DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
HET ONDERWIJS IN DE CONCURRENTIE.
No. 75
Honderd en tiende jaargang.
1908
ZATERDAG
28 MAART.
BINNENLAND.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Eerste Kamer.
Tweede Kamer.
Vereeniging van kaashandelaren.
GEMENGD NIEUWS.
Bezoek van Prins Hendrik aan Terschelling.
Uit Ursem.
Uit Purmerend.
Voorjaarswerk.
Uit Winkel.
De staking te Krommenie.
^Benoemingen.
Het zou uilen naar Athene dragen zijn om in -den
tegenwoordigen tijd aan te komen met bewijzen voor
de wenschelijkheid van het geven van veel en goed
vakonderwijs in het licht te stellen, omdat het onder
wijs niet meer die groote, algemeene en enthousiaste
waardeering vindt, welke eenige jaren geleden zijn
deel was.
Wat van dien achteruitgang in algemeene waardee
ring de aanleiding is, kan niet met een qnkel woord
gezegd worden, al zal men zeker de oorzaken moeten
zoeken in een reactie tegen de vroegere overdrijving
van de beteekenis van het algemeene onderwijs en in
het optreden van een deel der onderwijzers, die voor
een niet gering gedeelte weer het gevolg is van vaak
onvoldoende betaling.
In elk gevalhet vakonderwijs heeft het minst gele
den onder die vermindering van sympathie voor on
derwijs in het algemeen en dat is bizonder gelukkig.
Want dit onderwijs kan nog sterk uitgebreid en ont
wikkeld worden ten bate van de welvaart van ons land.
Aan de vakonderwijzers (en aan de handelsreizi
gers) heeft Duitschland zijn grooten voorspoed van de
laatste jaren te danken zoo heet het tegenwoordig
nog altijd in Engeland. En in Duitschland laat men
geen gelegenheid voorbijgaan om het vakonderwijs te
verbeteren. Ja het is alsof het Engelsche oordeel
de belangstelling voor dit onderwijs in Duitschland
nog vermeerderd heeft en alsof onze Oosterburen nog
met grooter volharding dan vroeger aan de vervolma
king van dit onderwijs werken. Hoe onmiddellijk
Duitschland dit vakonderwijs met zijn welvaart in ver
binding brengt blijkt uit een beweging voor een nieu
we verheffing van een belangrijken tak van industrie
als den scheepsbouw, die in den laatsten tijd weer op
den voorgrond komt. Het loont de moeite dit voor
beeld van naderbij te bekijken.
Duitschland heeft in den laatsten tijd moeten con-
stateeren, dat ondanks de ongeloofelijke inspanning
op het gebied van den modernen scheepsbouw Enge
land, het nog de baas is. En nu niet alleen om sche
pen als de groote mailbooten Mauretania en Lusitania
en als de befaamde oorlogsbodem Dreadnought. Dit
mogen niets _dan recordprestaties schijnen, zij zijn in
derdaad niet uitzondering maar regel. De Engelsche
scheepsbouw staat nog op een hooger plan, men werkt
in Engeland vlugger en beter, Duitschland kan op de
wereldmarkt nog niet zoo coneurreeren als men dat
ginds wel zou willen.
Hoe nu dien voorsprong in te halen, hoe nu wat
bij een betrekkelijk nieuwe industrie als de Duitsche
groote schepenbouw uitermate moeilijk is te zorgen,
dat men even goed ingericht is als de menschen aan
de andere zijde der Noordzee, die meer geschoolde
krachten en meer ervaring hebben?
