DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
92
Honderd en tiende jaargang
V R IJ D A G
17 APRIIL.
Groote Yoorjaars veemarkt
te ALKMAAR,
op Dinsdag 21 April 1908.
Hinderwet.
Drankwet.
Krakend Plankenland.
BINNENLAND.
No.
1908
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
De?Rijksmiddelen.
Soc.-dem. wethouder.
De bloembollendag.
Bier-enquete.
Lenteboden?
Brand.
Bijgeloof.
Tuchtschool te Velsen.
Uit de diamantindustrie.
Inbraak.
Boschbrand.
Graskantenverpachting.
Uit Oudkarspel.
Uit Purmerend.
ALKMAARSCHE COURANT.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Alk
maar brengen ter algemeene kennis, dat heden op
de gemeente-secretarie ter visie is gelegd het aan hen
ingediende verzoek met bijlagen van
H. RINGERS, aldaar, om vergunning tot het uit
breiden van zijne chocolade- en bonbon fabriek, door
het bijbouwen van een office en een stuifkamer en
het verplaatsen van den cacaobrander en de reinigings
machine in het perceel Varnebroek wijk E No. 15.
Bezwaren tegen deze uitbreiding kunnen worden in
gediend ten raadhuize dezer gemeente, mondeling op
Donderdag 30 April e.k., 's voormiddags te elf uur en
schriftelijk vóór of op dien tijd. Gedurende drie dagen
vóór gemelden dag kan de verzoeker en hij, die be
zwaren heeft ingebracht, op de secretarie dezer ge
meente van de ter zake ingekomen schrifturen kennis
nemen.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
G. RIPPING, Voorzitter.
DONATHSecretaris.
Alkmaar, 16 April 1908.
BURGEMEESTER en V7ETHOUDERS van Alkmaar
brengen ter algemeene kennis, dat bij hun college
is ingekomen een verzoekschrift van M. DE BOER,
aldaar, om verlof tot den verkoop van alcoholvrijen
drank in het perceel Kennemerstraatweg, E no. 48.
Binnen twee weken na deze bekendmaking kunnen
tegen het verleenen van l et verlof schriftelijk be
zwaren worden ingediend.
Burgemees Ier en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, G. RIPPING, Voorzitter.
17 April 1908. DONATH, Secretaris.
Op de planken die de wereld verbeelden gaat het
niet zooals het gaan moet. Er is something rotting in
den staat achter den Harlekijnmantel.
Tooneelgezelschappen komen en gaan. Opera's gaan
vaak voordat zij goed gekomen zijn. En wat tot heden
in die wereld stabiel was, begint meer en meer te
wankelen.
Hebben wij hier te doen met een nieuw en groot
verschijnsel of is het een normale toestand En zoo
het eerste het geval is, wat is daarvan de^oorzaak,
wat daarvoor het geneesmiddel
Deze vragen zijn moeilijk te beantwoorden. Zoodra
men het heden met het verleden moet vergelijken
krijgt men te kampen met het natuurlijk gemis aan
objectiviteit van elk individu. Men moet de neiging
bestrijden om alles van vandaag gewichtiger te vin
den. Eu dat is niet gemakkelijk.
Over het geheel staat dit wel vast, dat het tooneel
in Nederland nooit een flink in elkaar sluitend geheel
van welgeschaafde en geploegde delen is geweest.
Integendeel. Er waren altijd vermolmde planken. En
altijd hebben wij de menschen weer door die planken
zien heenzakken, verdwijnend in een niet gewensc.hte
diepte.
Doch tegenwoordig wordt er met razende snelheid
gedaald. Onze beste acteurs maken er een relletje van
om in de diepte te verdwijnen en dat geschiedt dan
in den regel niet in hun voordeel. Intusschen vergete
men niet dat elders hetzelfde het geval is geweest en
nog is. Op het officieele Fransche tooneel kent men
die neiging van de meest bekwame acteurs ook om
daar te verdwijnen en elders weer boven de planken
te komen. En dat dit in Parijs niet zulke slechte ge
volgen voor het tooneel en voor de bedoelde acteurs
heeft, ligt alléén daaraan, dat Parijs groot is en dat
er naast het officieele tooneel blijkbaar ruim plaats is
voor minder officieele instellingen.
