DAGBLAD VOOR ALKMAAR
OMSTREKEN.
No. 198
Honderd en tiende jaargang.
1908
WOENSDAG
26 AUGUSTUS.
Paardenmarkt
op Maandag 7 September 1908.
Cursus voor hoofdonderwijzer.
BINNENLA
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone advertentiën:
regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
•ïtters naar. plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
te ALKMAAR,
De vereenvoudigde spelling.
Een nieuwe vakbond.
De vrouwenquaestie in de Kerk.
RECHTZAKEN.
Arrondissements-Rechtbank te Alkmaar.
Een nieuwe methode.
Mossels en oesters te Texel.
De eerste Nederlandsche bestuurbare luchtballon.
Haarlem contrajde H. IJ. Spoor.
Moord.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALK
MAAR maken bekend, dat de gemeentelijke cursus
voor de hoofdakte zal aanvangen 12 Sept. e.k.
Belanghebbenden, welke den cursus wenschen te
volgen, kunnen zich aanmelden bij den Directeur, den
Heer J. MEDEMBLIK, hoofd eener school te Ursem,
bij wien alle inlichtingen te bekomen zijn.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
G. RIPPING, Voorzitter.
L. VAN DER VEGT, lo. Secretaris.
Alkmaar, 22 Aug. 1908.
ALKMAAR, 26 Augustus.
In Duitschland loopt het blok der liberale partijen
in den laatsten tijd ernstig gevaar en een betrekkelijk
nietige gebeurtenis is hiervan de oorzaak. Ergens in
Silezië, de plaats heet Husum, woont'een burgemees
ter, dr. Schücking genaamd. Op dezen man valt niets
aan te merkenhij doet zijn plicht en staat goed be
kend. Nu gaat hij op een goeden dag in zijn vrijen
tijd aan de politiek doen. Hij schreef artikelen, waar
in hij de weinige vrijheid besprak, welke de gemeenten
in den Pruisischen staat hebben. Ook deed hij mede
in een verkiezingscampagne en liet zieh als liberaal
zelfs stellen tegenover den conservatieven candidaat.
Zooals men weet zijn de liberalen in Pruisen on
danks het blok, dat voor Duitschland geldt oppo
sitie partij. En het werd niet toegestaan, dat een
burgemeester zich tegenover de regeeringspartij can
didaat liet stellen. Er werd tegen dr. Schücking een
„Disciplinairverfahren" ingesteld. Dat is een leelijk
ding: een geheime vervolging langs den administra
tieven weg, waarbij den beschuldigde de gelegenheid
wordt ontnomen zich uitvoerig te verdedigen. Het on
derzoek stuitte reeds dadelijk op een moeielijkheid. De
commissie, welke met het onderzoek was belast, wilde
weten, van wien de Frankf. Ztg. bijzonderheden in de
ze geruchtmakende zaak had gekregen en de recht
bank werd uitgenoodigd haar behulpzaam te zijn. De
verantwoordelijke redacteur werd voor de rechtbank
gedaagd, maar de man weigerde getuigenis af te leg
gen. Men legde hem toen getuigendwang op en ver
oordeelde hem tot betaling van 50 mark. De boete was
niet groot maar het feit, dat er zulk een dwang werd
uitgeoefend op een radicaal-vrijzinnig hoofdorgaan
was het ergste. Daarover zijn al heel wat pennen in
beweging gegaan en het gevolg is geweest dat de ver
volging van de Frankf. Ztg. thans gestaakt is en dat
de veroordeeling van den redacteur is opgeheven. Dit
is althans iets. Maar nu wordt geëischt dat ook a.an
de zaak-Schücking een einde wordt gemaakt. Een
strafvervolging tegen iemand, wegens het verkondi
gen van vrijzinnige denkbeelden in een tijd, waarin de
kanselier van het rijk de vrijzinnige partijen tot de re-
geeringspartijen rekent, is toch werkelijk al te mal
Zoo iets is alleen maar denkbaar in Pruisen. Men
begon met den minister von Moltke te verwijten, dat
die de vervolging niet op tijd heeft voorkomen. En
toen is men den Rijkskanselier von Bülow te lijf ge
gaan. Men heeft hem gedreigd met ontbinding van
het blok, dus hem den steun opgezegd, dien hij in den
Rijksdag noode kan missen. De verschillende vrijzin
nige partijen vergaderen thans druk en nemen moties
aan, waarin zij de regeering uitnoodigen in te grijpen,
waarin zij eisehen gelijkstelling van de liberale partij
en met andere in Pruisen, op straffe van zich terug
to trekken uit de regeeringscoalitie in Duitschland.
