DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De wet, de burger en de agent.
No. 206.
Honderd en tiende Jaargang.
1908.
V R IJ D A G
4 SEPTEMBER.
op Maandag 7 September 1908.
HERHALEY OS-ONDERWIJS.
BINNENLAND.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1,—.
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Groote Paardenmarkt
Telefoonnummer 3.
te ALKMAAR,
Niet rooken.
De staking te Krommenie.
Ongelukken
De toestand in Venezuela.
De „Friesland" vertrokken.
Tweede Kamer.
Vrouwenkiesrecht in de Ned. Herv. Kerk,
Werkloosheid.
Een ontploffing.
Verdwenen.
Uit den gemeenteraad van Schore.
Een vreeselijk ongeluk.
Voogden en toeziende voogden.
Uit Hollands Noorderkwartier.
-3 1'
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Alk
maar brengen ter kennis van belanghebbenden, dat
het bovenbedoelde onderwijs zal aanvangen voor de
jongens op Maandag 7 September a.s., des nam.
6 uurin de 3e gemeenteschool aan den Koningsweg,
en voor de meisjes op Woensdag 9 September
d.a.v.des nam. 2 uurin de Burgerschool aan de
Brillesteeg.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, G. RIPPING, Voorzitter.
1 Sept. 1908. DONATH, Secretaris.
In de wetgeving is er in den laatsten tijd een
nieuwe mode voor het formuleeren van voorschriften
en verbodsbepalingen op den voorgrond gekomen, die
veel aanhangers telt, omdat zij den rechter groote
vrijheid laat. Men stelt zeer vage algemeens bepalingen
en rekent dan op den rechter om die bepalingen
verstandig toe te passen.
Het is zeker heel mooi en zeer wen schel jjk, dat
den rechter groote vrijheid gelaten wordt. Maar gaat
men niet wat te ver als men ter wille van dien
rechter de duidelijkheid en de preciesheid der voor
schriften vermindert, welke toch in de eerste plaats
moeten worden nageleefd en gehandhaafd door gewone
menschen en politieagenten, niet door rechtsgeleerden.
Een uitstekend voorbeeld van de nadeelen dezer
nieuwe methode vinden wij in de Motor- en Rijwiel-
wet en in het groote Koninklijke Besluit van art. 2
dier wet.
De wetgever wil de anarchie in het verkeer, speciaal
van en voor fietsen en motorwagens, opheffen. Daar
voor is noodig, <jat men o. a. bepa ild, dat niet te
hard wordt gereden, dat de zacht loopende voertuigen
waarschuwende geluidsignalen bezitten en zoo noodig
doen klinken en dat bij avond een licht wordt mee
gevoerd.
Men kan deze regelen nu op twee wijzen in wets
bepalingen neerleggen.
T. De eerste methode is om voor te schrijven dat
men hier niet harder dan zóó snel, daar niet harder
dan zóó mag rijden, dat een wielrijder moet bellen
als hij een straathoek omgaat enz., en dat men van
dim tot d&n een of meer lichten moet aan hebben.
II. Een tweede methode is er, volgens welke men
kan voorschrijven: een fiets of autorijder moet zóó
rijden, een fietser zóó bellen, een rijtuig of fiets zóó
verlicht zijn, dat de vrijheid of de veiligheid van het
verkeer op den weg wordt gehandhaafd.
De eerste methode is de practische methode voor
publiek en orde-bewakende agenten. De tweede methode
geeft de gewenschte vrijheid aan den rechter.
Bjj de bovenbedoelde wetgeving nu heeft de wet
gever zieh niet aan der beide methodes gehouden,
doch hij heeft nu eens de eerste en dan weer (en dit
bij voorkeur) de tweede methode toegepast. Methode I
werd gevolgd voor do lichten, methode II voor de
waarschuwingssignalen en voor de bepaling van de
snelheid van rijden.
