DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Hoe liet kwam dat de klok stilstond.
Honderd en tiende jaargang
ZATERDAG
30 MEI.
Inkwartieringslijst.
BUITENLAN D.
No 126.
1908.
Nationale Militie.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
HINDERWET.
Een West-Friesche vertelling.
4
AARSCHE
>mAVtsi
Telefoonnummer 3.
De BURGEMEESTEE der gemeente Alkmaar gelast,
krachtens bekomen aanschrijving, den onderstaanden
hier wonenden verlofganger, om zich, ter bijwoning
der herhalingsoefeningen, 's namiddags vóór 4 ure,
bij zijn korps te vervoegen:
11e Regiment Infanterie, lichting 1901, garnizoen
Nijmegen
15 Juni 1908, PAULUS J. M. BETTONVIEL.
Alkmaar, De Burgemeester voornoemd,
26 Mei 1908. JAN DE WIT Dz., R B.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALK
MAAR brengen ter algemeene kennis, dat, overeen'
komstig art. 17 der wet van 14 September 1866,
Stbl. no. 138, door hen is herz'en de lijst, bevattende
de namen der inwoners, die in aanmerking komen
voor het verleenen'vanjnkwartlering en onderhoud
van militairen en paarden, welke lijst ter inzage
voor een ieder is nedergelegd ter gemeente-secretarie,
gedurende 14 dagen na heden.
Bezwaren tegen die lijst kunnen schriftelijk aan
burgemeester en wethouders worden ingediend binnen
14 dagen na afloop van den tijd voor de inzage der
Jijst beatemd
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, JAN DE WIT Dz., Voorz., 10 burg.
27 Mei 1908. DONATH, Secretaris.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Alkmaar,
Gelet op art. 8 al. 2 der Hinderwet;
Overwegende, dat eene beslissing op het adres van
den heer H. A. A. de Groot, om een gasmotor op te
richten van 8 P.K., tot het in beweging brengen van
een dynamo, het opwekken van electriciteit voor ver
lichting en het laden van accumulatoren in het per
ceel Verdronkenoord, wijk D No. 48, niet binnen den
in het eerste lid van het bovengenoemde wetsartikel
We hewwe bai ons op 't durp deres 'n geskiedenis
had, die 'k je deres effen vertelle wil. 't Ts wel al
lang jeflen, zoo tusschen de sestig en seuvenfig jaar
en ik ben der zelf \tel niet bai weest, niaar 't is toch
waar bcurd, deer ken je van op an.
,Je moete' den we te, meister was op in goeie dag'
gtprreyen, nief in ïpeisfer, 'die ze nou dokter noeme,
maar de sköolmeister bedoel ik, die was dood. Der
most dus 'n are weze, das van zelf. De burregemeis-
ter skreef een awetensie in zoo'n sköolmeisterskrant
en toe kwamme der al gouw brieve van stollekstante.
Zo ga we, loof 'k wel, vier honderd g-ulden met vrai
weune, dus je begraipe, deer kwamme der genog op of;
'k mien wel, dat er 'n stik of vaiftien stollekstante
ware.
Deer mos te ze nou de beste uithale, en deerom most
er een eksamen weze, deer al die skóolmeisters der uit-
hoore leite moeste. Nou den, op 'n goeie dag ware ze
iuiskreyen, om over hi week allegaar in „De Vergulde
Os" hier op 't durp te komme. Ik hew me wel zegge
leiten, dat er sjoufele lui bai ware der ware der, die
gien iens 'n goeie jas an hadde, nou de stumpers ver
diende den ok meistal 'n miserabel heitje. Ien was
der bai deer de mensche erg op ofkeke, want begraip
eres, die had 'n snor! Z90 zout hadde de lui 't nog
nooit vreten'n skoolmeister met 'n snor
En nag ien liep der bai, deer ze nag veul meer nei
keke en der ware der, die der om lache moste, maar
dat wag toch aigelik gemien, want die nqan flad 'n
flout«n bien. Nou) diê fwèi, hai met z'n snor en die
met 't houten bien, deer moste de mensche op 't durp
hl zoo niks van hewwe, maar ze hadde der niks over te
zegge, dat moste are uitmake, wie hier meister worre
zou.
