I?
Jt
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
No. 176.
Honderd en tiende
JULL
Bloed zonder ijzer?
iNNENLAN
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1,—.
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
l^uu.
Telefoonnummer 3.
Het geval met Venezuela heeft ons weer her
innerd aan het bestaan van het Haagsche Scheids
gerecht. Hoogst merkwaardig is het intusschen,
dat die herinnering eerst langzamerhand en
gaandeweg is gekomen, dat niet dadelijk in alle
bladen er aan gedacht is om het conflict, dat
scheen op te rijzen, in verband te brengen met
het Haagsche Hof. Het was zeer mogelijk, dat
het Haagsche Hot in dit verband ons niet veel
zou helpen, het was denkbaar, ja zelfs waai-
schijnlijk dat president Castro niet veel zou ge
voelen voor het scheidsgerecht maar in elk
geval had het voor de hand gelegen dat men de
moeilijkheden met Venezuela direct in verband
gebracht had met de vredesconferentie en met
eerst onze strijdkrachten ware gaan optellen en
ware gaan spreken over de kans op succes bij
een militaire actie.
Dat dit anders geloopen is, mag wel als een
merkwaardig symptoom aan nadere beschouwing
onderworpen worden. Hier is nu een van de
kleine staten aan het woord, voor wie uit den aard
der zaak de instelling van het Haagsche Scheids
gerecht veel gewichtiger is dan voor de groote
staten. Hier merken wij het verschijnsel op in
Nederland, in het land waar de vredesconferenties
zijn bij elkaar gekomen, in het land waar men de
discussies van meer nabij heeft kunnen volgen
dan elders, in het land waar het Vredespaleis ge
bouwd wordt en dat dientengevolge in den laatsten
tijd een grootere internationale beteekenis heelt
gekregen. Er dreigt hier een conflict met een
vrijwel onbereikbare staat en met een staatshoofd,
dat in heel Europa en Amerika bekend is als de
bonte hond. Van directe animositeit tegen de
Venezolanen, van een door voorzichtig stoken
opgewekte vijandschap,van een natuurlijken ras-
atkeer geen sprake. Zoo ooit, dan ware hier een
geval, dat in de toekomst bij uitstek geschikt
scheen voor scheidsrechterlijke beslissing.
En toch het feit is er, dat in de eerste op
welling zoowat niemand gedacht heeft aan het
Haagsche gerecht. Hebben wij onder deze om
standigheden wel het recht ons verontwaardigd te
toonen, wanneer wij in grootere Staten hetzelfde
zien gebeuren, wanneer wij ook daar opmerken,
hoe weinig de scheidsgerecht-gedachte nog gemeen
goed is geworden, hoezeer ook daar de vredes
beweging meer een droom voor de toekomst dan
een nu bestaande realiteit is
Wij, die toch dagelijks in binnen- en buiten-
landsche periodieken lezen, dat ons leger niet
goed en onze* vloot nog minder is, die uit de
kamer-verslagen kunnen leeren hoe slecht vaak
de vertegenwoordigers des volks denken over
onze verdedigingsmiddelen, wij grijpen al dade
lijk in gedachte naar die weermiddelen, wanneer
er maar kwestie is van een conflict. Hoe moet
het dan den Brit, den Franschman, den Duitscher
wel vergaan, die weten dat zij wapenen hebben,
welke door de geheele wereld als vrijwel vol
maakt worden beschouwd?
Geen wonder dan ook, dat wij in de buiten-
landsche bladen voortdurend aanvallen vinden
op de vredesbeweging van menschen, die ver
wijzen naar den Amerikaanschen toestand op
het gebied der buitenlandsche zaken en op de
gevaarlijke intriges, die met de vredesbeweging
verbonden kunnen zijn. Men verheerlijkt de
groote krachtmenschen als Napoleon, Luther en
Alexander de Groote enz. en stelt daarentegen-
over de pacificisten als bloedelooze theoretici, als
oppervlakkige mannen der wetenschap, die de
beteekenis van den oorlog niet begrijpen en die
het schijnt een mode-uitdrukking te worden
niet genoeg ijzer in hun bloed hebben. Met
Dostojewskv betreuren zij het gemis aan deugd
in oud Rómeinschen zin, het verdwijnen dei-
dapperheid. Zonder deze deugd zoo jammert
meri gaat het menschdom ten gronde.
