DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Nationale Militie.
voor
In het Laboratorium van Europa.
No. 69
Honderd" en tiende jaargang
1908
ZATERDAG
21 MAART.
FEUILLETON.
Nationale Militie.
Huishoud- en Industrieschool.
ALKMAAR.
HERFSTSTORM,
ONDERWIJZER,
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij froote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Aantal
dagen.
21
21
21
21
21
21
14
28
28
28
28
28
28
1905
28
28
20
85
35
28
28
35
35
35
35
35
20
Als een schaduw in den mist zag hij reeds den
dichtstbijzijnde.
HINDERWET.
Haver op zandgrond.
m* 3JL9 W
-ri.-r
-a v
filAVÜ
De BURGEMEESTER der gemeente ALKMAAR
brengt ter kennis van belanghebbenden den navol
genden 'staat, aanwijzende voor hoelang de daarin
vermelde verlofgangers van de militie te land in 1908
krachtens artikel 111 der Militiewet 1901 voor her
halingsoefeningen in werkelijken dienst komen
Lichtin
gen.
1901
KORPSEN.
de regimenten Infanterie
de compagnieën Hospitaalsoldaten
het Korps Pontonniers
de regimenten Vesting-Artillerie
het Korps Pantserfort-Artillerie
het Regiment Genietroepen met uitzon
dering van de vesting-telegrafisten, die
hebben voldaan aan het bepaalde in
den eersten volzin van artikel 6 van
het sedert ingetrokken Koninklijk
Besluit van 29 Februari 1884, no. 13
1902 het Korps Torpedisten
de regimenten Infanterie
de compagnieën Hospitaalsoldaten
de regimenten Veld-Artillerie met uit
zondering van de treinafdeelingen
het Korps Pontonniers
de regimenten Vesting-Artillerie
1908 l het Korps Pantserfort-Artillerie
het regiment Genietroepen met uitzon
dering van de vesting-telegrafisten, die
hebben voldaan aan het bepaalde, in
den eersten volzin van artikel 6 van
het sedert ingetrokken Koninklijk
Besluit van 29 Februari 1884, no. 13
1904 het Korps Torpedisten
ld. de miliciens-telegrafisten
De Minister van Oorlog heeft voorts bepaald
10. dat de tot de Compagnieën Hospitaalsoldaten
behoorende verlofgangers der lichting van 1901, in
1908 onder de wapenen moeten komen
die van de 1ste en van de 2de Compagnie van
30 Maart tot en met 18 April
die van de 3de en van de 4de Compagnie van
21 April tot en met 9 Mei
20. dat voor de Israëlietische miliciens, behoo
rende tot de 3de en tot de 4de Compagnie Hospitaal
soldaten, de datum van opkomst wordt bepaald op
2*7 April en die voor vertrek metgroot-verlof op
15 Mei
30. dat de tijd van oproeping van de verlof
gangers der overige lichtingen en korpsen, op den bij
de regimenten Infanterie
de compagniën Hospitaalsoldaten
de regimenten Veld-Artillerie met uit
zondering van de treinafde.dingen
hst Korps Rijdende-Artillerie
het Korps Pontonniers
de regimenten Vesting-Artillerie
het Korps Pantserfort-Artillerie
het regiment Genietroepen met uitzon
dering van de miliciens-telegrafisten
1906 het Korps Torpedisten
ld. de miliciens-telegrafisten
ROMAN
door
IDA BOY-ED.
vertaling van S. 8.
68)
Zij hielden zich allen flink kordaat. nog een
minuut. nog een halve. en de man, die het
kind droeg, en de mannen, die hem hand in hand te
gemoet kwamen, grepen elkaar.
Maar daar kwam andermaal een geweldige golf, die
zich over de hoofden der mannen heenstulpte om daar
na mët donderend geraas uiteen te spatten
De ketting was bijna gebroken, maar zij hadden
stand gehouden.
Ondertusschen nam de storm hand over hand toe,
slag op slag werd de kleine loods gebeukt door het
zwalpende water.
Brita lag op haar knieën. zij zag niets meer.
Zij weende. en zij wist het niet. zij bad.
en zij wist het niet. Zij was radeloos van angst terwil-
le van dien eenen.Middelerwijl had Hagen het
doel bereikt. nog maar twee, hoogstens drie schre
den
Hij zag een handIn zijn linkerarm hield hij het
kind, dat zwaar als lood aan zijn borst hingde
rechterhand stak hij reeds uit om de andere te grijpen.