Nou den, in de kollefbaan van „De Vergulde Os,'"
deer was 't eksamen. De stollekstante zatte elk an 'n
tafeltje te skraive, op gröote veile papier. Jonges, jon-
ges wat skreve die lui een houp! 'f Zou main werk
niet weze, maar zullie 'ware blaid, dat ze wat te skrai
ve wiste. In 't midden van de kollefbaan stond zoo'n
lange kerremistafel met 'n ldeid der ouver en deer zatte
de sköolopziender en 'n paar meisters uit ave pjaatse,
die dep yoor wg??e om de stollekstante uit te hoore, en
den nag- de burregemeister en de leden van de raad,
en die leste hadde allegaar de houge hoed op en der
zwarte zundegsche hulfte an. Ja, ja, 't was deftig
spul
Zoo ol en toe werd er ien ofroepen en. die most den
an de tafel komme en den begonne de sköolopziender
en die are hem van alles te vrage. De boere, die der
bai zatte, bleisde maar groote wolke ronk uit der lange
paipe en ze hoorde van dinge deer ze nooit van hoord
hadde en deer ze niks van begrepe. Maar ze wazze lede
van de raad, deerom, ze woue der bai weze.
Nou den, dat eksamen loupt of en 's eivens zai de
sköolopziender teugen de burregemeister: „Hier bei je
nop n laisie, deer jullie uit kieze moete. Die bovenan
staat, is de beste, die hep 'f yerdiepd." (Je begraipe,
dat hai dat zoo niet op z*n boersch zai, maar,ik vertel
het maar met main woorde.)
De burregemeister was erreg nuuwsskierig en keek
dat laisie dalijk in, en toen zag ie, dat meister Janse
bovenan stong.
bepaalden tijd kan genomen worden, omdat hun nog
niet bekend is of de inïicbting zal voldoen aan de
eischen, krachtens art. 6 der Veiligheidswet gesteld
Besluiten
de bedoelde beslissing te verdagen.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar. JAN DE WIT Dz., Voorzitter, lo. B.
27 Mei 1908. DONATH, Secretaris.
Hyona's in menschengedaante.
De daden van de beruchte Jeanne Weber, doen dooi'
hun verschrikkelijkheid de gedachte opkomen dat der
gelijke verschrikkelijke wezens maar zelden worden ge
vonden. Dit is toch niet het geval, want ten allen tij-
iU worden er van deze menschen gevonden die slechts
in hloedig-e daden en wreedheid bevrediging schijnen!
te vinden. Z'óo vond men voor ongeveer 30 jaar in de
omgeving van New-York het lijk van een meisje,
waarvan de keel met een mes was doorgesneden. De
dader bleek te zijn de eerst 14 jaren oude Jesse Pom-
meray, die altijd als een dierenkweller bekend had ge
staan. Hij lokte zijn schoolmakkers naar het bosch,
bend hen daar vast en ranselde hen af. Uit vrees nog
erger mishandeld te zullen worden, durfden de school
jongens niet te vertellen wat hij hen misdaan had.
Twee jaar lang stonden de schooljongens geheel onder
zijn invloed, zij vielen op zijn bevel voor hem op de
knieën, aanbaden hem en zongen voor hem, terwijl hij
ben op ruwe wijze sloeg en schopte. Bij zoo'n gelegen
heid ging hij zich in woede geheel te buiten, wist niet
meer wat hij doen zou van toorn en vermoordde boven
genoemd meisje.
In Augsburg werd een jonge slager de schrik van
zijn omgeving'. Zoodra het nacht was geworden ging
hij de straat op en stak met een groot mes alleeploo
pende vrouwen en meisjes in de schouders en den
rug. Toen hij in hechtenis werd genomen, na
dat men zijn misdaden ontdekt had, vond
men in zijn woning- een groot aantal messen met bloed
bevlekt. Hij zei dat het hem zoo gelukkig maakte als
hij naar deze messen keek of ze aanraakte
Eenige jaren geleden werd te Parijs een man gear
resteerd, die er zijn werk van maakte kinderen in het
bosch te lokken en ze in de ooren te steken. Zoodra hij
„Zoo, meister Janse,'' zai die, „is dat niet die vent
met dat houten bien?"
