STADSNIEUWS.
Uit Oude Nledorp.
Onder den trein.
Door de duisternis misleid.
Zaterdagavond is de heer F., hoofd der school te
Garrelsweer (Gron.), door de duisternis misleid, te
water geraakt en verdronken.
Doodgevallen.
De Elf-steden-tocht.
Het ongeluk bij Carré.
Inbraak.
Een griezelige vondst.
De gehuwde onderwijzeres.
Boefjes.
Oneerlijke vinders.
Louis Bouwmeester.
„Ons Belang."
Een brutale inbraak.
Weer een frio gearresteerd.
Nieuws uit Hoorn.
Voor een weduwe en een kindje.
De Vereeniging van huurders.
Arrondlssements-Rechtbank te Alkmaar.
GUteren heeft er een vergadering van den Raad
dezer gemeente plaats gehad. Tegenwoordig waren
alle leden.
Na opening der vergadering door den voorzitter,
den heer A. Wonder Pz., Burgemeester, en lezing der
notulen van de voorgaande vergadering, welke onver
anderd werden goedgekeurd, deelde de voorzitter mede
dat het leveren der schoolbehoeften in 1909 voor de
school te Zijdewind ia opgedragen aan den heer
Meilink te Zutphen voor f 128,19 en voor de school
te Oude Niedorp aan mej. W. Semeins alhier, voor
f 44.10.
Ingekomen was een kennisgeving van den heer
P. Agenant, in de vorige vergadering benoemd tot
lid van de Protestandsche armvoogdij alhier, dat hg
zijne benoemiDg heeft aangenomen.
Een schrgven van den voorzitter van Ged. Staten
van N. Holland, dd. 6 Januari j.l., dat de toestem
ming, om de meisjes buiten de avonduren om her-
halings-onderwijs te geven, met 1 Mei a.s., vervalt.
Besloten werd Hare Majesteit de Koningin op
nieuw te verzoeken, om die toestemming 5 jaar te
willen verlengen.
Een schrijven van de Gezondheidscommissie ge
zeteld te Hoorn, die den raad dezer gemeente in
overweging geeft, de woningen N 90 en 90a, toebe-
hoorende aan de erven van P. Steen, te Verlaat, on
bewoonbaar te verklaren werd daarna behandeld. Het
vorige jaar waren op advies van genoemde commissie,
door Burgemeester en Wethouders de erven aange
schreven, verschillende verbeteringen aan te breng--n,
hieraan was echter niet voldaan. Met algemeene
stemmen werden genoemde woningen onbewoonbaar
verklaard met last de woning N 90a thans bewoond
door M. Stammes, met 1 Mei a.s. te ontruimen. De
andere woning N 90 was reeds onbewoond.
De voorzitter stelde vervolgens aan de orde het
benoemen van eene commissie tot ontvangen van
reclames van den hoofdelijken omslag in 1909.
Het vorige jaar bestond die commissie uit de heeren
A. Wonder Pz., C. Hille en J. v. d. Oord. Na stem
ming werden genoemde heeren herbenoemd, welke
benoeming door hen werd aangenomen.
Na rondvraag die niets opleverde werd de verga
dering door den voorzitter gesloten, waarna de Raad
overging in geheime zitting ter behandeling van het
iehier van den hoofdelijken omslag.
Op het station Rozendaal is Zondagavond door den
van België komenden trein dei lossen arbeider M
Rombouts de voet afgereden. In het gasthuis werd
nachts het been afgezet.
Gistermorgen was een werkman ter stedelijke gas
fabriek te Leiden bezig met het afladen van cokes op
het terrein der fabriek. Plotseling viel de man van
de opgestapelde cokes en bleef bewusteloos liggen;
toen men hem in een der fabriekslokalen gebracht
had en gen leskundige hulp had ingeroepen, bleek dat
de man was overleden.
