STADSNIEUWS.
BUITENLAND.
Uit Harenkarspel.
Uit Heer-Hugowaard.
Uit Orootschermer.
Uit Schagen.
Najaars-veemarkt te Zaandam.
Vereen^out Igde speli ng.
Een lage daad.
Eene nieuwe chocolade.
388ste Staatsloterij.
Nieuws uit Hoorn.
Herstemming-gemeenteraad.
Schietwedstrijd.
Gemeente-slachthuis.
Laatste Berichten
den ontsmettingsoven. Te begrijpen, dat bet been en
weer sturen beel wat geld kost. De afdeeling hoopte,
dat ook de kosten van toezending en terugontvangst
zullen zijn inbegrepen in de ontsmettingsprijzen.
De heer A. H. Teljer, lid der commissie van beheer,
wees er op, dat voor onvermogenden de onkostenreke-
ning lager is. De afdeelingen dienen daarop te letten.
Voorts wees hij er op, dat vele afdeelingen eigen kis
ten bezitten.
Tot leden van het hoofdbestuur werden gekozen de
heeren: jhr. ,T. A. Hoeufft, penningmeester der afd.
Amsterdam, ter vervanging van wijlen den heer Van
Eden. W. D. Haitsma Muiier, voorzitter van de afd.
Spaarndam, en W. C. Visser, voorzitter van de afd.
Nieuwe-Niedorp ,in de plaats der heeren mr. D. E.
van Lennep en G. Looman. De heer mr. H. J. 0. van
Tienen werd met algemeene stemmen herkozen.
Vervolgens werd de begrooting over 1909 in zijn
geheel behandeld.
Over den postSubsidie aan de Noord-Holl. ver-
eeniging tot bestrijding der tuierculose, waarvoor een
bedrag van f 2000 werd uitgetrokken, ontstond eenige
discussie. De afd. Velsen wilde weten of men deze
post bindend denkt te maken voor de jaarlijksche
begrooting. De heer D. van Lsijden antwoordde
hierop uit naam van het hoofdbestuur, dat het zeer
zeker op den weg van het Witte Kruis ligt genoemde
vereeniging zooveel mogelijk te steunen. Hij wenscht
dus dezen post op de jaarlijksche begrooting gehand
haafd te zien. Het bedrag, dat daarvoor uitgetrokken
wordt, zal afhankelijk zijn van den staat der finan
ciën een oplossing die door de vergadering onder
applaus word goedgekeurd.
Verschillende afgevaardigden brachten hierna kwes
ties van huishoudelijken aard op het tapijt, waarna
de bijeenkomst werd gesloten.
In clubjes begaven de afgevaardigden zich naar het
terrein achter het Oude Buitan Gasthuis om de proeven
met de ziekentransportmiddelen bij te wonen.
Tot hoofdingeland van den polder Gsestmer-ambacht
(Oosterdijk en Molengeersen) is vanwege de banne
HarencaTspel benoemd de Heer W. de Jongh te B3rgen.
De Heer J. Swan periodiek aftr. als zoodanig, had
verzocht voor eene herbenoeming niet in aanmerking
te komen.
Ma afgelegd toelatings-examen werd door de Holl.
Maatsch. van Landb. aan J. Geusebroek een beurs toe
gewezen van 100 voor het volgen van den wintercur-
sus aan de Landbouwschool te Schagen.
Alhier is beroepen als predikant de heer F. A.
France, predikant te Akersloot.
Den 6den vergaderde alhier de raad der gemeente.
Onder de ingekomen stukken was het proces-verbaal
der kasverificatie, aanwijzende eene ontvangst van
124651.18®, eene uitgaaf van 113088.295, kassaldo
11562.89. De gemeentebegrooting, dienst 1908, werd
aangeboden en tot onderzoek in handen gesteld van
de heeren Roggeveen, Feisser en Bijpost. Tot onder
wijzer voor het herhalingsonderwijs werd benoemd de
heer Th. Roep, tot concierge aan de gemeenteschool
A. Prins. Aan de pomp op de Gedempte gracht zal
een lantaarn worden bevestigd, die bij brand gebezigd
zal kunnen worden om in het ruim van de pomp te
zien voor aanhechting der slangen.