En in de couranten wordt de vraag gesteld, wie nu
eigenlijk in Pruisen regeert, de regeerings-ambtena-
ren of de regeering zelf. Heeft de rijksregeering bet
heft in handen dan zal zij zorgen, dat de burge
meester niet langer vervolgd wordt, heeft zij niets te
zeggen, dan kan zij er staat op maken, dat de vrijzin
nige partijen haar in den steek laten. Een enkel blad
stelt zeer voorzichtig' de vraag of de regeering deze
laatste oplossing niet het liefst wil. Zij heeft tot he
den weinig gedaan, dat de liberalen bevredigt. Zij
schijnt in de toekomst ook niet van plan te zijn, libe
rale beginselen te verwezenlijken. Het geval-Schüc-
king kon zij nu wel eens dankbaar hebben aangegre
pen om de liberale partijen over boord te werpen, om
liet Centrum weer op het schip van staat te krijgen.
Dat het Centrum nog eens weer regeeringspartij in
Duitschland schijnt is niet onmogelijk, bij iemand als
von Bülow die voortdurend schippert. Maar dat dit
op zulk een wijze zou geschieden is moeielijk aan te
nemen.
Nederland en Zuid Afrika.
De heer Roosegaarde Bisschop, lid vaü de Neder-
landsche commissie, heeft, naar men seint uit Kaap
stad, stappen gedaan, om in samenwerking met de
South-African National Union te komen tot bevorde
ring van den uitvoer van Zuidafrikaansehe producten
naar Europa, via Holland.
In den Gemeenteraad van Winschoten stelde het
lid mr. D. H. van den Bosch Maandag aan B. en W.
de vraag of zij de invoering van de vereenvoudigde
spelling goedkeurden, op welke gronden zij zich
daartoe bevoegd achtten en waarom ze hun mede
werking aan die invoering verleenen.
De voorzitter betoogde, dat feitelijk deze zaak buiten
de controle en het interpellatierecht van den gemeen
teraad valt. De actie daarvoor ging uit van de hoof
den van scholen, met wie B. en W. en de districts
schoolopziener gelijk dachten, zoodat de Minister geen
uitspraak behoefde te doen.
Art. 21 der wet op het L. O. geeft B. en W. de
bevoegdheid. Er is vaker, o.a te Rotterdam, Schoter-
land, en Hardinxveld getracht in dergelijke gevallen
de bevoegdheid aan B. en W. te onttrekken, maar
steeds is dat mislukt. Eeu zakelijk en overtuigend
schrijven van een hoofd der school bewoog hun col
lege tot de invoering der vereenvoudigde spelling
mede te werken.
Men had zich, meent spr., tot H. M. de Koningin
moeten wenden om vernietiging van het besluit van
B. en W.
Na een breede discussie, waaraan tal van leden
deelnamen, werd een motie van den heer Bosch, die
uitspra-k, dat het niet wenschelijk is in deze gemeente
de vereenvoudigde spelling in te voeren, zoolang zulks
niet algemeen het geval is, aangenomen met 7 tegen
4 stemmen. De wethouder Van Dijk wenschte over
de motie niet te stemmen en ging heen.
