DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
Honderd en tiende jaargang.
ZATERDAG
19 DECEMBER.
BINNENLAND.
No. 297
1908
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Ha I FebfHiat*! a.s.
Telefoonnummer 3.
■Bi
Tentoonstelling Brussel 1910.
Hofbericht.
Personeele belasting wegens motorrijtuigen.
Een Inval.
Tweede Kamer.
Inbraak.
Geen onderwijs aan schipperskinderen.
Ongelukken bij springoefeningen.
Uit Heer-Hugowaard.
Van den Langedijk.
Brand.
Uit Eenigenburg.
Vereenvoudigde spelling!
Als baas Jan met Piet of Petronella een arbeidscon
tract maakte volgens de oude tot 1 Februari a.s. gel
dende wet, als m. a. w. Piet of Petronella bij baas Jan
in dienst kwamen, dachten zij niet aan een arbeids
contract. Zij maakten een afspraakje over het loon en
den werktijd. „Nu je komt Maandag, of Maandag
ever een week. en klaar waren baas Jan en Piet.
Zij wisten precies waaraan zij zich te houden hadden,
zij wisten dat baas Jan volgens de wet te groote be
voegdbeden bad, maar zij wisten dat Piet en Petronel
la daartegenover een groote vrijheid hadden om zich
aan de afspraak niet te storen, daar „op hen toch niets
te verhalen was." Waren baas Jan en Piet goede men-
schcn, dan ging het dus best en waren zij het niet, dan
had óf Jan te veel macht óf Piet kon zich te gemak
kelijk aan alle verplichtingen onttrekken.
I)e wetgever kon dien toestand niet langer aanzien.
IIij moest zorgen dat Jan en Piet houvast kregen te
genover elkaar, jndien hun contractant niet een goed
mensch was. Dus kwam. hij tot hen en waarschuwde
hen, dat zij beter moesten afspreken wqt hun rechten
en verplichtingen waren dan zij dat tot nu toe gedaan
hadden. En omdat de wetgever wel begrijpt, dat zoo'n
vermaning alleen niets helpt, deed hij hun in .een reeks
nieuwe artikelen van het Burgerlijk Wetboek regelen
aan de hand om dat arbeidscontract goed en billijk te
doen zijn en schreef hij meteen voor, dat die regelen
ook tussehen partijen zouden gelden, indien zij ver
zuimd hadden een uitvoerige mondelinge of schrifte
lijke overeenkomst te sluiten. Ja de wetgever ging
nog verder. N"iet alleen dat hij in deze regelen, die
zouden gelden, als er geen uitvoerig contract was, her
haaldelijk maatregelen opnam om de positie van Piet
of Petronella, van den arbeider, den gesalarieerde, den
dienstverrichter, den werknemer dus, te versterken, hij
gaf ook eenige bepalingen, meerendeels in het belang
van deze laatsten, waarvan partijen niet mochten af
wijken, die dus tussehen hen als afspraak zouden gel
den ook al hadden -zij iets anders afgesproken.
De wetgever geeft zoodoende regels, die gelden, als
niet alles is afgesproken, en schrijft bovendien eenige
regels voor, waarvan alleen schriftelijk mag worden
afgeweken en andere regels, waarvan heelemaal niet
mag worden afgeweken.
Gaan wij nu eerst de bepalingen van dwingend recht
na, de regels dus waarvan in geen geval, ook niet
schriftelijk, mag worden afgeweken. Het is niet mo
gelijk die bepalingen alle in extenso of in de wettelij
ke formuleering te geven. Wij duiden de belangrijkste
dus in algemeene bewoordingen aan.
