STADSNIEUWS.
Vijfde Middenstandscongres.
GEMENGD NIEUWS,
Een onbewoonbaar hotel.
Men meldt aan de „Tel.":
Rotterdam zal weldra een groot hotel minder
tellen. Het werd tijd ook
Tot onbewoonbaarverklaring is n.l. voorge
dragen een complex huizen, bestaande uit een
drietal panden aan het Groote Kerkplein en twee
aan de Bagijnenstraat. Dit geheele complex is
tot logement ingericht.
Iri lage, donkere kamertjes,die alleen langs
gevaarlijk uitgesleten, met geplafonneerde trap
pen en gangen te bereiken zijn, wordt hier aan
een honderdtal logeergasten slaapgelegenheid ge
boden. Tengevolge van den vervuilden toestand
en de slechte ventilatie, heerscht in vele dier
vertrekjes, die bovendien voor het meerendeel
te klein zijn voor het aantal daarin logeerende
personen, een ondragelijke atmosfeer. De privaten,
waarvan er enkele onmiddelijk in de vertrekken
uitkomen, verkeeren allen in onvoldoenden toe
stand, terwijl de geheele rioleering slecht is en
vaak tot overstrooming aanleiding geelt. Hierdoor
en in verband met de lage ligging der vloeren,
is het overal in die panden zoo vochtig, dat het
bewonen er van voor de gezondheid beslist na-
deelig moet worden geacht.
Een duur oponthoud.
De schorsing der Statenzitting in Zuid-Holland
tot gisteren omdat den vorigen Woensdagavond
een lid ontbrak aan het getal vereischt om te
mogen beraadslagen of stemmen, kost aan de
de provinciale kas pl.m. f 1000 aan reis-, ver
blijfkosten enz. voor bet houden dezer verga
dering.
Het Statenlid dat de stemming, die de onvol
talligheid aan het licht bracht, uitlokte, had het
aanbod gedaan, die kosten in de provinciale kas
terug te storten, maar van die royale aanbieding-
is geen gebruik gemaakt.
Nog steeds vogelmoord.
Werden de sterna's of zeezwaluwen sinds
eenige jaren langs de kusten van Texel onop
houdelijk bestookt, toch slaagden enkele dezer
vogels er in om te broeden.
Thans zijn ook de jonge sterna's in staat te
vliegen doch nu loeren ook de jagers aan den
zeekant er op of zij deze laatste oude en jonge
voorwerpen nog kunnen wegschieten. Men slaagt
er echter niet in meer dan 15 a 20 sterna's per
dag te schieten, wat toch den jager nog een
flink daggeld verzekert, aangezien de opkooper
er gaarne 18 ct. per stuk voor betaalt.
Moge de wet ter bescherming dezer fraaie water
vogels toch vóór Mei van 't volgend jaar van
kracht kunnen zijnMisschien is algeheele uit
roeiing der sterna's dan nog te voorkomen.
Een schadepost.
B. en W. van Haarlem hebben ditmaal de ver
ordening op de inning der kennis-pachtgelden
in al haar strengheid toegepast. Wie niet op
tijd betaald hadverbeurde zijn plaats. Tot de
slachtoffers behooren, met 22 anderen, de heeren
Stoel en Spree.
Waarschuwing aan Nederlandsche arbeiders.
De minister van landbouw, nijverheid en handel
brengt ter kennis, dat blijkens bericht van den
consul te Essen-Ruhr, door Y. M. J. Hilbrant,
wonende aldaar, Hermannstrasse 40, advertenties
in Nederlandsche bladen worden geplaatst, waarin
hij bericht 2000 werklieden (timmerlieden, met
selaars, schoenmakers, enz.) aan werk te kunnen
helpen. Daarvoor wordt eene vergoeding van
Mk. 3 per persoon gevorderd, terwijl bij hem
logies zou te verkrijgen zijn.
Genoemde Hilbrant is evenwel niet in staat
gebleken om werklieden, welke zich naar aan
leiding van die advertentie naar Essen-Ruhr
hadden begevenhet beloofde werk te ver-
schaffen.
