STADSNIEUWS.
Ontwikkeling van den Landbouw in Hollands
Noorderkwartier,
gemengd nieuws.
Uit den Dreumelschen raad.
Laatste Berichten
Een voordeelige haan.
TT t Tyervo,ging van anti-militairisten.
Stoomtram Egmond—AlkmaarBergen.
Spinazie.
„Talma" overwinnaar.
Nuttige en schadelijke insecten.
Ten aanzien van de in dienst zijnde vrouwelijke
ambtenaren luidde de mededeeliug, dat „vermoedelijk"
bij huwelijk eervol ontslag zal volgen. (Vad.)
Gisteren vergaderde in het „Heerenhuis" te Midden-
Beemster de vereeniging tot ontwikkeling van den
Landbouw in Hollands Noorderkwartier. De vergade
ring was goed bezocht. Voorzitter was de heer J. J
Winkel van Medemblik, secretaris de heer W. Teengs
van Alkmaar.
Tegen elf uur opende?de voorzitter de vergadering,
Hij riep allen een welkom toe en hoopte dat men
heden aangenaam moge samenwerken
De Voorzitter herinnerde aan wijlen den heer Wouter
Sluis, die in zijn tijd ijverende voor ontwikkeling van
den landbouw, niet is begrepen daarin. De Voorzitter
wees er op dat praktijk en wetenschap moeten samen
gaan. Er is gezegd dat er tegenwoordig zoo veel
malaise heerscht in allerlei bedrijven, met den land
bouw gaat het echter'goed. Spr. hoopte dat men er
naar zal blijven streven steeds de beste producten en
de edelste dieren aan de markt te brengen.
De notulen werden daarna gelezen en goedgekeurd,
onder dankzegging aan den secretaris.
Hierna volgden verschillende mededeelingen. Het
ledental bedraagt thans 180 en 2 zoons van leden.
Het onderzoek naar ingevoerde fokr&mmen is opge
dragen aan den heer E. Koster te Schellinkhout. Een
postje is er voor uitgetrokken op de begrooting. In
dertijd is gesproken in een vergadering over oudere
stieren. Men heeft er veel last mee en zij worden zeer
onbetrouwbaar. Thans is eens in het buitenland geïn
formeerd, hoe men daar de stieren behandeld en hoe
het daar met de oudere stieren is gesteld.
Verschillende missiven waren daarover ingekomen.
Daaruit blijkt dat in Denemarken de oudere stieren
zeer handelbaar zijn. Dit is een gevolg van de zorg
vuldige verzorging en niet zoo zeer van den aard van
het dier. De dieren moeten met zachtheid worden
behandeld. Men zorgt er voor dat zij gewoon raken
aan 't zien van menschen. Worden zij lastig, dan
blinddoekt men ze. De kwaden worden jong geslacht.
In Zwitserland wordt voornamelijk met jonge stieren
gefokt. Bij zachte behandeling en goede verzorging
komt kwaadaardigheid der dieren weinig voor op
ouderen leeftijd. De dieren moeten als ze jong zijn
niet te veel sexueel oververmoeid worden. Als bij
het ouder worden steeds wordt voortgegaan met goed
onderhouden der stieren, dan blijven zij meestal zeer
handelbaar.
Ook was er een schrijven met inlichtingen over
deze zaak, zooals men in Engeland ten dien opzichte
handelt. Ook hier wordt er op gedrukt de stieren als
zö j°ng zijn vriendelijk te behandelen. Vooral moet
de persoon die met den stier omgaat zich daarmee
vertrouwd zien te maken, zoodat het dier zijn ver
zorger goed leert kennen. De dieren moeten niet te
veel los loopen.
De heer Wijdenes stelde voor om al deze mededee
lingen over stieren in een zeer kleine brochure uit
te geven, ten gerieve van degenen die dagelijks met
de dieren moeten omgaan.