En wat is het gevolg Dat het aantal bekeuringen
voor het niet rijden met lichtjes het Nederlandache
land doet zuchten ondor het gewicht van de veroor
deel ende vonnissen, terwijl ten aanzien van de geluid
signalen en vooral van de vaartsnnlheid juist een ge
weldig gezucht is ontstaan over da weinige veroor
deelingen.
Vanwaar deze tegenstelling.
Omdat de wetgever een gemakkelijk criterium heeft
gegeven ten aanzien van de lichtjes, een moeilijk, ja,
naar het ons wil vooi komen, een volstrekt ondoelmatig
criterium ten aanzien van de geluidsignalen en de
vaartsnelheid.
Op het oogenblik, dat er een half uur is verloopen,
nadat de zon is ondergegaan, weet de agent„Nu
moet ik ieder fietser bekeuren die zonder licht rijdt."
Eu hoe prachtig de stad ook verlicht is, hoe volmaakt
onnoodig voor de v> iligheid van het verkeer die
gloeiende spijker van tbs fiets is tegenover de electri-
sche booglampenhet gasgloeilichtde felle licht
plekken, welke voor de Winkels op straat liggen, hoe
prachtig de volle maan aan den hemel staat, het kan
alles niets schelen de agent bekeurt. En gesteld de
agent dacht er eens niet aan, dan zouden er vele
voetgangers zijn, bereid hem er aan te herinneren of
te constateeren, dat de agent een overtreding door de
vingers ziet,
En nu de bepaling omtrent de geluidsignalen en de
vaartsnelheid. Hier hebben de rijder en de agent geen
enkel hoevast. Hoe moet men do m om vrij uit te
gaan, wie moet de agent aanhouden. Geen vim beiden
die het weet. De fietser en automobilist probeeren
het eens hoever zij gaan kunnen, de agent aarzelt,
heeft geen overzicht, geen tijd tot overleg, geen hou
vast. De vrijheid of de veiligheid van het verkeer
mag niet in gevaar gebracht worden hoe weet
nu de agent of die in een gegeven geval wel inder
daad en zeker in gevaar gebracht worden. Welke
snelheid brengt op een gegeven oogenblik op een ge
geven punt dat gevaar de agent weet het niet.
En nu neme men eens het andere geval, nu denke
men hier niet uitsluitend aan de altijd de vrijheid
of de veiligheid belagende automobielen. Nu denke
men eens aan den fietser, die een straathoek omkomt.
Hier is gevaar voor voorbijgangers, voor andere fietsers
en voor den fietser zelf, ernstig gevaar dikwijls, veel
meer gevaar dan bij het nalaten van het verlichten.
Als men de fietsongelukken kon nagaan, zou men
kunnen constateeren, dat er tengevolge van het niet
waarscauwen bij straathoeken tienmaal zooveel on
gelukken ontstaan als tengevolge van het ontbreken
van lantaarns.
Niemand, die veel in steden fiets, welke dat zal
tegenspreken.
En tóch bekeuringen voor het ontbreken van
licht blijven aan de orde van den dag, tejrwijl men van
bekeuringen wegens niet hellen, „wanneer de veilig
heid van het verkeer zulks vordert" nagenoeg niet
hoort.
Wij maken daar den lageren politiebeambten abso
luut geen verwijt van. De wettelijke omschrijving is
veel te vaag. Niemand, de agent niet, maar ook de
rechter niet, kan uitmaken, wanneer de veiligheid
van het verkeer objectief bellen vordert. Gesteld een
fietser komt aan een straathoek waar het druk is.
Een agent staat daar ook. Nu moeten fietser en agent
eerst het probleem oplossen of de veiligheid van het
verkeer vordert, dat de wielrijder het rijwiel doet stil
houden. Wij stellen, dat beiden tot een ontkenning
komen. Nu komt het tweede probleem „Vordert de
veiligheid van het verkeer, dat met de bel een signaal
gegeven wordt?"
