DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
binnenland.
No. 175.
Honderd en tiende jaargang.
1908.
DONDERDAG
30 J U L I.
Nationale Militie.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1,—.
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Telefoonnummer 3.
De neutraliteit der openbare school.
ALKMAAR
De BURGEMEESTER der gemeente ALKMAAR
gelast, krachtens bekomen aanschrijving, den onder-
staanden verlofganger, binnen deze gemeente in het
register van verlofgangers der Nationale Militie inge
schreven, am zich, ter bijwoning der herhalings
oefeningen, 's namiddags vóór 4 ure, bij zijn korps
te vervoegen
10e Regiment Infanterie, lichting 1903, garnizoen
Hoorn
1 September 1908, PETER ANTOON HUBERTS
GIELEN.
Alkmaar, De Burgemeester voornoemd
29 Juli 1908. G. RIPPING.
ALKMAAR, 30 Juli.
Met. ongewone snelheid volgen thans te Konstanti-
nopel de gebeurtenissen elkaar op. Wanneer we nog
even de feiten der laatste dagen in dc herinnering
terugroepen, dan zien we, dat allereerst de grootvi
zier en de minister van oorlog zijn ontslagen, terwijl
de leiding van de staatszaken werd opgedragen aan
den wèl 72-jarigen evenwel toch energieken Saïd
Pasha. Toen kwam de mededeeling van de bijeenroe
ping van het parlement, vervolgens de kennisgeving,
dat aan alle politieke gevangenen en verbannenen
kwijtschelding gegeven wordt, dat eensuur en gehei
me politie worden afgeschaft, dat zelfs amnestie
wordt verleend aan de benden van Macedonië, dat aan
alle Turken vrijheid van beweging door het geheele
land wordt toegestaan. Er wordt zelfs aangekondigd,
dat het eunuchenwezen zal worden afgeschaft, ja, dat
de harem „ge-europiseerd" zal worden. En voor Yildis
Kiosk, vroeger door een keten van geheime en gewone
politieagenten van de buitenwereld afgesloten, ver
schijnt het demonstreerende volk en evenals de Duit-
sehe Keizer in den verkiezingsnacht in de Lustgarten
spreekt Abdoel ITamid TT, de man, die zich tot dusver
meer naar den eisch van den Koran dan op eigen ver
langen slechts enkele dagen in het jaar en dan nog
streng bewaakt aan het volk vertoonde, de menigtetoe.
De bladen geven uitvoerig verslag van deze on-turk-
sche gebeurtenis. De sultan had het venster geopend
en de menschen gevraagd wat ze wilden. Toen had er
iemand uit de menigte gezegd: „Wij verlangen niets
anders dan de gezondheid van Uwe Majesteit. Sedert
32 jaren hebben eenige verraders ons belet het aange
zicht van Uwe Majesteit te zien. Wij hebben vurig
naar Uwe Majesteit verlangd. Duizendmaal dank, nu
hebben wij Uwe Majesteit gezien. Lang leve de Pa-
dis j ah
Daarna hield de sultan de volgende toespraak:
„Mijn kinderen, weest kalm, van mijn troonsbestij
ging af heb ik slechts gedacht aan de welvaart en het
heil van mijn vaderland. Mijn hoogste wensch is het
welzijn van mijn onderdanen, die mij zoo dierbaar zijn
als mijn eigen kinderen. God is mijn getuige! Van
nu af is uwe toekomst verzekerd: Leeft thans, broe
ders, genietend van uw vrijheid. Ik zal samen met u
arbeiden. Tk ben tevreden over de trouw en de dank
baarheid, die gij mij betoont. Gaat naar huis en rust
uit
Onder levendige huldebetuigingen trok de volksme
nigte af.