De voorzitter deelde mee dat het plan van het be
stuur is een uittreksel der missives in het verslag op
te nemen dat in het maandblad komt, dan kan ieder
dat alles nog eens kalm nazien. Hij zal echter toch
het voorstel van den heer Wijdenes in de bestuurs
vergadering ter sprake brengen
Den heer Mostbergen is de contróle op de voeder-
stoffen opgedragende voorzitter verzoekt deze te
willen steunen in zijn werk.
Het onderzoek naar zuivering van afvalwater is
gaande. Het is echter zeer moeilijk, zoodat de com
missie nog weinig mededeelingen kan doen.
De mestproeven konden wegens den tongblaar het
vorige jaar niet doorgaan. Dit jaar hoopt men er
echter voortgang mee te kunnen maken. Het monster-
nemen is een regeeringszaak geworden. Nog werd
mededeeling gedaan van kennisgevingen van twee
heeren die verhinderd waren de vergadering bij te
wonen en van allerlei brochures en circulaires die
zijn ingekomen. Tenslotte werd voorgelezen en voor
kennisgeving aangenomen een schrijven van den heer
C. Rotgans te Arnhem, die verschillende wenken geeft
ter voorkoming van het mond- en klauwzeer.
Aan de orde was daarna het jaarverslag der ver
eeniging. Dit zal in druk verschijnen en aan de leden
worden rondgezonden, zoodat het niet voorgelezen be
hoefde te worden.
De commissie voor het nazien der rekening en ver
antwoording over 1907, werd meegedeeld, dat deze in
orde is bevonden. Zij werd goedgekeurd, aanwijzende
een ontvangst van f 3284.761/2een uitgaaf van
f 1448.761/2, aldus een batig saldo van f 1836.
Door den heer Dr. L. T. C. Schey werd vervolgens
verslag uitgebracht van de werkzaamheden door hem
als zuivelconsulent in 1907 verricht. Daaraan is het
volgende ontleend.
Behalve den cursus voor opleiding van controleurs
voor fok- en controlevereen. en kaasfabrieken, waar
van 20 van de 24 deelnemers het diploma kregen,
werd door dr. Scheij voor 't eerst een cursus gehouden
voor personeel van de kaasfabrieken. De kaasmakers
hebben een eenvoudig theoretisch vakonderwijs zeer
noodig. Daardoor toch krijgen zij een inzicht in de
zaken waarop de kaas- en boterbereiding berust. Fou
ten worden daardoor vermeden en ook bedrijfsstorin
gen leert men voorkomen. De eerste cursus werd ge
volgd door 18 personen. De proef is zeer goed ge
slaagd, zoodat weer een cursus zal worden gehouden.
Het melkonderzoek wordt door den zuivelconsulent
verricht met gecontroleerde toestellen. 642 toestellen
werden onderzocht (butyrometers, melkpipetten, melk
wegers, thermometers, enz.) De contróle is zeker zeer
nuttig, wat wel hieruit blijkt dat 73 instrumenten
werden afgekeurd.
Groote voordeelen van den kaasmakerscursus ble
k«n reeds bij de toepassing van een nieuwe verzurings-
methode van den room. Meermalen is door kaasfa
brieken, zuivelbereiders enz. de hulp ingeroepen van
den consulent, bijv. bij verdenkingen van oneerlijke
handelingen van melkleveranciers, slecht stremmen
der melk enz. Ook bij middelen tot verbetering van
het bedrijf of het opheffen van bedrijfsstoomissen
werd den consulent om raad gevraagd. Door de onge
woon lage gemiddelde temperatuur gedurende den zo
mer van 190/, is zeer zeker het minder voorkomen van
groote kaasgebreken in de hand gewerkt.