Namens het Centraal-Bestuur van den „Frieschen
Ijsbond" is aan den medewerker van het „Handels
blad" jhr. J Feith aangeboden een zilveren schaats
voor het volbrengen van het grootste gedeelte van den
Frieschen Elf-steden tocht op 2 Januari 1909 en voer
de daarvan in het „Hb),<<door hem gegeven beschrijving.
't Is goed afgeloopen met den acrobaat uit den circus
Carré te Amsterdam, wien aldaar kort geleden zulk
een ernstig ongeluk overkwam. De springspecialiteit
is al weer zoover hersteld, dat hg in staat zou zijn
toeren te verrichten. Echter vergunnen de doctoren
hem dit nog niet. De patiënt moet nog eenige dagen
in het Buiten-Gasthuis blijven om geheel op zija ver
haal te komen.
De acrobaat zal evenwel zijne gevaarlijke sprongen
niet meer in den Circus Carré verrichten.
Naar het huis van bewaring te Rotterdam zijn over
gebracht de varensgezellen F. A. en J. S. B., aange
houden na den door hen gepleegden inbraak op het
kantoor van de Thee-Maatschappg „de Chinees".
De schippersknecht C. d. J., van het rijnschip Dele-
ona Maria, liggende aan de Admiraliteitskade te Rot
terdam, heeft Zondagnamiddag in het Boerengat ta>-
schen den wal en het schip drijvende gevonden den
romp van een kinderlijkje van het vrouwelijk geslacht.
Het hoofdje, de armen en beentjes ontbraken. Naar
alle waarschijnlijkheid houdt deze vondst verband m*t
het vinden van een armpje en een beentje van een
kinderlijkje in een riool aan de Spiegelnisserkade al
daar, waar indertijd melding van gemaakt is. Aan
het nu gevonden rompje zit nog een stuk van een
dgbeen, dat past aan hst in genoemd riool gevondon
beentje, waaraan ook een stuk van het dijbeen zat
Ter beschikking der justitie is er beslag opgelegd.
B. en W. van Amsterdam hebben eenige weken
geleden een voordracht ingediend, bedoelende hoofden,
onderwijzeressen en helpsters bg het openbaar voor
bereidend enderwijs, bij huwelijk uit hare betrekking
ontslag te verleenen. Hoewel er niet direct bij be
trokken, heeft toch de afd. Amsterdam van den Bond
van Nederlandsche onderwijzers gemeend, tegen deze
nieuwe bepaling te moeten front maken, wijl men
vreest dat deze regeling ook eerlang tot het openbaar
lager onderwijs zal uitgestrekt worden.
Thans heeft de afd. van den Bond van Neder!.
Onderwgzers een adres san den Raad gezonden,
waarin verzocht wordt bedoelde voordracht niet aan
te nemen en wel om de volgende redenen
le. Omdat het onbillijk is en onrechtvaardig, ambte
naren te ontslaan, alleen op vermoeden van latere
ongeschiktheid of mogeigk plichtsverzuim.
2e. Omdat het niet in 't belang is van het onder
wijs, wanneer een groep onderwijskrachten waarbij
uitstekende kunnen zijn, uit de school wordt geweerd.
3a. Omdat in "t algemeen mag worden aangenomen,
dat de gehuwde vrouw vo ral wanneer zij moeder ia
geworden atggt in waarde voor de school.
4e Omdat het zeer bedenkelijk^, het huwelijk in
deze gelijk te stellm met een strafbaar feit.
Het adres is van een uitvrerige toelichting voorzien.
De laatste weken misten onderscheiden handelaars
in sigaren, fruit enz. te Hengelo waren uit hun win
kel, zonder dat het mogeigk was den schuldige to
vinden. Thans is geblek-n, dat een bende jongens,
gedeeltelik nog op school, er werk van maakte met
een voorgewende boodschap die winkels binnen te
gaan, om dan van het oogenblik, dat ze daar alleen
waren, gebruik te makeD, om hun slag te (laan-
Sigaren, sigaretten, prentbriefkaarten, vruchten e. d.
werden in hun bezit gevonden.