In eene Maandag gehouden vergadering van de
besturen van den Bond van arbeiders in het Zuivel
bedrijf en van den Ned. Landarbeidersbond is de vol
gende motie aangenomen „De hoofdbesturen van den
Bond van arbeiders in het Zuivelbedrijf en van den
Ned. Landarbeidersbond, spreken de wenschelijkheid
uit, dat deze bonden zich samenvoegen tot een krach-
tigen vakbond, welke zooveel mogelijk alle arbeiders
in het landbouwbedrijf en aanverwante vakken omvat,
om daardoor beter in staat te zijn de meest gunstige
arbeidsvoorwaarden te bedingen, en besluit deze samen
stelling in de afzonderlijke bonden voor te bereideD,
met het doel, den l°n Jan. 1909 den nieuwen bond
te constitueeren.
De Synode der Ned. Herv. Kerk heeft gisteren ver
worpen het voorstel om aan de Kerk een reglements
wijziging voor te leggen, mogelijk makende de toelating
van vrouwelijke studen'eu tot de studie voor predikant.
Ook werd verworpen een voorstel tot invoering van
vrouwenkiesrecht in de Kerk.
Annexatie-plannen afgewezen.
Naar wij vernemen, hebben Gedeputeerde Staten
van Noord-Holland het geheele annexatieplan van B.
en W. van Amsterdam om Watergraafsmeer, Sloten
en stukken van Zaandam en Buiksloot bij de hoofd
stad te trekken, afgewezen.
Gedeputeerden deden dit op grond, dat zij de an
nexatie niet noodig achten. Heeft de hoofdstad, zoo
schreven zij, grond voor gasfabrieken of andere wer
ken noodig, dan kan zij dien koopen.
Wij vernemen voorts, dat B. en W., althans voorloo-
pig, niet tegen het besluit van Ged. Staten zullen
ageeren. De annexatieplannen zijn derhalve van de
baan. (Hdbl.)
Nederlandsche Landbouwvereenlging.
Gister is in 't gebouw van de Nederl? Heide-Maat-
schappij te Utrecht een vergadering gehouden van de
voorloopige commissie tot voorbereiding van de Ne-
derl. Landbouwvereeniging, waarin de ontwerp-statu-
ten der op te richten vereeniging werden vastgesteld.
De vergadering werd geleid door Z. K. II. den
Prins der Nederlanden, die, zooals gemeld, vergezeld
van zijp adjudant, jhr. Van Suchtelen van de Haare,
daartoe te half elf per auto uit Apeldoorn was aange
komen. Z. K. H. woonde niet alleen de ochtend-, doch
ook de middagzitting bij en vertrok na afloop daarvan
om 4 uur per auto naar 't Loo.
Het voornemen bestaat, de ontwerp-statuten, nadat
dc constitueerende vereenigingen daarover zullen zijn
gehoord, in een nader te beleggen algemeen© vergade
ring vast te stellen.
Zitting van Dinsdag 25 Aug.
Vernieling.
In de zaak tegen Jacob B. te Bovenkarspel, die
twee weken geleden geschoist was, werd nu als ge
tuige da. Kooiman van Baraingerhorn gehoord.
Getuige vertelt nog eens in 't kort de toedracht an
de zaak aan de rechtbank.
B. kwam bij getuige op een Maandagmorgen met
de mededeeling, dat hij zijn zoontje naar school wilde
sturen. Hij wilde hiervoor geld hebben. Toen hij
hoorde, dat dit niet giug, sloeg hij met z'n klomp een
ruit van de pastorie in. Beklaagde zegt, zich hier
niets meer van te herinneren.
Wegens vernieling werd door den Officier van Ju
stitie 1 maand gevangenisstraf geëischt.
Mishandeling.
De tweede beklaagde was Nicolaas B. Hij had op
den 16 m Juni zijn vrouw geslagen en geschopt.