Aan Nederlandsche arbeiders wordt derhalve
dringend aangeraden, op grond van dergelijke
advertenties niet naar Duitschland te gaan, zonder
zich eerst vergewist te hebben dat er voor hen
inderdaad werk te verkrijgen is, waartoe zij zich
kunnen wenden tot den Nederlandschen consu-
lairen ambtenaar in de plaats waarheen zij wen-
schen te gaan of tot de verschillende in Nederland
gevestigde arbeidsbeurzen.
De adressen der consulaire ambtenaren en der
arbeidsbeurzen worden op aanvrage verstrekt door
de afdeeling handel van het departement van
landbouw, nijverheid en handel, Lange Hout
straat 36, te 's-üravenhage.
Tevens wordt in herinnering gebracht de in
de „Staats-Courant" van 22 Februari j.l. no. 45,
opgenomen bekendmaking, waarbij eveneens
werd gewezen op de wenschelijkheid voor arbei
ders om niet naar West-Duitschland te gaan
zonder beslist zeker te zijn van plaatsing en
zonder de noodige papieren en eenige middelen
om de eerste uitbetaling van loon te kunnen
afwachten.
Duur bollenland.
Fraude.
Slachthuis te Maastricht.
Het Circus Libot in brand gestoken.
Voor de slachtoffers van den brand
Wijziging van de plaatselijke gebruiken bij
wnningverhuring.
Kamer van Koophandel en Fabrieken.
Gymnasium.
Laatste Berichten
DORDRECHT 30 Juli. Hedenmorgen ten 9 uur
werd het congres heropend. Aan de orde werd
gesteld de beraadslaging over het vraagpunt
Vakopleiding van den Middenstand.
Over welke kwestie door een drietal deskundi
gen praeadvies is uitgebracht, terwijl verschillende
vereenigingen nota's en rapporten dienaangaande
hebben-opgesteld.
Het preadvies van den heer J. N. Hendrix te
Amsterdam, luidt als volgt:
Grondige kennis van het vak is eene allereerste
vereischte, een noodzakelijke voorwaarde om in
de uitoefening van dat vak een middel van bestaan
te vinden; een waarheid, die zeker niet minder
geldt voor die vakken, welke zich ten doel stellen
de grondstoffen te verwerken de nijverheid
als voor die vakken, welker uitoefening beoogt
de gereedgemaakte stoffen van de hand te zetten
den handel. Als voorzitter van den Nederland-
schen Aannemersbond vestigt de heer Hendrix
vooral de aandacht op het vakonderwijs voor den
industrieelen middenstand.
Bij de overweging hoe deze vakopleiding dient
te worden geregeld, dringt zich als eerste vraag
naar vorenzal de opleiding geschieden aan eene
centrale instelling of is het gewenscht meerdere
kleinere instellingen te hebbenverdeeld over
verschillende plaatsen in ons land Zooals bekend
bedoelde het wetsontwerp van het ministerie-
Kuyper de oprichting van ééne centrale school
en wel te Haarlem. Natuurlijk zou het hebben
van scholen in meerdere hoofdplaatsen van ons
land voordeelen met zich brengen, doch die zouden
te duur gekocht zijn, indien daardoor die scholen
niet zouden worden ingericht op eene dergelijke
schaalniet zouden beantwoorden aan die hooge
eischen welke aan eene centrale inrichting kun
nen worden gesteld. Vooralsnog moet derhalve
de voorkeur verdienen eene centrale school, mits
dan ook uitstekend ingericht.
Een tweede vraag, welke in overweging dient
genomen, is deze, of oprichting va*n staatswege,
dan wel door het particulier initiatief, gesteund
door ruime subsidies, de voorkeur verdient. In
het algemeen verdient het particulier initiatief
zooveel mogelijk aanmoediging, doch bij de op
richting van instellingen van zoo grooten omvang
moet inderdaad de tot-stand koming van staatswege
de voorkeur verdienen.
De vraag, welke als de belangrijkste tot het
meeste verschil van meening heeft aanleiding
gegeven, is: welke eischen moeten worden ge
steld voor toelating tot de Middelbare Technische
school? De verschillende meeningen welke daarom
trent heerschen, zijn terug te brengen tot deze
twee hoofdrichtingen, welke gemakshalve worden
aangeduid als de theoretische en de practische.