Van veel belang is het volgende. Een kaasfabriek
had veel hinder van een blauw stipje in de kaas. De
oorzaak bleek bij onderzoek gelegen in de melkweeg-
bascule „de Sinius." Deze was n.l. geverfd en bij het
gebruik geraakten verfdeeltjes in de melk Dr. Schey
correspondeerde daarover met den agent van de fa
briek. En thans wordt de kaas weer blank afgeleverd
en is alle gevaar verdwenen. Andere fabrieken waar
de Smius m gebruik is zijn gewaarschuwd,
meer wordt er kaas bereid met reincultuur,
werd reincultuur verstrekt door
den consulent.
fabriekennUar^ 19°8 er in N' HoUand i25 kaas-
Als plaats waar de algemeene vergadering in No
vember zal worden gehouden werd Zaandam aangewe-
Hiema werd gepauseerd.
Na de pauze kwam aan de orde de benoeming van
drie leden van het bestuur wegens periodiek aftreden
op 1 Januari 1909 van de heeren P. Kaan Dz., A. J.
Peeck en J .Zeilmaker.
Benoemd werden bij eerste stemming de heeren K.
A. Kaan Jr., Anna-Paulowna, W. T. Jongejans te As
sendelft en J. Wonder, Berkhout. De heer Wonder be
dankte; in zijn plaats werd daarop benoemd de heer
A. D. Groneman te Wieringerwaard, die niet aanwezig
was en wien dus bericht gezonden moet worden.
Thans kwamen de voorstellen van het bestuur. De
heer A. J. Peeck leidde in het punt opleiding van vee
verloskundigen. De behoefte is steeds groot aan ver
loskundigen. De personen door den heer Pronk opge
leid, voldoen goed. Daarom wordt weder gevraagd
200 op de begrooting voor de opleiding van een des
kundige te mogen plaatsen.
De vergadering keurde dit goed zoodat dit jaar de
heer Pronk weer een leerling krijgt.
De aandacht werd er op gevestigd dat op Wieringen
groote behoefte is aan een veeverloskundige. Getracht
zal worden van daar een leerling te krijgen.
De heer dr. L. T. O. Scheij leidde in het onderwerp
bevordering van goed melken. Het bestuur stelt weer
voor een oproeping te doen waarbij aan jongens en
meisjes van 15 jaar en ouder de gelegenheid wordt
aangeboden om proeven van bekwaamheid in het mel
ken af te leggen en een diploma te verwerven. Dit
zelfde voorstel is al eenige jaren geleden gedaan. De
resultaten van de pogingen om goed melken te leeren,
zijn_ door het bestuur onderzocht. Het oordeel over de
gediplomeerden is zeer gunstig. Daarom stelt het be:
stuur voor om voort te gaan op den ingeslagen weg.
Het wil echter nog meer n.l. aanmoedigen dat meis
jes melken gaan leeren. Het tweede voorstel van het
bestuur is daarom dat meisjes die thans 14 jaar zijn
zich kunnen bekwamen in 't melken. Deze meisjes
kunnen dan in 1910, dus als zij 16 jaar zijn, proeven
\an bekwaamheid geven. Als zij dan goed kunnen
melken, kunnen zij een diploma krijgen benevens een
premie van j 25. Deze meisjes kunnen zich reeds nu
aanmelden en ontvangen dan de bekende handleiding.
Het bestuur wil 16 prijzen van 25 beschikbaar stel
len en vraagt daarom 400 daarvoor reeds nu op de
begrooting te mogen brengen, die dus in 1910 eerst
gebruikt zullen worden.
Er moeten natuurlijk boeren beschikbaar zijn
daarom wordt de medewerking der boeren gevraagd,
leder kan dus op zijn eigen plaats 't melken leeren en
de proeven moeten dan in Hoorn gegeven worden.
Het voorstel werd aangenomen.
(Wordt vervolgd.)
Men meldt aan de N, R. Ct.
In de laatste raadszitting van Dreumel gaven de
notulen aanleiding tot eenige aanmerkingen van een
en van den voorzitter. Deze wil ze voorlezeneen
de heer C., zet zich naast hem en zegt
„Ik wil meelezen, want ik vertrouw uw lezen niet
de heele raad doet dit nietis het zoo niet, heeren
Na voorlezingjzegt de voorzitter
„Deze aanmerkingen zullen aan de notulen toege
voegd worden."