Hij werd reeds gewaar wie het was, die zoo dicht bij
hem stond; hij kon zien, hoe deze alle krachten in
spande om hem te redden.
Ja, het was dezelfde als wien aangaande hij gisteren
bedoeld Koninklijk Besluit behoorenden staat vermeld,
nader zal worden vastgesteld.
Alkmaar, De Burgemeester voornoemd,
16 Maart 1908. G. RIPPING.
De BURGEMEESTER der gemeente A Ikmaar gelast,
krachtens bekomen aanschrijving, den onderstaanden
hier wonenden verlofganger, om zich ter bijwoning
der herhalings-oefeningen, 's namiddags vóór 4 ure,
bij zijn korps te vervoegen:
le Compagnie Hospitaalsoldaten, lichting 1901, gar
nizoen Amsterdam
30 Maart 1908, PIET RAUSCH.
.Alkmaar, De" Burgemeester voornoemd,
19 Maart 1908.G. RIPPING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALK
MAAR,
Gelet op art. 8, al. 2 der Hinderwet
Overwegende, dat eene beslissing op het adres van
den heer J. DE GROOT, om een herstelplaats voor
rijwielen uit te" breiden, door het plaatsen van een
gasmotor van 2 P.K., tot het in beweging brengen
van een draaibank en een boormachine in het per
ceel Ridderstaat, wijk A, No. 18, niet binnen den in
het eerste lid van het bovengenoemde wetsartikel be
paalden tijd kan genomen wordenomdat hun nog
niet bekend is of de inrichting zal voldoen aan de
eischen krachtens art. 6 der Veiligheidswet gesteld
Besluiten
de bedoelde beslissing te verdagen.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
Alkmaar, G. RIPPING, Voorzitter.
19 Maart 1908. DONATH, Secretaris.
Aan de VIERDE GEMEENTESCHOOL, (Hoofd
de heer C. J. REIZIGER) wordt'gevraagd een
bevoegd tot het geven van onderwijs in vak j. De
jaarwedde bedraagt f 700 met vier 5-jaarl. verhoo
gingen van f 50 voor dienstjaren in de gemeente
Voor hoofdakte f 100 meer. Eventueele vergoeding
huishuur f 100.
Stukken in te zenden aan het Gemeentebestuur
vóór 6 April a.s.
AANGIFTE van LEERLINGEN voor den nieuwen
CURSUS, aanvangende Mei 1908, op iederen werk
dag van 94 uur, gedurende de maand Maart en April.
De leeftijd van 12 jaar moet bereikt zijn.
Schoolgeld, Huishoudklasse f 15 per jaar,
en Industrieklasse f 25
Onvermogenden kosteloos.
Nadere inlichtingen geeft gaarne de Directrice
M. W. ARBEITER.
In het laboratorium voor sociale proefnemingen in
het centrum van ons werelddeel is een nieuw potje op
het vuur gezet, waarvan de lotgevallen zeker heel de
wereld zullen interesseeren: een nieuwe poging om
langs wettelijken weg te komen tot arbitrage in ar
beidsgeschillen.
Een nieuw potje het is maar betrekkelijk waar. In
1363 vinden wij deze instelling in Straatsburg al in
werking. Ook daar was een scheidsgerecht in arbeids-
nog den wensch gekoesterd had, dat hij maar door de
zee ware weggevoerd geworden.
Toen kon hij een oogenblik niet meer.
Reeds te,lang had hij al zijn krachten moeten bij
eenrapen, want het kwam er op aan den dood te trot-
seeren.
Hij verloor zijn evenwicht.
De kolossale golf, die hij in den rug kreeg, wierp
hem neder ontrukte hem het kindvoerde het
verder. Maar hij richtte zich weder op.
Hij trachtte nog de hand te grijpen, maar hij zag
haar niet dadelijk.
Op eenmaal gevoelde hij een ontzettenden stoot in
zijn rug, alsof zijn lichaam zou doorbreken. Daar
na niets meer
Efi der mannen zag het kind en greep het, voordat
nog het teruggaande water het had kunnen medevoe
ren
De ketting was gebroken.
De voorste mannen namen den gevallene op.