Zaterdagavond verloor een juffrouw, die naar Zaan
dam wilde vertrekken, op het tweede perron van het
Centraalstation te Amsterdam, haar portemonnaie, met
een inhoud van ongeveer vier gulden. Een treinpoetser,
tusschen het tweede en derde perron aan den arbeid,
zag dat deze portemonnaie werd opgeraapt door twee
postbeambten, die zich naar de loods bij de westelijke
viaduct begaven.
Toen bedoelde juffrouw even later haar verloren
eigendom liep te zoeken, vertelde de treinpoetser het
geen hij gezien had, waarop beiden zich naar den
stationechef begaven en hem deelgenoot maakten van
wat zij wisten. De chef nam de juffrouw en den
treinsmid daarop mede naar de loods, waar de laatste
dadelijk beide mannen aanwees, die de portemonnaie
hadden opgeraapt. Een hunner antwoordde „Er zat
niets in en daarom hebben wij het ding weggegooid".
Aangifte bij de politie volgde. Beide postbeambten
zijn 's avonds laat naar het bureau van politie geleid
en gefouilleerd. Alleen geld werd op hen bevonden.
Proces-verbaal is opgemaakt.
Louis Bouwmeester gaat opnieuw zijn geluk ia
Indië beproeven. De derde reis. „Hier is 't niet alles 1"
zeide hij ons en wij moeten dit helaas beamen.
Of 't in Indië „alles" is met de kunst Wg weten
beter. Maar de kunst vindt ei brood en dat is vrijwat.
Naders valt over de plannen nog niet mede te'dee-
len. 't Zal wel Juni of Juli worden vóór het gezel
schap kan zijn samengesteld en tot vertrek gereed
gebracht. (Hbld.)
Het hoofdbestuur der onderofficiersvereeniging „Ons
Belang" heeft aan den Minister van Oorlog, met be
trekking tot diens voorstel, om voor een onpai tijdige
commissie van officieren te doen onderzoeken het al
of niet gewenschte van een samensmelting met de
vereeniging Onderlinge Voorzorg en het in verband
daarmede gedane verzoek om overlegging van alle
schrifturen, omtrent de zaak gewisseldmedege
deeld, dat het zich niet gerechtigd acht in zake be
doeld zijn medewerking te verleenen. Het meent, dat
de instelling der commissie in strijd is met artikel
9 der Grondwet, de wet op het recht van vereeniging
en vergadering, en de verschillende koninklijke be
sluiten tot goedkeuring der vereeniging. Gaarne ziet
het hoofdbestuur, gelet op het groote belang der zaak,
zich de gelegenheid geopend, om tegenover den Mi
nister persoonlijk de eenzijdige inlichtingen, in deze
zaak ontvangen, te ontzenuwen.
Uit Marken-Blnnen.
De werkman J. Th. alhier, in dienst bg den land
man K. K., in de Starnmeer, zou een ander helpen
bij het laden van een wagen met hooi. Hij had
hierbij het ongeluk met den hooiponder van den met
hooi geladen wagen te vallen, waardoor hg zich ernstig
in den rug bezeerde, zoodat terstond geneeskundige
hulp ingeroepen moest worden.
Uit Qraft.
Beroepen naar de Ned. Herv. Gemeente de heer
Van Trieht, proponent te Haarlem.
De heer J. M. Hnrtsuijker heeft sinds een paar jaar
zijn zaak in gouden en zilveren voorwerpen, horloges,
klokken, enz. in perceel 12 a Rapenburg gevestigd en
is als vrijgezel gewoon des Zondagsmiddags te sluiten
en daarna uit te gaan.