De sultan heeft, schendend de traditie, gesproken
en bovendien moet hij nog gezegd hebben „Dertig ja
ren was ik een gevangene, ook mijzelven gaf ik de
vrijheid toen ik ze het volk schonk." Als nu al de
voorgenomen veranderingen, die een einde maken aan
de alleenheerschappij van den sultan, maar ook aan
diep mgêwortelde zeden en gebruiken, tot stand ko
men, dan is Turkije i urkije niet meer. Evenwel laat
ons niet al te optimistisch zijn, doch bedenken, dat de
sultan vroeger altijd heette „de zwakke man aan den
Gouden Hoorn" of „de zieke man aan den Bosporus"
of „de halve man uit het rijk van de halve maan," uit
drukkingen, die allen wijzen op het weifelende karak
ter van Abdoel Tlamid. En ook zij niet vergeten, dat
de hervormingen en de goede besluiten zijn afgedwon
gen door den slechten toestand, welke er in het groote
ri.jk heerscht. Ook heeft de nieuwste geschiedenis ons
geleerd, dat het scheepje van het parlementarisme ge
vaar loopt te stranden, wanneer het plotseling wordt
gezet in de branding van een opgewonden bevolking,
welke wordt opgezvviept door j, de nieuwe gedachte."
\V at is er in Rusland van de eerste Doema terecht ge
komen en wat in Perzië van' het parlement!
Thans heeft een onbloedige paleisrevolutie in Tur
kije nieuwe denkbeelden ingang doen vinden, maar
wie zal het zeggen, of men niet weldra met behulp van
een dergelijk middel door al het nieuwe een streep zet
en tot het oude terugkeert?
In hoeverre er op den Sultan drang door het buiten
land is uitgeoefend, valt voorshands niet te zeggen.
Een Reutel-telegram gaat zoo ver te beweren, "dat
de nieuwe stand van zaken aan Engeland is te dan
ken, terwijl üuitsehland steeds voor het behoud van
het oude ijverde - vandaar dat thans Duitschlands
overlieerschende invloed een einde heeft genomen.
Hierin ligt in elk geval overdrijving, die het gevolg is
van de omstandigheid dat het nieuwsagentschap een
Engelsche onderneming en dientengevolge partijdig
voor Engeland is.
Duitschland, dat inderdaad steeds een grooten in
vloed op den Sultan heeft trachten uit te oefenen en
op velerlei wijzen zijn vriendschap probeerde te verwer
ven, zal intusschen wel een weinig teleurgesteld wezen,
liet is dan ook al zeer toevallig dat de reeks nieuwe
besluiten werd geopend met het verslag van den groot
vizier, wion enkele dagen te voren door den Duitschen
Keizer de hooge orde van den Zwarten Adelaar was
verleend
Geen wonder dat men in Duitschland eigenlijk met
leede oogen de dingen aanziet, die thans aan den Bos
porus gebeuren en dat men zoo tusseheu de rogels
door te lezen geeft, dat Engeland toch minstens een
dubbelzinnige rol heeft gespeeld.
goeds van verwacht
Het Huisgezin meldt, dat als de Kamer weer bij
eenkomt, het katholnke Kamerlid Bogaard tot mi
nister Heemskerk de vraag zal richten of hij de uit
legging deelt, door minister Rink gegeven van de
voorgeschreven neutraliteit van het openbaar onder
wijs. De katholieke onderwijzers toch aan openbare
scholen met uitsluitend katholieke, bevolking wenschen
het onderwijs zoo katholiek mogelijk te maken doch
ze zijn bosehroomd dit te doen zoo lang ze niet
zeker weten, dat zulks door de regeering in overeen
stemming wordt geacht met de wet.
Algem. Synode'der Ned. Herv. Kerk.