Vrouwtje Koeleman, de eerste getuige in deze zaak
was dien dag bij de vrouw van B., om de wasch te
doen. B. was dronken en toen vrouwtje K. wegging,
hoorde zij vrouw B. gillen. Toeu zij terugkwam zag
zij, dat B. zijn vrouw in een hoek trapte en haar
stompte en sloeg. Ze viel tegen een schot en bezeer
de zich!
Neeltje Kunst, huisvrouw van Nicolaas B. verklaart,
dat haar man haar bij de haren gegrepen heeft en
heeft geslagen. Toen hij haar later nog eens geslagen
heeft, is zij gevlucht naar haar vader. Nu is haar
man weer 14 dagen bij haar en gaat alles goed.
Sijbregje Veul, de derde getuigen in deze zaak, heeft
.het lawaai gehoord, maar is er niet bij geweest.
De Officier van Justilie vindt het een zeer bekla
genswaardige toestand in dit huisgezin, en, stelt zich
voor, dat een flinke les geen kwaad kan voor beklaagde.
Een gevangenisstraf van 8 dagen ter zake van mis
handeling wordt geëischt.
Verduistering van een r ij wiel.
Gerardus Matthias V., kistenmaker te Alkmaar,
had zich den len Juli een rijwiel, dat hem in huur
was afgegeven opzettelijk en wederrechtelijk toege-
eigend.
Arie Ruiter, rijwielhandelaar te Alkmaar heeft tegen
beklaagde een klacht ingediend omdat hij bij hem
een rijwiel gehuurd had, en dit niet had teruggebracht.
Het rijwiel had een waarde van f 60.
Bekl. zegt het rijwiel gehuurd te hebben om naar
Hoorn te gaan met het plan om zijn geld, dat nog
in Hoorn was, waar hij een tijd in het weeshuis had
doorgebracht, te halen en dan naar Brussel te gaan.
Hij heeft zijn plan evenwel niet ten uitvoer gebracht,
maar het rijwiel verkocht voor f 15, welk geld hij in
Amsterdam verbrast heeft.
Getuige Meijer Engers verklaart, da$ bekl. 1 Juli
een rijwiel, bij hem verkocht heeft. Het geld kreeg
hij dadelijk uitbetaald.
Bekl. zegt niet te weten hoe hij er toe gekomen is,
zijn plan was toch naar Brussel te gaan.
De Officier gelooft niet aan het verhaal van bekl.,
eischt wegens verduistering 1 maand gevangenisstraf.
Nog een r ij wiel verduisterd.
Jan BI., koopman te Hoorn, had een rijwiel van
Dirk Beets gekocht op afbetaling. In het contract
stond dat B. iedere maand f 5 aan Beets zou betalen.
Als hij f 65 had betaald, zou het rijwiel eigendom van
B. zijn. B. betaalde iedere maand prompt f 5, maar
toen hij f 50 had afbttaald, staakte hij z'n betalingen.
Dirk Beets kreeg op zekeren dag Veen bij zich met
een rijwiel, dat gerepareerd moest worden. Hij herkende
dit als het rij wiel, dat B. van hem had. Het was door
B. aan Veen verkocht voor f 25.
B=)kl. bekent dit gedaan te hebben omdat het in
geldverlegenheid zat.
De officier van justitie eischte wegens ver luistering
een gevangenisstraf van 14 dagen.
Het verdwenen medaillon.
Antonius S., visscherman te Hoorn, mosst terecht
staan omdat hem ten laste was gelegd, dat hij den
14 Januari 1906 zich opzettelijk en wederrechtelijk
een medaillon had toegeëigend. Hendrik Wittenberg,
landbouwer te Hoorn, had den 14en Januari het me
daillon van z'n horlogeketting verloren. Hij weet Diet,
hoe hij het kwijt is geraakt, maar hij was dien avond
uit met bek)., en de 12e Juli van dit jaar zag hij, dat
beklaagde het verdwenen medaillon aan zijn horloge
ketting droeg.