„Ja," zei de sköolopziender, „die is 't. Hai hep uit
munt op 't, eksamen en ik wiet ok, dat hai erreg best
voldoet in de sköol, deer die nou is. As jullie 'm ne
me, dan kraig je 'n beste."
E11 toe gong de sköolopziender y°T-1 cn die ave ok
en de stollekstante bleye nag waf lel make; ze hadde
Upsteld, dat ze 'n kwart anker wain neme zoue voor
rekening van die benoemd worre zou. En der kwam
me nog' are mensche uit 't durp bai en drok dat 't
was, 't leek wel kerremis.
'n Dag of wat deemei was 't raadsvergaring en toe
zai de burregemeister: „Nou moete we ok een sköol
meister benoeme, en uit dut laisie hewwe we der ien te
kieze. Nou zou ik zoo zegge, die der. nommer ien zet
is, kenne w.e niet gebruikehai mag 'n goeie
sköolmeister wezedeer blaif ik ofdeer zeg ik
niks van, maar jullie wete net zoo goed as ik, dawe '11
kerel met twei goeie hiepe hewwe moete. Ik zou deer
om zeggeleite we die nommer ien niet neme. Nom
mer twei laikt me beter. Hep er ien van jullie nag
wat over te zegge?"
Gien ein zai wat en deerom zai toe de burregemeis
ter: „Den zelle we stemme. Piet, geef jai deres
briefies."
Piet de veldwachter gaf briefies, maar toe zai der
toch nag ien:
„Die nommer twei, da'® toch niet die met die snor,
want deer wil ifl nijes. yap wete, floor, Gien snor hier
in sköol. Dat zai Griet, m'n waif, vanochtend ok nag."
„Nei Rees, die staat heelegaar niet op 't laisie."
„Nou, den is 't goed!"
En toen ze stemd hadde, bleek nommer twee met al-
gemiene stemme benoemd.
„Ik zei 't an de sköolopziender skraive,"' zai de; bur
regemeister.
„Goed, dat deed ie, maar deer was de sköolopziender
niks over te spreke. Die lui hadde toe nog veul meer
in de melk te brokke as nou en die skreef dalijk 'n lan
ge brief an de gouverneur (ze zegge nou koippiesaris
der Koningin) die te Haarlem weupdp. Ip die brief
skreef ie alles, wat ie wist yap mei-ster Janse en hai
vroeg an de goeveynepr, om de benoeming die ze dein
hadde, niet goed te keure, omdat die aar 't verdiend
had,
11 Dag of wat deemei kreeg de burregemeister '11
brief van de goeverneur dat ie dadelijk in Haarlem
komme most.
Deer verskoot ie van, want die goeverneur was 'n
kwaje.
„Train maak dat murgen m'n leerze poest benne en
leg m'n Zundegsche goed klaar, ik moet nei Haarlem."
„Je leerze, die staan dik in 't vet; ik docht, dat je
ze vooreerst 'niet noodig hewwe zoue, nou, we zelle 't
perbeere, maar weerom moet je nei Haarlem
„Ik moet bai de goeverneur komme."
„Bai de goeverneur? Wepropi?"
„Weet ik vepl? Misskien wel om die sköolmeister-
geski edenis, want ik denk, dat die sköolopziender
dwars weize wil."
De burregemeister gong den nei Haarlem en deer
hep ie van de goeverneur den toch zoo skrikkelik over
z'11 skale had, zoo'o man skeldt niet, das vanzelf, maar
aars zou je zegge, hai hep 'm de huid vol skolden.
Hai zai den, dat ie 'm spreke wou over die benoe-
bloed zag liet hij zijn slachtoffer gaan, na de wonde
verbonden te hebben en ze een geldstuk gegeven te
hebben.
In Londen was het de beruchte Jack the Rippe
die tal van slachtoffers maakte. In één jaar vermoord
de hij niet minder dan tien vrouwen. De landloopeT
Bacher doodde ongeveer 20 slapende mannen en vrou
wen op vreeselijke wijze.