Nee zegt de fietser, ja de agent. De agent
roept den fietser tot een colloquin doctum en zegt
„Meneer, de veiligheid van het verkeer vorderde, dat
u hadt gebeld."
De fietser anlwoordtNeen, juist andersom. Had ik
gebeld, dan was die plotseling om den hoek komende
dame geschrikt en achter uitgevlogen, zoodat ze den
verkeerden kant ware uitgeweken, oen botsing had
niet kunnen uitblijven enz. enz.
Wil men nu, dat de agent toch verbaliseert en dat
de rechter ten slotte voor het volstrekt onoplosbare
vraagstuk wordt gesteld, wie van beiden gelijk had
Nesn, natuurlijk.
Hos anders wordt de zaak, indien de rijkswetgever
houvest geeft, voorschrijft b.v., dat de fietser bij het
omgaan van een straathoek moet bellen. Het is waar,
door zulk een bepaling worden niet alle bezwaren
van het fietsen bij straathoeken ondervangen. Maar
toch zeer vele en die vele werkelijk afdoende. Want
nu heeft de fietser een criterium, de juffrouw heeft
geleerd, dat elke fietser, die om een hoek komt, moet
bellen en dat er dus geen reden voor schrikken is en
de agent heeft een even scherpe bepaling als bij de
hehtjeskwesiie, waaraan hij stevig houvast heeft.
Wij gelooven dan ook, dat het te betreuren is, dat
in den laatsten tijd de gewoonte bestaat om ia zulke
vage algemeenheden wettelijk} bepalingen te geven
(terwijl men van die methode ineens afwijkt bij be
trekkelijk minder gewichtige gevallen als in de
lichtjeskwestie). Men wil één hoed maken om daaronder
alle gevallen te vangen. En men is in veel gevallen
ten slotte zoo verstandig als de man die de tien vogels
in de lucht prefereerde boven de eene in de hand
men vangt geen enkel gevalletje. Eu dat wel
omdat men bij het wotgeven in den regel te veel
gedacht heeft aan wie bij de uitvoering van wetten
eerst in de laatste plaats komt: den rechter. Men
heeft den burger en den ordebewaarder over het hoofd
gezien. Eu dezen hebben er in de eerste plaats belang
bij, dat de voorschriften duidelijk, eenvoudig en tast
baar zijn, zoodat men precies weet waaraan mea zich
moet houden, de burger om uit de handen van den
bewaarder te blijven, de bewaarder om ia te grijpen,
waar het noodig is.
ÜEMENOD NIEUWS.
De verordening, regelende het openbaar lager on
derwijs te Stad Almelo is aangevuld met de beprding
„Zij (de onderwijzers) mogen in do schoollokalen, terwijl
daarin onderwijs gegeven wordt, niet rooken, noch
zich met bra ïdende tabakfpijp of brandende sigaar
bevinden."
J. Langereis te Krommenie, beschuldigd in de be-
leedigingszaak van Binnendijk voor de Haar! msche
rechtbank een onjuiste verklaring te hebben afgelegd,
werd vervolgd wegens meineed.
Het O. M. eischte negen maanden gevangenisstraf.
In het ziekenhuis te Rotterdam is gisteravond aan
de gevolgen van zijn bekomen kwetsuren overleden de
90-jarige lantaarn-opsteker A. v. H., die Dinsdagmid
dag in de Lusthofstraat, tengevolge van een rukwind,
in een uitgegraven rioolput was gevallen en daarbij
niet alleen zijn linker dijbeen brak, maar ook nog
meerdere inwendige kwetsuren bekomen had.
Inbraak.
Bij den heer J. van Assen, Groote Bickerstraat 45, te
Amsterdam is gistermiddag tijdens de afwezigheid der
bewoners ingebrokeDDe huiskamerdeur werd geforceerd
Toen de bewoners binnenkwamen vonden zij de lin
nenkast en alle andere kasten opengebroken. Ds dieven
hebben zich meester weten te maken van alle gouden
en zilveren sieraden, het linnengoed, een kostuum en
een overjas, terwijl de familie nog niet met juistheid
kan opgeven, welke voorwerpen er nog meer vermist
worden.