Den heer P. van Twuijver werd op diens verzoek
1' egestaan een tweeden uitgang aan zijn woning te
hebben.
Aan den tuinman Speets zal de aanleg van een
plantsoen op de gedempte nieuwe laagzij worden opge
dragen voor eene som van 355.
Voor grind, zand en ijzeren hekjes aldaar, werd nog
een som van 371 uitgetrokken.
Tot eenige gevraagde afschrijvingen hondenbelas
ting werd toestemming gegeven, waarna de raad in
comité ging ter behandeling reclames hoofdelijken om
slag.
Uit de „Egmonden."
Bij gelegenheid der Egmondbinner kermis, die dit
jaar wel begunstigd werd door mooi weer, maar niet
bijzonder druk was, als gevolg vi n den slechten oogst,
werd er eene harddraverij gehouden, waaraan slechts
8 paarden deelnamen. Als overwinnaars traden uit
het strijdperk de rossinanten van de heeren P. Meijne,
le prijsC. Strcoker, 2e prijsP. Groen, 3e prijs en
P. M-yne, 4e prijs.
De groote najaars-veemarkt te Zaandam zal worden
gehouden op Donderdag 15 October a.s.
Tot bevorde ing van den aanvoer en den handel op
deze markt zijn door de Marktcommissie en de Ver
eeniging tot opbeuring der Weekmarkt aldaar de vol
gende premiën uitgeloofd
f 20.—, f 10.f 5.en f 2.50 voor degenen, die
van de door hen aangevoerde runderen het grootst
aantal stuks verkoopen f 5.— en f 2.50 voor de grootste
aanvoerders van varkens, evenveel voor die van scha-
P' n en een gelijk bedrag voor de grootste etai els kaas.
Wat de koopers aangaat, ontvangen dezen voor elke
koe, die op de markt aangekocht wordt f 1.—, voor
elk v»rk»n f 0 50, voor elk schaap f 0.25 tn voor elke
stapel kaas f 2.50.
Bovendien worden voor de grootste koopers van
runderen nog twee premiën, van f 10.— en f 5.— be
schikbaar gesteld.
Op deze markt worden ook de koeien, varkens,
schapen, de kaas, voor de 7e Zaanlandsche Verloting
aangekocht, echter buiten mededinging der uitgeloofde
prezen.
Te Winschoten is op het gymnasium en de H. B.
school de vereenvoudigde Rpelling na het eindigen der
zomervacantie niet algemeen ingevoerd, zooals anders
de bedoeling der leeraren was. Met het oog op de
vele ingebrachte bezwaren, waarvan voor een deel de
gegrondheid niet ontkend kon worden, is naar de
N. R. Ct. mededeelt bepaald, dat slechts die leer
lingen de vereenvoudigde spelling mogen schrijven,
welke daarvoor de schriftelijke instemming van' hun
ouders kunnen overleggen. Het gevolg hiervan is ge
weest, dat tal va t leerlingen, die reeds tot het schrij
ven van de nieuwe spelling waren overgegaan, thans
weer de spelling van De Vries en Te Winkel moeten
volgen, omdat hun ouders de schriftelijke goedkeuring
niet wilden afgeven.
Gisteravond haar werkhuis in de Vredenoordstraat
te Rotterdam verlatende, werd vrouw J. ten Z., gevolgd
door haar man, W. W. D., die haar verlaten heeft.
Vermoedende dat hij niet veel goeds in den zin had,
nam zij het besluit in een politiepost hulp te zoeken.