Zeer zeker is de beteekenis van den volkeren-
strijd niet zoo in een paar regels courantenartikel
weg te praten. Enkel kwaad is de oorlog zeker
niet, evenmin als vroeger, toen het recht van
den sterkste ook tusschen individuën besliste, de
strijd tusschen de mannen. Doch zonder ons zelf
geheel weg te gooien, kunnen wij toch niet be
weren, dat het instellen van een rechtsorde in
het particuliere leven, alle goede eigenschappen
van den mensch heeft doen verdwijnen. En als
wij dat niet durven beweren ten aanzien van de
individuën, waarom zouden wij het dan wel doen
ten aanzien van de naties, waarom-zou daarliet
scheppen van een rechtsorde het begin van het
einde zijn?
Intusschen de redeneering der anti-pacificisten
overtuigt ons evenmin als deze redeneering hen.
Zij kunnen niet overtuigd worden, omdat zij van
jongs at in het militaire groot zijn geworden en
dus aan een staat zonder militaire inrichtingen
iet kunnen gelooven. Maar daarom te meer be-
hooren wij bewondering te hebben voor de enkelen,
die buiten hun milieu uitstekend en objectiever
waarnemend dan hun omgeving toch voorde
pacificisten-beweging durven getuigen en toen
durven volhouden, dat de aarde zal blijven draaien,
ook al zijn Pickelhauben en pantserschepen afge
schaft. ttet lijkt in Duitschland-Pruisen speciaal
een even gewaagde bewering als het beroemde
„En toch beweegt zij zich" tegenover de menigte,
die in haar gemis aan objectiviteit haar aarde als
het eenig vaste beschouwde. En toch durven
mannen als b.v. de bekende dr. Pachnicke ook in
Duitschland volhouden, dat er eens een tijd zal
komendat de laatste der Pruisische officieren
voorwerp is van de laatste militaire begrafenis.
Het is, gezien wat wij nu dezer dagen bij ons
hebben kunnen zienbewonderenswaardig. Maar
juist, omdat wij nu weer gezien hebben hoe
moeielijk het wel voor de ^burgers der groote
staten moet zijn om in het internationale scheids
gerecht te geloovenen voor alles aan dat scheids-
gei echt te denken, valt het ons^ini verdubbelde
mate op, hoezeer de burgers der kleine staten
in hun plicht tekort schieten door niet de gele
genheid, die zij hebben, om de grootheid dei
vredesbeweging te zien, ten volle te gebruiken,
door zich niet te organiseeren en samen te werken
om althans in de kleine staten een warme pro-
paganda voor de vredes-idee te maken. Zij vooral
zijn in de gelegenheid te begrijpen, zij vooral zijn
het, die van de invoering van het recht in de
internationale verhoudingen alles te hopen, geen
enkel nadeel te vreezen hebben. Is het dan ver
klaarbaar, dat de burgers dier kleine staten niet
al lang tot ellmar zijn gekomen om een grootsche
propaganda voor de wereldvrede>idee op touw te
Ot zou het hun ook daarvoor werkelijk aan
voldoende ijzer in hun bloed ontbreken,;
Alg. Synode der Ned. Herv. Kerk.
Het derde gedeelte van het rapport der schrif
telijke kerk visitatie kwam gisteren ter tatel en
werd na voorlezing in behandeling genomen. Het
o-eldt hier het jaarlijksch onderzoek naar den toe
stand der kerk in dit deel bepaald het godsdienst
onderwijs en de christelijke werkzaamheden in
de gemeenten. De cijfers golden b.v. de gods
dienstonderwijzers, de catechisanten, de nieuwe
lidmaten, het zielental der tot de Ned. Herv. Ker
behoorenden, tiet. getal der catechisanten werf
vermeld als 275.648,dat der nieuwe lidmaten 27.204,
het zielental 2.610.228. Evenwel is hij deze cijfers
eenige omzichtigheid noodig; vooral in groote
gemeenten zijn de opgaven vooral van het zielental
soms bezwaarlijk. Uit het rapport blijkt, dat er
veel en lofwaardig gearbeid wordt tot het aan
brengen van godsdienstkennis. Zeer groote som
men vragen de diaconieën, eveneens kunnen tal
van werkzaamheden worden opgesomd voor de
I godsd. leiding van jongeren en ouderenhet ver
zorgen van behoettigen en zieken, en het opzoeken
van verwaarloosden. Er blijkt dat de vaak her
haalde bewering dat „de kerk niets uitvoert" zeei
betwistbaar is.
Bij de discussie werd vooral op verandering
van de inrichting der kerkvisitatie aangedrongen,
zoodat b.v. niet ieder jaar dezelfde vragen wor
den gesteld, gelijk thans het reglement voor
schrijft, waardoor veelal de beantwoording sleur
wordt en het verkrijgen van een goed overzicht
niet wordt bevorderd.