Van deze blijkbaar afgeloerde gewoonte hebben die
ven Zondag gebruik gemaakt om in te breken. Toen de
lieer Hartsuyker avonds omstreeks 12 uur tehuis
kwam, kon hij de buitendeur, welke hij bij zijn uitgaan
mot een sleutel had gesloten, niet open krijgen. Het
slot ging wel om, maar de deur opende zich niet. Hij
vermoedde aanstonds onraad en waarschuwde een po
litieagent en een smid. Met deze beiden ging de heer
Hartsuyker toen door-hot personeel van zijn buurman
klom over de schutting op diens erf naar zijn achter
plaats en.kon eonstateeren, dat uit een der open
slaande deuren van de achterkamer, die hij gewoon is
als slaapvertrek te bezigen, een paneel was weggesto
ken.
Door de gemaakte opening zijn de heeren toen ook
naar binnengekropen, en met een oogopslag kon wor
den geconstateerd, dat een ware plundering had plaats
gehad. In den winkel lag alles overhoop, Iaden waren
opengebroken, ledige étuis over den grond verspreid
enz. Eenmaal binnen, moet de inhoud van den winkel
kalm zijn doorsnuffeld; hierop wijst wel het feit, dat
bijouterieën, nikkelen en kleine zilveren voorwerpen,
evenals klokken enz. onaangeroerd bleven, terwijl uit
de étalage en de laden dc meest waardevolle artikelen
zijn medegenomen. Ontvreemd zijn 35 zilveren dames
remontoirhorloges; 11 gouden dames remontoirhorlo-
ges, waaronder een Waltham- 45 gouden damesringen
11 gouden heeren-ringen; 45 zilveren armbanden; 10
zilveren heerenkettingen0 iintkettingen met doublé
gemonteerd4 doublé armbanden1 paar diamanten
oorbellen; een Transvaalsch half pond van Paul Kru-
ger; 28 paar gouden kinderoorbelletjes; een stalen
lic-erenhorloge25 zilv. dames halskettingen en 1 zilv.
heerenremontoir met koperen euivet.
Voorts antiek zilverwerk, damesknipjes, eau de co-
lognefleschjes enz., totaal voor een waarde van onge
veer 2500.
De heer Hartsuyker is tegen inbraak verzekerd. Er
ger is er de heer S. Polak aan toe, die ter bewaring in
het huis een tasch had achtergelaten met zilverwerk,
24 lood zilv. kerkboeksloten en verschillende zilv. cy-
linderhorloges. Deze tasch is medegenomen. Een an
dere tasch van den heer Polak werd opengesneden en
ledig achtergelaten. Voorts vertoonen kasten en la
den natuurlijk sporen van braak. Te zien is, dat alles
met beitels werd opengestoken.
Reeds dadelijk na de ontdekking stelde de politie
een nauwkeurig onderzoek in, nam het uitgestoken pa
neel in beslag, maar heeft bij gebrek aan aanwijzingen,
die de daders niet achterlieten, nog geen spoor gevon
den.
Do politie van het bureau Jonas Daniël Meijerplein
te Amsterdam heeft een goede vangst gedaan. In de
laatste weken had iet stadskwartier, dat door deze
politiesectie bewaakt wordt van een reeks brutale dief
stallen te lijden, waarvan de meeste met braak gepaard
gingen. Vooral het spoorwegterrein, Cruquisweg en
omgeving werden onveilig gemaakt. Een zevental be
langrijke inbraken zijn in weinig dagen gepleegd.
Dezer dag-en nu gelukte het de politie de hand te
leggen op drie jonge mannen van 18 tot 20 jaar tegen
wie, op grond van aanwijzingen sterke vermoedens wa
ren gerezen. ITet gearresteerde Trio werd aan een
streng en langdurig verhoor onderworpen, waarbij zij
bekenden de daders van alle zeven diefstallen met en
zonder braak te zijn,
(listeren zijn de drie mannen naar het Huis van
waring overgebracht en voor den Officier van Justi
tie geleid. Geen van het Trio is een bekende van po
litie of justitie, zoodat men waarschijnlijk met nieuwe
lingen in het inbrekersgilde te doen heeft. Alle drie
waren losse arbeiders.
Kegelen.