De man scheen haar voo nemen te raden, want een
paar huizen vóór de politiepost, sprong bij op haar
toe en goot den inhoud van een flescbje 'dat hij in
zgn binnenzak droeg, over haar uit. Dit flescbje hield
vitriool in. De vrouw kreeg het grootste gedeelte van
den inhoud over haar kleeding, waarin gaten gebrand
zijn, maar ook brandwonden aan den rechterarm en
in den hals.
Er zullen onder onze lezers weinigen zijn, die nog
geen kennis hebben gemaakt met de uitmuntende
eigenschappen van Blooker's Daalders Cacao.
De groote opgang welke dit artikel binnen korten
tijd heeft gemaakt, gaf de firma Blooker aanleiding
om ook op het gebied van chocolade iets bijzonders te
fabriceeren en onder den naam Blooker's Daalders
Chocolade in den handel te brengen.
Deze chocolade bezit goede eigenschappenze is
niet te zoet en zal juist in den smaak vallen van hen
die gewend zijn weinig suiker in koffie of thee te ge
bruiken.
Zij die tot nu toe buitenlandsche chocolade kochten
en daarvoor een overdreven prijs betaalden, kunnen
thans belangrijk goedkooper een fabrikaat bekomen.
Trekking van heden.
5e klasse 14e lijst.
No. 1686. 3094, 11680, 12563 eu 13621 elk f 1000.
No. 103, 1082, 3049, 10196 en 11482 elk f 400.
No. 2104, 2844, 3410, 10593, 11793, 12994 en 18282
elk f 200.
Een studiereis.
Gelijk we in ons nummer van Zaterdag reeds mede
deelden, werd onze stad gisteren bezocht door een ge
zelschap van 35 Duitsche, 2 Fransche en 2 Belgische
la ndbouwscheikundigen.
Aangekomen met den trein van 9 uur, begaf het ge
zelschap zich naar het Landbouwproefstation en de
Proefzuivelboerderij, waar Dr. Van der Zande de gas
ten verwelkomde en in het kort besprak, wat ze te
zien zouden krijgen.
Daar werden aan de bezoekers voorgesteld de hee
ren Chr. Oortman Gerlings en R. Visser, als bestuurs
leden der proefzuivelboerderij, Boekhout, bacterioloog,
Dr. Sche.y, zuivelconsulent en C. J. van Overzee, di
recteur van 't Kaascontrólestation. De laatste deed
eenige mededeelingen over de kaascontröle. Er werden
vertoondde Edammerkaasbereiding in de verschillen
de stadia van verwerking van de melk tot kaas, Edam
mers van zeer verschillend vetgehalte, zooals die te
genwoordig in denzelfden vorm in den handel ge
bracht worden, Edammerkazen met het garantie-merk
van het K. O. S., garandeerende minstens 40 vet,
geel of rood van korst en in blaas, de wijze, waarop het
merk wordt aangebracht, de monsterneming door den
controleur. De heer Boekhout toonde hoe het asep-
tisch melken geschiedt, terwijl verder nog werden be
zocht de laboratoria van het proefstation en de bacte
riologische afdeeling.
Daarna werd een bezoek gebracht aan het laborato
rium van den zuivelconsulent en dat van het daarin
gevestigde kaascontrolestatioh op het Breed. Daar
werd de methode van onderzoek getoond. Na nog een
wandeling door de stad te hebben gemaakt, werd de
I.uneb gebruikt in het Doelen-hotel, waarna het gezel
schap naar Friesland vertrok.
Ongetwijfeld is het voor de Nederlandsche kaascon
trole van groot belang te achten, dat zoovele buiten
landsche scheikundigen met haar werking en doel heb
ben kennis gemaakt, maar van nog meer belang is het
(gisteren reeds door ons medegedeelde) feit, dat meer
dere kaasfabrieken besloten hebben haar sympathie
voor de zaak in een daad om te zetten, door als lid
der vereeniging toe te treden.
De uitslag van de herstemming voor twee leden van
den gemeenteraad was:
District TI. Uitgebracht 663 geldige stemmen
(meerderheid 332). De heer D. Govers verkreeg 365
stemmen, de heer W. Wolzak 298, zoodat eerstgenoem.-
de gekozen werd.
