DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
op Woensdagen 23 eo 30 December 1908.
Honderd en tiende jaargang.
1908.
DINSDAG
8 DECEMBER.
Kaas- en Graanmarkten.
BINNENLAND.
No. 287.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1,—.
Wonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Nederlandsche vereeniging voor armen
zorg en weldadigheid.
Telefoonnummer 3.
Tweede Kamer.
Mislukt.
Speelzaal te Vaals.
Noodlottige brand.
Een vreemde bewaarplaats.
St. Nicolaas
Uit Oterleek.
COURANT.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der gemeente
ALKMAAR brengen ter algemeene kennis, dat de
wekelijksche Kaas- en Graanmarkten in piaats van
°P Vrijdagen 25 December (1ste Kerstdag) en op
I Januari (Nieuwjaarsdag) zullen worden gehouden
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
G. RIPPING, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
Alkmaar, 26 Nov. 1908.
Armenzorg en weldadigheid! Vooral in dezen tijd
des jaars worden wij telkens herinnerd aan de gedach
ten, welke deze woorden vertolken. Slechts harteloo-
zen gevoelen bij die woorden niets.
Laten er nu wezen die droomen van het land der be
lofte, van een paradijstoestand, waarin geen nood
druft, geen stoffelijk lijden meer zullen gevonden wor
den, waarin is opgeheven de thans vaak schrille, uit-
turtende tegenstelling tusschen overdaad en armoe,
tusschen alles bezitten en het noodzakelijkste derven!
die toekomst Ugt in elk geval zóó in de verte, dat het
maar 't verstandigst en het meest menschelijk is, te
rekenen met het heden en in te grijpen in een dikwerf
zoo droeve werkelijkheid. De arbeid der praktische,
werkdadige menschenliefde, de taak van barmhartig
heid bewijzen, ze zijn broodnoodig in een wereld, waar
in veel wordt ontbeerd door menschen, die toch men-
schen zijn als gij en ik, met dezelfde nooden en be
hoeften. Hoe groot uiterlijk de verschillen tusschen
menschen onderling moge wezen: in de diepte zijn
w'allen één.
't Vraagstuk der armenzorg is ééne der meest inge
wikkelde en verdient immer de aandacht van denken
de, Tan ernstige menschen, van hen die een hart in
zich omdragen. Meewarigheid en barmhartigheid zijn
twee zaken. Alle armenzorg, die dezen naam mag
dragon, eischt naast een warm gemoedeen koel
hoofd, een gezond oordeel, een ruimen blik, veel men-
schenkennis. Ze heeft iets van een kunst en weten
schap beide. Ze eischt persoonlijke toewijding naast
gemeenschappelijk handelen.
Deze dingen staan vast: er wordt veel geleden en
veel geholpen; er wordt meer gegeven dan geholpen.
Dit moeten w' allen in ons geheugen prenten
geeft nooit geld aan onbekenden;
geeft nooit geld aan onbekende instellingen,
aan alle hulp verleenen ga vooraf streng onderzoek.
Wie deze grondstellingen niet met der daad toont
te belijden, sticht veel kwaad door slechts te handelen
uit gemakzucht, uit medelijden, in een opwelling van
het oogenblik. Het gevoel sta onder de tucht der re
de!
Ons denken, ons hart, ons geweten, moeten ook op
het terrein van armenzorg een drieëenheid vormen. Er
is op het gebied van armenzorg hoog noodig méér sa
menwerking, méér eenheid.
(Men leze ook met 't oog hierop eens aandachtig,
wat in „Het Handelsblad" dezer dagen te lezen stond
omtrent de „organisatie van werkloozen-zorg te
Utrecht," waar 25 Nov. geopend werd het „Centraal
Werkloozen-Bureau.")
Een hoogst belangwekkende vergadering werd de
vorige maand te Amsterdam gehouden. De eerste
samenkomst nl. der „Nederl. vereeniging voor armen
zorg en weldadigheid," aan welke reeds groote sym
pathie werd betuigd van uit Engeland, Frankrijk en
Duitscliland.