Wi) kunnen dus ook ten aanzien van dit verschijnsel
constateeren, dat het volstrekt niet nationaal is. Alleen
is van dit verschijnsel de zeer nationale schaduwzijde,
dat er bij ons voor de sterren geen ruimte is om zon in een
nieuw flink zonnestelsel te worden en dat die nieuwe
zonnesteltjes dus zwakke stelseltjes zijn die uiteen
vallen hetzij in de Nederlandsche provincie, hetzij in
het verre Indië.
De oorzaken van deze vallende ziekte zijn velerlei.
Er is in de eerste plaats als lastigste moment de
natuur van den kunstenaar, die steeds min of meer
anarchistisch is. Het is een buitengewoon moeielijk
te regeeren 'volkje. Dat het goed leiden van een too-
neelgezelschap dan ook niet onder de vele moeielijke
opdrachten aan Hercules te vinden is, ligt minder aan
de moeilijkheid van het werk dan aan de ontstentenis
van tooneeltroepen in Hercules tijd. Er is in de ge
schiedenis bijna geen enkel groot tooneelleider geweest.
Wij hebben een Napoleon die aan geheel Europa zijn
wil dicteerde. Doch hoeveel grooter zou nog de Na
poleon zijn, die in staat zou zijn den bewoners van
plankenland zijn wil op te leggen
En vooral in dezen tijd, waarin het gezag zoo zeer
in discrediet is. Natuurlijk gevoelen de tooneellisten,
die in gewone tijden toch al meer maling aan het
gezag hebben dan andere menschen, in dezen tijd den
afkeer voor het gezag tien dubbel en geven zij aan
dien afkeer van het gezag twintig dubbele uitdrukking.
Daarbij komt dan een behoefte aan het verdienen
(en uitgeven) van veel geld. Nu de luxe-behoefte in
het gewone leven met onrustbarende snell eid toeneemt,
doet zij dat in plankenland met sneltreinvaart. Yaste
salarissen, die in het burgelijke leven zeer voldoende
zouden zijn, lijken bij hun ongeregeld leven vergulde
armoede, en dus gevoelen zij neiging om de gouden
kooi van de Koninklijke of van een anderen troep te
ontvlieden ten einde in gulden vrijheid reuzen sommen
te gaan verdienen. Helaas daarbuiten zijn katten en
is de grimmige koude van den winternacht. Zij heb
ben niet anders geleerd dan de krekel uit de fabel.
De winter komt gauw en met hem gebrek en
ellende.
Of de tooneelspelers dan zelf de eenige oorzaak zijn
van den wankelenden toestand, waarin ons tooneel
zich bevindt Zeer zeker niet. De enkele voorbeelden
van troepeD, die „een bestaan hebben" bewijzen niet
afdoende en voor goed, dat het niet aan het publiek
ligt. Wel blijkt uit die voorbeelden dat een goede,
tactvolle leiding nog wonderen vermag en dat er
onder onze tooneelspelers vele eervolle uitzonderingen
zijn op bovengenoemden regel. Ja zelfs is er het
bewijs, dat de kunst niet behoeft schuil te gaan onder
de industrie, al zijn de gevallen voor het grijpen, dat
commercieele eischen in conflict kwamen met de
kunst, ja de kunst geheel in verdrukking brachten.
Ook voor deze troepen is dus de toestand niet een
ideaaltoestand, ook zij hebben een moeilijken tijd door
gemaakt, ook zij zouden er grootelijks bij proëteeren,
indien de litteraire tooneelspeelkunst meer in eere
kwam en er in het publiek niet meer zooveel vraag
was naar prullen, naar gemakkelijk te volgen kluchten,
naar stukken, die gepeperd zijn of meer dan dat.