De kegelclub „Altijd kans" hield Zondagavond
haar eerste concours. In een dubbele Hamburgerpartg
werd de eerste prijs gewonnen doorjden heer D. met 90
en de 2o door den heer G. J. Groot met 54 p. In een
huishoudpartg werd het maximumgetal behaald met
98776.
Op het oogenblik, waarop heden de lijst van bijdra
gen voor de vrouw, die zoo plotseling weduwe werd en
moeder moet worden, werd gesloten, was ontvangen de
som van 47.80, makende met het gisteren verant
woorde bedrag van 30.825 een som van 78.Ö25.
Heden kwamen er verschillende grootere bijdragen
in .gaarne zullen we ook ldeinere giften in ont
vangst nemen en zelfs de kleinste geldstukjes zijn ons
welkom, omdat het aangenaam zou wezen, indien deze
Uulpverschaffing zoo algemeen mogelijk mocht zijn,
omdat iedereen in de gelegenheid moet worden
gesteld te helpen.
De verste gift kwam heden uit Antwerpen van een
lezer, die ons een postwissel zond van 2 francs 9 cen
times en er bijschreef: „Dat dit voorbeeld door velen
gevolgd mag worden is de wensch van ondergeteeken-
de.'" Vier dienstmeisjes zonden ons vier kwartjes, een
kaartclubje 5, de kegelclub Alcmaria Victrix 1.30.
Voorts ontvingen we: van L. 1, T. O. P. 0.25, H.
C. 2.50, W. S. 2.50, W. II. J. H. 1, G. te Heilo
2.50, W. 1.50, M. 2.50, W. en S. 5, H. 0.50 en
koninginnegave" van een moeder 1, B, B. 2.50,
D. C. d. N. 0.50.
Eindelijk brachten de heeren N. 0.50, 0.50 en
0.25 en mevrouw N. 1, terwijl we van de heeren
N. N. ontvingen: 1, 0.50, 2.50, 10, 0.50.
Inlijving Militie.
Het aandeel door onze gemeente te dragen in de
lichting der nationale militie van 1909 is door Gede
puteerde Staten dezer provinaie bepaald op 67 man,
waarvan 47 man ter volledige en 20 man tot korte
oefening zullen worden ingelijfd.
Ter verbetering van een gisteren geplaatst bericht
deelt men ons het volgende mede
Hulp en bijstand wordt alleen verstrekt aan leden.
Zij die geen lid zijn en hulp of bijstand wenschen,
moeten vijftig cents betalen, (waarvan de helft komt
in de kas der vereeniging en de andere helft bestemd
ie voor het bureau) en dau tevens lid worden.
Zitting van Dinsdag 19 Jan.
Luitje V., gedetineerd, diefstal, 8 maanden gevan
genisstraf.
Henricus A., Nibbixwoud, vsrduistering, 8 dagen
gevangenisstraf.
Nicolaas de H., Zijpe, diefstal, 14 dagen gevange
nisstraf.
Paulus S. en Cornelis S., Broekerhaven, mishande
ling, de le f 5 boete of 5 dagen, de 2e f 10 boete of
10 dagen hecht.
Hermanus Hendrik van der K., Uitgeest, opruiing,
14 dagen gevangenisstraf.
Cornelis K., Schermerhorn, beleediging, f 7 boete
of 7 dagen hecht.
Het arbeidscontract.
In de foyer van „Harmonie" hield de R. K. Midden-
standsvereeniging „De Hanse" gisteravond een buiten
gewone vergadering, waartoe ook de leden der Alk-
maarsche Winkeliersvereniging waren uitgenoodigd,
en waarin de Weleei w. Heer Van Kelckhoven, kape
laan te Hoorn, een inleiding hield over 't arbeidscon
tract. De vergadering, die flink bezocht was, werd ge
leid door den heer Jacobse, die na een kort openings
woord het woord gaf aan den spreker.