Zij is geen vereeniging die gaat verdeelen, wat-ver-
eenigd-sterker zou wezen en méér bereiken. Integen
deel: het merkwaardige feit men heeft gesproken
van „een unicum" doet zich voor, dat een algemee
ne, nationale vereeniging is gesticht in April j.l., die
wil verbeteren de armenzorg in Nederland en tot wel
ke al behooren mannen van allerlei richting op staat
kundig en godsdienstig gebied. Niet dat andere ver-
eenigingen in haar .zullen opgaan of haar zelfstandig
heid moeten prijsgeven. Wie eigen wijze van arbeiden
wil volgen, doe het. Deze nieuwe vereeniging bedoelt:
verbroedering yap alle richtingen, een samenwerken
Van menschen met de meest onderscheiden overtuigin
gen. Eigen inzichten met die van anderen vergelij
ken, winst doen met anderer ervaringen; eigen onder
vinding meedeelen. Eenheid waar deze mogelijk is,
méér waardeering van niet' omhelsde meeningen. Naar
de inzichten dezer nieuwe vereeniging zal geluisterd
worden. In de „Tweede Kamer"-zitting van 1 dezer,
kwam even ter sprake de herziening der „Armenwet"
en toen werd gewezen op het loffelijk streven der pas
gestichte vereeniging. De minister van „Binnenland-
sche Zaken" die z'n sympathie voor de zaak toonde
door bovenbedoelde eerste vergadering bij te wonen
verklaarde, voornemens te zijn het advies der vereeni
ging in te winnen.
Ieder die met armenzorg zich bezig houdt, sluite
zich bij de vereeniging aan en bezoeke hare vergade
ringen. Zich onthouden, d.i. toelaten dat wellicht een
meening, welke waarde heeft, niet verkondigd wordt,
dat in een richting wordt gedreven, die men niet de
juiste acht.
Men oefene invloed en men moet willen leeren. De
bloei der vereeniging zal op den duur ten goede ko
men aan de armenzorgers, aan de armenzorg, aan de
armen.
't Is dus te hopen dat altoos méér personen, armbe
sturen, diakonieën, liefdadigheidsgenootschappen zich
bij baar aansluiten, om door samenwerking een beter
armenzorg allengs te verkrijgen, 't Begin is al belo
vend velen en tal van instellingen 159 reeds tra
den al toe.
Op de eerste vergadering tot mijn blijdschap ook
bijgewoond door 2 afgevaardigden onzer Ev. Luth. dia-
konie werden belangrijke onderwerpen besproken:
„Samenwerking en trouw aan eigen beginsel; Samen
werking en eerbied voor anderer overtuiging; Samen
werking in het belang der armen; Samfenwerking en
de overheid; Samenwerking en onze volkseenheid; Sa
menwerking ter beoefening der naastenliefde. Op 't
slagveld waar d'armoe wordt bestreden, mceten verge
ten worden alle kibbelarijen en twisten, alle godsdien
stige en staatkundige ook. Daar trede aan het licÈt:
de eenheid boven alle verscheidenheid!
Samenwerking en eenheid, ondanks alle verschil.
Aller erkenning dat de armenzorg gebrekkig is,
vormt een band van eenheid.
Aller verlangen on. de armenzorg te verbeteren, legt
een band tusschen menschen van allerlei overtuiging.
Het streven naar verbetering spreekt van geloof en
vertrouwen in de toekomst
Werkdadige naastenliefde is een dochter van ech
ten godsdienst, van ware vroomheid.
Dat allen de nieuwe vereeniging blij en hoopvol be
groeten! Zij worde een zegen voor de nooddruftigen,
een zegen ook voor allen die aan armenzorg zich wij-
den! J. F. T. A.
Bij het voortgezet algemeen debat over d afdt-elmg
lager onderwijs besprak de heer Ketelaar (v.-d.
Amsterdam V) zijne rede van Vrijdag vervolgende,
allereerst de uitvoering van het salariswelje van minis
ter Rink.
Spreker betoogde, dat verschillende geme mten het
geld, gegeven voor salaris-verbetering voor onder
wijzers, eenvoudig aanwenden ten voordeelo van de
gemeentekas. Zoo ia aan Assen f 2975 uitgekeerd, en
de eenige verbetering aldaar in de positie der onder
wijzers aangebracht, is, dat niet i:a elf maar na tien
jaar de vierde traktementsverhooging ingaat. Spreker
drong daarom bij den minister aan om te bevorderen
dat in gemeenten, waar de salarissen nog slecht zijo,
deze verbeterd worden.
Spreker critiseerde vervolgens, dat men te Rotter
dam door het aannemen van eene motie besloten heeft
dat eene gehuwde onderwijzeres ontslag moet nemen.
Spreker betoogde, dat dit in strijd is met de wet, en
hij hoopte dat het Rotterdamsche besluit zal vernie
tigd worden.