Ook zij zouden vooruitgaan, indien er reactie tegen
de al te groote voortwoekering van het café-chantant
kwam en meer behoefte aan en belangstelling voor
degelijker en deugdelijker uitspanning.
Deze belangstelling in het meer ernstige tooneel zou
wij zijn er zeker van zeer kunnen bevorderd
worden door ontwikkeling van het serieuze tooneel-
dilettantisme. Door het dilettantisme is de muziek
de populaire kunst bij uitnemendheid geworden, ge
lijk Royaards haar (in een brief aan de „N. Rott. Ct."
van 9 April 1908 I A) noemt. Welnu waarom
met het tooneel niet hetzelfde te probeeren Het
Tooneelverbord neme het initiatief, kieze reeds
vroeger'T werd dat onderwerp in dit blad behandeld
uit de zeer beschaafde en zeer taktvolle tooneelkenners
een of twee jwandelleeraren. Voor dezen organiseere
het dilettantenclubs en tooneelcursussen in de voor
naamste steden van ons vaderland. Zoo komt er nieuw
leven in de beoefening der kunst, wordt een schare
serieuze tooneelbezoekers gevormd en wordt deze kunst
even populair als de muziek.
Of er dan dadelijk de f 250,000 zou komen voor
den in Royaards' brief bedoelden ideaal-schouwbnrg
en een kapitaaltje van f 50,000 voor eiken acteur, <iie
directeur sou willen zijn? Wij betwijfelen het sterk.
Maar er zal meer vraag zijn naar ernstige kunst, de
voorstellingen zullen beter betaaldlkunnen worden'en
de ambitieuss acteurs zullen goede rollen kunnen spelen,
mits niet allen de eerste willen zijn, mits niet allen
te hooge eischen aan het leven stellen en elk gezag,
elke leiding uit den booze vinden.
SJGeen goed resultaat heeft de maand Maart van dit
jaar voor 's Rijks schatkist opgeleverd. Bijna alle
middelen hebben minder opgebracht dan in de over
eenkomstige maand van het vorig jaar, en sommige
nog wel een aanzienlijk bedrag. Het totaal is ruim
eenr millioen gulden lager dan in Maart 1907. En al
neemt men nu in aanmerking,» dat laatstgenoemde
maand onder de gunstige mocht worden geranschikt,
daar*? toen Ef 440.000 meer werd ontvangen^ dan in
Maart 1906, dan nog is het nadeelig verschil ditmaal
zeer groot.
De ontvangst in Maart 1908 bedroeg f 11.805.519.54,
terwijl Maart 1907 een? bedrag^ van f 12.893.384.46
opleverde, zoodat we in de totaal-opbrengst zijn
achteruit gegaan met een som van f 1.087.864.92.
Slechts enkele rubrieken van ontvangst gaven dit
jaar meer dan in Maart 1907. Het zijn de personeele
belasting, die hooger was met een som van f 11.000,
de bedrijfsbelasting met f 20,000, de zoutaccijns met
f 1000, de posterijen met f 26.000 en de Staatsloterij
met f 67.000.
Maar de overige middelen leverden alle minder op,
en wel de volgende bedragende grondbelasting
5000, de vermogensbelasting 167.000, de invoer
rechten J 82.000, de suikeraccijns 205.000, de wijn
accijns 25.000, het gedistilleerd 80.000, bieren en
azijnen 4000, de accijns op het geslacht 29.000, de
belasting op gouden en zilveren werken 7000, de ze
gelrechten 112.000, de registratierechten 85.000, de
hypotheekrechten 2000, de successierechten 331.000,
de domeinen 51.000, de rijkstelegraaf 17.000 en de
loodsgelden 11.000.
Hieruit blijkt, dat het grootste aandeel in de ver
mindering werd geleverd door de vermogensbelasting,
den suikeraccijns, de zegelrechten en registratierech
ten, maar vooral door de successierechten.