Volgens een telegram uit Caracas had de Biitscho
gezant onlangs een onderhoud met Castro en vertiok
daarna ineens door naar Trinidad.
Men veronderstelt dat er hoogst belangrijke mede-
deeliugeu te Londen werden gedaan en dat door dit
onderhoud de internationale complicaties een nieuwe
phase zijn ingetreden.
Het pantaerdekschip „Friesland", onder bevel van
den kapitein ter zee W. J. Cohen Stuart, is gister
middag te half zes van Nieuwediep vertrokken ter
aanvaarding van de reis naar West-Indië.
Na de opening der zitting van do Staten-Genaraal
zal Dinsdag 15 September 's namiddags door de Tweede
Kamer d- eandidsteniijst voor het voorzitterschap wor
den opgemaakt en zal de staatsbegrootiag voor 1909
worden ingediend. Spoedig nadat de Tweede Kamer
zal zijn geconstitueerd, wordt de Indische Begrooting
in de afdeelingen onderzocht.
Verzekering in het zeevaartbedrijf.
De commissie van voorbereiding uit de Tweede Ka
mer, voor het wetsontwerp tot verzekering tegen on
gevallen van personen, werkzaam bij het zeevaaribe-
dnjf, vergaderde heden.
ln verband met het verwerpen door de synode van
het voorstel tot het verleeneu van kiesrecht aan de
vrouwelijke lidmaten, noodigt thans ds.- F. Reitsma te
Noordwolde (Fr.) de vrouwen in Nederland i.it, een
actie op touw te zetten, teneinde te geraken tot de
oprichting van een vereeuiging voor vrouwenkiesrecht
in de Herv. Kerk. De bedoeling van ds. Reitsma is
de vrouwen, die sympathie voor die oprichting gevoe
len, met elkaar in verbinding te brengen en dan aan
haar de verdere regeling over te dragen.
Het aantal werkloozen daalde volgens de officiëele
opgave in den afgeloopen week van 2252 op 1797. Vol
gens reeds vroeger aan ons verstrekte opgave is hier
mee vrijwel het laagste punt bereikt.
In de week van 23 tot 29 Augustus werden 1402 uit-
keeringen gedaan voor een totaal bedrag van
7571.50.
Een bewoner van een huis aan het Westeinde te
Den Haag bemerkte gisteravond laat thuis komende,
gaslucht in een der kamers. Hij zette gedurende eeni-
gc minuten de ramen open en ontstak vervolg'ens een
lucifer, om licht te maken. Onmiddellijk volgde een
hevige slag, waardoor de ruiten stuk sloegen en een
begin van brand ontstond, die door voorbijgangers
reeds bij de komst van de brandweer gebluscht was.
Bij de pogingen, om bij het blusschingswerk te helpen,
werden de bewoners aan gelaat en handen verwond.
Dr. Hamburger en manschappen van de brandweer
legden den verwonden een verband aan.
Vermoedelijke oorzaak van de ontploffing is het la
ten openstaan van een gaskraantje.
De „Leeuwarder Ot." schrijft
In onze provincie en waarschijnlijk in geheel ons
land komen misstanden voor, die soms groote bezwaren
met zich sleepen. We bedoelen daarmede, dat niet vol
daan wordt aan de wettelijke voorschriften ten opzich
te der" voogdijstelling.
De kantonrechter te Leeuwarden, die herhaaldelijk
in zijn praktijk kennis maakte met dergelijke verzui
men, deelde ons daarvan het een en ander mede. In de
meening, dat geen middel zoo doeltreffend is om het
oor van iedereen te bereiken als publiceering door een
courant, brengen we het volgende tot onze lezers.