De benoeming van predikanten en kerkeraadsleden
is in de Ned. Herv. Kerk opgedragen aan de kerkera
den zelf of aan z. g. kiescolleges, naar de gemeente
dit om de 10 jaren beslist. Na eene ongeveer 40-jarige
ervaring staan die kiescollegs bij velen niet in gunst
en eere, als instrumenten van partijgeest, bronnen van
boozen strijd en verwarring. Op hunne afschaffing
werd meermalen aangedrongen. In die richting is een
voorstel bij de Synode ingediend door classis Middel-
burg, gesteund door leden van Meppel, waartegen een
bezwaarschrift van gemeenteleden uit Middelburg is
gericht, liet voorstel wil, dat de kerkeraadsleden door
de lidmaten der gemeente zullen gekozen worden, en
dat de eersten de predikanten zullen beroepen. Intus
schen kunnen de kiescollegs voor de benoeming van
kerkeraadsleden blijven aangewezen.. De bij monde
van dr. Gronemeijer rapporteerende commissie beveelt
de voorgestelde wetswijziging aan en wijst de bezwa
ren, door de g'emeenteleden van Middelburg daartegen
ingebracht, af. Iïet rapport wordt ter inzage gelegd
voor latere behandeling. Een ander rapport van den
zonden rapporteur namens dezelfde commissie wordt
aanstonds afgehandeld.
De classis van Heusden wenscht, dat de verplichting
I zal voorgeschreven worden, dat personen, die, elders
gedoopt zijnde, als lidmaat eener gemeente wenschen
te worden aangenomen, aan den kerkeraad een doopbe
wijs hebben over te leggen. Hiervan zouden vrijgesteld
zyn, die bij een ander kerkgenootschap gedoopt zijn.
Mede om deze uitzonderingsbepaling voor van buiten
inkomende, en ook omdat deze zaak reeds voldoende
geregeld is (immers kan de kerkeraad zelf een doopbe
wijs aanvragen) wijst de commissie dit voorstel af
waarin de Synode haar volgt. De classis Breda "wil'
dat gelden beschikbaar zullen zijn voor de werkzaam
heden op het gebied van uitbreiding van den diacona-
arbeid, van zendig, opvoeding- van voogdijkinderen
enz., en wil dat er daarom aan de classes vrijheid zal
gegeven worden om opcenten te heffen op de bijdra
gen die door de gemeenten aan de Alg. kas der kerk
moeten betaald worden. De heer Adriani, rapporteur,
juichte de bedoeling der classis, verbreeding van werk
zaamheid, toe, maar meende, dat niet aldus de kosten
moeten gevonden worden. De bedoelde wijze is onnoo-
dig, ondoelmatig, onvoldoende, want de uitkomst zal
gering zijn. Men moet de kosten van zulken arbeid
vinden uit de diaconale fondsen of uit vrije inzame
ling. Het rapport van den heer Picard over het voor
stel van prof. Knappert, om het doctoraal examen ver
plicht te maken, beveelt aan, deze zaak in handen der
bynodale commissie te stellen. Over beide conclusiën
wacht ons nadere beraadslaging. Ten slotte een zaak
die aan vroeger dagen herinnert. De kerkeraad van
uieidc heeft geweigerd om een viertal jongelieden, te
k km recht aangenomen, als leden zijner gemeente in
'ormeel is dit besluit onbetwistbaar;
b ar het echter schijnt, dat er eenig onrecht in deze
zaak begaan is wordt, naar een voorstel van prof. Can-
ïiegieter, aan de Synodale Commissie opgedragen, deze
zaak tc onderzoeken en aan de wet te toetsen, om ver
volgens de Synode dienaangaande van advies te die
nen. Hierna werd de vergadering gesloten wegens
-Synodus Oontracta.
5de Middenstands Congres.
(Vervolg).
G sieren meldde men ons uit Dordrecht het begin
volgende C°U°"'S' Ult het jaarverslag bleek nog het
O ik van regeeringswege wordt meer en meer be
langstelling voor den middenstand betoond.
Dit is daadwerkelijk gebleken iiit de benoeming van
een inspecteur van het handelsonderwijs en door het
openen van het rijks-bureau tot onderzoek van han
delswaren te Leiden, waar veel
wofdt.
Op de begrooting voor 1908 is een groot bedrag uit
getrokken, om de reeds zoo verschillende jaren ge
wenschte enquête te kunnen houdea.
De staatscommissie voor den middenstand heeft
haar eerste rapport uitgebracht en wel over de vakop
leiding- van den middenstand.