Vooreerst worden enkele afwijkingen van bepalingen
in de fabrieksreglementen nietig verklaard. Dan
schrijft de wet voor, dat van boetebepalingen, die bin
nen zekere grenzen en schriftelijk mogen worden vast
gesteld, niet mag worden afgeweken. Hooit mag de
werkgever voor één feit boete heffen en tevens scha
devergoeding vorderen. De werkgever mag met den
werknemer (tenzij deze meer dan 4 per dag ver
dient) niet afspreken, dat het loon, als de betaling drie
dagen na den vervaldag door toedoen van den werkge
ver is uitgebleven, niet met rente zal vermeerderen. De
werknemer trekt van dit geld de eerste vijf dagen vijf
percent per dag en verder 1 percent per dag en heeft
daarop steeds per se recht tot een zeker maximum,
wat er ook anders afgesproken moge zijn. Volgen be
palingen omtrent tegenrekeningen en staangeld
(waarop wij nog terugkomen). De werkgever mag
zich verder niet laten ontslaan van zijn verplichtin
gen ten aanzieji van beveiliging der werklieden. Hij
moet ook in elk geval den arbeider een getuigschrift
geven als deze dat verlangt en mag in geen geval ap
preciaties daarop zetten, als deze door den arbeider
niet gevraagd worden. Op dit getuigschrift komen wij
eveneens nog terug, omdat in de bepalingen daarom
trent veel nieuws is neergelegd.
De opzeggingstermijn mag niet langer zijn dan 6
maanden en in het algemeen mag zij voor den arbei
der, die zich voor onbepaalden tijd verbindt, niet lan
ger zijn dan de termijn van loonbetaling, tenzij het ge
bruik anders is. Ontvangt men zijn loon dus bij de
week, dan kan. men bij de week opzeggen. De opzeg
gingstermijn voor den werkgever kan nooit korter, wèl
langer zijn dan voor- den werknemer. Een proeftijd
mag niet voor beide partijen ongelijk worden afgespro
ken. Hij mag volstrekt niet langer zijn dan twee
maanden. Nooit mag aan de beslissing van een der
partijen worden overgelaten, de vraag of er een drin
gende reden is voor verbreking der dienstbetrekking.
Verbreekt de werkgeve? de dienstbetrekking, dan mag
hij nooit minder schadeloosstelling uitbetalen dan het
bedrag- voor de bovenbedoelde gewone termijn van
Iconbetaling. Steeds zal de arbeider na vijf jaren een
langdurige dienstbetrekking mogen opzeggen. Altijd
zal men wegens „gewichtige reden" rechtelijke ont
binding mogen vragen. De werkgever moet voor min
derjarige werklieden het werk zóó regelen, dat zij ze
kere inrichting voor onderwijs kunnen volgen. Hooit
raag men met een minderjarig werknemer afspreken,
dat hij niet in een concurreerende zaak mag gaan wer
ken.
Op goede en gezonde kost en inwoning, verpleging
cn geneeskundige behandeling bij ziekte enz. hebben
inwonende arbeiders steeds, per se, recht ook al hebben
zij anders afgesproken.
Loonbetaling aan derden, gedwongen winkelnering,
loonbetaling aan de jongen, indien de ouders het moe
ten hebben, enz. enz. ziedaar nog eenige punten
waarop de wetgeving voorschrijft: „zoo en niet an
ders."
In het bovenstaande vindt dus de lezer de gewicli
ligste beladingen der wet, welke den wetgever zóó be
.angrijk zijn voorgekomen, dat Hij partijen niet toe
staat daarvan af te wijken, zelfs al zouden zij dat wil
len. Dat de wetgever op zooveel punten zoo kras in
grijpt, is al een afwijking van het vroegere recht,
waarin de wetgever in den regel er niet zoo licht toe
kwam om den vrijen wil van contracteerende partijen
aan banden te leggen.
Er is nu een tweede reeks bepalingen, die de wetge
ver ook graag wil handhaven, doch waarbij hij niet zóó
dwingend is opgetreden. „Gij moogt anders," zegt hij
hier, „doch moet dan ook van uwe, van den mijnen af
wijkenden, wil doen blijken door uw wenschen op
schrift te stellen bij het aangaan van het arbeidscon
tract."
Schriftelijke bepalingen eischt alzoo de wet o.a.