Het gevolg van deze mindere ontvangst is, dat de
voorsprong, die we door de eerste twee maanden had
den, is veranderd in een nadeelig verschil. Bedroeg
toch de ontvangst in de eerste drie maanden van 1907
33.678.411.505, die in hetzelfde tijdvak van 1908 was:
32.982.408.025, zoodat we thans 696.003.48 ten ach
ter zijn. Moge deze achterstand spoedig zijn verdwe-
Na herstemming is als wethouder van Leeuwarde-
radeel gekozen de heer F. K. Dekinga te Lekkum
sociaal-democraat. Dit is de tweede sociaal-democra
tische wethouder in ons land.
GEMENGD NIEUWS.
Men schrijft ons:
Nog slechts enkele dagen en de bloembollenstreek
viert haar hoogtij.
Reeds tooien de velden zich met het rood, wit en
blauw der hyacinthen afgewisseld door het eentonige
geel der uitgestrekte narcissenvelden.
Reeds hier en daar ontsluit zich een enkel tulpje
aankondigend, dat zij zoo aanstonds bereid is, om haar
meer stijve zusters door hare schitterende kleuren
pracht en losse vormen te vervangen. Reeds is de
lucht vervuld met den heerlijken geur der hyacinthen-
bloemen. Alles kondigt ons aan dat de dag weldra is
aangebroken waarop duizenden en nog eens duizenden
stedelingen hunne stad gaan verlaten om een dag
door te brengen bij de blommetjes. Dat is wat de ste
deling noemt de bollendag. Wij hebben ons zeiven
meermalen afgevraagd welk genot er toch voor zoove-
len wel in gelegen kan zijn om vaak hangend aan de
stoomtram, die men weieens vergelijkt met een trek
schuit langs den straatweg, een overzicht te nemen
van de bloemenvelden om 's avonds moe en hongerig,
beladen met smakelooze slingers van gele narcissen en
bouquetten, zonder eenigen smaak en vorm, van aan
een gebonden hyacinthen, thuis te komen. Evenmin
kunnen wij er als wandelaar eenig genot in vinden om
op die drukke dagen langs de bloemenvelden te wande
len nu eens de kans loopend om door dol rijdende fiet
sers omver te worden gereden of opgeschrikt te wor
den door de onwelluidende tonen, die de signaalhorens
van de talrijke automobielen, die hen noodzaken om
ijlings de vlucht te nemen op de bermen van den weg
en gehuld te worden in een stofwolk, terwijl de heerlij
ke geuren der hyacinthen vermengd wordt met den
stank der benzine.
Voor zeer velen is dan ook de bollendag niets anders,
dan een dag waarop zij uitgaan omdat ook anderen
uitgaan en met een warm hoofd en ledige beurs
's avonds huiswaarts keeren. Maar wanneer men ons
dan de vraag steltwij willen de bloemen zien en daar
van genieten, hoe moeten wij dat dan doen? dan ant
woorden wij ukies een rustigen dag in het midden
der week of kunt ge niet anders, gebruik dan een Zon
dag voor uw bollendag, maar begeef u nu niet in het
druk gewoel der menschen, maar kies eene rustige
plaats van de bloembollenstreek uit en van zelve
vraagt dan het rustig gelegen Noordwijk onze aan
dacht. Men moet het erkennen, dat de groote uitge
strektheid van de bloembollenvelden, daar niet zoo
groot is als op andere plaatsen en ook, dat men daar
mist die regelmatig'e doorvaart en doorsneden kweeke-
rijen, maar juist dat meer onregelmatige, dat meer af
wisselende, bekoort het oog. Rustig gelegen aan den
voet der zeeduinen vanwaar men een panorama geniet,
dat geen andere plaats u kan aanbieden kan elke bloe
menliefhebber zijn hart te goed doen aan het tapijt
van bloemen, dat zich daar aan zijn voet vertoont.