Met vertrouwen wekkende zekerheid verklaart men:
Wij zullen de Engelschen inhalen. Doch die verklaring
is den bevorderaars der Duitsche industrie niet voldoen
de. Zij willen niet alleen die zekerheid hebben, zij
willen ook weten, dat men Engeland zeer spoedig zal
inhalen. En dat kan men alleen doen door.verbe
tering van het hooge vakonderwijs. Reeds nu wordt
aan de Technische Hoogeseholen heel wat gedaan voor
de wetenschappelijke ontwikkeling van de scheeps
bouwkundige ingenieurs. Doch naar het oordeel der
deskundigen hebben die ingenieurs nog te veel te doen
met vakken, welke voor hun hoofdvak niet absoluut
noodig zijn. Zij moeten zich meer op den scheepsbouw
concentreeren, zij moeten een school hebben waar zij
moderne schepen leeren bouwen en niets anders dan
dat. Leert men aan die school ook physica, chemie en
andere techniek, het is best als die vakken maar alle
zoo gedoceerd worden, dat zij op scheepsbouw betrek
king hebben. Alle specialiteiten op dit gebied zou men
dan aan één hoogere vakschool bij elkaar brengen, zoo
dat van hun besprekingen het grootst mogelijke nut
verkregen werd voor den vooruitgang van de scheeps-
bouwtechniek en omgekeerd zou zulk een school ge
makkelijker voeling kunnen krijgen met de geheele
practijk, dan een reeks over geheel Duitschland ver
spreide faculteiten. Zulk een school zou dan in een
groote havenstad moeten worden opgericht en zij zou
het middel kunnen worden om Duitschland in dit vak
op één lijn met Engeland te brengen.
Het lijkt een eigenaardig omslachtig middel om te
trachten Duitschland langs zoo'n grooten omweg voor
uit te brengen. Geen wonder dan ook, dat men vele
opmerkingen daarover hoort. Men gelooft niet, dat
men het in de theorie moet zoeken, die gelijk bekend
is, zoo erg grijs is. Men kan niet aannemen, dat het
verstandig zou zijn zich met volle borst op de studie
te werpen als er sprake is van een concurrentie in de
praktijk. Men vraagt zich met schrik af of door deze
specialiseering niet zeer eenzijdige menschen zullen
worden gekweekt, uitstekend goed voor hun vak maar
dan ook voor niets anders.
Doch dit raakt de bevorderaars der industrie niet.
Zij zijn geen opvoedkundigen, geen onderwijs-monoma-
n,un. Het onderwijs op zichzelf interesseert hen niet,
Z1J gevoelen alleen voor het onderwijs als middel om
beter en vlugger Lusitania's en Dreadnoughts te bou
wen dan Engeland. En dat dit middel doel treft too-
nen zij aan door een voorbeeld, waarvan de beteekenis
voor niemand en nergens is te onderschatten.
Er was in de vorige eeuw een industrie, waarin En-
land de wereldmarkt beheerschtede chemische indus -
trie. Engeland had een voorsprong, Engeland had be
kwame geleerden. Engeland had goedkoope grondstof
fen, Engeland had kapitaal en beheerschte de markt.
En toch heeft Duitschland Engeland van de eerste
plaats weten af te dringen. En waarom is dat gelukt?
Eenig en alleen door de buitengewoon groote ontwik
keling van de Duitsche chemische wetenschap. De
Duitsche wetenschap heeft de Engelsche voorbijge
haald en spoedig volgde toen de Duitsche industrie.
Datzelfde moet nu weer gebeuren ten aanzien van
de industrie. En daarom moet Duitschland zijn uiter
ste best doen om het onderwijs in descheepsbouwkunde
zoo hoog mogelijk op te voeren.
Inderdaad, nuchterder en duidelijker kan het niet
gezegd worden. En het beroep op de chemische indus
trie is werkelijk wel zeer overtuigend. Nu moet men
niet uit het oog verliezen, dat men er met onderwijs
alléén niet komt. Er is geen durf en geen energie,
gaat men liever uit speculeeren dan dat men zijn geld
belegt in industrieele ondernemingen, ziet men er te
gen op om door het aanbieden van flinke salarissen en
hooge werkloonen de beste werkkrachten in velerlei
richting aan zijn zaak te verbinden dan komt men
er met het beste onderwijs nog niet. Doch werkt alles
op dit gebied samen, dan kan men inderdaad aan de
Duitsche chemische industrie zien, wat nationale ener
gie vermag, wanneer de wetenschap niet voor de prak
tijk den neus ophaalt, zooals helaas in ons land nog
zoo vaak gebeurt.