Beter is splitsing in deelen, om in verschil
lende jaren van bepaalde onderdeelen een juist
beeld te verkrijgen. Het rapport der commissie
wordt onder dank voor het moeilijk werk voor
kennisgeving aangenomenaan de classisbesturen
wordt opgedragen op gebreken, leemten en ge
breken de aandacht te vestigen. Voorstellen tot
wijziging zullen nader in behandeling komen.
Van leden der classis Bommel was een voorstel
gedaan om de bepaling te verscherpen, die ouders
toestaat elders hun kinderen te laten doopen.
Daartoe wordt thans vereischt een schriftelijk
bericht over hun zedelijk doen van den kerkeraad,
waaronder zij behooren. Voorstellers willen daar
voor lezen: een bepaald „getuigschrift van hun
zedelijk gedragDe heer Rienstra, rapporteur,
ontried de aanneming. Aan den kerkeraad, bij
wien de doopsbediening geschiedt, moet de be
oordeeling verblijven, of hij na ontvangen bericht
zich tot inwilliging van het verzoek verantwoord
acht. Hiermede vereenigt zich de Synode, waarna
de zitting wordt gesloten.
Nederlandsch Onderwijzers Genootschap
5de Middenstands-Congres.
ODRANT.
«lil V A
aioo tooL Kfr>
t^rri) 1
ZGttGïl
De 63e algemeene vergadering van het Nederlandsch
Onderwijzers-Genootschap is gisteren te Haarlem be
gonnen.
Om half elf werd in. de Groote Kerk door den heer
Ezerman een. orgel-concert gegeven, dat door de leden
met groot genoegen werd bijgewoond. Mej. Jac.
Waage van Haarlem, zong een drietal liederen.
Om half 12 is in de bovenzaal van de Soc. Vereeni-
ging de tentoonstelling van leermiddelen, met een in
leidend woord van den voorzitter van de afdeeling
Haarlem, den heer Somers, geopend. Ze geeft een vol
maakt beeld van alles wat op het gebied van leermid
delen bestaat.
Om 2 uur 's middags begon in de groote zaal van de
Soc. Vereeniging de algemeene vergadering. Voor
zitter der afdeeling Haarlem heette de aanwezigen
welkom, waarna de vergadering werd geopend door den
heer Th. Lancée van Amsterdam, voorzitter van het
hoofdbestuur, die het een en ander uit het afgeloopen
jaar memoreerde. Door het salariswctje-Kink zijn de
salarissen van zeer-slecht op slecht gebracht. Zeer wei
nig is nog vervuld van de wenschen van het N. O. O.
Eenheid in de onderwijzerskringen is gewenscht en
alle gezagsvertoon en bitterheid moet worden wegge
daan. Rekening en verantwoording over 1907 werden
goedgekeurd. Besloten werd de volgende algemeene
vergadering te houden te Delft. Aangenomen werd het
voorstel van het hoofdbestuur tot het completeeren en
in goeden staat honden der hoeken en het aanschaffen
van nieuwe werken voor de paedagogische bibliotheek
over het jaar 1908 toe te staan uit de kas van het Ge
nootschap de som van j 100,
Het'amendement der afdeeling Amsterdam, waarbij
het hoofdbestuur wordt opgedragen middelen te bera
men om de paedagogische bibliotheek op een beteren
financieelen grondslag te doen meten.
Goedgekeurd is verder het voorstel van het hoofd
bestuur om over het jaar 1908 toe te staan een subsidie
van 600,—. Evenzoo het voorstel van het hoofdbe
stuur, waarbij dit wordt gemachtigd het nadeelig saldo
over 1907, ten bedrage van 837,89V2, te kwijten nit
het vaste fonds.
Prof. Jelgersma van Leiden hield daarop een rede
over begaafdheid, die luide werd toegejuicht.
De 1ste secretaris van het Genootschap, de heer O.
M. Soeters, persoonlijk een tegenstander van de Kolle-
wijnsche spelling, deelde mede, dat het hoofdbestuur
tot de invoering van de vereenvoudigde spelling advi
seert. Hij raadde de vergadering aan, met het bestuur
mee te gaan.
Hierop verkrijgt dr. J. B. Schepers te Haarlem het
woord, die een pleidooi hield in het belang van de
vereenvoudigde spelling.
Verworpen werd het amendement Amersfoort, lui
dende: Het hoofdbestuur make gebruik van de vereen
voudigde spelling bij het samenstellen van adressen.
Aangenomen werd het voorstel Sneek geamendeerd
door Amsterdam: Het hoofdbestuur kan gebruik ma
ken van de vereenvoudigde spelling in adressen, bro
chures, in de wet van het N. O. G. enz.