De heer N.„Dat zal afhangen van de beslissing
van den raad."
De voorzitterDat zal 't niet, ze worden er aan
toegevoegd."
De heer N.„Dan stel ik voor de vergadering maar
te sluiten
In een ommezien zijn alle leden verdwenen.
Vegetarische Gezondheidskolonies.
Dezer dagen is een vereeniging tot oprichting en in
standhouding van „Vegetarische Gezondheidskolonies"
m het leven geroepen, welker doel is het iichamelijke
en zedelijke welzijn van kinderen te bevorderen door
fï?? ,ln de gelegenheid te stellen voor langer of korter
tijd in een gezonde streek te verblijven en vegetarisch
BURGERLIJKESTAND.
GETROUWD
19 Maart. Hermanus de Groot en Trijntje Groot.
GEBOREN:
17 Maart. Helena Wilhelmina Josepliina, d. v. Herman
Eickholt en Catharina Johanna Maria
Bakkers.
18 Angelina, d. v. Arie Schermer en Engeltje
Geel.
OVERLEDEN
18 Maart. Regina Heiliger, gehuwd met Johannes
Jacobus Reinierse, 32 j. Catharina Monen,
wed. van Pieter Rood, 63, j.
TWEEDE KAMER,
's GRAVENHAGE, 19 Maart. Aangevangen is de
beraadslaging over het wetsontwerp, houdende scherpe
bepalingen tegen knoeierijen in den boterhandel en te
vens bepalingen op de bereiding enz. van margarine.
De heer Van den B e r g h, Rotterdam bestreed
het ontwerp. Na de besluiten, genomen op het zuivel-
congres te Scheveningen had de regeering het ontwerp
moeten intrekken en zich moeten bepalen tot het ver
bieden van uitvoeren van ongecontroleerde boter.
Maar bovendien ,het aanhangige ontwerp houdt niet
voldoende rekening met de nijverheidsbelangen en met
de vrijheid van bedrijf.
Minister T a 1 m a verdedigde het ontwerp.
De heer Helsdingen heeft verlof bekomen
op nader te bepalen dag minister Heemskerk te inter-
pelleeren over het optreden van den waamemenden
burgemeester van Krommenie, den heer Verwer, tij
dens de jongste werkstaking aldaar.
Een inwoner van Doetinchem slachtte dezer dagen
een vetten haan. In den krop vond hij, behalve een
paar knoopen, een muntstukje van gele kleur, dat,
toen het schoongemaakt was, een gouden tien-mark-
stukje bleek te zijn.
KONINKLIJK BEZOEK.
GOUDA, 19 Maart. De Koningin en de Prins zul
len morgenmiddag een officieus bezoek brengen aan
de boomkweekerijen van Es en Zonen te Boskoop.
Z. K. H. DE PRINS IN ZEELAND.
VLISSINGEN, 19 Maart. Om 12 uur van middag
kwam Prins Hendrik der Nederlanden hier aan om
op de werf der maatschappij De Schelde de laatste be
letselen weg te nemen voor de te water lating van het
ss. Tabanan, door genoemde maatschappij gebouwd
voor de Rotterdamsche Lloyd.
Die plechtigheid werd door een groot aantal genoo-
digden op de werf bijgewoond.
Daaronder waren Commissarissen en directeuren
van de volgende maatschappijen: Koninklijke Hol
landsche Lloyd, Rotterdamsche Lloyd en de maat
schappij Nederland.
Op de kaden rond de werf stond het zwart van men
schen.
Precies op den aangegeven tijd, kwart over een, liep
het schip te water, onder een donderend hoera van hen,
die het aantrekkelijke schouwspel bijwoonden.
Nadat het schip de helling had verlaten, werd on
middellijk, in tegenwoordigheid van den Prins, de kiel
gelegd voor het s.s. Biliton, dat gebouwd wordt yoor
rekening der Stoomvaartmaatschappij Nederland, en
van een groote mailstoomer, te bouwen voor rekening-
van de Koninklijke Hollandsche Lloyd voor haren
dienst op Zuid-Afrika.