In de zitting van gisteren herdacht de Voorzitter
het overleden Kamerlid mr. E. van Zinnicq Bergmann,
die 16 jaren deel der Kamer heeft uitgemaakt en zich
een algemeene hoogachting en vertrouwen had verwor
ven.
De nieuwbenoemde leden voor Zuid-Holland baron
Van Voorst tot Voorst en voor Limburg de heer Haff-
mans, werden na eedsaflegging geïnstalleerd.
Ingekomen was een dankbetuiging voor de condole-
antie der Kamer aan de Portugeesche regeering met
den koningsmoord te Lissabon.
De Kamer komt vermoedelijk Maandag 2 uur weder
bijeen.
Bjj de behandeling van het den 16en Mei 1907, :it de
Vereenigde Staten van Amerika gesloten handelsver
drag, betoogde gisteren de heer Van Bylandt
dat wij te conservatief waren in de handhaving onzer
handelspolitiek. Tegenover elke van onze gevraagde
concessie moeten wij een equivalent hebben gevraagd.
Daarvan was in dit verdrag g en sprake. Wij trokken
aan het kortste eind en gaven Amerika de voorwaar
den der meest begunstigde na.n, tie ons onthouden
werd. Dat ging spr. te ver. Het bev emde spr. niet,
dat de minister, wien hij als oud-collega welkom
heette en gelukwenschte, dit ontwerp niet had inge
trokken, want de miuister had deze overeenkomst als
gezant zelf genegotieerd. Hij achtte het tractaat niet
in 's lands belang.
De heer Nolens sloot zich hierbij aan. Spr. had
twe# bedenkingen, in de eerste plaats, dat te veel
was gelet op speciale, te weinig op het algemeen be
lang, te veel op het algf meen belang van vleeschhan-
delaars en likeurstokers. De tweede bedenking is,
dat hij den invoer van Amerikaansch vleesch niet iu
het belang van de volksgezondheid acht.
De heer Van Citters betoogde, dat ons land bij
het tractaat veel geeft, maar weinig terugkrijgt, min
der zelfs dan andere lauden, die meerdere voordeelen
geven aan Amerika. Ons land wordt door Amerika
achtergesteld bij andere en dit gt toogt 's lands waar
digheid niet weshalve spr. aanneming van 't tractaat
ontried.
De hoer Plate verdedigde het tractaat. Hij had
geen bezwaar tegen de voorgestelde geringe verlaging
van het recht op Amerikaansch vleesch, en zag in de
oppositie een' verkapte poging om verhooging van
tarief te verkrijgen. Hij hoopte d t me i niet zou streven
naar difforentieele rechten, die leiden tot de immoreelste
politiek.
De heer R e y n e sloot zich bij den heer Plate aan, ont
kennende, dat de NederlanJsche veehouderij van dit
tractaat uadeelen zal ondervinden.
Na de pauze werd besloten de interpellatie-Helsdin-
gen omtrent het optreden van den burgemeester van
Krommenie Donderdag aanstaande na de pauze te
houden.
Bij voortzetting van het debat over het handelsver
drag met Amerika verdedigde Min. M a r e e s
van Swinderen het tractaat, uit welks handha
ving echter niets mag worden gepraejudicieerd, om
trent de toekomstige handelspolitiek van het nieuwe
kabinet, waaromtrent de regeering zich alle vrijheid
voorbehoudt. Uit volle overtuiging ried de Minister
de aanneming aan.
Het wetsontwerp werd aangenomen met 47 tegen
14 stemmen. Voorts werd goedgekeurd na eenig de
bat, het tractaat van Genève tot verbetering van het
lot der gewonden en zieken bij veldlegers en een sup-
pletoire justitiebegrooting, in verband met de uitvoe
ring der Kinderwetten.