Zij gingen met hem terug. hadden nog twee- of
driemalen stand gehouden tegen de slagen van de gol
ven, die zich op hen geworpen hadden. zij bereikten
den oever, en zelf druipnat, proestende, met bevende
knieën droegen zij hun last verder.
Het dak van de loods dreef op het water, het deed
in de verte denken aan do ribbekast van een groot
dier.
„Achter de heg er mede. bralde de burgemees
ter met zijn zware basstem.
Zij droegen hem er heen.
De burgemeester trok zijn jassen uit en spreidde ze
op den grond,» om er het lichaam op te kunnen leggen.
Hij commandeerde: „Naar 't dorp. Draagbaren
halennaar het kasteelde automobiel naar de
stad.
Hij dacht aan alles. Hij bestuurde alles. Maar
voortdurend was daarbij zijn oog gevestigd op het
geschillen tusschen de meesters en de gezellen in de
bepaalde gilden. Doch de meesters wilden van die nieu
wigheid niets weten en zoo vinden wij haar dan ook al
gauw in den doofpot.
Daaruit wordt zij in Engeland in 1849 gehaald. Toen
al werden die scheidsgerechten bij werkstakingen enz.
met succes in Engeland toegepast en sedert is dat suc
ces steeds toegenomen. Het zijn de heeren Kettle en
Mundella, die zich op dit gebied in Engeland een groo-
ten naam verworven hebben en daar dit soort arbitrage
zeer sterk ontwikkeld hebben. Langzamerhand is dit
instituut in Engeland in beteekenis toegenomen en zoo
kon er in 1896 een wet worden ingevoerd, waarin werd
voorgeschreven hoe het ministerie van koophandel in
arbeidsgeschillen het initiatief tot het voorstellen van
arbitrage had te nemen. Hoe nuttig de werkzaamheid
van dit ministerie is, blijkt o.a. wel daaruit dat groote
stakingen in den laatsten tijd door dit ministerie zijn
voorkomen wij herinneren vooral aan het voorkomen
van een spoorwegstaking onlangs door het bemiddelend
optreden van den minister Lloyd George.
Intusschen Engeland is, waar het arbeidsverhou
dingen aangaat, een zeer bizonder land. De organisa
tie der werklieden is er zoo diep geworteld en zoo de
gelijk als nergens elders en zoo heeft men dan ook ge
constateerd, dat het Engelsche voorbeeld niet gevolgd
kan worden, door landen, waar de basis voor deze
nieuwe instelling de goede organisatie ontbrak.
Alleen in het vijfde werelddeel heeft men het Engel
sche voorbeeld gevolgd en hier en daar nog zooveel ver
der uitgewerkt, dat men zelfs tot verplichte arbitrage
is gekomen. Doch van deze nieuwe landen geldt in
nog veel hooger mate dan van Engeland, dat zij den
anderen landen niet ten voorbeeld kunnen dienen.
Duitschland, dat anders in zekere kleine landen met
voorliefde gebruikt wordt als voorbeeld voor sociale
hervormingen, heeft op dit gebied nog niet veel tot
stand gebracht. En wat elders ook in ons land, gedeel
telijk bereikt, gedeeltelijk in voorbereiding is, kan
niet van zoodanig belang geacht worden, dat het in de
ze het voorbeeld van een afdoende oplossing is.
Nu ons dus het bericht bereikt, dat men in Zwit
serland en wel in het kanton Ziirich bezig is eene
nieuwe regeling in het leven te roepen, die anderen
landen wel ten voorbeeld zou kunnen dienen, is er al
le aanleiding om met groote aandacht de pogingen te
volgen, die ginds worden gedaan om deze bij uitstek
moeielijke kwestie op te lossen. Het is waar, zij is op
het oogenblik in ons land niet bepaaldelijk aan de or
de, er is, hier in die richting, zooals bekend is, al het
een en ander gedaan en bovendien is er zooveel dat
onze aandacht meer gespannen houdt, dat men nau
welijks den tijd heeft om ook nog aan dit gewichtige
punt eenige belangstelling te schenken. En toch ver
dient het die in de allerhoogste mate. Immers het is
duidelijk dat iedereen, werknemer, werkgever en con
sument het allergrootste belang heeft bij de vermij
ding van arbeidsconflicten, wanneer het ten minste
mogelijk blijkt op een wijze, die door haar strikte on
partijdigheid alle partijen bevredigt, een scheidsrech
terlijke beslissing in zulke gevallen aan te bieden, ja
op te leggen.