District III. Uitgebracht 666 geldige stemmen,
waarvan de heer J. Pot 382 kreeg en de heer J. F.
M. Endel 284, zoodat de heer Pot werd gekozen.
De uitslag van de stemming op 22 September j. 1.
was
District II. Uitgebracht 665 stemmen, waarvan
ongeldig 8. Meerderheid 329 stemmen.
J. A. B. Fenijn 203 stemmen. W. Wolzak 233 stem
men. D. Govers 221 stemmen, zoodat herstemming
moet plaats hebben tussclien de heeren W. Wolzak en
D. Govers.
District TIL Uitgebracht 620 stemmen, waarvan
ongeldig 15. Meerderheid 303 stemmen.
J. F. M. Endel, 250 stemmen, J. Pot 233 stemmen,
J. 1 erdam 122 stemmen, zoodat herstemming moet
plaats hebben tusschen de heeren J. F. M. Endel en J
Pot.
Bij de eerst stemming voor de verkiezing in 1907
in district TI kreeg de heer G. W. Melchers 243 stem
men, de heer Endel 196 stemmen, de heer Govers 153
stemmen en de heer K J, Koster 89 stemmen. Een
herstemming had daarna plaats tusschen de heeren
Melchers en Endel, met het resultaat dat de heer En
del kreeg 236 stemmen en de heer Melchers 286 stem
men, die dus gekozen was. Uitgebracht werden toen
bij de eerste stemming 530 geldige stemmen.
Het aantal kiezers in district II bedraagt thans
929, dat in III 891.
Bij den op Maandag 5 October 1908 gehouden
schietwedstrijd te Bsrgen, door de Alkm. Scherpschut-
tersvereeniging met rijksgeweer, model 95, afstand
200 M., behaalde de heeren Job. Wi yling le prijs
met 117 punten; F. Dekker 2e pr. met 116 p.; J.
Zuurbier 3e pr. met 95 p.H. B. Goettel 4e pr. met
90 p.Schoone 5e pr. met 89 p.Jac. Tjeertes 6e pr.
met 87 p.
Wedstrijd buks, afstand 12 Meter. F. Dekker le
prijs 187 p. nten J. J. de Roos 2e pr. 185 p.Joh.
We yling 3e pr. 181 p.P. Heckert 4e pr. 180 p. J.
P. Querelle 5e pr. 179 p. P. Bosman 6e pr. 172 p.
Over de maand Sept. had het volgende aantal slach
tingen plaats 48 paarden, 1 os, 81 koeien, 13 pinken,
39 vette kalveren, 6 graskalveren, 131 nuchtere kal
veren, 25 schapen, 2 lammeren en 377 varkens, totaal
723 stuks.
Hiervan werden uit nood geslacht of waren gestor
ven, afkomstig uit deze en andere gemeenten, totaal
2 stuks.
Ingevoerd werd: 144D/2 K.G. paardenvleescb, 4041/,
K.G. rundvleesch, 236^/2 K.G. vetkalfsvleesch en 20
K G. varkensvleescb, totaal 21021/z Kilogram en 13671/,
K.G. rundvet, 41D/2 K.G. schapenvet en 20 K.G. var
kensvet, totaal 1799 K.G.
Afgekeurd werden4 varkens en 1 schaap, totaal
5 stuks.
van koeien: 49 longen, 11 levers, 3 darmen, 2
harten, 2 uiers, 3 milten, 1 buikspeekselklier, 2 baar
moeders, 62 K.G. vet tn 8 K.G. vleeech.
van varkens 375 longen, 38 levers, 21 buikspeek
selklieren, 23 darmen, 6 harten, 3 tongen, 6 m lten,
3 baarmoeders11 nieren, 561/2 K.G. vet en 15 K.G.
vleesch.
van paarden: 52 longen, 1 baarmoeder, 1 milt, 1
lever.
van schapen 20 longen, 3 levers,
van nuchtere kalveren4 Iongen, 1 lever, 1 hart,
1 K.G. vleesch.
van vette kalveren 2 zwezerikken.
van pinken 4 longen en 1 lever,
van graskalveren 1 lever,
van lammeren 4 longen, 1 lever.