In antwoord op de vraag van den heer Eood-
h u ij z e n of de regeering wil bevorderen de indie
ning van een ontwerp tot vermindering van het finan
cieel nadeel, geleden door onderwijzers, wegens de op
heffing der rijksnormaalscholen, antwoordde Minis
ter Heemskerk dat op het oogenblik bij den
Raad van State aanhangig is de vraag of de betrek
king van onderwijzer aan rijksnormaallessen is een be
trekking van burgerlijk ambtenaar, aanspraak gevende
op pensioen en eventueel dus ook op wachtgeld. In af
wachting d.er dienaangaande te nemen beslissing,
moest de minister zich van het geven van een bepaald
antwoord onthouden.
De heer De Stuers vroeg den waamemenden
minister van Koloniën, of de regeering iets bekend
was van anti-belasting-bewegingen en maatregelen
daartegen op Sumatra's Westkust en de Padangsche
Bovenlanden.
Minister Heemskerk, minister van Kolo
niën ad interum antwoordde, dat na de publicatie van
het gisteren aangekomen telegram, de regeering geen
nadere berichten meer ontvangen heeft.
Dinsdag 11 uur behandeling der interpellatie-
Drucker, over den achterstand bij de rechtscolleges.
De Nederlandsche Vereeniging van Kaashandela
ren heeft hare 4e algemeene vergadering in het hotel
„De Zalm" te Gouda gehouden. Een 40-tal leden wa
ren tegenwoordig. Nadat de rekening en verantwoor
ding, welke sluit met een batig saldo van 93.28, en
het jaarverslag waren goedgekeurd, werden tot be
stuursleden herkozen de heeren J. L. van Eijk te Gou
da, W. Laming te Rotterdam en A. J. Schilt te Gou
da.
Daarna kwam aan de orde het voorstel van het be
stuur om, op verzoek van de leden te Bodegraven, het
volgende goed te keuren, dat van 1 Januari 1908 af de
„Vereeniging van Kaashandelaren van Bodegraven en
Omstreken," onder een door hare leden gekozen be
stuur, eene afdeeling uitmaken van de „Nederlandsche
Vereeniging van Kaashandelaren."
De voorzitter, de heer J. F. W. S. Middelbeek, licht
te het voorstel toe en beval de oprichting van meer al-
deelingen als die te Bodegraven aan. Het voorstel
wordt aangenomen.
Eveneens de volgende voorstellen van het bestuur:
a. Door het bestuur zullen, zoo dikwijls dit noodig
blijkt, lijsten worden rondgezonden aan de leden der
N. V. v. K. (vertrouwelijk), bevattende de namen van
firma's (in binnen- en buitenland), waarmede het ge-
wenscht is, geen zaken te doen, alvorens nadere in
lichtingen bij het bestuur te hebben ingewonnen.
b. Door het bestuur zullen maandelijks aan de le
den der N. V. v. K. lijsten worden gezomjen, bevatten
de de namen van kaasmakers, wier kaas, in de daar-
voorgaande maand, zéér belangrijke fouten toonden
(blauw, knijperig, enz.) en daardoor groote verliezen
gaven of zullen geven.
Ten slotte werd medegedeeld, dat door het bestuur
een schrijven was gezonden aan den directeur-gene
raal van Landbouw, betreffende de waterhygiëne ten
plattelande.
Prins Hendrik kwam gistermiddag om één uur aan
van Terschelling en Vlieland in Den Helder. Z. K. H.
de Prins bevond zich met zijn adjudant, baron Van
Asbeck, aan boord van de torpedoboot „Johan van
Brakel," commandant-luitenant ter zeer Hoogenraad,
begeleid door de torpedoboot „Willem Willemsze,"
commandant, de luitenant ter zee Sluijs. Van de
meeste schepen en vaartuigen, van alle openbare en
vele particuliere gebouwen werd druk gevlagd, terwijl
honderden zich aan den Havendijk bevonden om den
Prins te verwelkomen. Nadat de torpedoboot onder
luid gejuich der menigte bij de Paleispoort was ge
meerd, werd de Prins, die in admiraalsuniform was
gekleed, ontvangen door den schout-bij-nacht Van den
Bosch, directeur en commandant der marine, en diens
adjudant, de luitenant ter zee Van Wageningen. Te
voet begaf het gezelschap zich nu naar de woning van
den schout-bij-nacht Van den Bosch, waar gedejeneerd
werd.