Men mag dus gespannen zijn naar het resultaat van
het Ziirichsche wetsontwerp, dat nu aan den kanton-
nalen raad is aangeboden. Want al zal men van zulk
een regeling natuurlijk niet, als sommige enthousias
ten doen, den socialen vrede mogen verwachten, tooh
ilgt het voor de hand dat vermijding van strijd betee-
kent vermijding van direct financiëel nadeel voor alle
belanghebbenden, zonder dat op eenige wijze de rech
ten van werkgever of werknemer gekrenkt worden.
Hoezeer dit directe financiëele nadeel kan gaan, was
juist weer in hetzelfde Ziirich gebleken, waar tenge
volge van een hardnekkige staking van werklieden in
de aanverwante bedrijven van het bouwvak de werklie
den in dat vak het zwaar te verantwoorden hebben,
doodsbleek gelaat. En de trouwe vriend weende,
Want hij zag wel, wat er op dit gezicht te lezen
stond.
André bewoog zich niet. Hij was een steenen beeld
gelijk. Hij kon zijn oogen niet gelooven
En langzaam keerde hij zich om, als moest hij aan
die eene ook vragen: „Zie je het ook. kan het waar
zijn?.
Reeds sloot zij hem in hare ai-men, wierp zich aan
zijn hals en weende zij uit aan zijne borst. Geen won
der. zij behoorden bij elkander. Al hadden zij het
dan ook elkander niet met zooveel woorden gezegd.
Brita gevoelde, dat haar iemand bij den arm greep.
Het was haar vader. Hij wees op den man, die daar
roerloos, languit nederlag.
Brita knielde naast hem neder, boog zich over hem.
André knielde naast haar.
Vurig wensch ten de twee, dat hij nog eenmaal de
oogen zou opslaan. nog een enkel woord mocht
spreken.
Hendrick Hagen deed de oogen open. Lang rustte
zijn blik op hen.
Hij had volstrekt geen pijn. Hij gevoelde niet eens
meer, dat hij nog een lichaam had.
Hij gevoelde niets meer. en had ook geen kracht
meer.
Hij keek Brita aan. zag, hoe het haar fladderde
en hoe haar blik volteederheid op hem gevestigd was
Hij wist, waar hij Was en dat hij het kind uit het
schuimende water, uit de kaken des doods gered had.
Daar was maar ééne gedachte, die hem bezig hield
Daden ja daden alleen zijn in staat het hart- eener
vrouw te veroveren
André zag hij niet, evenmin, hoe twee jonge men-
schen hand in hand stonden, elkander moed inspreken
de.
Hij zag alleen maar dien teederen blik, alleen maar
dat lieve, dierbare gelaat.
doch ook de woningzoekende derden, die tengevolge
van den heerschenden woningnood niet dan voor veel
geld een bescheiden onderdak kunnen vinden. Boven
dien vermijdt men door het op deze wijze onnoodig
maken van staking van het werk ook al de nadeelige
gevolgen, aan een oorlogstoestand en aan de ledigheid
verbonden. Dwang en bedreiging worden evenzeer
verhinderd als straatrumoer en opgewonden betoogin-
gen. Het nerveusmakende niet-werken, dat (in tegen
stelling met een behoorlijken rusttijd en eesn geregelde,
jaarlijksche vacantie) evenals alle langdurige ledig
heid voor alle individuen des duivels oorkussen is, kan
dan geen ongunstige gevolgen hebben. Visschers in
troebel water kunnen hun vischtuig wel opbergen ge
lijk ook de autoriteiten zullen worden verlost van den
zorg voor deze quadratuur van den cirkelde bescher
ming van hen die willen doorwerken.
Was het dus mogelijk om een geregeld werkende in
stelling te vinden, die het vertrouwen van beide par
tijen heeft, zichzelf kan aanbieden als scheidsgerecht,
over voldoende vakkennis en kennis van lokale om
standigheden beschikt om een goed-gemotiveerd, on
partijdig oordeel te vellen en de macht heeft om
"als de partijen eenmaal zijn arbitrage hebben aanvaard
nu ook de uitvoering van zijn uitspraak te verzeke
ren, dan zou zulk een instelling heel veel nut kunnen
verspreiden.