Marschall Gilles vermoordde in het bijzonder kinde
ren. Hij zou, naar men zegt er 700 tot 800 hebben om
gebracht,
Vrouwen, die millioenen verdienen
In een tijd als de onze waarin de vrouwen hoe lan
ger hoe meer zoowel op economisch als op kunstgebied
zich een zelfstandige positie veroveren tegenover den
man, kan het geen verwondering wekken dat de vrou
wen zich ook toe gaan leggen op het beurs- en finan
liewezen. In Europa is dit nog betrekkelijk een nieuw
tje, doch in Amerika is men daaraan reeds gewoon en
daar worden heel wat vrouwen gevonden die zelfstan
dig' groote banken leiden en aan de beurzen op handi
ge wijze zaken doen.
Een Engelscb tijdschrift vertelt iets van eenige van
de meest-bekende vrouwelijke Amerikaansche ban
kiers. Eén der voornaamste onder liaar is mevrouw
Hermann Oelrichs. Zij wordt door haar concurren
ten aan de beurs als een geduchte tegenpartij ge
vreesd, doch als bondgenoote zeer gewaardeerd. Enkele
jaren geleden besloot zij zelf haar geldzaken te rege
Ien. Vrienden en vriendinnen raadden dit haar zeer
af, men beweerde dat zij als vrouw veel te onervaren in
deze zaken was en daarom zonder twijfel groote verlie
zen zou lijden. Zij echter bleef bij haar plan, zij wist
wat zij wilde en welke moeilijkheden haar te wachten
stonden, Toen zij haar werkzaamheid in "Wallstreet
begon, had zij een bedrijfskapitaal van 4200.000 gul
den, Door buitengewoon handige en gelukkige specu
laties in spoorwegactiën had zij na één jaar baar ver
mogen vervijfvoudigd. Veertig millioen had zij in
twaalf maanden verdiend. Naast haar gaat mevrouw
Ella Rawls Reader door voor een der knapste zakenj
vrouwen van de wereld. Twaalf jaar geleden deed de
ze dame nog niets anders dan adressen-schrijven op
een courantenbureau te New-York; vier jaar latei-
stond zij aan het hoofd van een groot correspondentie-
bureau in New-York. Toen greep haar (zij is een
vrouw van 30 jaar, mooi,%met beschaafde manieren en-
ming, deer die, van hoord flad, En hai vroeg, weerom
ze nommer ien, die foch 'n bouvenste beste was, voor-
bai gaan wazze.
„Ja, ekstelensie, wat'za'k zegge. De raad wou 'mniet
neme, orpdat ie 'n houten bien liep en zoo ieri kenne
wai bai ohs op 't durp niet gebruike."
„Zoo, en weit je wel, burregemeister, hoe 't komt,,
dat die man '11 houten bien liep? Weit je wel, dat hai
zich 'n dappere straider toont hep voor z'n land? Weit
zich '11 dappere straider toond hep voor z'11 land? Weet
je wel, dat hai de Tiendaagsche veldtocht meemaakt
liep, dat hai deer streiden hep, ok voor jou heerd en
huis, en dat 'm deer in '11 geyeeht, weerin die moedig
voor de eer van z'n lapd streed, z'n bien ofskoten is?
En wou je nóu die man, omdat ie nag maar ien bien
over liep voor de kop stöote? Jullie moste je skame!
Je most 't 'n eer rekeue voor 't durp om zoo'n man as
leider en opvoeder van je kindere te hewwe. Ik denk
der niet an, om de benoeming, die jullie dein hewwe,
goed te keure. Ga maar nei je durp werom en zurg
dat de zaak in orde komt."