De vader of de moeder van kinderen, die nog den
leeftijd van 21 jaar niet bereikt hebben, en wier moe
der of vader overleden is, worden voor zoover over die
kinderen nog geen toeziende voogd is benoemd, herin
nerd aan hun plicht om die benoeming te bevorderen.
Toeziende voogden en bloedverwanten van kinderen
beneden 21 jaar, die geen voogd hebben, en voogden
van zoodanige kinderen die geen toezienden voogd heb
ben, zijn evenzeer verplicht te bevorderen dat de be
noeming van voogd of toezienden voogd spoedig plaats
hebbe.
In geval van onvermogen kan elke benoeming kos
teloos geschieden.
Bij de rondvraag vroeg het lid Karelse, waar de ge
loofsbrieven van het nieuw gekozen raadslid Glerum
zijn. De voorzitter antwoordde, dat die geloofsbrieven
eerst s'morgens ingekomen waren, en dat hij deze
stukken heeft thuis gelaten.
De heer Verhaagen: dat is niet zoo het behoort,
dan had u die van ITage ook thuis moeten laten en
hieruit blijkt mij des te meer, dat u die installatie te
genwerkt.
Na nog eenige discussie zeide de voorzitter tegen
den heer Verhaagen, dat hij overal op vit en hij als
ambtenaar dat niet moest doen, te meer daar hij zelf
een slecht brievengaarder is en ook een slechte postbo
de, die veel fouten maakt.
De heer Verhaagen: Mijnheer de voorzitter, ik maak
er u op attent, dat dit niet in den raad thuis behoort.
Als ik tegen u zeg: u bent een slechte boer, dan kunt
u zeggen: dat hoort hier niet thuis en als ik zeg: u
bent een goede boer, dan behoort dat hier ook niet
thuis, maar als ik zeg, dat u een slecht burgemeester
is, wat waar is, dan behoort dat hier wel thuis. U
trekt altijd de eene ingezetene voor den andere en dat
is een burgemeester onwaardig.
Door het_ sluiten der vergadering maakte de voor
zitter een einde aan het incident.
(Goesche Ot.)
Gisteravond laat heeft op den Ouden Schevening-
schen weg bij het Hotel de la Promenade een vreeselijk
ongeluk plaats gehad.
De schoenmaker Ellinkhüizen uit de Pansierstraat
te bcheveningen kwam met zijn vrouw uit Den Haag
en bevond zich te ongeveer kwartier voor elven bij bo
vengenoemd hotel, toen zij de rails wilden oversteken.
Beiden werden door een aankomende tram gegrepen
en gei aakten onder den motorwagen. De man werd
ei weldra verminkt onder uitgehaald. De wagen was
over zijn beenen gegaan. Het linkerbeen werd afgere
den bij den voet, terwijl het rechterbeen onder de knie
werd verbrijzeld.
De vrouw zat onder den motorwagen beklemd en
kon niet verlost worden uit haar vreeselijken toestand
dan toen de wagen opgelicht was. Daar er echter geen
weiktuigen bij de hand waren om den zwaren wagen
omhoog te krijgen, duurde het ruim een half uur voor
de vrouw van onder den wagen was weggehaald. De
honderden menschen, die getuigen waren van het on
geluk, stonden machteloos, evenals de politie en de
trambeambten.
Algemeen was men van oordeel, dat het beslist noo
dig is, dat op bepaalde punten langs de tramrails, op
politieposten of beter nog op eiken motorwagen een
kelderwinde (dommekracht) aanwezig is om in derge
lijke gevallen onmiddellijk den wagen te kunnen op
heffen.
eldra bevonden zich verschillende geneesheeren ter
plaatse. De eerste hulp werd verleend door dr. D. de
-Niet, daarin bijgestaan door dr. -G. de Niet, dr. Polak
Daniels, dr. Oorthuys en later ook den politiegenees-
heer dr. Van Duyl.
De beide ongelukkigen werden per automobiel naar
het Ziekenhuis te den Ilaag overgebracht.