De gebeurtenissen op het Balkanschiereiland
heeft al een zee van inkt over de geheele beschaafde
wereld doen uitstorten en het is niet gemakkelijk e6n
leesbaar overzicht te geven van hetgeen de buiten
landsche bladen en de nieuwsagentschappen mede-
deelen. Wederom doet zich thans het feit voor, dat
de couranten bijna alleen maar nieuws over deze ge
beurtenissen geven. Terwijl er anders telegrammen
uit de geheele wereld zijn, ontbreken die thans ten
eenenmale. Het is een eigenaardig raadsel, daar het
niet aan te nemen is, dat de bladen dergelijke tele
grammen laten liggen, of dat de berichtgevers uit
andere oorden der wereld nu maar gaan zwijgen.
Wanneer wij een greep doen uit de berichten-chaos,
dan beginnen wij met den tekst van het manifest,
door Ferdinand I voorgelezen:
„Door den wil van den onvergetelijken bevrijder van
het Russische volk en geholpen door Roemeensche
vrienden, zijn sinds 1878 de ketenen van het (Turk-
sche) juk verbroken. Sindsdien hebben de Bulgaren
onvermoeid gearbeid aan de ontwikkeling des lands,
ten einde het waardig te maken om zijn intrede te
doen in den familiekring der beschaafde volken met
gelijke rechten. Niets mag Bulgarije op dien weg
tegenhouden. Het Bulgaarsche volk en zijn hoofd
moeten eens van zin zijn, en bezield door éénzelfde
streven. De ontwikkeling van het land werd tegenge
houden door illusies, van welke het opgeven een ver
koeling teweegbracht tusschen Bulgarije en Turkije.
Wij verheugen ons in de politieke verjonging van Tur
kije. Dat land en Bulgarije beide vrij en onafhan
kelijk zullen in zeer gunstige conditie verkeeren om
de bestaande vriendschapsbanden te bevestigen en er
nieuwe aan te knoopen. Met dat denkbeeld voor oogen
proclameer ik het onafhankelijke koninkrijk, in de
overtuiging dat deze daad de goedkeuring zal verwer
ven van de groote mogendheden. Leve het volk en
het onafhankelijke Bulgarije."
De voorzitter v&n de Kamer, de minister-president
en het ministerie boden den Souverein den titel aan
van „eersten koning van Bulgarije," welke door den
vorst werd aanvaard.
De toestand te Sofia wordt als volgt geschetst door
den berichtgever van de Berl. Lok. Anz.
„De blijde volksbetoogingen duurden gisteren (het
telegram is van 6 October) van 3 uur in den namid
dag onafgebroken tot in den nacht door. Troepen
menschen trokken door de straten onder het zingen
van liederen, met militaire muziek voorop. Voor alle
gebouwen der consulaten hadden ovaties plaats. De
ambtsgebouwen en de openbare tuinen waren geïllu
mineerd. Zeer druk was het bij het casino der officie
ren, waar de officieren militaire liederen zongen. Fak
keldragers renden door de stad, de straten waren vol
voetgangers. De vreugde is groot, maar nergens ko
men buitensporigheden voor.
In de oude hoofdstad Ternowo had een fakkelop
tocht plaats. Een reusachtige menigte hield geestdrif
tige betoogingen voor het paleis. De kroonprins ver
scheen voor het venster en bedankte in deze bewoor
dingen: „Met de hulp van het Bulgaarsche volk heeft
mijn vader een groote daad volbracht. Leve het Bul
gaarsche koninkrijk I"
Tsaar Ferdinand en zijn ministers brachten den
nacht van 5 op 6 October in een trein aan het station
door. Een der berichtgevers meldt dat ze om 91/2 uur
nog niet opgestaan waren nu ze hadden een gehee-
len nacht in te halen, daar ze van Zondag tot Maan
dag beraadslaagd hebben.