De eerste richting verlangt, dat de leerling bij
zijne toetreding hebbe eene algemeene ontwikke
ling, ongeveer gelijkstaande met hen, welke met
goed gevolg eene H. B. S. met 3-jarigen cursus heb
ben doorloopen. Het vakonderwijs volge dan onmid
dellijk op het voorafgaand algemeen ontwikkelend
onderwijs, terwijl de noodige kennis van liet
practisch werken op de school zelve worde ver
kregen. De practische richting wil, wat algemeene
ontwikkeling betrelt, de eischen voor toelating
lager brengen, doch als noodzakelijke voorwaarde
stellen, dat de leerling gedurende een aantal
jaren practisch hebbe gewerkt, welke practische
bedrevenheid gelijk moet staan aan die, welke
aan een ambachtsschool met 2- of 3-jarigen cur
sus kan worden verkregen; voor de bouwnijver
heid wordt als zoodanig gewenscht het smeden
of modelmaken. Door bijna alle kringen van be
langhebbenden wordt de practische richting met
meeste beslistheid voorgestaan en ook de heer
Hendrix schaart zich met volle overtuiging in de
rijen van hen, die de practijk voorop wenschen
te doen gaan.
Toch staat hij ook bij de andere richting ge-
ruimen tijd stil en wel voornamelijk bij de door
het vorige ministerie ondernomen reorganisatie
der Kweekschool voor Machinisten te Amsterdam
tot eene Middelbare Technische School, waarbij
slechts een voorbereidende cursus van een paar
semesters zou worden ingericht, ten einde de
leerlingen in de gelegenheid te stellen hunne
kennis van de theorie bij te werken en zoodoende
de school ook toegankelijk te maken voor hen,
die de practische voor-opleiding wenschen. Een
samengaan van beide richtingen lijkt den heer
Hendrix te bedenkelijk, waar het geheele k arak -
ter der beide opleidingen verschillend is.
Te Noord wijk is dezer dagen een tuin verkocht,
1500 Rijnlandsche roede grond, voor dertig duizend
vijfhonderd gulden. In 1881 kocht de verkooper dit
stuk grond voor achttien duizend gulden en iedereen
sprak van het gepeperde stuk grond. Er worden
bloembollen op gekweekt.
Dezer dagen is volgens de N. Ct. te Vlissingen be
langrijke fraude ontdekt in het beheer der militaire
cantines alasar.
Door aangifte van leveranciers die geen betaling
ontvingen, bleek bij onderzoek dat de sergeant S. J,
G., van het 5de regiment inf., belast met den dage-
lijkschen dienst der cantines, gedurende ruim twee
maanden valschelijk de rekeningen der leveranciers
van bier, eieren, melk enz. had gequiteerd met hun
handteekeningen en bovendien een som gelds uit de
kas had verduisterd, gez-imenlijk tot een bedrag van
een paar honderd gulden.
Bek!, is na een volledige bekentenis gearresteerd en
opgezonden naar het Huis van Bewaring te 's-Gra-
venhage, ter beschikking van den auditeur-militair,
teneinde voor den Krijgsraad terecht te staan.
Van een musch en een vlinder.
Het witte vlindertje was in een grooten tuin en
klapwiekte van bloem tot bloem om zich te laven
aan den nectar van viooltjes, riddersporen en reseda.
Ter afwisseling stoeide het een weinig met oen ande
ren vlinder met witte vleugels, zonder zwarte stippels,
of ging onder een blad zitten, bij voorkeur bij de
krui-bloemigen, waar het een aantal eitjes legde, die
zooals men weet, veranderen in de bekende gele kool
rupsen.
Daar vloog het weer omhoog en werd achtervolgd
door een musch die het blijkbaar wilde vangeu. Om
hoog, omlaag, dan weer naar links of rechts zwenkend,
totdat juffrouw musch hot te pakken kreeg en er mede
wegvloog om het zeker op een rustig plaatsje op te
peuzelen.