Nou, je begraipe, dat de burregemeister niks op z'n
gemak was.
loen die thuis kwam, Het ie ipa&r weer gouw raads
vergaring belegge en toe zai die teugen de raadslede:
«'f Is 'n mooie boel; 't is kwaad karse ete met de
grooteze gopie je met de pitte. Die sköolopziender
•hep zeker skreven nei de goeverneur, want die wist er
alles van, en die had zooveul viere en vaive en hai hep
zait, dat we die houtpoot neme moste. Je kenne met
die gröote heere niet veul beginne en deerom zou 'k
zegge: leite we 'm den in gosnaam z'11 zin maar geve;
we moete den eerst ons besluit van ietnes lesten ver-
nietige en den opnuuw benoeme."
„Maar burregemeistei'," zai der nou ien van de
raadslede, „hoe rnoef 'f den met de
„Ja, Gert, dat weet ik ok nag niet. Maar ze wille 't
nou ienmaal zoq en den kenne wai al niet veul aars
doen. W af ja i bedoele, je hoeve 't niet met veul, woor
de te zegge, 'k weet ok niet hoe dat moet, maar dat
moefe we deu eerst maar es anzien, hew 'k docht. En
den, kenne we der later nag- wel deres over prate."
En toen ze stemd hadde, was meister Janse met z'n
houten bien benoemd.
Zes weke deernoi was de nuwe meister op *t durp
en begon z'n werk in sköol. Daags te voren was ie an-
kommeu en 11011 was ie in sköol bezig om zoo'n beetje
kennis te make met de kindere.
Een uurtje zoowat was ie deermee bezig weest, toe
de sköoldeur open dein worde en Piet de veldwachter,
binnen kwam met de hooskip
„Meister, de groetenis van de burregemeister en of
je wel wete, dat de klok stilstaat."
E11 dailik deerop zai meister Janse:
„De groetenis an de burregemeister terug en zeg
111 maar, dat ik dat wel weet."
Piet gong vort en meister Janse gong deur.
Maar kort dernei kwam Piet verachtig' al weer in
sköol,
„Meister, je moete nag eres de groetenis hewwe van
de burregemeister en of je wel wete, dat je der voor
zurrege moete, dat de klok an de gang komt."
„Nag eres de groetenis an de burregemeister terug'
en zeg 'm, dat 'k dat niet weet en ok niet doen."
Piet wist^ niet wat ie hoorde, dat die nuwe meister
zoo'n booskip an de burregemeister dorst te geve, en I
een zachte, lieve stem) de begeerte aan om eens te too-
nen wat een vrouw op finantiëel gebied kan prestee-
ren. Het ontbrak haar niet aan moed, scherpzinnig
heid en geluk. Zij organiseerde een groote spoorweg
maatschappij, met oen kapitaal van 40 millioen, die
zonder vrees den strijd tegen Morgan aanvaardde. On
danks de tegenwerking gelukte het haar van den Sul
tan van Johore toestemming te krijgen voor den aan
leg van een spoorweg; zij begon een strijd met Wall
street om het bezit van de kopermijnen in Peru en
concurreerde tegen president Roosevelt om zekere
voorrechten op Sant Domingo, ondernemingen waar
mee een gezamenlijk kapitaal van 400 millioen ge
moeid was. Ook van mevrouw Hetty Green gaat de
roep dat zij een zeer begaafd financier is. Zij begon
haar loopbaan met een kapitaal van. een half millioen,
011 thans schat men haar vermogen op bijna 200 mil
lioen. De laatste jaren verdient zij jaarlijks zeven
millioen Ondanks dezen rijkdom is zij even spaar
zaam als vroeger, zij is zuinig tot bij het gierige af.
Zelden geeft zij in de week meer uit dan 50, zoodat
zij in een geheel jaar voor haar private behoeften niet
meer uitgeeft dan zij alle vier uren verdient. Mevrouw
Richard King kan er zieh ook op beroemen haar reus
achtig vermogen zelf bijeengebracht te hebben. Zij be
zit thans zeer veel grond, bijna een oppervlakte van
10.000 vierkante kilometer beslaande en meer dan 2000
runderen grazen in hare weiden. Annie K. Rikert is
in zeer moeilijke omstandigheden begonnen. Als 17-
jarige verloor zij haar man en daar zij geheel zonder
middelen was en een kindje had, was zij genoodzaakt
alles aan te pakken om in haar onderhoud en dat van
haar kindje te voorzien. In die dagen trok de goud
koorts duizenden naar Oalifornië. Ook zij ging daar
heen, het geluk was haar mee en in korten tijd beschik
te zij over een bedrag van 100.000 gulden aan deposi
to's bij banken en was zij de eigenares van verscheiden
mijnen, die zeer productief bleken te zijn. Haar geluk
is in het goudgebied spreekwoordelijk geworden en de
Mexikanen noemen haar nog altijd de „Oro Madre,"
het groot-moedertje. Eerst voor korten tijd is zij be
gonnen met den aanleg van een grooten spoorweg, die
een verbinding zal tot stand brengen tusschen haar
verspreide bezittingen. Deze aanleg vraagt een uitga
ve van vele millioenen dollars.