Bij voorbaat bestreed spreker een eventueels wets-
wijziging, waardoor gehuwde onderwijzeressen zouden
worden ontslagen.
Spreker bestreed voorts nadrukk-lijk de bekende in
Drente genomen proef m»t openlucht-spil. Sprekers
gtief was niet gericht tegen de proef zelve, maar
tegen de wijze waarop die proef is genomen. Onpae-
dagogiseh noemde spr. het dat a&n gymnastiek-onder-
wijzers in bijzjjn van de kinderen, die als materiaal
mosten dienen, opleiding tot spelleiders wordt gegeven.
Maar wat de zaak nog erger maskt, is, dat die op
leiding wordt gegeven door militairen, d e, na 52
uren onderricht van den heer Dautselasr te Utrecht
te hebben ontvangen, bekwaam zijn verklaard tot het
geven van les in openluchtspel aan onderwijzers.
Lettende op al hetgeen in deze zaak is geschied,
bleek volgens spreker, dat het trouwens niet om open
luchtspel zelf is te doen maar ter wille van het mi
litaire doel en dit deel zullen officieren en onderof
ficieren bij hun lesgeven voor oogen hebben. Volgens
spreker moeten militairen buiten de school worden
gehouden. Tegen openluchtspel zelf was spreker niet
maar hij wenschte tot dit doei bijvoorbeeld Z.tardsg-
middag-curauss tl te geven door gymnasti-konderwij-
zers aan onderwfizera en onderwijzeressen.
De lieer V e r h e ij (1. u Rotterdam III) vatte de
neutraliteit der openbare school niet zoo streng op, dat
daardoor ieder Bijbelsch verhaal op school zou moeten
worden verboden. Spreker was vóór de uitbreiding
van den leerplicht tot 14 jaar. De proef met het open
luchtspel als_ in Drenthe genomen, had niet sprekers
onverdeelde instemming.
De heer van W ij n bergen (kath. Eist) verde
digde 's ministers standpunt in zake het lager onder-
wijs in de gegeven omstandigheden. Dat de minister j
op dit oogenblik niet overgaat tot de oprichting van
een nieuwe kweekschool voor onderwijzers, achtte spre
ker ook zeer begrijpelijk.
De heer Schokking (chr.-liist. Harlingen)
sloot zich aan bij den aandrang tot verbetering der
normaallessen en ontkende, dat er sprake is van on
eerlijke concurrentie tusschen de toelating op de open
bare en de bijzondere school.
Ten aanzien der Leerplichtwet stond spreker op het
zelfde standpunt als dat de heer Kooien innam.
Spreker beweerde voorts, dat de school de groote fac
tor moet zijn om de tuchteloosheid der jeugd tegen te
gaan.
De heer Goeman Borgesius (lib. Enkhui
zen) bepleitte verplicht herhalingsonderwijs en uit
breiding van den leerplichtigen leeftijd, waarvoor ook
aan de rechterzijde voorstanders zijn.
De heer T y d e m a n (1. Tiel) achtte het oogen
blik bij uitstek geschikt van een afwachtende houding
aan te nemen. Welke de gevolgen zijn van het nieuwe
regime valt niet te overzien. Maar dat de wet-Kuyper
groote verandering zal brengen is onbetwistbaar.
De heer De Waal M a 1 e f ij t (a. r. Breukelen)
verdedigt het afstaan van gemeentelokalen aan bijzon
dere scboolvereenigingen voor baar onderwijs. Met
warmte beveelt hij dit denkbeeld bij den minister aan.
De Minister van Binnenlandsche Zaken (de heer
Heemskerk) beantwoordt de sprekers die over het
lager onderwijs het woord hebben gevoerd. Hij gaat
slechts op de hoofdzaken van het debat in.
De heer Troelstra (s. d. Amsterdam III)
maakt een paar aanmerkingen tot den heer Schokking,
die zich heeft uitgelaten over hetgeen spr. in zake den
toon van sommige onderwijzers heeft gezegd.
Spr. concludeerde dat we moeten komen tot een al
gemeene volksschool, waar alle kinderen des volks el
kander ontmoeten.
De heer De Savornin Lobman (c. h. Goes)
repliceerend, merkt op dat hij in geen enkel opzicht
van houding is veranderd. Hij zet die houding nader
uiteen. Hij blijft de uitlegging door Minister Rink
aan de wet gegeven inzake de neutraliteit der openba
re school als een stap in de goede richting beschouwen,
hoewel hij als jurist er niet ten volle mee kan instem
men.