De toestand van den heer Ellinkhüizen is door het
aanzienlijk bloedverlies hoogst ernstig, terwijl zijn
vrouw inwendig zwaar gekwetst is.
(N. Ot.)
Omtrent de geheimzinnige verdwijning van een 20-
jarig meisje te Haarlem deelt de Haarl. Ct. het vol
gende mede:
Dinsdagmiddag 3 uur zou de 20-jarige dochter van
den heer v. Z., Doelstraat te Haarlem, even eeh bood
schapje bij een goudsmid hier ter stede doen, doch zij
is sedert niet teruggekeerd. Op den dag der verdwij
ning was de moeder jarig en toen ook de beminde van
bet meisje kwam feleciteeren, verwonderde men zich
dat de dochter niet bij hem was.
Op de vraag, waarom hij alleen kwam, wist de be
minde niet anders te antwoorden, dan dat hij zijn
meisje niet gezien had en niet beter wist dan dat ze
thuis zou zijn.
Men toog onmiddellijk op onderzoek uit, doch zonder
eenig resultaat. Er werd den geheelen avond en
nacht gezocht, en ook Woensdag, doch geen spoor
werd gevonden. Men verdiept zich in gissingen,
maar wat de oorzaak is, weet niemand met zekerheid
te zeggen. liet verdwenen meisje was naaister en
oefende met haar zuster dit beroep thuis uit. In de
buurt, waar allen heel goed bekend staan en het geval
druk besproken wordt, is men algemeen diep onder
den indruk van het geval, en toont men algemeen be
langstelling. Tot \Voensdagavond 9 uur was ze nog
niet teruggekeerd.
Het honinggewin voor de imkers is hier geëindigd.
De Augustusmaand waarin andere jaren op reseda en
witte klaver^ veel honing wordt gewonnen, heeft dit
jaar bijna niets opgeleverd. De meeste volken moeten
voor den winter dan ook sterk bijgevoederd. 1908, zoo
goed begonnen, is voor de imkers kan ook geen rijk
jaar geweest.
Uit Heiloo.
In de op gisterenavond in het café van den heer E.
van der Horst gehouden vergadering van het departe
ment „Heiloo der Maatschappij tot nut van het Al
gemeen," onder voorzitterschap van den heer Ds. D.
Eilerts de Haan, werd door den (heer F. Brouwer reke
ning en verantwoording gedaan van zijn over 1907 ge
houden beheer, bracht de afgevaardigde naar de alge-
meene vergadering, de heer K. Blankestijn, zijn ver
slag uit en werden de aftredende leden, de heeren D.
J. Ruiter ijn F. W. Buijze, weder als bestuursleden
herkozen. Na eene bespreking inzake de bibliotheek
(voor welks uitbreiding eene subsidie zal worden aan
gevraagd van het Gemeentebestuur) en het vervullen
van spreekbeurten in net a.s. winterseizoen, werd, on
der dankbetuiging van den voorzitter aan den pdli-
ning meester voor zijn accuraat beheer der penningen
en den afgevaardigde voor zijn uitgebracht verslag', de
vergadering gesloten.
Uit Schermerhorn.
Het oudste echtpaar uit deze gemeente, de heer J.
Kok en echtgenoote, viert heden hunne 60-jarige echt-
vereeniging. Beiden zijn nog tamelijk krasse oudjes,
de man telt 87; zijne vrouw 89 jaren. Steeds varen zij
nog geregeld met een bij hun inwonenden 20011 en
kleinzoon naar Overijsel om turf.
Uit Zuid Scharwoude,
Dinsdagmiddag werd te Zuid-Scharwoude een kind
van vier jaar door een windhoos opgenomen en kwam
<ip het hoofd in de sloot terecht, een schipper in de na
bijheid zag de klompjes boven water uitsteken.
IJ.it het water gehaald zijnde bleek het kind bewuste
loos, doch gelukkig kwam het weer bij en heeft van
het ongeval geen ernstige gevolgen ondervonden.