In Konstantinopel blijft men zich kalm houden. De
pers troost de bevolking met de mededeeling, dat men
alles heeft voorzien.
Het „Berliner Tageblatt" ontving gisteren een tele
gram uit Saloniki, waar het om 12.30 was opgegeven,
dat afkomstig was van het Jong-Turksche comité en
dat aldus luidde:
„Het centraal-comité voor eenheid en vooruitgang
heeft, kennis gekregen van het door Bulgarije geno
men besluit om zich onafhankelijk te verklaren en van
het plan van Oostenrijk-Hongarije om zich meester te
maken van Bosnië en Herzegowina. Het beschouwt
deze beide gebeurtenissen als een aanslag op de rech
ten van Turkije en protesteert luide in naam van de
menschheid tegen dit bewijs van slechte bedoelingen
der beide bovengenoemde landen tegen een volk, dat
zich bevindt in de evolutie, welke de vrijheid zal bren
gen. Het doet een beroep op de openbare meening
van Europa ten aanzien van dezen aanslag op de hei
ligste rechten eener natie."
Een medewerker van het blad „Turkije" had een
onderhoud met den minister van buitenlandsche zaken
Fev fik Pacha.
De bezoeker vrceg: „Hoe was de indruk, welken
de daad te Ternowo op de Porte heeft gemaaki
Antwoord: „Wij waren in zekeren zin verrast. Wij
verwachten wel sedert langen tjjd een onafhankelijk
heids-verklaring, maar dachten niet dat zij ons zoo
zou overvallen. Thans staan we voor een voldongen
feit.
raag„Welke zijn de gevolgen? Zijn ze aanleidin
gen tot er n oorlog
Antwoord: „In zijn tegenwoordigen vorm draagt
het cor fl iet niet het karakter van een buitengewone
moeielijkheid. Meer meening is niet al te somber."
Vraag: „Hoe zrl de houding der mogendheden zijn
Antwoord„Wjj zijn er zeker van, dat zij ons
goed recht wJIen handhaven. Zij veroordeelen het
optreden van Bulgarije ten zeerste. Hunue gezanten
kwamen van middag in de regearingsbureaux en heb
ben na een gemeenschappelijke beraadslaging met ons
een even krachtige als welmeenende nota aan hun
regeeringen gezonden."
Vraag: „Men zegt, dat de Oostenrijksche gezant
niet tegenwoordig was bjj de conferentie. Bsteekent
dit een vijandelijke houding van Oostenrijk
Antwoord: „Alle machten zijn het eens. De Oos
tenrijksche gezant heeft zijn komst op morgen be
paald, daar hij het thans druk heeft met het doen ver
trekken van zijn koerier. Zijn afwezigheid van heden
heeft dus niet de beteekenis, welke men er aan schijnt
te moeten geven."
Vraag„Hebben de in de stad loopende geruchten
een achtergrondHebben de Bulgaren de grenzen
overschreden f"
Antwoord„Dat gerucht is ook tot de regeering
doorgedrongen. Ik kan het nóch bevestigen, noch te
genspreken, geloof evenwel, dat het onwaar is. Daar
is in elk geval geen aanval gedaan. Er werden geen
troepen aan de grens samengetrokken."
Vraag: „Dus schijnt de vrede niet bedreigd?"
Antwoord: „Wij willen den vrede, om op solide
basis de liberale beginselen, welke wij zijn toegedaan,
te bevestigen. Wij wachten af. Totdat de Bulgaar
sche nota van antwoord aan de mogendheden is ver-
1 schenen, bewaren we de grootste reserve. Maar als
men ons noodzaakt een handgebaar van den minis
ter gaf aan wat hij meende."