Er wordt van den musch, den straatjongen ouder de
vogels, zooveel kwaad verteld, dat wij het nuttig vonden
het bovenstaande ter kennisse van zijn vele vijanden
te brengen. („Hdbl.")
De gemeenteraad van Maastricht heeft een voor die
gemeente gewichtig besluit senomen. Het heeft n.l.
met 13 tegen 7 stemmen besloten dat de keuring van
het vleesch in het stedelijk slachthuis aldaar, welke
door de slagers werd betaald, voortaan ten laste der
gemeente "zal komen.
Men meldt aan de 's-H. Ct. uit Geertruidonberg
Het had maar weinig gescheeld of het lwele circus
Libot stond gisternacht in lichte laaie.
Men zegt, dat de directie van genoemd circus een
harer knechts, die den vorigen dag wat veel aan
Bacchus had geofferd, verboden had dien avond in de
voorstelling mee te spelen.
Uit wraak schijnt de knecht nu den heelen boel in
asch te hebben willen leggen. Gelukkig werd de brand
nog bijtijds ontdekt, en kon zijn voortgaug worden gestuit.
De gevolgen waren anders niet te overzien geweest.
De knecht is in verzekerde bewaring genomen.
Gistermorgen hield het kermisvolk zeker „generale
repetitie" er werd gevochten dat het 'n lust was
Verheffend, zoo'n kermis
Ongelukken.
Gisteren had in het Friesche dorpje Winsum een
ernstig ongeluk plaats. Bij de zich daar bevindende
terp liggen een aantal woonscheepjes van menschen,
die bezig zijn deze terp af te graven. Toen nu op
een dezer scheepjes een vrouw bezig was, het vuur
aan te maken, en petroleum op de reeds smeulende
brandstof te werpen, sloeg* plotseling de oliekan met
grooten knal uiteen, en stond genoemde vrouw in een
oogenblik in brand. Eerst toen men haar overboord
in het water wierp, 'werden de vlammen gebluscht,
maar intusschen was het lichaam reeds vreeselrjk
geblakerd. Een" in 'allerijl geroepen vrouw om de
eerste hulp te verleenen, schrok zóó van den aanblik,
dat zij bewusteloos neerviel en eenigen tijd daarna
overleed. Intusschen werd geneeskundige hulp inge
roepen en de wonden"'van de ongelukkige vrouw
voorloopig verbonden, waarna men zich per vaartuig
naar de Joure begaf, waar" de ongelukkige thuis hoort.
Mej. Koekkoek op de Nieuwstad te Groningen
was gistermiddag uitgegaan. Zij had de huisdeur
gesloten en 'haardrie"'kinderen thuis gelaten. Die
kinderen, verlangend naar moeders terugkomst, gingen
uit het raam kijken, waagden zich te ver naar buiten
en vielen alle drie uitbeen raam van de bovenwoning
op straat. Wonder19 boven wonder liep alles zonder
ongelukken afgeen'van de drie kleinen kreeg eenig
letsel. Naar wij vermoeden, laat juffrouw Koekkoek
nooit weer drie"kleine' kinderen alleen thuis.
(N. Gr. Ct.)
388ste Staatsloterij.
Trekking v'a n h'e den.
Ie klasse 4e lijst
No. 3971 f 200.
Nieuws uit Hoorn.
H. B. 8. te Hoorn.
In de gisteren gehouden zitting van den gemeenteraad
werd op voorstel van B. en W. met algemeene stem
men besloten te aanvaarden de voorwaarden, waarop
de minister van Binnenl. Zaken zich bereid heeft ver
klaard tot overname der H. B. S. met ingang van 1
Sept. a.s.
Deze voorwaarden zijn
le. de gemeente verschaft den benoodigden grond
(ten genoege der regeering) voor den bouw der H. B.
S. met gymnastiekgebouw en concierge-woning
2e. de gemeente geeft als vergoeding der stichtings-
kosten der H. B. S. enz. een som van f 92000
3e. de gemeente staat gratis in bruikleen af, het
tegenwoordige gebouw der H. B. S. enz., met de aan
wezige leer- on hulpmiddelen
4e. de gemeente geeft een jaarlijksche bijdrage van
f 7000.
