DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
No. 31.
jaargang.
1909.
ZATERDAG
6 FEBRUARI.
De salto mortale.
BINNENLAND.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek-, en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
voorstanders van een (zeer lichte) beperking van de hevigen storm, gaat een gedeelte van het gesprokene
persoonlijke vrijheid der studenten in de eerste 3tudie- verloren.)
jaren, althans van het scheppen van de gelegenheid De minister vervolgende zet nader de noodzakelijk
om in dien tijd meer leiding te krijgen. Er zijn vele heid uiteen, om Rijksbijdrage te geven voor den bouw
deskundigen, die den overgang van school naar school I van particuliere gestichten
gemakkelijker willen maken, door in de hoogste klasse Hierna geeft de minister eenige inlichtingen omtrent
Binnenkort over hoe langen tijd zal zeker het
langverwachte groote onderwijsrapport verschijnen en
dan zullen de debatten over de geleidelijke voortschrij
ding van het onderwijs beginnen. In afwachting is er
op dit gebied stilte. In afwachting vermijdt men ook
te discussieeren over een onderwerp, dat tegenwoordig
in verscheiden landen buiten Nederland aan de orde
is en dat merkwaardigerwijze voor Nederland in
veel gevallen nog gewichtiger is dan voor het buiten
land. Het betreft de overgang van de middelbare
ook gymnasiale lessen naar het academische onder
wijs, die in Nederland in veel opzichten nog krasser is
dan in het buitenland. Yelen in het buitenland is die
overgang daar te sterk, te plotseling. En als wij daar
al hooren klagen, hoe moeten wij dan wel denken over
de kwestie in Nederland, waar zij vaak in nog veel
scherper mate aan het licht komt.
Onlangs lazen wij in een buitenlandsch blad, dat die
plotselinge sprong de nalatenschap is van een te veel
Lij vooropgezette beginsels bekend geslacht, dat zich te
weinig met de werkelijkheid afgaf Men had eenmaal
de groote voordeelen van vrije studie, eigen ontwikke
ling en zelfstandige levensinrichting onderkend. Men
had begrepen, dat wie deze ontwikkeling niet heeft
doorgemaakt, niet zelden weinig kans had later in het
dagelijksche leven te komen als karakter, als zelfstan
dig denkend en oordeelend mensch. En dus was men
er op uit de „Strom der Welt" te leveren, waarin zich
volgens het dichterwoord alleen een karakter kan vor
men. En rijdend nu op het aldus gemaakte stokpaard
je besliste men, dat de jonge jongen, die tot nu toe aan
het -gymnasium of op de burgerschool heeft geloopen
aan de leiband van ouders en leeraars op voorzichtig
afgebakende paadjes van wat in huis en op school
mocht en moest, na afloop van dit gedeelte van zijn
ontwikkeling plotseling in de Strom der Welt zou wor
den gemeten.
Sterker overgang als deze is inderdaad nauwelijks
denkbaar.
Op zichzelf is de verandering van ondergeschikt lid
van een huisgezin tot zelfstandig kamerbewoner
enorm. Had men zich tot nu toe te voegen naar dc
regels van den huize, naar de bevelen van pa en ma,
ineens is men vrij, kan men zijn leven inrichten zooals
men wil en heeft men van niemand meer bevelen te
ontvangen. Bekeek men de wereld tot nu toe door
endrer oogen, nu ineens moet men vertrouwen op de
weinig geoefende eigen kijkers. Werd men tot nu toe
binnen de perken van een kalm, gezond, geregeld le
ventje gehouden door de geregelde levensgewoonten
van zijn omgeving, door de aanraking met de andere
leden van het gezin, door een beperkte beschikking
over geld, door bekendheid in de plaats zijner inwo
ning, nu ineens vallen al die beperkingen en beschut
scis weg. Men komt bovendien in een omgeving waar
kalme ingetogenheid contrabande is, waar uit den
aard der zaak het groot-doen bijna verplichtend is,
waar men op elk gebied, zoowel van maatschappelijk
gedrag als van denken en gevoelen plotseling gedwon
gen wordt tot grootdoen.
Daarbij komt dan nog in veel gevallen de ellende
van den groentijd, die alle oude ideeën van wat past
en hoort aan het wankelen brengt, het paradoxale ont
wikkelt en nog eens extra zielsschokken komt brengen
bij de toch al zoo talrijke schokken, door den plotse-
lingen krassen overgang in het leven geroepen.