Do heer Kelckhoven meende vooraf een soort zuive
ringseed te moeten afleggen; immers in deze stad,
welke het aureool van rechtsgeleerdheid om de slapen
ligt, in wier hoofdstraat zoovele naambordjes verkon
digen, dat er advocaten en procureurs wonen, zou men
allicht meenen, dat er een groote dosis moed, om niet
te zeggen brutaliteit, uoodig was, om als leek over het
arbeidscontract te komen spreken.
Bovendien, spreker is noch arbeider in den zin van
i'e wet, noch patroon.
Waarom spr. dan óver dit onderwerp reeds vroeger
en ook thans weer Viptrad Alleen hierom, omdat hij
in dit contract, dat als hot ware de huwelijksvoorwaar
den tusschen patroon en arbeider wil regelen, een mid
del zag, om een einde te maken aan de verderfelijke
leer der individualiteit, en hij de hoop koesterde, dat
het zou medewerken tot het herstel der maatschappe
lijke orde, daar het werkgever en werknemer nader tot
elkaar wil brengen.
Daarom heeft spr. dit contract bestudeerd, en de
behandeling ervan in de Tweede Kamer met belang
stelling gevolgd.
Pit den aard der zaak is de behandeling voor een
dergelijk onderwerp wat droog, doch spr. hoopte er in
t( slagen zijn hoorders op een eenigszins aangename
wijze met verschillende bepalingen bekend te maken.
Na er op gewezen te hebben, dat we in de Neder
landsche wetgeving slechts drie artikelen hadden, die
de arbeidsvoorwaarden tusschen patroon en werkman
regelden, en er langzamerhand meer en meer op werd
aangedrongen, dat daarin verbetering werd gebracht,
legde spr. er len nadruk op, dat wat men nu gekregen
heeft niet is een arbeidswet; doch een arbeidscontract,
waardoor de arbeidsvoorwaarden geregeld worden.
Een arbeidsovereenkomst heeft men daar, waar
twee personen overeenkomen dat de een in dienst van
een ander arbeid verrichtend, daarvoor loon zal ont
vangen. Do eerste vraag is dus: Dient die persoon?
en de tweede: ontvangt hij loon?
Buiten de beteekenis van arbeidsovereenkomst val
len de enkele diensten voor Icon bewezen, bijv. de
dienst van ecu tandarts, die iemand een kies trekt, en
liet aannemen van werk daar de aannemer beschouwd
wordt als zelfstandig uitvoerder.
Een uitzondering is gemaakt voor arbeiders, die
thuis werken, bijv. een kleermaker voor een confec
tiemagazijn. Deze velt onder de bepalingen van het
contract, ofschoon hij ook zelfstandig werkt.
Schippers en .scheepsofficieren vallen er echter weer
I-uiten, daar hun arbeidsvoorwaarden reeds zijn gere
geld, evenzoo het spoor- en tramwegpersoneel. De
\orm, welken de wetgever voor de arbeidsovereenkomst
kent, is tweeërlei: mondeling en schriftelijk, waarvan
iie laatste het meest is aan te bevelen. De kosten
daarvan zijn niets of zeer weinig, men behoeft geen
gezegeld papier te gebruiken en het is vrij van regi
stratie- en zegelrechten.
Zijn er kosten, dan komen deze ten laste van den
patroon.
De wet geeft 12 gevallen op, waarin schriftelijke
overeenkomst vereiseht is, terwijl in allo gevallen,
waarin partijen van de wettelijke bepalingen wenschen
at te wijken, schriftelijke overeenkomst noodig is.
Schriftelijk moet ook geschieden het beding, waarbij
boete wordt betaald, het concurrentie-foeding en het
staangeldbeding.
De personen met wie een arbeidsovereenkomst Kan
worden gesloten zijn zoowel vrouwen als mannen.
De eer aan de dames gevend, wenscht spr. eerst over
haar iets mede te deelen, en hi; wijst er op, dat aan de
vrouwen bij deze wet op het arbeidscontract rechten
zijn gewaarborgd, die zij vroeger niet had.