Voor het directiegebouw bevonden zich de schippers
van ie Nieuwedieper reddingsboot, de bekende Dorus
Rijkers met al zijn reddingsmedailles op de borst, en
Adrianus Kuiper van de Heldersche reddingsvlet. Bei
de mannen werden den Prins voorgesteld en hartelijk
toegesproken. Belangstellend werd door den Prins
naar verschillende bijzonderheden den redders betref
fende, geïnformeerd.
Prins Hendrik bracht voor zijn vertrek nog een kort
bezoek aan de marinewerf, waar de onderzeesche tor
pedoboot „Luctor et Emergo" en het pantserdekschip
„Utrecht," met veel belangstelling door hem werden
bezichtigd. De Prins daalde met den schout-bij-nacht
Van den Bosch in de onderzeesche boot af, waar hij
zich door den commandant de inrichting liet verkla
ren.
Na afloop van het déjeuner kwam tegen 3 uur de
automobiel voor, waarmede de Prins langs de rijkbe-
vlagde straten en grachten de gemeente verliet, om
door het Koegras zich naar het buiten van jhr. Gevers
te Heemskerk te begeven, waar de Prins overnachtte.
Alhier is eene dameszangvereeniging opgericht. Mej.
A. Bakker, organiste der Ned. Herv. Kerk zal zich
met de leiding belasten.
Een bestuur is reeds gekozen, de secretaresse der
vereeniging is Mej. A. Wonder.
Het door de gemeente in orde gemaakte bouwter
rein in het verlengde van de Heerengi-acht werd heden
opnieuw in het openbaar ten verkoop aangeboden. 32
strekkende meters werden verkocht tegen 4.50 tot
5.40 per nieter.
De voorjaarswerkzaamheden te St. Pancras, zijn nu
met de betere weerstoestand daarvoor, reeds druk aan
den gang.
Overal zijn de rietbeschuttingen voor de wortelen en
aardappelen verrezen, wortelen en uien zijn deze week
al veel gezaaid en het aardappelzetten is in vollen
gang, ook zijn overwinterde koolplanten gezet. Het
is nu op de tuinbouwakkers weer een en al bedrijvig
leven.
Door de vereeniging „Handenarbeid" alhier, is aa*
den heer S. Vonk, (onderwijzer voor kartonbewerking)
om gezondheidsredenen ontslag verleend.
Uit Harenkarspel.
Iu verband met de jongste wijziging der wet op
het lager onderwijs, wordt door B. en W. dezer ge
meente aan den Raad voorgesteld de jaarwedde van
de onderwijzers te regelen'als volgt:
Hoofden. Ouderw.
met minder dan 5 dienstjaren 900.600.—
5—10 950.650.
10—15 1000.- 700.—
15-20 1050.— 750.—
boven 20 1100.825.
Door 't bezit der hoofdacte f 100 vergoeding voor
huishuur, aan gehuwde onderwijzers eveneens f 100.
Moordaanslag.
Een zoon van burgemeester W. te Broek in Water
land heeft gisterenavond den waarnei nendeu secreta
ris Van Engelenburg op straat met oen bijl aangeval
len en ernstig verwond.
De dader is ter beschikking van de justitie gesteld;
de gewonde is ter verpleging naar Amsterdam ge
transporteerd.
Bond van Gemengde Zangvereenigingen in
Noord-Holland.
Deze Bond is 20 Januari 1907 opgericht. Zijn doel
is bevordering van den volkszang in het algemeen en
van den gemengden koorzang in het bijzonder. De
zangersbond wil leiding geven bij het kiezen en voor
dragen van geschikte liederen, liefst van Nederland
sche componisten. De ervaring, op het eerste zangers
feest en vervolgens gedurende het eerste bestaansjaar
opgedaan, heeft het bestuur geleid tot het opstellen
van een verbeterd werkprogram, dat een meer doeltref
fende verdeeling van den omvattenden arbeid beoogt.