Op het oogenblik wordt zeer waarschijnlijk geacht
dat er een conferentie van de mogendheden zal plaats
hebben. Parijs wordt genoemd als stad, waar zij zal
worden gehouden. De zaal in het Fransche ministerie
van buitenlandsche zaken, waarin de Hull-conferentie
tijdens den Japansch-Russischen oorlog vergaderde,
kan met de nevenvertrekken binnen korten tijd als
congreszaal ingericht worden en men zou reeds in No
vember kunnen vergaderen gesteld dat Duitschland
en Oostenrijk er in toestemmen!
BOEKAANKONDIGING.
Gerardus Havingha en het orgel in de Groote of
Sint Laurenskerk te Alkmaar door J. W.
Enschedé. Amsterdam, Johannes Muller 1908.
Onder bovenstaanden titel is in het achtste deel
van het Tijdschrift der Vereeniging voor Noord-Neder
lands Muziekgeschiedenis eene omvangrijke studie op
genomen, welke vooral van onze stadgenooten belang
stelling verdient.
Het „groote" orgel behoort tot de merkwaardighe
den onzer stad en wij stellen er steeds prijs op het aan
vreemden te doen zien en hooren. In de Feest
gave ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan
van „het Physica," 1882, bezorgden wij eene geschiede
nis van dit speelwerktuig, zonder in beschouwing, veel
min in beoordeeling, te treden van de technische sa
menstelling en van de veranderingen of bedoelde ver
beteringen, daarin in den loop des tijds gebracht. Ont
brak en ontbreekt ons daartoe de kennis, de heer En
schedé is muziekkenner, vertrouwd met de orgel-tech
niek en rusteloos naspoorder wat feiten en personen
betreft. Zijn onderwerp was zijne niet geringe moeite
waard, want Havingha, die hier van Appingedam in
1722 als organist beroepen werd en in 1753 overleed,
is, zooals de schrijver zegt, de persoon geweest, „die,
vurig aanhanger van de muziekbegrippen, welke tot
aan Wagner's tijd gegolden hebben, deze met overtui
ging het eerst in Holland heeft voorgestaan, en
in het westen van ons Land practisch ingevoerd heeft
de theorie van duitschen orgelbouw, welke in Neder
land bij .uitsluiting in toepassing gebracht is tot in
1871." Dat hij daarbij geducht strijd heeft moeten
voeren tegen de heerschende meening, en de aanhan
gers van het oude hem het leven niet gemakkelijk
maakten, laat zich hooren. Zulks bleek inzonderheid
toen hij, gesteund door de stads-regeering en door den
conrector Gerardus Kempher, de hervorming naar de
beginselen der hamburgsche-groninger school onder
nam van ons kerkorgel, dat door zijne tegenstanders
onovertreffelijk werd geacht, maar, meer als concert-
dan als psalm-orgel bedoeld, door 3 verschillende orgel
bouwers vervaardigd en in 1685 en 1704 niet boven
bedenking hersteld, verschillende gebreken bezat. Al
lerlei kwade geruchten en spotschriften waren van zijn
onderneming het gevolg. Na de voleindiging van het
naar zijn ontwerp door F. C. Schnitger, van Zwolle,
voor ƒ7400 verrichte werk, gaf hij ter zijner verdedi-
g ng in 1727 een boekje in het licht, getiteld Oor
sprong en Voortgang der Orgelen, met de voortreffelyk-
heit van Alkmaars Groote Orgel, by gelegentheit van
deszelfs herstellinge (in de stads-bibliotheek voorhanden).
Als componist deed Havingha zich kennen door het
voor eigen rekening uitgeven van 8 suites voor clavecim-
baal, waarvan de heer Enschedé eenige proeven mede
deelt. Hij leverde ook eene vertaling van Kollner's
Treulicher Unterricht im General-bass, in 1741 te Am
sterdam uitgegeven onder den titel van D. Kelner,
Korte en getrouwe onderregtinge van de generaal bass of
bassus continuus*), en opgedragen aan het Collegium
Musicum alhier, waarvan hij een zeer gewaardeerd
medelid was geworden.