Te betreuren is, dat deze commissie, in de 4 jaren
van haar bestaan, nog nooit het oordeel over deze of
andere aangelegenheden aan de bestaande midden-
stands-organisatie(s) heeft gevraagd, zooals zulks wel
b.v. in België heeft plaats gevonden.
Op de begrooting voor 1908 is uitgetrokken een be
drag van 25,000, ten einde een enquête te doen hou
den naar de verhoudingen van den middenstand.
I let is een gelukkig verschijnsel, dat de regeering
de noodzakelijkheid gevoelt, dat de enquête naar de be
hoefte van den middenstand goed moet worden gehou
den. Onder meer is dit gebleken uit het feit, dat de
departementen van Landbouw en Binnen! andsche Za
ken tot overeenstemming zijn gekomen omtrent het
opnemen van de vakopleiding onder de vraagpunten,
waarover de enquête zal loopen. Is dit eenerzijds toe
te schrijven aan de behoefte, die men aan het departe
ment van Binnenlandsche Zaken gevoelt, om het vak
onderwijs zoo goed mogelijk te doen beantwoorden aan
zijn doel, in hoofdzaak hebben wij dit te danken aan
het departement van Landbouw, voornamelijk aan het
hoofd van de afdeeling Handel, die vol belangstelling
is voor de zaken van den middenstand.
De Middenstand zelf begint gelukkig meer en meer
te gevoelen het nut van organisatie, wat blijkt uit het
ieit, dat overal middenstands-organisaties worden op-
gericht.
Onder dankzegging aan den secretaris werd dit ver
slag goedgekeurd.
De rekening en verantwoording van den penning
meester, den heer J. Das Dzn., constateerde, dat het
aantal leden zich steeds uitbreidt, zoodat de post con
tributie geklommen is tot, 1042,50. Ook de post be
gunstigers is, althans voor 1907, belangrijk gestegen
eA„- 6g 5S0' terwiÓ'1 de begrooting voor dezen post
395 was.
f £tkegr°0ting..VOOr 3908 sluit °P ©en bedrag van
2632,50, waarbij rekening is gehouden met het na-
deelig saldo 1907 ad 44,17.
Rekening en verantwoording en begrooting werden
goedgekeurd onder dankzegging aan den penningmees
ter voor zijn beheer.
Het bestuur deed daarna mededeeling omtrent het
aangaan van eene leening tot dekking der kosten van
voorbereiding van de Middenstands-Tentoonstelling,
groot -000 ad 4 Goedgekeurd werd deze leening
aan te gaan en jaarlijks 400 af te lossen.
A a schorsing der vergadering werd de buitengewone
algemeene vergadering geopend tot behandeling van
het voorstel tot wijziging der Statuten en van het
huishoudelijk reglement. Dit voorstel omvat de wijzi
ging- van artikelen, van de-statuten en 21 artikeleu
van het huishoudelijk reglement, terwijl door de aan
gesloten vereenigingen niet minder talrijke amende
menten zijn ingediend. Tn hoofdzaak werden de door
iet bestuur voorgestelde veranderingen goedgekeurd
doch onze ruimte laat niet toe nader over dit punt der
agenda uit te weiden.
1 £ai de jU!U7'e werd "og ©enigen tijd voortgegaan met
de behandeling van deze voorstellen, waarna de alge
meene vergadering heropend wordt.
Allereerst was daarna aan de orde het voorstel om
opnieuw aan te dringen op verlaging van personeele
belasting voor winkels, hotels, café's en dergelijke.
Een der sprekers wilde ook kokzaken met groote
z.Ien onder dit voorstel opnemen.
Het bestuur nam dit amendement over.
Het geheels voorstel werd aangenomen.
■j?* ™°rstel tot een vernieuwde actie in zake den
ttudden-Europeeschen tijd werd van de agenda afge
voerd, waar de Amsterdamsche Tijd reeds in de
wet is vastgelegd.