(.wij geven alleen hoofdzaken) in verband met fa
brieksreglementen, van het regelen van boeten, voor
het afhouden van het gaan dienen bij een concurrent,
voor het verliezen van aanspraak op loon voor korten
tijd bij ziekte of ongeval enz. (of bij verhindering dei-
werkgevers), voor de regelen voor het controleeren van
provisie of winstaandeel en voor het afwijken van den
regel, dat dagloon per week en niet per 14 daag, dat
maandloon per maand en niet per kwartaal wordt uit
betaald. Wil men zijn dienstmeisje per week of per
maand betalen, het moet schriftelijk bepaald.
Schrift eischt de wet voor gedeeltelijke uitbetaling
per week voor stukloon. Geeft men een arbeider hoe-
te, het moet op schrift. Schriftelijk zij ook de huur
overeenkomst tussehen Jan en Piet. Bij voorschot op
het loon eische men steeds schriftelijk bewijs. Schrif
telijk zij het staangeldbeding.
Bij arbeidersovereenkomsten voor bepaalden -duur,
bedinge men schriftelijk voorafgaande opzegging of
uitsluiting van op zegging. Wil men den opzeggings
termijn anders dan den betalingstermijn men schrij
ve. Wenscht men meer schadeloosstelling bij tus-
schentijds verbreken der dienstbetrekking het kan
alleen op schrift. En de vader van een minderjarigen
arbeider moet den jongen in het algemeen schriftelijk
machtigen een arbeidsovereenkomst te sluiten en moet
zich schriftelijk verzetten tegen betaling aan den jon
gen. Ook moet de arbeider een derde schriftelijk
machtigen zijn loon in ontvangst te nemen.
Wij laten het hierbij. Hu verbeelden wij ons niet
hiermee dezen kant van de kwestie, met name de
vraag, wat voor den wetgever zelf de allergewichtigste
bepalingen der nieuwe wet zijn, geheel te hebben be
handeld. Integendeel. Wij wezen slechts op wat vol
gens den wetgever zelf de voornaamste bepalingen
zijn, in de hoop zoodoende de werkgevers in het alge
meen te hebben gewaarschuwd. Wij zullen nu in een
volgend artikel het contract der inwonende arbeiders,
der dienstboden dus vooral, ten bate van onze huis
moeders meer uitvoerig behandelen en hopen dan later
nog eens de gelegenheid te zullen vinden ook voor de
werkgevers in engeren zin de algemeene bepalingen
der wet, voorzoover die hen betreffen, uiteen te zetten.
ar
de
personeel. Op verschillende punten werden de
beidsvoorwaarden door spr. gecritiseerd, waarna
vergadering werd geschorst tot 's avonds 8 uur.
Aan den heer Helsdingen, die afkeurde, dat den
raadsadviseur, die steeds „waarnemend" is en die een
toelage geniet uit de koloniale geldmiddelen, boven
dien een cadeau wordt gegeven van 1800, antwoord
de de Minister, dat men een goed ambtenaar, door
kneed in de arbeiders-verzekeringswetgeving, niet om
een pensioenkwestie op zij moet zetten.
De stemming over den desbefcreffenden post wordt
intusschen aangehouden.
De heer Reijne (U. L. Kampen) vond de voor den
landbouw te nemen maatregelen, wegens de voortref
felijke resultaten, allerminst te duur, maar raadt toch
omzichtigheid aan met het oog op de financiëele om
standigheden.
Spr. wees vooral op het nut van vogelbescherming,
daar de vogels de nonvlinders uitroeien.
Haar aanleiding van opmerkingen der heeren Reij
ne en Schokking, over de rijkszuivelschool te Bolsward,
zeide de Minister overweging toe, na practische beden
kingen tegen het onderwijs aan die school.
Hadat de Minister de subsidies verdedigd had, werd
stemming gevraagd.
De Kamer bleek niet voltallig, waarna de zitting
verdaagd werd tot Zaterdag 101/4 uur.