Het voorstel van de afdeeling Schagen om Het
Schoolblad, orgaan van het N. O. G., voortaan in de
vereenvoudigde spelling te doen verschijnen, gesteund
door Purmereud en Amersfoort werd verworpen.
Aangenomen werd het voorstel Amsterdam, om
ieder vrij te laten, ook de leden van 't bestuur, om te
schrijven in Het Schoolblad in de spelling welke men
wenscht.
De vergadering werd hierop gesloten.
teert dat in den tuinbouw al heel wat voor de
vakopleiding wordt gedaan in het tuinbouw vak be
staan scholen, op verschillende plaatsen worden cur
sussen gehoudendoor wandelleeraren worden voor
drachten gehouden een regeling op het leerlingwezen
is o.a. in bewerking bij de afd. Amsterdam der Maat
schappij.
Yan het bestuur van den Algemeenen Nederlandschen
Molenaars bond is bericht ingekomen, dat op zijn
najaarsvergadering met algemeene stemmen is be
sloten, aan den Middenstandshond te berichten dat
er groote behoefte bestaat aan stelselmatige vakop
leiding dat de Bond naar zijn vermogen zal bijdragen
om te komen tot oprichting van een School of Station
voor de maalderij, mits er in die inrichting rekening
gehouden words met h t kleinbedrijf en er werkelgk
in practischen zin worde gewerkt.
De Arnliemsche Vereeniging voor Handel en Nijver
heid zond een overzicht van hetgeen in Arnhem tot
nu toe voor de vakopleiding tot stand kwam, zoowel
voor de theoretische als de technische. Arnhem bezit
a. Theoretisch: gewone lagere school uitgebreid
lager onderwijs, H. B. S met 5-j. c., H. B. S. niet
3-j. c. en handelsklasse, inrichting voor meer uitge
breid lager onderwijs vier herhalingsscholen waarvan
er een is ingericht met het oog op de behoeften voor
den handel, avondschool voor talen en handelsvakken.
b. practisch: ambachtsschool met gemeentelijke
avondschool voor handwerkslieden, practische school
voor kleermakers, inrichting voor electro-technisch
onderwij s, vakschool voor bakkers (in wordingin"
dustrie3chool, kook- en huishoudschool, terwijl de
nen tot oprichting eener Middelbare technische school
meer speciaal voor de bouwvakken vasteren vorm aan
nemen.
I De meening wordt uitgesproken dat Arnhem meni
ge andere plaats tot voorbeeld kan strekken.
De Commissie van Vakopleiding van de Vereeni
ging „De Hanze," 's-Hertogenbosch blijkt opleiding
in de werkplaatsen gepaard aan avondcursussen verre
te verkiezen boven opleiding in uitsluitend vakscholen.
Voor een degelijke vakopleiding acht zij het een eerste
vereischte dat de jongelieden die een vak willen leeren
met goed gevolg de klassen, der lagere school gevolgd
hebben en door een examen blijk geven van de noodige
kennis, waarna herhalingsonderwijs gepaard aan de
grondbeginselen van het vakonderwijs dient gegeven
in daartoe op te richten plaatselijke scholen. Zij oor
deelt het onnoodig, dat een eventueel op te richten
vakschool zoude aansluiten aan een 3-jarigen cursus
der H. B. S.
(Vervolg).
Behalve de gisteren reeds vermelde adviezen en
rapporten kwamen ook in behandeling de nota's
en rapporten, door de verschillende vereenigingen
over het vraagstuk „Vakopleiding" samengesteld.
Voor het kleedermakersbedrijf schreef de heerJ. M.
van Meegeren eene nota, die hierop neerkomt
a. Vakopleiding is noodig. Hiermede zijn zoowel
patroon als werkman gebaat.
b. Daar er geen voldoende werkplaatsen meer zijn
en in de toekomst niet meer komen, moet de vakop
leiding geschieden in vakscholen voor dat doel op te
richten.
c. Een gedeelte van de kosten der vakscholen moet
door subsidiën van Rijk, Provincie en Gemeente gedekt
worden.
d. Als waarborg moet het onderwijs door gediplo
meerden, speciaal onderzocht voor dat doel, gegeven
worden.
e. Op den leeftijd van 18 tot 20 jaren mogen de
jongens niet losgelaten worden, maar onder toezicht
blijven werken.
f. Theorie en practijk moeten hand aan hand gaan.
g. Het leerlingwezen dient bij de wet geregeld.