De heer Ringers ontving voor de slachtoffers van
den brand nog f 1.van P. en f 0.50 van B. L.
Op initiatief van den heer I. Bakker Sz. wordt hier
ter stede een poging gedaan om een verandering te
verkrijgen in de plaatselijke gebruiken bij het verhuren
bij de week van woningen. De bedoeling hiervan is om
zooveel mogelijk wanbetaling te voorkomen, vooral ten
opzichte van de laatste weken dat een huis wordt be
woond. In de meeste gevallen blijven de bewoners die
laatste weken n. 1. in gebreke de huur te betalen. Het
zal in de eerste plaats noodig zijn dat de eigenaars
wijziging brengen in de gewoonten van de schoon-
inaakweek en de publieke verkooping. Voorts wil de
heer Bakker trachten dat alle eigenaars alleen op ge
lijke huurboekjes verhuren, waar voorin de verschillen
de nieuwe bepalingen, waaraan de huurder zich moet
onderwerpen, worden vermeld. Hier ter stede kan een
huurder, die onwillig is te betalen, nadat hem bij deur-
waardersexploit is aangezegd dat hij de woning moet
verlaten, nog 6 weken blijven wonen zonder dat de
eigenaar bij* machte is hem op straat te latenzetten. In
andere steden is dat geheel anders. In Amsterdam
bijv. heeft een eigenaar dat recht reeds acht dagen
na het deurwaardersexploit. Voor de eigenaars is dit
plaatselijk gebruik van 6 weken een zeer ongewenschte
schadepost. Vandaar dat de heer Bakker trachten -wil
hier dezelfde gebruiken als in Amsterdam te verkrij
gen. Overleg met den kantonrechter is daarvoor noo
dig. Eerst moet echter blijken dat het meerendeel der
huiseigenaars deze wijziging in de plaatselijke gebrui
ken gewenscht vinden. Ten kantore van den heer
Bakker (Woningbureau der heeren Bakker en Govers,
Nieuwesloot 76) is een lijst neergelegd waarop de eige
naars 's morgens van 9 tot 11 uur of 's middags van
2 tot 4 uur kunnen teekenen ten bewijze dat zij met
dit plan instemmen. Reeds velen teekenden deze lijst,
algemeen dient aan deze beweging te worden deelgeno
men, zoodat een grooter aantal handteekeningen
wordt verwacht. Daama zal de heer Bakker, naar hij
ons mededeelt, dan overleg met den kantonrechter ple
gen.
Vergadering van den 27 Juli 1908.
/Vlle leden zijn aanwezig, behalve de heeren A. J.
T. Conijn en S. de Lange P.Bz., die wegens uitstedig-
heid verhinderd waren.
Nadat de notulen der vorige vergadering zijn gele
zen, goedgekeurd en geteekend, worden de uitgegane
stukken gelezen, namelijk
le. Eene missive aan Burgemeester en Wethouders,
waarbij naar aanleiding van eene aanhouding, keuring
en vernietiging van eene hoeveelheid vet door ambte
naren van bet abattoir, gewezen wordt op het groote
nadeel, dat de handel en de industrie zal ondervinden,
wanneer ook voortaan op dezelfde onoordeelkundige
wijze de vleeschkeuring wordt toegepast op handelsar
tikelen, die groote waarde hebben en niet voor de con
sumptie bestemd of geschikt zijn, - onder opmerking,
dat voor leverantiën ten dienste der industrie juist
oude in plaats van versche reuzel noodzakelijk is en
gevraagd' wordt, zoodat daarvan meermalen groote
hoeveelheden geleverd moeten worden, hetzij ingevolge
annnemingscontracten, hetzij op bestelling.
2e. Eene missive ten geleide van de ingezonden re
kening en verantwoording der Kamer over 1907.
Na lezing van de sub 1 verzonden missive merkt de
heer Boom nog op, dat naar aanleiding van het bou-
werd op het gebruik van oude reuzel voor industrie en
wred op het gebruik van oude reuzel voor industrie en
handel en gezorgd werd. dat de vleeschkeuringen
niet op dergelijke handelswaren zouden worden toege
past.
