkondigen opdat de verschillende meeningen aan el
kaar getoetst kunnen worden.
Naar men verneemt, zullen na afloop van de in de
volgende week te houden openbare vergadering van
de Tweede Kamer, behalve de reeds genoemde wets
ontwerpen o. a. nog in de afdeelingen worden onder
zocht het wetsontwerp tot bekrachtiging van een
overeenkomst met de Maatschappij tot Exploitatie van
Staatsspoorwegen, betreffende den aanleg en de ex
ploitatie van een spoorweg van Heerlen naar Valken
burg het wetsontwerp tot verhooging en aanvulling
der waterstaatsbegrooting voor 1907 (voor het aan
stellen van een nieuw te benoemen hoofdingenieur
voor de spoorwegen enz.)het wetsontwerp tot aan
vulling en verhooging van hoofdstuk II der Staatsbe-
grooting 1907 (voor aankoop en herstelling van deco-
ratiën)het wetsontwerp betreffende het overbrengen
van den rijksweg VelsenIJmuiden in beheer en on
derhoud bij de gemeente Velsenhet wetsontwerp
voor de onteigening ten behoove van de verbreeding van
openbare verbindingswegen in de gemeente Stad-Al
melohet wetsontwerp betreffende wijziging van de
credietwet voor oorlog (betrekkelijk het onder de wa
penen roepen van de derde ploeg bij de onbereden
korpsen).
Op het 14de congres der Soc.-Dem. Arbeiderspartij,
te houden te Arnhem op Zondag 19, Maandag 20 en
Dinsdag 21 April, zullen voorstellen in behandeling
komen betreffende de volgende onderwerpenredactie
van Het Volk, exploitatie van Het Volk, brochuren-
handel, Veieeniging van soc.-dem. gemeenteraadsleden,
propaganda, uit te geven maandschrift, handboek voor
kiezers, brochure over de scheiding tusschen Kerk en
Staat in Frankrijk, anti-militaristische propaganda,
vergoeding van kosten der afgevaardigden voor het
congres, commissie van geschillen, stedelijke federaties,
recht der minderheid om voorstellen op den beschrij
vingsbrief te plaatsen, partij-financiën, contributie-
regeling der afdeelingen, verkiezingsfonds, oprichting
van soc.-dem. bladen, sociale verzekering, pensionnee
ring, Ongevallenwet, kiesrechtactie, vrouwenkiesrecht,
vrouwenarbeid, kinderarbeid, achturendag, gemeente
program, opleiding van krachten voor de propaganda
soc.-dem. vrouwenorganisatie, onderwijs, coöperatie,
S. D. A. P. en geheelonthouding, partij en bestuur
dersbonden, vakbeweging, insigne, tijd van het congres,
plaats van het congres.
Gemeld wordt dat het in het voornemen van mi
nister Talma ligt, weldra een omstandig onderzoek in
te stellen naar de inrichting en werking van de Rijks-
V erzekeringsbank.
Gisteren is medegedeeld dat de voorstellen tot
Grondwetsherziening, door de vorige regeering inge
diend, thans zijn ingetrokken.
Dit was te verwachten, zegt het Hdbl. Met de voor
stellen der voorgaande regeering, die beoogden uitslui
tend het derde en vierde hoofdstuk van de Grondwet
en de additioneele artikelen te herzien, konden de
kerkelijke partijen zich niet vereenigen.
Het feit dat de regeering deze voorstellen heeft inge
trokken, houdt echter geenszins in, dat De Tijd on
juist was ingelicht toen zij mededeelde dat ook deze
regeering voornemens was grondwetsherziening voor
te stellen. Is het blad goed ingelicht geweest, dan
zijn nadere voorstellen te verwachten, waarin meer
rekening zal gehouden worden met de adviezen van
de Staatscommissie tot herziening van de Grondwet,
welke adviezen door de voorgaande regeering niet ge
bruikt zijn.
GEMENGD NIEUWS.
Een dienstorder.