hij gong vort en durfde 't temet niet zegge, toen ie
veromkwam.
Weer 'n menuit of wat deemei werd nag eres de
sköoldeur opendein en toe kwam burregemeister zelf
in sköol. Op z'n zwere boerchulfte kloste hai tot
voor de klas, deer Janse stong en zei:
„Hoor deres meister, de klok staat stil. En dat ken
zoo ui et. Je hewwe '111 niet opwonden en je wete toch
zoo niet. Je hewwe 'm niet opwonden en je wete toch
wel, dat dat der bai hoort?"
„Weer bai?"
„Nau, bai 't meistersbaantje."
„Dat hep gien mensch me zaid en der is ok niks
van an. Ik ben hier om de kindere te leere, maar niet
om de klok op te winde."
„<la, maar.,,, 't hep toch altaid zoo weest."
„Dat ken wel weze, maar das nag gien bewais, dat
ik 't ok doen moet."
„Wil jai den de klok niet opwinde, alle dage? We
betale der toch tien gulden in 't jaar voor?"
„Wel zeker wil ik de klok opwinde. Weerom zou ik
t niet wille. Je moete niet denke, dat ik onwillig
ben, burregemeister, as je maar make, dat ik der bai
komme ken. Je begraipe toch wel, dat ik met dat
houten bien die torentrappe alle dage niet -opklimme
ken?"
„Zie je wel, 'k hew wel docht, dat we der an be
kocht weze zoue, as we jou met dat beroerde houten
poot hier as meister namme, 'k hew 't wel vreisd. Wat
moet dat den nou? We kenne de klok toch niet al
maar deur stil staan leite?"
„Wel, ik zou zegge burregemeister, ik weet er wel
reid op. Je leite een groote houten bak make en die
hang je an '11 sterke katrol an de torenzolder op en
dan leit je me deur 11 kerel, die je der voor betale, alle
dage ophaische en je kenne der van op an, dat ik den
de klokopwinde zei, zoo goed as de beste."
„Loop nei de weerlicht,, jai met je bak en je houten
poot," skreeuwde de burregemeister woedend. „Den
kenne we veul beter '11 aar die tien kostelijke guldens
verdiéne leite, den hewwe we niks met jou praatjes
van noode."
„Zooas je wille, burregemeister, maar nou verzoek
ik jou ok, om me niet langer op te houwe over dinge,
die met de sköol niks te maken hewwe. Beervoor ben
ik op '11 echter onder sköoltaid niet meer te spreke,
begraip je goed? Kom jonges, we gaan veerder."
„Nou meister, je moete dat niet dalijk zoo kwaad
opneme. Ik hew 't zoo erreg niet miend."
„Maar je hewwe 't de» toch maar heel liïlijk zaid,
burregemeister en dat deer de kindere bai benne. Deer
ben ik erreg knak over."
De burregemeister voelde wel, dat hai der ien voor
had, die m andurrefde en toe nam die de waiste par
tei en zai:
„Geef me de hand meister en leite we goeie vrinde
weze,"
„Met plezier burregemeister," en meister Janse
sloeg toe.
s Eivens worde der weer raadsvergaring houwen en
toe hewwe ze 11 vaste klokkewinder benoemd, en die
most de are dag dalijk beginne.
Maar die dag- had de klok op 't durp stilstaan, wat
aars nag nooit beurd was en ok nooit meer beurd is.