Voorts wordt door de Kamer de voorloopig opge
maakte kiezerslijst voor de verkiezing van leden der
Kamer van Koophandel nagegaan, ter voldoening aan
eene missive van heeren Burgemeester en Wethouders,
om te onderzoeken of al degenen, die op die lijst voor
komen, voldoen ann liet vereischte bij het reglement
bepaald.
Vervolgens woi 't door den heer Bosman in herinne
ring gebracht, dat G Kamer in het voorjaar met zoo
veel voldoening ken- 's nam van de voorontwerpen der
zomerdienstregeling op de spoorwegen, omdat daarin
eene vroegere trein was opgenomen naar Amsterdam,
doch dat later bij den aanvang van den dienst bleek,
dat die trein toch achterwege bleef. Hij vraagt of er
nu niet weer iets aan gedaan kan worden, dat die
trein wordt ingelegd, nu de voorontwerpen van de win-
terdienstregeling ter visie liggen. Naar aanleiding
hiervan wordt besloten eene missive te richten aan de
directie der Holl. Spoorweg-Maatschappij, waarhij op
het gebeurde wordt gewezen en de wensch uitgespro
ken. dat thans de dienst aldus zal worden aangevuld
als in hot. begin van dit jaar reeds voorloopig was be
paald.
Daama wordt na rondvraag de vergadering gesloten.
Wij lezen in de „N. Rott. Ct.", dat aanbevolen
worden als leeraren van het gymnasium alhier voor
den cursus 1908/09
Franseh de heer C. Herckenrath Duitsch de heer L.
Leydesdorff; Hebreeuwsch de heer P. J. Glasz voor
vast; Nederlandsch de heer dr. J. A. vor der Hake,
die tot dusver eene tijdelijke aanstelling had.
De vrees bestaat immers, dat de opleiding van hen,
die de praktijk wenschen te doen voorop gaan, ge
stuurd zou worden in de richting der lagere technici,
terwijl de theoretici tot hoogere technici zouden zijn
bestemd. Slechts wanneer geen achteruitzetting der
practici plaats vindt zou de noodzakelijkheid tot op
richting van eigen scholen kunnen worden voorkomen.
Indien evenwel tot zelfstandige oprichting van eene
school moest worden overgegaan zouden alle organisa
ties, die zich de bevordering van Middenstandsbelangen
ten doel stellen, op krachtige wijze financieele hulp
moeten verleenen.
Ten slotte beschouwt de heer Hendrix de mogelijk
heid, het onderwijs der M. T. S. ook dienstbaar te
maken voor hen, welke den leeftijd, waarop school
gaan mogelijk is, reeds lang voorbij zijn. Het beste
middel daartoe is het correspondentie-onderwijs, dat
de theoretische kennis kan aanvullen van hen die als
volwassenen reeds meerdere jaren in'de praktijk werk
zaam zijn.
Het 'praeadvies van den* heer Dr. D. Bos luidt als
volgt
In [het bijzonder lettende op de behoefte aan oplei
ding van de ondernemers beantwoordt de heer Bos
de vraag: hoe moeten de ondernemers in kleine en
middelgroote bedrijven worden opgeleid Daarbij achter
eenvolgens de aandacht wijdende aan de volgende
onderdeelen: a. De algemeene voorbereiding; b. De
technische opleiding; c. De handels-opleiding. De uit
eenzetting kan aldus worden samengevat:
1. Algemeene ontwikkeling en voorbereiding is voor
den ondernemer allereerst noodzakelijk. Ze dient ten
minste tot vijftien- k zestienjarigen leeftijd te worden
vastgezet.
2. Deze algemeene vorming vindt bij voorkeur plaats
in eene lagere school, gevolgd door een hoogere burger
school met drie-jarigen cursus, of wel door uitgebreid
lager onderwijs van denzelfden duur.
Bij de oorbereiding voor de industrie dient het
meer uitgebreid lager onderwijs, ook wat wis- en
natuurkundige vakken betreft, niet achter'te staan bij
de hoogere burgerschool.