Het eerstbedoelde schip is voor vrachtvervoer be
stemd, het tweede voor passagiers en goederenvervoer.
Na afloop van een en ander reed de Prins naar het
Grand Hotel des Bains, waar hem door de maatschap
pij de Schelde een lunch aangeboden werd.
Met den Prins zaten een 30-tal genoodigden aan.
Te half vier is Z. K. H. per rijtuig van het Grand
Hotel vertrokken en naar de ponton gereden, waar
door hem een der daar liggende stoomschepen van de
Maatschappij Zeeland bezichtigd wordt.
Na deze bezichtiging rijdt de Prins met den Oom
missaris der Koningin in Zeeland per rijtuig n
Middelburg, waar hij ten huize van den heer
Dijskmeester het diner zal gebruiken.
Te half acht vertrekt de Prins weder naar de r<
den tie.
Steeds
37 keer
tusschenkomst van
Het ollcsdagbl. meldt dat tegen den secretaris en
den penningmeester der afd. Amsterdam van de Int.
Anti-mil. vereeniging, bij wie dezer dagen huiszoeking
xs gedaan, een strafvervolging is ingesteld ter zake
van deelneming aan een verboden vereeniging.
Van Texel.
Thans hebben ook H. M. de Koningin en Z. K. H.
riins Hendrik groote zilveren medailles geschonken
voor de in beptember alhier te houden tentoonstelling.
Uit Wieringerwaard.
De Zangvereeniging „Apollo" alhier heeft ter her
denking van haar 15-jarig bestaan besloten bij ge
noegzame deelneming in Aug. een dubbel-kwartetwed-
stnjd voor Gemengde Koren te houden.
EEN STAKINGS-DELTCT.
HAARLEM, 19 Maart. De Haarlemsche Recht
bank veroordeelde heden twee personen die bij de sta
king bij de firma Verwer te Krommenie na politiebe-
vel weigerden door te loopen tot 14 dagen gevangenis
straf. De eisch was zes weken.
Benoemd.
Bij kon. besluit is benoemd met ingang van 1 April
tot directeur van het telegraafkantoor te Alkmaar
de heer E. Wind, thans tijdelijk met het beheer van
dat kantoor belast.
(Reeds in een gedeelte van onze vorige oplage vermeld.)
Gedurende de maand November 1907 werden door
de stoomtram Egmond—Alkmaar—Bergen 17215
reizigers vervoerd en bedroeg de opbrengst van
reizigers- en goederenvervoer f 2865,545.
Woensdagmiddag werd aan de afslagmarkt de eerste
spinazie aangevoerd door den heer D. Schipper, aan
gekocht door den heer A. Boersen Jr.
Bij den Nationalen Tooneelwedstrijd, ter gelegen
heid van haar vijftien-jarig bestaan uitgeschreven door
j \Teni?iag "0ns Genoegen" te Almelo, behaalde
ue Alkmaarsche Tooneel vereeniging „Talma" den
tweeden prijs en een persoonlijken prijs.
Van 27 October 1907 tot 15 Maart'j.l. traden ach
tereenvolgens te Almelo op: 1. Amstels Tooneel ver
eeniging „Willem van Zuijlen" te Amsterdam2.
looneelvereeniging „Nut en Genoegen" te Edam; 3.
Rederijkerskamer „Molière" te Utrecht4. Rederijkers-
mnier te Zwolle5. Tooneel vereeniging
„Talma" te Alkmaar6. Rederijkerskamer „Kunst
naar Kracht" te Enschedé7. Rederijkerskamer
Kennemerlandte Beverwijk.
In een gisteren door „Talma" ontvangen hartelijk
schrijven werd de uitslag gemeld als volgtle prijs
Zwolle", 2e pr. „Talma", 3e pr. „Molière" en 4e pr.