De instelling, waarover men in den kantonnalen
raad van Ziirich binnenkort de debatten zal openen,
voldoet nog niet geheel aan al die eischen, ook al gaat
deze regeling veel verder dan de Nederlandsche. Het
bestaat uit. een permanent college van drie personen,
door de regeering voor den duur van drie jaar benoemd
als een soort omgaande rechtbank, met een vasten
secretaris. Deze commissie kiest voor ieder geval een
aantal experts als bijzitters en raadgevers uit lijsten
van experts, welke door de betrokkenen voor verschil
lende beroepsgroepen worden gekozen.
Een verplichting om een arbeidsgeschil voor dezen
rechter te brengen wordt niet voorgesteld; evenmin
zal er een verplichting "bestaan om zich aan de beslis
sing te onderwerpen. Wel is er verplichting tot getui
gen en verplichting tot overleggen van loonlijsten enz.
Ook bestaat de mogelijkheid dat partijen, die zich
aan de uitspraak onderwerpen, verplicht kunnen wor
den daaraan uitvoering te geven. Is een vergelijk ge
troffen, dan wordt er een contract gemaakt, bindend
voor beide partijen. De beteekenis van dat contract
kan verhoogd worden door het stellen van een waar
borgsom, terwijl men tegen eventueele contractbreuk
publiciteit wil aanwenden.
Zooals men ziet radicaal of afdoende is het ont
werp niet, wat trouwens ook de warmste voorstanders
niet beweren. Maar het is in elk geval een belangrijke
stap in de goede richting, veel verder dan in ons land
gedaan is, een ernstige poging om langzamerhand te
ontkomen aan de nadeelige gevolgen van al die werk
stakingen en uitsluitingen, welke evenzooveel schok
ken zijn in de geleidelijke ontwikkeling van onze te
genwoordige maatschappij. Met groote belangstelling
zal men dan ook zeker die proefnemingen in het soci
ale laboratorium van Europa volgen.
Onze deskundige medewerker schrijft:
Haver kan en wordt op alle gronden zoowel op klei-
als zandgrond verbouwd. Daar echter tijdens den groei
veel water wordt gebruikt is het dus noodig, dat de
grond voldoende vocht houdt. Op zandgrond gebeurt
het dan ook meer dan eens, dat bij lang aanhoudende
droogte de oogst mislukt. Loopt echter het weer mee,
dan geeft haver bij een goede bemesting een ruim be
schot. Zoo kreeg men op het Rijksproefveld te Odoorn
met een stalbemesting, aangevuld met kainiet-slakken-
meel en een weinig chili 150200 Kg. gemiddeld van
de 7 verschillende variëteiten 72 H.L. haver en 6400
Hij wilde iets zeggen, maar hij kon niet.
En toch dacht hijIk wil het haar zeggen
Alles had hij kunnen zeggenalles wat zijn harte
leed en deed jubelen.
Maar van dit ééne leed, wat hem zijn laatste liefde
had gebracht, en van dat eene geluk zou hij niets meer
zeggen
Noch aan de beminde noch aan iemand anders ter
wereld.
Andermaal sloot hij zijn oogen.
En hij verzonk in dat groote stilzwijgen, dat nog
door geen menschelijk woord ooit verbroken is.
Zij. die om hem heen geknield lagen, zij, die om hem
heen stonden, waren vol gespannen verwachting.
De storm loeide. de zee brulde.de wind huil
de.
Zilte droppels sloegen hun tegen het gelaat en ver
oorzaakten een ondragelijke pijn aan de oogen.
Zij luisterden.... zij wachtten.... zij' zagen....
En eindelijk zagen zijdat was de dood
Brita wierp zich in de armen van den man, die haar
trachtte te troostenofschoon hem zelf de tranen
over de wangen liepen.
Naast hen stond iemand, die het uitsnikte en door
zijn tranen heen het gelaat bedekkende met zijn zak
doek, voortdurend niets anders uitriep dan dit„mijne
beste kerel.mijn beste kerel.
Als wilde hij hem nog herinneren aan de vroolijke
dagen uit hunnen jongen tijd.
Lang uitgestrekt lag daar de doode. Het hoofd met
het grijze haar lag ©enigszins achterover, zoodat het
trotsche, thans sprakelooze gelaat hemelwaarts ge
richt scheen.
En uit de duistere wolken, die de herfststorm wild
en woest voor zich uitdreef, vielen dwarrelend de eer
ste sneeuwvlokken neer.
EINDE.