De heer van Wijnbergen hoopt dat de heer
Bos op den ingeslagen weg zal blijven voortgaan, ook
na den aanval door mr. Troelstra op hem gericht. De
vrees dat de gegoede kinderen de openbare school zullen
verlaten en de socialistische onderwijzers zullen wor
den geweerd is ongegrond.
De algemeene beschouwingen over de afdeeling la
ger onderwijs worden gesloten.
Te kwart voor éénen wordt de vergadering gesloten
en verdaagd tot heden 12 uur. Er waren nog.vijf
leden tegenwoordig
GEMENGD NIEUWS.
Plsuisse.
Te Amsterdam onder dagteekening 10 Nov. ontvan
gen berichten omtrent den gezondheidstoestand van
den zanger J. Louis Pisuisse wijzen op belangrijke
verbetering.
Het geschonden fabrieksgeheim.
„De E abrieksbod e," het weekblad van de Ne
derlandsche Gist- en Spiritusfabriek, deelt over het
schenden van een fabrieksgeheim aan die inrichting
liet volgende mede:
Van het stelen van een fabrieksgeheim is geen spra
ke, al is de handeling van den ontslagene ergerlijk ge
noeg.
Misbruik makende van den hem opgedragen werk
kring, heeft hij gegevens verzameld, betrekking heb
bende op de fabricatie, niet alleen rakende het werk,
dat hem was opgedragen, doch op slinksche wijze fa-
briekslokalen bezoekende, waar zijn arbeid hem niet
riep. Hij wist, den schijn aannemende, dit voor zijn
werk noodig te hebben, van anderen inlichtingen te
verkrijgen, die hem waardevol toeschenen. Hij deed
dit, om van die gegevens gebruik te maken in een bui-
tenlandsche fabriek. Terugkomende uit het buitenland,
wilde hij weder aan den arbeid gaan, hoewel reeds een
overeenkomst met de concurreerende firma was geslo
ten.
Zijn bewegingen waren niet geheim gebleven, zoodat
hij ter verantwoording werd geroepen, en toen bevon
den werd, dat bij in het bezit was van allerlei aantee-
keningen, betrekking hebbende op zaken, niet tot zijn
werk behoorende, doch in zijn oog van gewicht. Geen
wonder waarlijk, dat hij onmiddellijk oneervol werd
ontslagen.
Van Texel.
Beroepen te Den Up en Landsmeer ds. J. Scherpen-
liuysen te Den Hoorn.
Inbraak
Gen jóngen te Amsterdam zag Zondagavond door
een kiertje van het neergelaten winkelgordijn, dat een
insluiper bezig was zijn slag te slaan bij den sigaren
handelaar I'. Kramer, Prinsengracht hoek Laurier
gracht, aldaar. Hij waarschuwde aanstonds de politie
en deze slaagde er in den man op heeterdaad te be
trappen. De straatdeur was ongesloten en in de woon
kamer brandde liet gaslicht laag. Alles, tot zelfs het
bed, was overhoop gehaald. Achter de toonbank lag de
dief op zijn knieën. Ilij verzette zich hevig tegen zijn
arrestatie, zoodat zelfs een der ruiten ingedrukt werd,
maar zijn tegenstand was vruchteloos. Hij werd naar
het bureau Lauriergracht geleid en opgesloten. Bij zijn
fouileering bleek hij in liet bezit te zijn van een breek
ijzer, een aantal loopers, eenig- geld en eenige gouden
en zilveren sieraden, die door den lieer Kramer als
zijn eigendom werden herkend.
Eenige uren later gelukte het der politie ook een
handlanger, die aan de overzijde van de gracht op den
uitkijk had gestaan, in verzekerde bewaring te stellen.
Door de politie te Vlissingen is aangehouden een
Duitscher, die Zondagavond van het Duitsche stoom
schip „Admiraal", liggende aan de reede aldaar, over
boord was gesprongen en naar den wal gezwommen.
Genoemde Duitscher was onder geleide op zijn reis
naar Duitecbland, omdat hij nog eenige jaren tucht
huisstraf moest ondergaan, Hij is ter beschikking
gesteld van de justitie te Middelburg.
Onder de tram.
Zaterdagavond om half zeven uur, toen een man
uit de Hazelaarstraat op den Maliesingel, bij de
Abstederbrug te Utrecht, de electrische tram verliet
en nog over de rails wilde steken voor een tram,
komende van de tegenovergestelde richting, was ge
passeerd, hoewel hij door zijn broer, die in zijn
gezelschap was, gewaarschuwd werd dit niet te doen,
werd hij gegrepen en overreden.