Men kan Noordwijk gemakkelijk bereiken vanaf het
station Piet-Gijzenbrug, vanwaar een fraaie weg den
wandelaar langs zeer mooi gelegen landhuizen in een
klein uurtje naar Noordwijk brengt of mocht die weg
hem te lang zijn, welnu de stoomtram, staande in de
onmiddellijke nabijheid van het station, brengt u van
af Leiden in 40 minuten naar het doel van uwen
tocht. Daarom, bloemenliefhebbers en beminnaars van
natuurschoon, brengt uwen bollendag eens te Noord
wijk door, bij voorbaat verzekeren wij u, dien tocht zult
ge u niet beklagen.
Het hoofdbestuur van de „Nederlandsche VereenT-
ging tot afschaffing van alcoholhoudende dranken"
heeft een circulaire tot heeren medici gericht, behel
zende een 7-tal vragen betreffende het biergebruik.
De vragen luiden aldus
1. Acht u het dagelijksch gebruik van bier in het
algemeen onschadelijk? a. voor Kinderen? b. voor
zoogende vrouwen? c. voor zenuwlijders? d. voor ge
wezen drankzuchtigen e. voor lijders aan ziekten
van hart, nieren, bloedvaten
2. Acht u het dagelijksch gebruik voor gezonde
volwassenen in het algemeen aan te bevelen?
Zoo ja, tot welke grens
3. Acht u de voedingswaarde van bier, in verband
met den prijs, den aard zijner voedende bestanddeelen
en zijn gehalte aan alcohol, een reden tot aanbeveling
van het bier voor dagelijksch gebruik
4. Schrijft u aan het bier, afgescheiden van zijn
voedingswaarde, beteekenis toe als versterkend middel
voor kin 'eren, voor zwakken, voor zoogende vrouwen
5. Acht u het gebruik van bier, als Versterkend
middel, buiten geneeskundig voorschrift en toezicht
raadzaam
6. Keurt u goed de reclame, gemaakt voor stout en
dergelijke biersoorten, waarbij het gebruik, ook op
grond van verklaringen van geneeskundigen wordt
aanbevolen ter „versterking"
7. Zoudt u 't een belangrijk voordeel achten voor
ons volk, indien het tegenwoordige sterke drankge
bruik vervangen werd door een biergebruik als in
Duitschland in zwang is
wij ons gaarne met de hoop, dat de zwaluwtjes het
inderdaad weten. (H.d.bl.)
Gisteren met de „electrische" van Haarlem komende,
zag ik bij Halfweg en later boven de slatuintjes de
eerste zwaluwen vliegen. Het weer was ontegenzeg
gelijk wat zachter geworden, en in verband met de
beweerde profetische gaven dezer „Lenteboden" vleien
Gisteravond 5 uur brandde de boerenwoning met
schuur, bewoond door A. Steenbergen, a./d. Kruisdijk
onder Strijen, tot den grond toe af. 5 kalveren en een
vet varken kwamen in de vlammen om, het overige vee
werd gered. Oorzaak onbekend.
Men meldt uit 's-Hertogenbosch aan de T ij d
Niet alleen is Noord-Brabant rijk aan allerlei eeuwen
oude gebruiken, die samengaan met verschillende ker
kelijke feesten, maar ook aan sagen en legenden ont
breekt het niet. Zoo werd heden onze wetenschap in
dat opzicht weer wat rijker. Vandaag namelijk toonde
mij iemand de helft van een gisteren gekookt ei, dat
er uitzag alsof het pas was gelegd. Niets bijzonders,
zal de lezer zeggen, want dat is zoo met alle versche
eieren. Jawel. Maar dat ei had de bijzondrheid, dat
het niet van vandaag of gisteren was, maar dat het
reeds verleden jaar op Witten Donderdag was gelegd.
Hei volksgeloof namelijk zegt, dat eieren, die op Wit
ten Donderdag zijn gelegd, niet aan bederf onderhevig
zijn, en als bewijs daarvan toonde ons de man het
kersversehe ei, dat verleden jaar Witte Donderdag het
levenslicht had aanschouwd en thans gekookt, er uit
zag als een echt versch ei. Waarom hij ons de helft
maar toonde? Omdat hij zich door het opeten der an
dere helft had willen overtuigen en overtuigd had, dat
ook de smaak van het merkwaardige ei nog puik was.