De gehuwde vrouw, optredend als werkgeefster, zal
echter geen overeenkomst mogen sluiten, dan mét toe
stemming van den man, uitgezonderd, woar het geldt
contracten met dienstboden er. verder dienstpersoneel,
terwijl in geval zij aks openbare koopvrouw optreedt,
geacht wordt, dat de toestemming van de man stil
zwijgend is gegeven.
Als arbeidster is de viouw echter beter met recht be
deeld. Voor het aangaan van een overeenkomst heeft
zij geen uitdrukkelijke permissie van den man noodig,
terwijl zij ook zelf haai loon ontvangt; dat mag niet
aan den man worden uitbetaald. Bij geschillen be
sluit de kantonrechter.
Ook met minderjarigen kan een overeenkomst wor
den aangegaan, doch alleen met toestemming, monde
ling of schriftelijk, van den vader of den voogd. Die
toestemming mag niet voorwaardelijk zijn, en van de
schriftelijke toestemming moet de minderjarige een
afschrift ontvangen van den patroon.
Sluit de patroon een niet-geldig contract, bijv. zon
der de vereischte toestemming van vader of voogd, dan
is de patroon gebonden, de minderjarige werknemer
niet.
Blijft de laatste echter zonder de toestemming lan
ger dan 4 weken in dienst, dan wordt er gerekend, dat
de toestemming gegeven is, en is het contract geldig.
Ook omtrent den goospenning bevat het contract
enkele bepalingen, waaruit blijkt, dat het terugzenden
van dien penning' de overeenkomst niet verbreekt, zoo
als thans het geval is. Verbreekt de dienstbode het
contract binnenstijds, dan kan de goospenning van het
loon worden afgehouden.
De wet kent ook den proeftijd en het proefstuk. Is
dit laatste goedgekeurd, dan gaat het contract in. Is
de proeftijd ten einde, bijv. van een maand, en naar
wederzijdsch genoegen, dan gaat het contract in, een
maand voordat de proeftijd is afgeloopen.
Die proeftijd moet voor beide partijen dezelfde zijn,
terwijl op den eenen proeftijd, geen tweede kan vol
gen.
De wet maakt voorts onderscheid tusschen het ar
beidscontract en het fabrieksreglement. Het laatste
geldt als contract voor alle werklieden in een fabriek
of werkplaats, evenwel kan men daarnaast met enkelen
een bijzonder contract sluiten, doch alleen schriftelijk.
Voor een fabrieksreglement is noodig de schriftelij
ke verklaring' van eiken arbeider, dat hij met de bepa
lingen er van genoegen neemt, voorts moet aan elk
arbeider kosteloos een volledig exemplaar worden ge
geven, een ander exemplaar op duidelijk zichtbare
plaats in de fabriek worden opgehangen, en nog een
exemplaar ter griffie van het kantongerecht worden
gedeponeerd, waar het kosteloos voor een ieder ter in
zage is. Dit is voor de vakvereenigingen, die de toe
standen willen leeren kennen van groot belang.
Bij wijziging van het reglement is het maken van
een volledig nieuw exemplaar vereischte.
Komende tot de bepalingen omtrent het bedingen en
uitbetalen van het loon wees spr. er allereerst op, dat
geld, als loon, in alle munt mag worden bedongen,
doch slechts in Nederlandsche mag worden uitbetaald.
Voorts kan als loon worden bedongen: voedsel, verlich
ting- en verwarmingsartikelen ter plaatse van den ar
beid, dienstkleeding, een bepaalde hoeveelheid van de
voortbrengselen van het bedrijf, voor zoover die strek
ken kunnen als eerste levensbehoeften, grond- en hulp
stoffen van het bedrijf, gebruik en onderhoudskosten
van gereedschappen, een lokaal, een stuk grond of
weide en werkzaamheden door den werkgever te ver
lichten, hieronder is ook begrepen onderricht.
Dóór deze bedingen te omschrijven heeft de wet
vooral de gedwongen winkelnering willen treffen, wat
zeker een voorstel moet worden geacht.