Het hoofdbestuur deelt daaromtrent het volgende me
de
De vijftien aangesloten vereenigingen zijn in drit»
groepen verdeeld, die ieder afzonderlijk onder de di
rectie van een beroepsmusicus een vijftal liederen ia
studie zullen nemen. De aangewezen leiders der groe
pen zijn de heeren J. Sluis te Amsterdam, J. Paarde-
koper te Purmerend en A. C. Provily te Krommenie.
De zanggezelschappen der eerste groep (Assendelft,
Aalsmeer, Broek in Waterland en West zaan) zullen
hun kringrepetitiën houden onder de directie van den
heer Sluis; die der tweede groep (Beemster, Edam,
Schermerhorn en Purmerend) zijn gesteld onder lei
ding van den heer Paardekoper, terwijl de derde groep
(Anna Paulowna, Barsingerhom, Hoogkarspel, Scha-
gerbrug en Zuid-Scharwoude) aan de directie van den
heer Provily is toevertrouwd. Langs dezen weg hoopt
het bestuur het doel van den Zangersbond te zullen be
reiken of althans naderbij te komen.
Aldus voorbereid, mag het tweede Zangersfeest, dat
op 14 Juni. e. k. te Purmerend zal gehouden worden,
met vertrouwen op een goeden uitslag tegemoet wor
den gezien.
Ter besparing van groote kosten zal de samenzang
der onderscheiden groepen zonder begeleiding van or
kest worden uitgevoerd. Hierdoor ontvalt den zan
gers (essen) een niet te versmaden steun bij het zingen
en wordt hun derhalve een ernstige studie aanbevolen,
wat al weder den a capella-zang ten goede moet komen.
De stakende drukker Erkens, die door de Haarlem-
sche rechtbank is veroordeeld tot 14 dagen gevange
nisstraf, zal in hooger beroep gaan. De daaraan ver
bonden kosten zullen worden betaald door den Litho-
Eotobond. Van 1623 Maart is voor de stakers en
uitgeslotenen ontvangen op lijst 54.371/2, aan diverse
bijdragen 271.82, samen 326.391/J- In het geheel i*
nu ontvangen 9013.48.
Benoemd is tot heemraad van den Schardam en Keu-
kendijk, P. Bark te Oosthuyzen;
tot heemraad van den polder Wieringerwaard, D. W.
Jans, te Wieringerwaard.
Uit de diamantindustrie.
Do Bondsraad van den Alg. Ned. Diamantbewer-
kersbond heeft de volgende motie aangenomen
„De bondsraad van den A. N. D. B. vergaderd op
27 Maart 1908 kennis genomen hebbendo van het
feit, dat door de A. J. V. alle loonovereenkomsten
per haar schrijven van 26 Maart 1908 zijn opgezegd,
besluit met ingang van 4 April allen rrbeid in de
diamantindustrie te doen eindigen tot den 2en Mei 1908,
besluit verder
dat degenen die bij het bestuur van den A. N. D.
B. bekend zijn als bona fide werkgevers vóór dien
datum in overleg kunnen treden met dat bestuur ten
einde regelingen te kunnen tifeffen voor hervatting
van den arbeid óp of na genoemden datum,
dat zulke regelingen voor het brillantslijpen zullen
worden gebaseerd op den grondslag van een minimum
tarief, 20 pCt. hooger dan het door de A. J. V. op
gezegde, waarbij de verstellers-loonen tevens zullen
geregeld worden voor het brillantsnijden op dien van
het opgezegde minimum tarief, verhoogd met den
vroegeren toeslag van 25 pCt.voor het roosjesslijpen
op den grondslag van de thans opgezegde tarieven,
en draagt het bestuur op, alle zulke maatregelen te
nemen als het noodig mocht oordeelen tot uitvoering
van hetgeen in deze resolutie ia vervat."