Wel werd vóóraf gestemd over het in het begin dei-
zitting aangehouden artikel betreffende den raad-ad
viseur, dat 41 tegen 5 stemmen verwierf, doch uit die
stemming bleek toen de onvoltalligheid der Kamer.
Volgens de Etoile Beige zijn gisteren twee
Kederlaiwlselie ingenieurs en industrieelen, de heeren
Mupskens van Amsterdam en Dufour van Arnhem,
als afgevaardigden van een groep, die een deelneming
van Hederlandsche zijde aan de tentoonstelling Brus
sel 1910 voorbereidt, te Brussel aangekomen, om eeni
ge technische beschikkingen te nemen.
De particuliere heeren en de officieren, die aan de
Koningin audiëntie ter dankbetuiging of voorstelling
hebben aangevraagd, zullen daartoe Woensdag namens
H. M. door Z. K. II. den Prins ten paleize worden ont
vangen.
Het bestuur van de Hed. Automobielclub heeft een
uitvoerig adres aan de Tweede Kamer gezonden naar
aanleiding van de Memorie van Antwoord op het V.
van het wetsontwerp tot heffing van personeele belas
ting wegens motorrijtuigen.
Adressant verzoekt ten slotte de Kamer het wets
ontwerp te willen verwerpen, subsidiair de bij het adres
gedane voorstellen te willen overnemen als amende
ment.
GEMENGD NIEUWS.
Gisternacht werd door de inspecteurs van politie
F. Lucas en C. Keijzer, te Den Haag een inval gedaan
in perceel 46 Stille Veerkade, alwaar het vlotbrugspel
wordt gepeeld.
In het perceel werd de Drankwet overtreden, tegen
den houder J. P. proces-verbaal opgemaakt en diverse
dranken in beslag genomen.
Met het oog op den omvang der debatten bij het
hoofdstuk Waterstaat werd de bespreking van de
visohafslag-quaestie te IJmuiden aangehouden tot hij
de behandeling van de desbetreffende interpellatie van
het Kerst-recès.
De heeren Duymaer van Twist en Smeenge klaag
den over de schade, welke de daarbij betrokken streek
lijdt door den slechten toestand van het Meppelerdiep.
Haar aanleiding van 's ministers plannen in zake
huisvesting van sommige departements-gebouwen, het
Tweede-Kamer-gebouw en het Raad-van-State-gebouw
aan het Buitenhof en Binnenhof te 's-Gravenhage, be
toogden de heeren Lely en De Stuers de wenschelijk-
heid van de hand te leggen op terreinen aan de zuid
zijde van den Hofsingel.
De minister deelde mede, dat hij reeds in "die rich
ting was werkzaam geweest.
De heer Lely stelde voor, om de Kamer eene uit
spraak in dezen te laten doen, om dezen terrein-aan
koop bij amendement een memoriepost op de begroo
ting te brengen.
De minister nam dit amendement over en de Kamer
vereenigde zich er mede.
De minister had geen bedenking tegen het denkbeeld
van den heer De Stuers om het huis van Groen van
Priiisterer aan den Korter Vijverberg te bestemmen
tot ambtswoning van den minister van buitenlandsche
zaken, wanneer de Kamer in dien zin uitspraak deed.
Bij de afdeeling spoorwegen klaagde de heer Scha
per (s.-d. Appingedam) over de slechte aansluitingen'
in het Hoorden. Vertragingen zijn aan de orde van
den dag.
De heer Bogaardt (kath. Breda) klaagde over de
slechte spoorwegaansluiting tussehen Breda en Rot
terdam en over den allertreurigsten stationstoestand
te Breda.
De heer Roessingh (lib. Emmen) klaagde over het
gemis aan ruime opvatting met betrekking tot de
spoorwegbelangen te plattelande.
De heer Blooker (lib. Amsterdam VIII) bepleitte
een spoedige concessieverleening- voor een electrische
tram 's Gravenliage—Voorburg.
De heer Smeenge (U. L. Meppel) drong aan op dub
bel spoor MeppelGroningen en MeppelLeeuwar
den.