Bekl. beweert het sieraad een jaar of 8 geleden ge
kocht te hebben bij Zeehandelaar in Hoorn. Hij bekent
dien bewusten avond met Wittenberg uit te ziju ge
weest, m»ar hij herinnert zich niet dat deze toen z'n
medaillon is kwijt geraakt.
De zuster en moeder van getuige Plendrik Witten
berg herkennen het medaillon als dat van haar broer
en zoon.
Ook Klaas Bleeker, landbouwer te Westerblokker,
herinnert zich dat Wittenberg eeu dergelijk medaillon
heeft gehad. Bepaalde kenteekenen weten zij evenwel
geen van drieën.
Louis Abraham Zeehandelaar van Hoorn, bij wien
beklaagde volgens zijn bewering het medaillon gekocht
heeft, kan zich dit niet herinneren, misschien is dit
indertijd bij zijn oudelui gekocht.
Drie getuigen a décharge werden gehoord. Geesje
Houtman, kasteleines te Oosthuizen weet te vertellen,
dat bekl. portretjes uit een medaillon bij haar verloren
had, die hij later teruggekregen heeft. Evenmin als
haar man kan zij zich evenwel herinneren welken vorm
deze portretjes hadden. Pieter Wiers te Oosthuizen,
verklaart ook van de vondst van deze portretjes af te
weten.
De officier van justitie acht in deze het overtuigend
bewijs niet geleverd en vraagt vrijspraak.
Mishandeling.
De volgende beklaagden, Hendrikus Carolus H. en
Hendrik R. waren in den nacht van 9 op 10 Juli hand
gemeen geweest. Zij hadden elkaar getrapt en gesla
gen.
Volgens getuige Comelis Broeder, milicien te Am
sterdam kregen de vrouwen van II. en R. dien avond
ruzie met elkaar, Hij waarschuwde hun mannen, waar
na deze handgemeen met elkaar werden, waarbij H.
werd gewond door R.
Franciscus Hendrikus Willemse, milicien te Amster
dam beeft evenals de vorige getuige de vechtpartij bij
gewoond, eerst in de straat, daarna in de steeg naast
het huis van bekl.
R. beweert, „dat hij wel mos vechten, want dat hij
zich toch niet als een schooljongen kon laten slaan."
Hij werd volgens zijn zeggen overvallen. Hij ontkent
met een voorwerp geslagen te hebben, H. zal tegen het
kozijn gevallen zijn.
De officier is van meening dat hier nogal met ani
mo gevochten zal zijn, door de concurenten, die beiden
een café houden. Hij eischt voor elk der beklaagden
ter zake van mishandeling 14 boete of 14 dagen
hechtenis.
V ernieling.
Gerrit F. was ten laste gelegd, dat hij in den nacht
van 9 op 10 Juli na de vechtpartij bij Riedema te den
Helder daar een ruit ingeslagen had.
Maria Josina Engeler had evenals Maria
Catharina Donker, beiden te den Helder woon-
Maria Catharina Donker, beiden te den Heidei woon
achtig, gezien, dat F. de ruit intrapte bij Riedema,
nadat hij met de deur gegooid had. F. heeft de schade
niet vergoed.
De officier van justitie eischt wegens vernieling
8 boete of 8 dagen hechtenis.
V ernieling.
Cornelia Jacoba van B. had zich aan hetzelfde mis
drijf schuldig gemaakt als de vorige beklaagde. Zij
had in denzelfden nacht na de vechtpartij bij Riedema
aldaar 2 ruiten ingeslagen. Als getuige werden ge
hoord Maria Josina Engeler en Maria Donker, huis
vrouw van Riedema, die gezien hadden, dat Cornelia
de ruiten insloeg.
De eisch luidde eveneens 8 boete of 8 dagen hech
tenis.