In bespreking kwamen daarna de voorstellen van
het Boudsbestuur in zake de conclusiën, aan het
Boudsbestuur ter uitvoering opgedragen, van het in
September 1907 te Amsterdam gehouden Congres voor
de Ambachts-mjvevheid, betreffende: le. het Crediet
1 lucuur "ai reu iet-
wez u voor oen Middenstand 2e. de bespreking over
eene vereemging voor het aankoopen van ambachts!
werktuigen 3a. de Coöperatiewet.
Het Hoofdbestuur stelde voor:
lo. Het Credietvraagstuk van den Middenstand in
zijn geheel aan de orde te stell-n op het Bondscon-
gros 1909.
Dit onderwerp kan dan in de v. reenigingen inden
aanstaanden winter een punt van ernstige studie uit-
rn Aen, terwijl het hoofdbestuur volkomen bevoegde
personen zal uitnoodigen hun denkbeelden neer te
Dggen m prao.adviezen en rapporten, die ten congresse
kunnen dienen als grondslag vco de besprekingen
Nagegaan kan worden in hoever het wenschelijk is
andere dan ambachtslieden en neringdoenden, niet-
middenstanders, te doen deel hebben of deelnemen
aan middenstands-crediel-banken.
Dit voorstel werd aangenomen.
2o. De vraagof en op welke wijze eene vereeni-
ging tot In t in- en verkoopen van gereedschappen kan
worden tot stand gebracht, alleen aan de orde te
stellen zonder een voorstel te doen omtrent de al of
niet oprichting vaii zoodanige vereeuiging.
Wil eene instelling als de hier bedoelde vru hten
opleveren voor den Middenstand, dan is het nocdig
dat deze zich zelfstandig, zonder beïnvloed te worden
door buiten dezen stand of de Middenstandsbeweging
ataanden, uitspreekt over de al of niet wensch ".lij kheid
er van.
Zonder debat ging de vergadering over tot de orde
van den dag.
öo. Daar wijziging van de Wet op de Coöperatieve
Vereemgingen een vraag is van zuiver juridischen
aard, het gevoelen daaromtrent in te winnen van het
lid van Advies van den Bond, den heer Mr. D. Jo-
sephus Jitta, hoogleeraar te Amsterdam.
Deze mededeelingen werden aan de algemeene ver-
gadering overgelegd.
De heer Josephus Jitta adviseerde dat het
vooralsnog niet gewenscht is voor den Bond een stip
in bedoelde richting te doen omdat de middenstand
de coöperatie nog te weinig in pree tijk heeft gebracht,
om, op grond der ervaring, te kunnen zeggen, welke
bepalingen in de wet op de coöperatieve vereeniginger.
met het oog op zijn belangen, herziening behoeven,
Een vergelijking tusschen onze coöperatiewet en de
Duitsche wet in deze kan aantoonen welke wijzigingen
mtn in onze wet zou moeten brengen, indien men het
stelsel der nagenoeg volledige vrijheid, waarop onze
wet berust, zou willen verlaten om het stelsel der
nauwkeurige reglementeering, aan de Duitsche wet
eigen, te aanvaarden. Vooralsnog valt echter niet te
zeggen of, bijzonderlijk met het oog op de belangen
van den middenstand, het stelsel van nauwkeurige re-
glementeering in alle opzichten aanbeveling verdient.
Daarbij komt, dat in Duitschland een dergelijk stelsel
van reglementeering reeds is ingevoerd voor de naam-
looze vennootschap, terwijl in ons land eene herziening
van de wetgeving betreffende de naamlooze vennoot
schap wel in uitzicht is gesteld, maar nog niet beli
chaamd is in een openbaar gemaakt ontwerp. In die
omstandigheden heeft een poging om een herziening-
van de wet op de coöperatieve vereenigingen te doen
ooralgaan aan die van de wet op de naamlooze ven
nootschap weinig kans van slagen.
Dit advies werd aanvaard.
Alsnu was aan de orde het rapport van de commis
sie, benoemd door de algemeene vergadering te Nij
megen, om onderzoek te doen naar de mogelijkheid om
uitvoering te geven aan de voorstellen der Dordrecht-
sclie Winkeliersvereeniging.