Het 81 bladzijden druks in gr. 80. beslaande artikel
van den heer Enschedé bevat ook vele bijzonderheden
omtrent orgels, organisten en orgelbouwers in andere
plaatsenen is versierd met 2 fraaie afbeeldingen van
Alkmaars groot-orgel met open en gesloten deuren,
alsmede eene doorsnede op 1/jj der ware grootte, eene
werkteekening van den heer F. J. H. Vermeulen (firma
L. IJpma Co.) alhier.
C. W. B.
Het exemplaar in de stadsboekerij heeft een ge
schreven, eenigszins anders luidenden titel, met 1740
als jaar van uitgaaf.
BURGELIJKE STAND.
Alkmaar.
GEBOREN
7 Oct. Johanna Jacoba, d. van Cornelis van de Kap-
pelle en Guurtje van 't Woudt.
OVERLEDEN:
7 Oct. Adrianus Jacobus, z. van Franciscus Klgn en
Catharina Anna Pater, 5 j. Aaltje Bakker,
wed. van Jan vsn der Molen, 51 j.
Zuid-Scharwoude (Sept.).
Ondertrouwd: J. de Ruiter en G. Kuiper.
Geboren: Trijntje, d. v. A. Strijbis en M. Zomer.
Heer-Hugowaard (Sopt).
Getrouwd: Jacob Kieft en Trjjntje Krom.
Cornelis Kramer en Engeltje Krom.
Geboren: Jan, z. van Gerrit Visser en Elisabeth
Dol. Cornelis, z. van Jacob Stam en Helena Kleverlaan.
Johanna Maria, d. v. Dirk Molenkamp en Alida Wubben.
Simon, z. van Cornelis Schouten en Aafje Reuzenaar.
Matthijs, z. van Cornelis Kroon en Maartje Rootjes.
Johannes, z. van Cornelis'Zuurbier en Elisabeth Ruiter.
Pieter, z. van Pieter Fok en Hendrika Langedijk.
Johanna, d. van Pieter Biersteker en Agatha Anna
Kruijer.
Overleden: Simon, z. van Cornelis Schouten en
Aafje Reuzenaar, ld. Jan, z. van Simon Hoog-
vorst en Grietje Pauw, 2 j. Arie, z. van Pieter
Olie en Jannetje Jongkind, 1 j. en 7 m.
TWEEDE KAMERVERKIEZING.
LEEUWARDEN, 7 October. Naar de Leeuw.
Courant verneemt heeft de christelijk-historische
kiesvereeniging te Sneek besloten de candidatuur van
dr. Kuyper niet te steunen.
OVERTREDING SUIKERACCIJNS.
LEEUWARDEN, 7 October. De rechtbank veroor
deelde heden den directeur der Noorderkandijfabriek
te Sneek wegens overtreding der wet op suikeraccijns
tot 3 maal 50 boete.
DE STEMMING TN SERVIë.
BELGRADO, 6 Oct. Heden werd hier een vergade
ring gehouden, waaraan 25000 personen deelnamen.
De burgemeester der stad en vier afgevaardigden
voerden het woord, allen in oorlogszuchtigen geest.
DE HOUDING-VAN SERVIë.
BELGRADO, 6 October. In den loop eener gister
avond gehouden meeting werd een motie aangenomen,
strekkende om bij de regeering aan te dringen op het
nemen van de krachtigste maatregelen ten einde de
annexatie van Bosnië en Herzegowina te beletten;
daarvoor zullen leven en bezittingen ter beschikking
van de regeering worden gesteld.
Die motie zal aan de regeering worden aangeboden.
Tijdens de meeting waren alle winkels gesloten. De
toespraken van enkele afgevaardigden werden herhaal
delijk onderbroken door de heftige kreet„Weg met
Oostenrijk! Oorlog aan Oostenrijk!"