Land en Volk weet weer mee te deelen, dat door
den directeur-generaal der Posterijen en Telegeafie
aan het personeel het volgende is gemeld.
„Voor zooveel noodig wordt den ambtenaren in
herinnering gebracht, dat zij aan personen, vreemd
aan den dienst, geen inzage mogen geven of mede-
deelingen doen van stukken of bescheiden, welke
ambtshalve te hunner kennis komen."
Te Delft had een loodgieter, werkzaam aan een in
aanbouw zijnd huis aan de Brabantsche Turfmarkt,
het ongeluk van het dak op de straat te vallen. Men
dacht niet anders of de man was dood, doch de in
middels geroepen geneeskundige constateerde dat de
man naar zijn woning kon worden vervoerd en zich
niet verwond had.
Dezer dagen werd gemeld, dat het speelhuis in de
Amstelstraat (hoek Binnen-Amstel) te Amsterdam was
verdwenen, en de ondernemers met onbekende be
stemming vertrokken waren. Thans blijktdat zij
hunne onderneming op denzelfden voet voortzetten in
perceel Vrouwensteeg 2 (de Vrouwensteeg is eene
verbinding van Nieuwendijk en Damrak, ter hoogte
der Beurs). De gordijnen van het huis zijn steeds
neergelaten, en de deur wordt zorgvuldig gesloten ge
houden maar toch is waargenomen, dat een groot
formaat speeltafel in gebruik is.
Sedert enkele dagen hebben acht steenhouwers, die
te Delft werkzaam waren aan het in aanbouw zijnde
gebouw voor werktuig- en scheepsbouwkunde, den
arbeid neergelegd en worden zij door den aannemer
van het werk geacht te zijn ontslagen.
De oorzaak hiervan ligt nog eenige dagen vroeger.
Toen werd een steenhouwer wegens slecht werk on
derhouden en stelde de man zich zoo aan, dat ontslag
volgde. De vakorganisatie te Botterdam wist te be
werken, dat de ontslagene weer werd aangenomen.
Tegelijk met dit zaakje openbaarden de vorige
steenhouwers enkele grieven, welke de aannemer be
reid was te doen onderzoeken door een commissie,
bestaande uit vier steenhouwerstwee aan te wijzen
door de werklieden en twee door den patroon.
Hangende dit onderzoek legden Dinsdagmorgen acht
den arbeid neer, waarop de patroon hun ontslag aan
zegde.
Uit Schermerhorn.
In de vergadering van de Tuinb. ver. „Schermerhorn
en Omstr,", Donderdag j.l. gehouden, werd medegedeeld,
dat op een schrijven aan den Rijkstuinbouwleeraar
voor N.-H. om inlichtingen aangaande besproeiing met
carbolineum, de gevraagde inlichtingen werden verschaft.
De levering van manden werd opgedragen aan den
heer Van Velden te Hoorn, die van zakken aan den
heer S. Visser, te De Rijp, tegen 9 ets. per stuk.
Besloten werd op de in Sept. te houden tentoonstelling
ook niet-leden in de gelegenheid te stellen in te zenden.
Tot bestuursleden werden herkozen de heeren P. de
Boorder en C. Bakker, terwijl de voorzitter, de heer
K. J. Govers, mededeelde wegens drukke werkzaam
heden als voorzitter te moeten bedanken.
Door den Raad der gemeente de Rijp is met alge
meene stemmen afwijzend beschikt op het verzoek der
af deeling „Volksweerbaarheid" aldaar om subsidie
voor 't oprichten van een gymnastiek-cursus.
Door 't bestuur der Tuinbouwvereeniging „Rijp en
Omstreken" is benoemd tot voorzitter, tevens le secre
taris de heer M. van der Meulen; tot vice-voorzitter
de heer T. van Stralen en tot 2e secretaris en penning
meester de heer J. Maarsse.
Uit Winkel.
Na zeer veel onderhandelen en bespreken, is men
destijds tot reorganisatie der kaasfabriek te Lutjewin-