De heer Troelstra (s.-d. Amsterdam III) hield eeni
ge beschouwingen over den toestand van het spoorweg-
Ten huize van een koopman in de Poortstraat te
Rotterdam is, bij afwezigheid der bewoners, ingebroken.
Na zich met een valschen sleutel toegang te hebben
verschaft, heeft men op de eerste verdieping vóór een
deurpaneel ingetrapt en uit een in die kamer staande
buffetkast twee bankbiljetten van f 10 en tien rijks
daalders gestolen.
De raad der gemeente Scheemda (Gr.) die onlangs
besloot tot het instellen eener aparte klasse voor
kinderen van schippers in een der lokalen der o. 1.
school te Etxtra, besloot thans tot opheffing er van
omdat de deelname er aan, onvoldoende bleek. Het
grootst aantal leerlingen bedroeg 28. Allengs was dit
getal minder geworden.
voor f 666.en schoonhouden en verwarmen van
schoollokalen aan de wed. Koeman voor f 426.
De onlangs gevormde commissie ter voorziening in de
volkshuisvesting is hare werkzaamheden aangevangen.
De commissie bestaat uit de heerenMr. F. Brede-
hoff de Vicq, voorzitter H. C. Oud, vice-voorzitter
A. Stam, secretaris J. J. 't Hoen, 2e secretaris en
J. N. P. M. Brandtjes, penningmeester. Spoedig zal
een vergadering tot vaststelling der statuten plaats
hebben, terwijl over terrein voor verbouwing reeds
overleg plaats vindt.
In de hedenavond gehouden raadsvergadering kwam
aan de orde de ontslagname van heeren commissaris
sen van de Stadsteekenschool. Een lid van den raad
had zich verstout in een openbare raadsvergadering te
zeggen, dat er iets haperde aan de Stadsteekenschool,
hetgeen kon blijken uit het mindere bezoek van leer
lingen. Heel voorzichtig' werd echter hieraan toege
voegd, dat daarmede niet bedoeld werd eenig verwijt
aan het adres van heeren commissarissen of leeraren,
doch ook bleef het een geheim waaraan dan wel de
oorzaak lag.
De vergadering' van hedenavond bracht uitkomst.
Ha een vrij heftig debat waarbij de een zijn bewe
ring bleef handhaven en de ander zich als commissaris
dier school gesmaad voelde, bleek dat gebreken aan het
leerplan en het ontbreken van een hoofd (Directeur)
aan die school, als oorzaken zijn bedoeld. Den bemid
delenden stem van den Voorzitter mocht het gelukken
dat althans het raadslid-commissaris in overweging
zou nemen in zijne laatste functie aan te blijven.
Van Gedeputeerde Staten werden goedgekeurd te
rugontvangen
de gemeente-rekening dienst 1907, sluitende in
ontvang met 177259.21, in uitgaaf met 1G7680.5T'
en met een saldo van 9578.69s;
b. de gemeente-begrooting dienst 1909 sluitende
in ontvang en uitgaaf met 158664.08;
het raadsbesluit tot het verleenen van een pre
sentiegeld aan de leden van den raad van 2 per ver
gadering.
Dit buitenkansje hebben onze vroede mannen te
danken aanden vertegenwoordiger van de S. D. A. P.
den heer Vet.
Op verzoek van den heer H. Asperslag om verhoo
ging van zijn jaarwedde als leeraar aan de Stadstee
kenschool werd afwijzend beschikt.
Besloten werd het handteeken-onderwdjs aan die
school voorloopig voor één jaar op te dragen aan den
heer J. Jongert, leeraar in het vakhandteekenen en
diens jaarwedde te verhoogen met 200.
Aan Mej. J. W. Ledeboer werd eervol ontslag ver
leend als onderwijzeres aan de school voor m. u. lager
onderwijs, wegens vertrek uit de gemeente.
Tot stadstuinman werd benoemd K. Reitsma te En
schede, uit niet minder dan 84 sollicitanten.