Des avonds is hjj om half tien overleden.
Bekneld geraakt.
Te Enschedé geraakte een meisje bekneld tusschen
een in beweging zijnden tramwagen en een paal der
electrische geleiding, met het treurig gevolg, dat 6
harer ribben werden gebroken en de linkerschouder
werd ontwricht.
Zooala voor eenige maanden medegedeeld werd,
wordt te Vaals vóór een hotel, waarin eenige jaren
geleden, toen de speelclubs er nog hoogtij vierden,
de speelclub „de Vereeniging" gevestigd was, gepost
door de koninklijke marechaussée'a met dit even ver
blijdend als verrassend resultaat, dat slechts op enki le
avonden in de week het licht in de speelzaal werd
ontstoken, wachtende op bezoekers die niet meer
een kansje durfden wagen.
De bewoner van het hotel moet zich over dat posten
tot den minister van Justitie hebben gewend. Hij
kreeg evenwel nul op het request. En nog maar
steeds duurt dat posten voort. lederen dag van 3 tot
10 uur 's avonds schildert een masechaussée voor de
ex-speelzaal. Dat duurt nu reeds van het begin van
dit jaar af en op last van den procureur-generaal bij
het Bossche Hof.
Men zegt, dat tegen Februari de post voor het hotel
zal worden ingetrokken, De marechaussées zelf zullen
met het intrekken der bestaande order niet het minst
verblijd zijn.
De speelgelegenheden zullen dus waarschijnlijk in
Vaals voorgoed tot het verleden behooren (Centrum).
Gisteravond omstreeks elf uur brak brand uit in
den sigarenwinkel van den heer Albert Sauer, Ferdi
nand Bolstraat 150, bij de Ceintuurbaan te Amster
dam. De vlammen sloegen fel naar buiten, zoodat de
winkel geheel uitbrandde eu de bovenverdieping ook
aanzienlijke schade verkreeg.
Een viertal kinderen van een gezindat boven
dezen winkel woonde, werden gered door den heer
D. Morees, die daar toe vallig passeerde, en den vader,
een bakker van beroep.
Ten men het vuur gebluscht had en ook een on
derzoek in de naastgelegen perceelen instelde, bleek,
dat op een verdieping van een perceel, tengevolge
van den dikken rook, drie volwassen personen op
den vlo6r lagen, waarvan twee reeds zielloos. De
derde werd kermend van de pfin en in gLnden toe
stand naar beneden gedragen en per automobi») naar
h t gasthuis gebracht. De bewoners taeeten P*róo-
Vermoedelijk is de nog levende een commensaal.
De oorzaak is tot nu toe onbekend.
Zondagavond is aangehouden en naar het politie
bureau in de Witte de Withstraat te Rotterdam ge
bracht de dienstbode J. K. die van den wijnhandelaar
S. J. II. f6 zou hebben gestolen. Op het politie
bureau in de Witte de Withatraat vielen de gestolen
guldens uit het kapsel van de ontrouwe ienstbode.
Daarin had zij ze verstopt.
Op de Studentensociëteit te Delft heeft Zaterdag
avond St. Nicolaas aan 1233 behoeftige kinderen,
welgeteld, een feestavond bereid.
De zalen daverden van plezier, al was dan het
karakter der feestvreugde, anders dan dat, hetwelk
gewoonlijk eigen is aan de vroolijkheid van de &oos.
Uit Harenkarspel.
Tot voorzitter in den Woudmeerpolder onder deze
gemeente is den 7 dezer herkozen de heer J. Stam Jz.
te Oadcarspel.
Gistermorgen trof een werkman, die met een zoon
van den baas de kalverbokken in de orde maakte, het
ongeluk, dat hij een si.-.* met den slei op zijn linker
hand kreeg, juist toen hij de paal een we nig terecht
wilde zetten. De hand werd hevig getroff t. D-delijk
werd de geneesheer geraadpleegd, die de wond zuiverde
en verbond. Jammer dat de Ongevallen wet niet in
zulke gevallen voorziet; want de getroffene zal eenige
weken rust moeten nemen. Des te meer komt ook
ou weer uit, hoe hoogst nuttig de vereeniging „Onder
linge hulp bij ziekten" hier werkt, waarvan deze j atiënt
lid is.