„Kunst naar Kracht". De beide persoonlijke prijzen,
verguld zilveren medailles, werden toegekend aan
mevr. Dupree de Haan van „Willem van Zuijlen" en
den heer H. Sjoers van „Talma."
1 April zal de prijsuitreiking plaats hebben.
EEN KEIZERLIJKE OEKASE.
St.-PETERSBTJRG, 19 Maart. De Tsaar heeft de
volgende oekase aan het leger en de vloot uitgegeven:
„De heldhaftige verdediging van Port Arthur, die
de gelieele wereld in verbazing bracht door de stand
vastigheid en dapperheid der bezetting, werd plotse
ling afgebroken door de smadelijke overgave der ves
ting. De Hooge Krijgsraad, die de schuldigen voor
deze overgave strafte, herstelde tegelijkertijd de volle
dige verhevenheid over de onvergetelijke heldendaden
der dappere bezetting.
.Moedige verdedigers van Port Arthur, door uwe
heldhaftige daden, door uw zelfverloochenende dap
perheid, door uw trouw aan den afgelegden eed, die
gij bewezen hebt bij de verdediging van Onze vesting
in het verre Oosten, hebt gij onsterfelijken roem ver
worven en een nieuwe schitterende bladzijde toege
voegd aan de annalen der heldendaden van Russische
krijgers.
„liet dankbare Rusland is trotsch op u en zal uwe
daden nimmer vergeten, evenals gij uw plicht tegen
over uw vaderland niet vergeten hebt.
DE REGELING VAN IIET DAGELIJKSCH
TOEZICHT OP DE SPOORWEGDIENSTEN.
Met ingang van 1 April a. s. wordt de District-In
specteur der Spoorwegdiensten L. G. van Dam, tijde
lijk belast met het dagelijksch toezicht op de spoorwe
gen, ter standplaats Groningen en de Districts-Inspec-
teur der Spoorwegdiensten H. A. Henket vroeger te
Alkmaar belast met het dagelijksch toezicht op de
spoorwegen, ter standplaats Nijmegen.
LAATSTE POST.
Hedenmiddag werd in het café van den heer Buck-
man te Oudkarspel door dr. H. M. Quanjer, adsistent
voor phytopathologie te Wageningen een belangrijke
lezing gehouden over nuttige en schadelijke insecten.
De vergadering werd voorgezeten door den heer A.
Nobel. Deze opende om half drie uur de bijeenkomst.
Hij riep aan de practische tuinbouwers van den
Langedijk en omstreken en ook aan hen die alleen
uit belangstelling hier zijn gekomen, een welkom toe.
De spreker voor dezen middag is een goede be
kende voor de bouwers aan den Langedijk en de
voorzitter verzocht aandacht voor hetgeen deze zal
zeggen. Hij hoopte dat men van het gehoorde veel
nut moge hebben.
De vergadering was niet zeer druk bezocht.
Ter verduidelijking van de rede waren verschillende
platen opgehangen.
Aanleiding tot deze voordracht, aldus begon spreker,
was een gesprek dat Spr. had met eenige Langedijker
landbouwers op de groote Landbouwtentoonstelling in
den Haag in Sep. 1907. In de regeeringstent was een
groote verzameling van schadelijke insecten en van
de door hen beschadigde cultuurgewassen bijeen en
de tijd was toen voor vele landbouwers te kort om
hunne vijanden uit de insectenwereld nader te leeren
kennen. Ook een enkele spreekbeurt is natuurlijk niet
voldoende om al datgene mee te deelen uit dezen tak
van kennis, wat voor de landbouwers van den Lan-
dijk van belang isdaarom zal spr. heden speciaal
het oog op den koolbouw gericht houden. Spr. begint
met antwoord te geven op de vragen Wat verstaan
wij onder insecten? Welke eigenschappen hebben zij
met elkaar gemeen En door welke eigenschappen
onderscheiden zij zich van de andere hoofdtypen uit
het dierenrijk Hij wijst op de belangrijke functie die
de huid vervult, 't Is de huid die aan 't lichaam steun
en stevigheid geeft, dus hoe teer moeten die nietige
bladluizen zijn, wanneer de fijne huid nog het stevigste
bestanddeel uitmaakt van 't lichaam.