3. V oor jongelieden, die niet in staat worden ge
steld dergelijk onderwijs te gemeten, is herhalingson-
derwijs van algemeene ontwikkeling en met opklim
mende klassen gedurende 3 jaren tenminste noodig,
ten minste 6 maanden per jaar met 8 a 10 uur in de
week.
4. Ten behoeve van dit onderwijs is leerplicht ge
wenscht, hetzij bij rijkswet algemeen, hetzij door ge
meentebesturen krachtens bevoegdheid bij rijkswet te
verleenen, als overgangsmaatregel.
5. Voor de industrie kan de middenstand reeds nu
ten behoeve van de jongelieden, die de H. B. S. 3 j. c.
hebben afgeloopen of daamede gelijkstaande inrichting
uitstekend daarna gebruik maken van de ambachts
scholen of de werkplaatsen met leerlingovereenkomsten
en aanvullend avond-vakonderwijs.
6. Middelbare technische scholen van tweejarigen
cursus met een speciaal derde jaar voor bijzondere
takken van industrie behooren in verschillende deelen
tie's lands zoo spoedig mogelijk te worden gevestigd.
Zij volgen op de H. B. S. 3 j. c. of gelijksoortige
school, zoo mogelijk met een jaar voor practisch am-
baehtsonderwijs, en op ambachtsscholen met een jaar
voorbereiding yoor meer algemeen ontwikkelend on
derwijs.
7. Aan middelbare technische scholen behooren win-
tercursussen te worden verbonden voor jongelieden uit
de werkplaats of die vroeger de ambachtsscholen heb
ben bezocht, en daama de werkplaats, om voor opzich
ter (bouwkunde, waterbouwkunde, electrotechniek,
werktuigbouwkunde) te worden opgeleid.
8. Een enkele, zeer kostbare centrale middelbare
technische school voor opzichters is niet aanbevelens
waardig.
9. Ten zeerste is gewenscht een centraal-nijver-
heids-instituut of bedrijfsmuseum, met daaraan ver
bonden patroonsleergangen en wandelleeraren.
10. De op- en inrichting van dit museum moet ge
schieden van rijkswege, die van de scholen 6 en 7, bij
voorkeur door particuliere vereenigingen met ruimen
rijkssteun.
11. Ten dienste van den handel zijn de in den
„Leiddraad" genoemde inrichtingen aanbevelenswaard.
0.a. wordt hierin de aandacht gevestigd
a. op de handelsavondscholen, die het best kunnen
volgen voor dan leeftijd van 1518 jaren op een
goede herhalingsschool of wel een dagschool van
voortgezet lager onderwijs of wel ook op eene H. B. S.
met 3 j. c.
b. op de cursussen over speciale onderwerpen die
in verschillende steden steeds meer worden georgani
seerd voor jongelieden en kooplieden van eenige er
varing
c. op de lagere handelsschool, die bij de gewone
lagere school aansluit en, na eenige jaren van alge
meene voorbereiding, afsluit met een specialen cursus
ten behoeve van den handel
d. op de middelbare handelsschool.
12. In een handrismuseum behoort zich de alge
meene inlichtingsdienst voor den handel te concen-
treeren.
Het rapport van den heer Frans Keulemans te
Middelburg luidt als volgt:
Het niet ongewenscht oordeelende uit allerlei ambacht
te vernemen, wat tot verbetering der vakopleiding
kan worden gedaan, bepaalt de heer Keulemans zich
tot de opleiding, noodig voor den horlogemaker
winkelier, welke verhandeling als volgt kan .worden
samengevat
1. Ook voor den toekomstigen horlogemaker dient
gelet op de hooge waarde van meer algemeen ont
wikkeld onderwijsde school voor M. U. L. O. zal in
den regel voor hen het meest geschikt zijn,
II. Het leerlingwezen worde langs den weg van
het particulier initiatief door de vakbonden tot ont
wikkeling gebracht en zulks in de eerste plaats door
het sluiten van leerovereenkomsten.
III. In de leerovereenkomst worde een bepaling
opgenomen betreffende het bezoeken van inrichtingen
van onderwijs door den patroon gewenscht.
IV. Het toezicht op de naleving der overeenkom
sten alsmede het zich vergewissen dat de leerling zich