Aan het einde van de vergadering deelde de voorzit
ter mede, dat eene verordening tot regeling van de
pensioeneering van gemeente-ambtenaren en hunne
weduwen zoo goed als gereed was.
In de brandweerkazerne te den Haag worden van
tijd tot tijd springoefeningen gehouden, waarbij de
manschappen van de hoogte eener derde verdieping in
een vangzeil moeten neerkomen. Herhaaldelijk is het
al gebeurd, dat door deze oefeningen ongevallen zijn-
ontstatrh. Verleden Maandag kwam er weer een onge
luk voor met vrij ernstig gevolg.
Hierin vindt het raadslid de heer Wesseling aanlei
ding in de aanstaande gemeenteraadsvergadering P-.
en W. over deze zaak te interpelleeren.
Van Texel.
Aan het strand alhier is 't lichaam van een groote
visch gevonden, wegende ongeveer 100 K.G. De
lengte van deze visch, hoogstwaarschijnlijk een tuig-
visch, is 128 c.M., bij een breedte van 78 en een dikte
van 28 c.M.
De eigendommen van K. Schilder, huis en 3.32.40
H.A. bouwland, gisteren alhier publiek verkocht, hebben
opgebracht f 4840.aan verschillende koopers.
Over de betaalkantoren te Broek op Langedijk en
Hoordscharwoude is door- de leden van de tuinbouw-
en handelsvereeniging „Langedijk en Omstreken",
„Landbouwbelang" te Noord-Scharwoude en „De
Eendracht" te 0udkarsp6l, onderhandsch verhandeld
in de maand November een bedrag van f 122,262,99.
Donderdagavond is er een felle brand uitgebroken
in de houten stallen van hotel Hamdorff te Laren
(Gooi). De brandweer, krachtig geholpen dóór het
publiek, wist den brand te beperken tot de houten ge
bouwen en het hotel met andere omliggende gebouwen
voor de vlammen te behoeden.
Bijtijds werd nog een vat benzine in veiligheid ge
bracht.
Doordat de knecht, die belast is met de gasoline-
lioht-installatie, te dicht met een kaarslantaarn hier
bij kwam, was de brand ontstaan.
De electrische hamllantaarn die hij hierwoor anders
gebruikte, was defect.
Uit Schermerhorn.
Tot Dijkgraaf van het Heemraadschap Mijzen is
herbenoemd de heer R. Spaans te Avenhorn.
Tot lid van het Dag. Bestuur van do banne Eeni
genburg gem. Sint Maarten, is den 18 dezer herkozen
de heer A. Borst Sr. te Alkmaar en tot hoofdinge
land de heer A. Borst Az. Jr. te Eenigenburg.
Nederlandsch.
Hog enkele dagen en vele Hederlanders zullen weer
onnadenkend de dwaasheid begaan kaartjes te verzen
den of een advertentie te plaatsen als tolk van hun
beste wenschen, met afkortingsletters aan een vreemde
taal ontleend.
Laten de leden van het A. H. V. het voorbeeld ge
ven, door ook in dit opzicht het Hederlandsch de voor
keur te geven.
P. f. worde m. g. (met gelukwensch).
P. r. worde m. d. (met dankzegging).
En bij voorkomende gelegenheden
P. c. worde m. r. (met rouwbeklag).
P. p. c. worde tr. a. (ten afscheid).
Geeft ook aan Hed. Kerstmiskaarten de voorkeur.
(Heerl.)
Uit Purmerend.
Bij de den 18 gehouden aanbesteding van het on
derhoud van gemeentewerken waren laagste inschrij
vers de heeren Peek en Dobber alhier voor f 7940
Het stucadoorwerk werd gegund aan J. G. H. Siemer
Het „Centrum" vertelt, hoe twee heeren zich
bevinden voor een poortje, waarboven de cijfers
MDCCCXCVII staan.
„Wat beteekent dat", vraagt de een.
„Achttienhonderd zeven en negentig", verklaart
de ander.
„Zeg", bromt de eerste, „vindt jij ook niet, dat
ze die vereenvoudiging in de spelling wat overdreven."