Door regen en wind worden er dan ook duizenden
en nog eens duizenden in hunne ontwikkeling ge
stoord, maar ook de stevigere insecten staan aan tal
van gevaren bloot. Vogels en tal van andere vijanden
uit het dierenrijk bedreigen hen. Het is daarom maar
goed dat de insecten zulk een buitengewoon sterk
voortplantingsvermogen hebben. Spr. vergelijkt de
voortplanting van een vogel met die van een insect.
Bij de eerste weinig eieren, maar elk van vde voe
dingstoffen voorzien, zoodat 't uitkomende vogeltje
reeds ver ontwikkeld is. Bij de insecten honderden
uiterst kleine eitjes, waaruit een jeugd vorm komt,
die nog lang niet zoo hoog ontwikkeld is als 't vol
wassen dier, maar die eigenlijk niets anders kan dan
eten. De volwassen insecten daarentegen dienen voor
de voortplanting van hun geslacht. Spr. geeft in 't
kort aan hoe het algemeene bouwplan is van de in
secten en wijst er dan op hoezeer zij ondanks deze
algemeene trekken uiteen kunnen loopen. Spr. zal
zich hedenavond in hoofdzaak bepalen tot enkele
groepen met volledige gedaanteverwisseling, vlinders,
kevers, tweevleugeligen en vliesvleugeligen. In 't kort
geeft hij aan hoe de insectenkundigen te werk gaan
bij 't uit elkaar houden van de 1700 inlandsche soor
ten van vlinders, de 3000 soorten van kevers, de 2100
soorten van tweevleugeligen (vliegen en muggen) en
de 1800 soorten van vliesvleugeligen (o.a bijen en
wespen). Men doet reeds eeuwen aan de beschrijving,
maar met de studie van de levenswijze heeft men
zich nog niet zoo lang beziggehouden. Professor
Ritzema Bos is in ons land de eerste, die er zijn
levenstaak van gemaakt heeft de leefwijze der in
secten te bestudeeren met het oog op de belangen
van den landbouwer.
Op eene nauwkeurige kennis van de levenswijze,
komt het voor de praktijk 't meest aan. Men moet
van elke insectensoort de zwakke zijde trachten te
zoeken. Door list komt men bij de bestrijding yerder
dan met geweld.
De eerste soort die aan eene uitvoerige bespreking
wordt onderworpen is het groote Koolwitje. Aan de
hand van afbeeldingen wordt deze soort beschreven.
Meestal in Mei vliegen de eerste vlinders, die niet
talrijk zijrj. Zij leggen de eieren in hoopjes. Dit is
reeds een zwak punt. Men zoeke de eihoopjes van
zijn koolplanten. Als er nog geen koolplanten of ver
wante cultuurgewassen zijn, leggen zij de eieren aan
wildgroeiende kruisbloemige planten. Weer een zwak
punt: men roeie dat onkruid uit. Spr. wijst er op,
hoe goed de vlinders voor hunne nakomelingschap
zorgenniet alleen worden de eieren gelegd op planten,
waarvan de rupsen houden, maar van die plantensoort
worden alleen de exemplaren uitgezocht, die niet te
ver van boomen en huizen verwijderd zijn. Want de
rupsen kruipen gaarne op een hoog en droog plekje
om zich te verpoppen. Zij begeven zich te voet daar
heen, soms bij dichte drommen.
De tweede generatie van vlinders kan 100 maal zoo
talrijk zijn als de eerste. De rupsen van de tweede
generatie leven ook van Oost-Indische kers, wat voor
St. Pancras van belang is. ïn gunstige jaren komt
er nog een derde generatie van vlinders, die wegens
gebrek aan koolplanten, wel eens tot landverhuizing
gedwongen is.