Melkvervalsching.
Jan B., landbouwer te Zwaagdijk had zieh schuldig
dig gemaakt aan melkvervalsching op den 9 Juli van
dit jaar. Bekl. levert melk aan de gecondenseerde
melk-fabriek te Hoorn, met welke fabriek hij een con
tract heeft gesloten. Bekl. bekent met de melk ge
knoeid te hebben. Hij spoelde de emmers nog eens
goed om en voegde het water waarmee hij dit deed bij
de melk, volgens zijn zeggen „hoogstens éénLiter." Dit
bleek evenwel veel meer te zijn. Monsters van deze
melk werden onderzocht door getuige Hendrikus Adri-
anus Sirks, assistent aan het rijkslandbouwproefstati
on te Hoorn en zij bleken ongeveer 30 water te be
vatten.
De officier eischte beklaagde's veroordeeling tot 7
dagen gevangenisstraf.
GEMENGD NIEUWS.
Verleden week kwam te Koewacht een persoon, die
zeide gezonden te zijn door de brandverzekering tot
nazien der bliksemafleiders op de kerk. Hij werkto
wat aan den toren, at en dronk goed en liet zieh bo
vendien 5 betalen voor „nazien der electrische gelei
ding," het andere was gratis. Thans moet gebleken
zijn, dat men met een oplichter te doen gehad heeft,
die op deze wijze aan den kost ziet te komen.
Iets vroeger dan andere jaren is men nu aangevan
gen met het korren van mossels.
Doordien de Zeeuwsche visschers zooveel mosselzaad
naar de Scheldestroomen hebben vervoerd ter aanplan
ting, zijn de banken nabij deze kust grootendeels leeg-
gekord.
Toch zorgden de visschers van hier er voor, om op
de bedden wat voorraad te verzamelen, zoodat ruim
500 ton mossels op de bedden konden worden bijeenge
bracht.
Het korren naar oesters mag niet aanvangen vóór 1
October.
De verwachtingen omtrent het voorttelen der oesters
zijn nog al gunstig. De visschers meenen dat ten ge
volge van het bevredigende zomerweer veel oester-
broed zal vallen.
Men meldt aan de Tel. uit Brielle:
Reeds eenigen tijd liepen alhier geruchten, dat een
ingezetene onzer gemeente bezig was aan de vervaar
diging van een bestuurbaren luchtballon, welke werk
zaamheden verricht worden met toestemming van het
ministerie van Oorlog, in een loods, staande op basti
on 7, aan den vestingwal. Thans vernemen wij, dat de
vervaardiging zoover is gevorderd, dat binnen korten
tijd proeven met dit luchtschip zullen kunnen worden
genomen.
Sanatorium Harderwijk.
Met zekerheid wordt medegedeeld, dat het hoofdbe
stuur der Vereeniging van Christelijk Hulpbetoon voor
tuberculose- en longlijders besloten heeft, het sanato
rium bij Harderwijk, den lsten October plechtig te
openen.
Er dreigt een proces tusschen Haarlem en de II. IJ.
Spoor, over den eigendom van een deel van het Stati
onsplein.
Toen het station werd afgebroken, gaf Haarlem aan
de II. IJ. Spoor de beschikking over den vrijkomenden
grond, voor zoover de Maatschappij dien noodig had
voor haar bedrijf.
Zij bouwde daarop toen o. m. de hoof din- en uitgan
gen doch het overschietende deel pikte zij ook maar
in en verhuurde dit ten eigen bate voor stationneeren-
de rijtuigen.
Dit nu vindt Haarlem niet in orde en waar op min
nelijke schikking geen kans schijnt te bestaan, zal de
hulp van den rechter worden ingeroepen.
Eon ontzettend voorval heeft plaats gehad te Eijs
(Wittem) in Limburg. Maandagochtend werd nabij
't café Lauman, in een steegje, dat vandaar naar de