Voorts kan de werkgever bedingen, dat de arbeider
deelneemt in een fonds, een ziekenfonds, wat ten goe
de komt aan de verplichte uitbetaling bij ziekte, door
den werkgever, dan de uitkeering van het fonds in
mindering kan brengen.
Men kan ook met minderjarigen een spaarbeding
maken.
Wat de uitkeering bij ziekte betreft, zegt de wet,
dat de werkgever verplicht is gedurende een betrekke
lijk korten tijd het loon uit te keeren, althans indien
men dit in de overeenkomst niet uitdrukkelijk uit
sluit. Spr- merkt hierbij op, dat het hem heeft getrof
fen, dat in verschillende contracten, als van den kap-
persbond, de schilders, de behangers en stoffeerders de
uitbetaling bij ziekte is uitgesloten.
Verder worden opgesomd de andere gevallen, waar
in er niet wordt gewerkt doch wel loon moet worden
uitgekeerd. Dit heeft plaats wanneer de arbeider ver
plicht is bijv. door de Wet om werkzaamheden te ver
richten, die hem verhinderen zijn gewonen arbeid te
doen, bijv. de aangifte van geboorte, loten en kiezen.
Daarbij komen voorts nog zeer bijzondere "omstandig
heden, als: het overlijden en begraven van bloed- en
aanverwanten. Ook een feestdag van den patroon,
waarop hij de zaken sluit, valt daaronder.
Na de pauze behandelde spreker de bepalingen om
trent de uitbetaling van het loon en de berekening er
van.
De Wet kent tijdloon, stukloon, provisie, winstaan
deel en schaalloon. De uitbetaling van het tijdloon,
heeft plaats per uur, per dag, per week, per maand
of per kwartaal. Hierbij onderscheidt de wet nog den
gewonen arbeider, d. i. den arbeider, die 4 of minder
per dag verdient en den ongewonen die, meer dan 4
per dag als loon ontvangt. De gewone arbeider moet
minstens iedere 14 dagen zijn loon ontvangen. Stuk
loon wordt bepaald naar den verrichten arbeid, doch
uitbetaald overeenkomstig de voorschriften van 't tijd
loon. Wat daardoor per week bijv. te veel of te wei
nig mocht worden betaald, wordt verrekend bij de laat
ste uitbetaling.
Het iiiej^p tijd uitbetalen van het loon maakt, dat
de arbeider schadeloosstelling kan vorderen, die na 33
dagen stijgt tot 50 van het achterstallige. De uit
betaling' mag voorts niet plaats hebben in een lokaal
met vergunning.
Ingehouden mag worden wat de patroon van den ar
beider als schuld heeft te vorderen, maar dit mag niet
meer dan 2/s van het loon bedragen. Schadevergoe
ding en boete mag slechts gekort worden tot op 1/5 van
liet loon, evenzoo bijdragen tengevolge van een fonds-
of spaarbeding.
Van de verplegingskosten bij ziekte van inwonenden,
gedurende zes weken, mogen twee weken worden ge
kort.
Voorts wees spreker op de bekende bepalingen om
trent het staangeld, dat echter niet meer mag bedra
gen dan het loon van 12 dagen, het beslagleggen op het
loon enz., daarbij er den nadruk op leggende, dat men
verstandig zal doen al deze zaken in de overeenkomst
op te nemen of schriftelijk uit te sluiten, daar men an
ders geheel onder deze wet valt.
Ten slotte» besprak de inleider de verplichtingen van
den werkgever en die van den arbeider, daarbij in het
bijzonder wijzende op de verplichting, om zooveel mo
gelijk voor de veiligheid der arbeiders, die men in
zijn dienst heeft, te zorgen. Dit is een uitbreiding
van de veiligheidswet, die den patroon groote verplich
tingen oplegt. Verder noemde spreker de verplich
ting om den arbeider te waarborgen: de gelegenheid
om zijn godsdienstplichten waar te nemen benevens