Spr. noemt als voorbeeld een vlucht die in 1876 in
de provincie Groningen werd waargenomen en die
ruim zes uur noodig had om over te trekkeD. Maar
't gaat er mee als met het laatste reuzenleger van
Napoleon, dat naar Rusland trok. In het voorjaar ia
er van die gevleugelde legers even weinig overge
bleven als van Napoleons troepen toen zij uit Rusland
wegvluchtten. Vijanden en koude bewerkten die ver
mindering, zooook bij het koolwitje. Meezen en andere
vogels weten de poppen van het Koolwitje te vinden.
„Elk rupsje eet zooals het gebekt" isdit blijkt van
toepassing te zijn bij den maaltijd, die de koolbouwers
aan de rupsen aanbieden. De koolrups (rups van den
koolwit) vreet er gaten uit of vreet gangen in de kool
kroppen. Deze rups houdt ook van sla en bieten. Het
kleine springrupsje heeft minder noodig. Het vreet
kleine gaatjes, maar door het groot aantal waarin dit
diertje zich in sommige jaren vertoont, kan het soms
zeer schadelijk worden. In 1905 heeft men dit aan
den Langendijk ondervonden. Spr. wijst op 't eigen
aardige temperament van het springrupsje en hoe men
zijns inziens daarvan partij kan trekken bij de bestrij
ding. Men ga met een waterstraal te keer, en begrave
het dan met den schoffel.
Aan de eigenaardige wijze van voortbeweging (af
wisselend krommen en strekken van den rug) is de
rups van de gammauil te kennen. Deze heeft een echte
bedelaarsmaag alleen grassen en granen zijn niet van
hare gading. Daar vjjf generaties per jaar kunnen
voorkomen, worden zij in sommige jaren een ware
landplaag, vreten alles wat te velde staat af en maken
dan strooptochten naar naburige akkerszelfs over
slooten weten zij heen te trekken, althans wanneer
zich daarin drijvende waterplanten bevinden.
Men moet hier wel tot geweld zijn toevlucht nemen
en de plaag met krasse middelen trachten te beperken
tot de plaats waar zij uitbrak.
Vervolgens worden de aardrupsen besproken, alleen
die aan de wortels der planten vreten, 's Nachts wagen
deze misdadigers, die het daglicht schuwen, zich boven
den grond. Als men ze uit den grond haalt, krommen
zij zich in een spiraal als om het aangezicht voor de
zon te verbergen. Alles wat aan den Langendijk ge
teeld wordt, laten zij zich goed smaken. Tegen den
winter kruipen zij diep in den grond en verpoppen
later in de holte, die zij zich daar maken.
Het rupsvormige diertje, dat op een koolzaadblad
is afgebeeld, is een z.g. bastaardrups. Daar komt later
een bladwesp uit. Ook dit dier verpopt zich in den
grond.
Op de bestrijding van al deze dieren, die een deel
van hun leven in den grond doorbrengen, komt spr.
terug, nadat hij eerst gesproken heeft over ritnaalden,
engerlingen en emelten. Ritnaalden of koperwormen
zijn de larven van de z.g. kniptorren, kevers, die als
knipmessen buigen en dan een salto mortale uitvoeren.
De verschillende soorten zijn aan allerlei gewassen
schadelijk, maar de koolwortels en de vleezige onder-
aardsche deelen van kool, bieten en aardappelen be-
hooren tot hun lievelingsgerechten. Over de enger-
lingen (larven van meikevers) is spr. kort, omdat zij
voor deze boomlooze streek van weinig belang zijn.
De emelten of hamels, „greeuwwormen", zooals men
aan den Langendijk zegt, zijn de maden van lang
pootmuggen. De zwermen, die men in 't begin van
den zomer ziet, leggen hare eieren vooral op grasland.
In het voorjaar doen de larven meestal meer schade
dan in 't vorige najaar, toen zij nog klein waren. Op