Bedoeld voorstel luidt:
„De algemeene vergadering spreke den wensch uit,
dat het hoofdbestuur besluite in beginsel tot
la de vestiging van een Bondsbureel;
lb dc benoeming van een gesalarieerden adjunct-
secretaris
2a het ontwerpen van een reglement van orde voor
de jaarlijksche algemeene vergadering;
2b de vorming van provinciale en districtsgroepen;
3a het m eigen beheer nemen van het Bondsorgaan;
de aanstelling van plaatselijke correspondenten
en agenten van bet orgaan.
Het komt de commissie, bestaande uit de heeren A
A. Collenteur, H. de Graaf en J. F. Peters Weytens
voor dat aanneming van het voorstel sub la—b den
ond ten zeerste zou ten goede komen, war© het niet,
dat lmancieele overwegingen in deze tot voorzichtig
heid aansporen Zij acht het wenschelijk den goedge-
zmden Bondsleden gelegenheid te geven eene kleine
jaarlijksche bijdrage te schenken, ten einde jaarlijks
een bedrag bijeen te brengen dat het Boudsbestuur in
otaat zal stellen, daarvoor de noodige betaalde hulp te
kunnen verkrijgen en voorts over te gaan tot vorming
7" fonds' welks renten de kosten 3000
5000 s jaars) van een Bondsbureel met gesalarieer-
den administrateur zouden dekken
De vervulling van de wenschen', uitgesproken sub
2a b kan volgens de commissie niet anders dau den
Bond ten goede komen. Wanneer bedoelde groepen wor
den gevormd, kunnen zij, op gezette tijden, vraagstukken
behandelen, waardoor dan tevens de overladen agenda
der jaarvergadering wordt ontlast. Mochten tegen de
vorming van bedoelde groepen gegronde bezwaren
bestaan dan wordt in overweging gegeven in verband
met 2a de vraagstukken op de agenda der jaarverga
deringen geplaatst te behandelen in secties, met stem
ming over de conclusies in de algemeene vergadering.
Van de verkregen nauwere aaneensluiting kan wor-
den verwacht grootere toewijding van de vereenigingen
en meerdere belangstelling bij haar leden, die weer
zal bhjken uit meerdere waardeering van den inhoud
van het Bondsorgaan, waarbij het niet moeielijk moet
vallen in elke voreeniging een of twee leden te vinden
bereid om de belangen van het blad eenigen tijd ten
offer te brengen. Het komt genoemden heeren voor, dat
bij de meerdere belangstelling de uitgaaf van het
Bondsblad in eigen beheer voor de Bondskas profijte
lijker moet zijn dan onder de tegenwoordige condities.
Bij de discussie kwam voornamelijk de exploitatie
van het bondsorgaan ter sprake.
Op voorstel van den he-r Thijs Plet werden lenoemd
de herren Z. Deenur, uit Amsterdam; H. A. Koppel
Jr. uit Den Haag, en A. Fortuin uit Alkmaar, met
opdiacht na te gaan, op welke wijze het bondsorgaan
beter eii yoo.deeliger is te exploiteeren, zoodat ook
een bezoldigde redactie zal kunnen worden aangesteld.
De Duitsche Middenstai dsvereeniging te Berlijn
uitgeuoodigd tot dit congres, was verhinderd tegen
woordig te zijn en had zijn telegrafischen gelukvvensch
gezonden.
Aan verschillende commission werd dank gebracht
o.a. aan die voor herziening van statuten en huisb!
reglement.
Hierop werd de vergadering gesloten.
fn den. ^middag werden volksspelen gehouden in
het Oranjepark, waarvoor prijzen beschikbaar waren
gesteld door winkeliers. Mooi weer begunstigde deze
zeer geanimeerde vermaken, die door de muziek
werden opgeluisterd.
's Namiddags had een ze~-r geanimeerd (feestmaal
plaats. De stemming aan de gezellig met bloemen en
groen versierde tafel liet aan gezelligheid niets te
wejischen. Na het maal ging men de verlichting zien
en liet concert op het Scheffersplein en in de haven
hooren.