Wie het niet gelooven wil, neme de proef, maar het
ei moet beslist een van Witten Donderdag zijn.
In alle geval, de legende blijft er niet te minder
naïef om en zal wel voortspruiten uit den eenvoud on
zer voorvaderen.
Gisteren is de tuchtschool te Velsen in gebruikt ge
nomen. Er is ruimte voor 60 jongens.
Het bestuur van den A. N. D. B. deelde ons mede,
dat wel reeds eenige werkgevers te kennen hebben ge
geven met den Bond over de nieuwe voorwaarden t<.
willen spreken. Er is echter nog met niemand onder
handeld.
Besprekingen met de Juweliersvereeniging in haar
geheel zijn evenmin gehouden.
Naar we vernemen is er vóór Paschen in den toe
stand geen verandering te verwachten.
(N. v. d. D.)
Onder Oud-Gastel, op Kuivezand is gisternacht in
gebroken bij den landbouwer O. A.
Omstreeks 12 uur hoorde de bewoner gedruisch aan
de ramen, waarom hij opstond om te gaan zien wat
gaande was. Toen hij in een voorkamer kwam, zag
hij, dat het raam pl. m. een halven meter omhoog ge
schoven was. Daar het lichte maan was kon hij- drie
personen zien, welke moeite deden niet ontdekt te wor
den, doch, zich ontdekt ziende, schoten zij met een of
ander vuurwapen waardoor C. A. een kogel in het been
kreeg. Daarop namen alle drie de vlucht. O. A. heeft
echter geen der inbrekers kunnen herkennen.
Op Vischdonk onder Rozendaal, is gisteren een
groote boschbrand uitgebroken in de dennenbosschen
van den hoer F. Laurijssen te Breda. Het vuur moet
reeds hedenmorgen zijn ontstaan en heeft zich zoo uit
gebreid, dat bij het afzenden van dit bericht nog niet
aan uitdooven te denken valt. Over een lengte van
meer dan 1000 meter staat alles in vuur. Vooral het
opgaande masthout is een gretig voedsel voor de vlam
men. Men vreest voor eenige boerderijtjes die in de
omgeving liggen en vooral voor de woning van den
boschwachter Kuystermans, die door bosschen omge
ven is. De oorzaak is nog onbekend.
Het bestuur der afdeeling St. Pancras van de Tuin
bouw- en Handelsvereniging L. O. zal Zaterdagavond
in het lokaal van den heer D. Stammes, de graskanten
der akkers verpachten van de leden die daarvoor hun
toestemming gaven.
-Alle daarvoor aangewezen akkers zijn hiervoor ver
deeld in 17 perceelen. Alleen inwoners der gemeente,
benevens zij die wonen in het Zuideind, gemeente
Koedijk en Oudorp tot aan den Hoornschen weg,
mogen aan de verpachting deelnemen.
In de plaats van den heer N. van Leeuwen, is ge
kozen tot Hoofd-Ingeland van den Polder Geestmer-
Ambacht(Oosterdijk en Molengeersen) voor de Banne
Eenigenburg, de heer G. Schoorl aldaar.
In de heden gehouden raadsvergadering kwam ter
tafel een adres van de Afslagvereeniging „Beemster,
Purmerend en Omstreken", houdende het verzoek om
lo. een veilingsgebouw te mogen plaatsen op den
Beemsterburgwal, waarin zal worden gemaakt een
electrisch en automatisch mijntoestel en afslager voor
het veilen van groenten en vruchten 2o ook voortaan
des Dinsdags afslagmarkt te mogen houden.
Ten opzichte van het le punt stelde B. en W. voor
gunstig te beschikken, doch onder voorwaarde dat het
gebouw zoodanig zou worden geplaatst, dat voldoende
ruimte van den walkant overblijft ten dienste van den
scheepvaart.
Ten aanzien van het 2e punt waren B. en W. van