Het rapport door de Behangers- en Patroons-
Vereeniging „Handelsbelang" te Amsterdam laat voor
het behangersvak dezen stelregel geldende
practijk op het werk en in de werkplaats, de theorie
op de school. De voorkeur zal het verdienen de eerste
leerjaren bij een kleiner zelfmedewerkenden patroon
te gaan, terwijl het theoretisch deel op de avond-vak
school wordtonderwezen. Na dezen cursus zal men
er een kunnen houden voor hen die zich later als
klein-patroon willen vestigen. De toekomstige groote
patroons, die een behangerij en meubelmakerij zullen
hebban te besturen, moeten zijn goedkooper en als
verkooper, artistiek gevormd en zeer ontwikkeld. Hen
zende men daarom van een lagere school naar een
school van gewoon middelbaar onderwijs, plaatse hen
daarna 2 of 3 jaar in de praktijk, zende hen dan naar
een hoogeschool voor die vakken (dagschool met 1-,
2- of 3-j. c.) en zoo mogelijk eonigen tijd naar het
buitenland.
Als verbetering van de fouten in de tegenwoordige
opleiding van het behangersvak zou dus noodig zijn
eon leerlingcontracthet stichten van avondscholen;
verplicht avondschoolbezoekhet stichten van een
hoogere (dag)sc'nool in het centrum van het land.
De heer T. A. Heemskerk, secretaris van de Nederl.
Maatschappij voor Tuinbouw en Plantkunde, consta-
Is goede ontwikkeling een eerste vereischte, van
niet minder belang is de liefde voor het vak, die moet
worden opgekweekt en aangemoedigd door vakexamens.
Waar de verdiensten der leerlingen in de vak
opleiding geen groot euvel is, zou rijkssubsidie moeten
worden toegekend aan de patroons, die leerlingen tot
op een zekere hoogte brengen. Hiertoe dient allereerst
eene wet te bestaan regelende het leerlingstelsel en
de vakopleiding.
Na hetgeen wij gisteren vermeld hebben van de
discussie werd gepauzeerd.
De heer Bos verdedigde nader zijn preadvies. Vele
sprekers repliceerden. Ten slotte stelde de hser Hen-
drix de volgende motie voor
„De vergadering, kennis nemend van de praeadviezen
en de discussies over de vakopleiding van den mid
denstand
overtuigd, dat voorziening in de behoefte aan vak
onderwijs voor den middenstand is een dringende
eisch des tijds
dringt ernstig bij den georganiseerden middenstand
aan, om in de richting van de in de praeadviezen
ontwikkelde denkbeelden krachtig werkzaam te zijn."
De andere praeadviseurs vereenigden zich met deze
motie.
Daarna werd de motie door de vergadering bij
acclamatie aangenomen.
Het volgende congres zal te Amsterdam gehouden
worden.
Mr. Everwijl, referendaris bij 't departement van
Handel, zeide, dat hij met genoegen de opdracht van
den minister van Handel, Landbouw en Nijverheid,
die zelf verhinderd was, vervuld heeft. Spreker be
dankte voor de ontvangst. Wat hij hier hoort, zal
spreker aan den minister overbrengen. Enkele per
soonlijke indrukken gevend, kan spreker verklaren,
dat de middenstand kracht zoekt in arbeid, en dat de
organisatie hecht is. Spreker heeft trouwens ook de
overtuiging, dat er goede leidsmannen zijn. Voor de
toekomst hoopt hij, dat velen mede zullen werken en
slechts weinigen zullen blijven toekijken. Dan ook
zal samenwerking met de regeering blijven bestaan,
en wil ook spreker zijn krachten daarvoor geven.
De heer Meuwsen bracht dank, in 't bijzonder voor
de woonden van waardeering voor den arbeid van het
bondsbestuur. De belangen van den geheelen bond
en den middenstand beval spreker in die waardeering
aan. Hij dankte verder voor de onderscheiding, den
bond ten deel gevallen, door de benoeming van den
voorzitter en de praeadvies commissieleden als afge
vaardigden naar het internationaal congres te Weenen.
Voor den bond zullen de heeren Nieuwenhuizen en
Das daarheen gaan en rapport uitbrengen over de
vakopleiding in Oostenrijk.
Verder braebt spreker dank aan praeadviseurs en
daarna nogmaals aan Dordt, aan allen, die tot de zoo
schitterenden ontvangst medewerkten en aan alle
commissies.
Nog releveerde spreker, dat op het volgend congres
het credietwezen aan de orde komt. Dit onderwerp
zal aldus behandeld worden het crediet, dat de mid
denstand neemt, dat, wat de middenstand geeft, en de
middelen om daarin verbetering te brengen.
Dit congres zal te Amsterdam gehouden, en indien