En alsof dit alles nog niet genoeg is, ontbreekt nu
plotseling wat een machtige factor zou kunnen zijn
om houvast te geven: het geregelde, als taak te vol
brengen werk. Het lijkt wel of het er den wetgever om
te doen is geweest de kans op een geleidelijken over
gang zoo gering mogelijk te maken. Want hij zet den
aldus uit zijn milieu gerukten jongenman plotseling
voor een geducht moeielijke kwestie: een methode te
vinden voor eigen studie. Indien er niets in het leven
veranderde dan dit alleen, zou deze overgang al veel te
kras zijn. Want men denke daarover niet gering. Ieder
een, die dezen tijd doorgemaakt heeft, herinnere zich
d( moeielijkheden. En weinigen zullen er zijn, die niet
erkennen, dat ware deze overgang geleidelijker geweest,
had men hun tusschen de schoolstudie en de vrije stu
die een tusschenstadium gegeven, waarin de jongelui
vrij konden studeeren onder voortdurend toezicht en
met de mogelijkheid altijd raad te krijgen, zij heel
v/at verder zouden zijn gekomen, heel wat meer gepro
fiteerd hebben van de uitstekende gelegenheid tot
studie en ontwikkeling, welke de academie ten slotte
aan hen biedt, die deze methode hebben verkregen.
Nu zijn er ongetwijfeld velen, die ten slotte de moeie
lijkheden, welke deze plotselinge sprong in de ontwik
keling biedt, overwinnen en er met meer of minder
succes doorheen komen. En ook de moeielijkheden van
dien plotselingen val in de „Strom der Welt" komen
dc meesten hoe dan ook te boven. Doch dit be
trekkelijk succes leert wèl, dat de mensch, de Hollan
der speciaal, een taai individu is, welke ook door de
grootste moeielijkheden zonder al te veel kleerscheu
ren kan heenkomen. Het leert echter niet dat de me
thode, welke al deze plotselinge overgangen in enkele
weinige maanden voor allen voorschrijft, goed is.
Die methode was zeer zeker niet goed, toen onze uni
versiteiten kleiner waren en toen het verkeer de kleine
universiteitssteden nog niet zoo dicht bij de poorten
van gevaarlijke groote steden had gebracht. Zij is hec
nu nog minder, nu de gevaren van den overgang voor
de jongelui, die gaan studeeren, nog zooveel talrijker
zijn geworden.
Hoe nu aan deze bezwaren tegemoet te komen? Er
worden verschillende methoden voorgesteld. Er zijn
van het gymnasium in beperkte mate vrije studie in te
voeren en door de onbeperkte vrije studie aan de uni
versiteit althans voor het eerste jaar wat meer aan
banden te leggen.
Het is doelloos nu een oplossing voor te stellen, nu
binnen niet al te langen tijd het bovenbedoelde rapport
zal komen, dat zeker ook aan deze materie zijn aan
dacht zal wijden. Maar wel gelooven wij, dat er alle
aanleiding is om de hier aangegeven moeielijkheden
goed onder de oogen te zien, opdat er althans een al-
gemeene vaststaande diagnose van de kwaal zal zijn
wanneer de commissie een voorstel van therapie doet.
Eerste Kamer.
De heer Van den Biesen gaf in zake Kinderwetge
ving tegenover den lieer Van der Feltz in het alge
meen aan verpleging in liefdadigheidsgestichten de
voorkeur boven gezinsverpleging.
De heer Kist bestreed op verschillende gronden het
handhaven door den minister van den fatalen termijn
voor ontslagnemen van rechterlijke ambtenaren. Ten
eerste staat niet vast, dat de tot ontslag gedwongenen
zullen profiteeren van de gunstiger pensioenbepalin-
gen; en ten tweede dwingt men rechterlijke ambtena
ren, die nog volkomen geschikt zijn voor hunne taak.
tot aftreden.
De heer Van der Does de Willebois bepleitte ander
maal de opneming van de politie commissarissen in
het pensioenfonds voor burgerlijke ambtenaren. Spre
ker drong aan op behoud van het notariaat te Erp, als
zijnde eene behoefte voor die streek.
De heer Sickenga drong aan op vereenvoudiging van
de echtscheidingsprocedure en op maatregelen tegen
verkeerdheden bij de makelaardij en zaakwaarneming
De heer Verheijen bestreed in hare algemeenheid de
bewering van den heer Van der Feltz, dat voor voog
dijkinderen aan gezinsverpleging de voorkeur moet
worden gegeven boven verpleging in liefdadigheidsge
stichten.
De heer Scholten bestreed het verleenen van rijks-
steun voor den bouw van particuliere gestichten voor
regeerings-kinderen.
De heer Van Weideren Rengers bepleitte eveneens
de opneming van politiecommissarissen in het burger
lijk pensioenfonds.
De heer Pelinck wenschte inkorting van den ter
mijn, waarop definitieve echtscheiding kan worden ver
kregen.
De heer Van Asch van Wijck bepleitte verbetering
van de echtscheidingsprocedure en verdedigde het bor
deelenverbod.
De heer Van den Biesen was tegen het vergemakke
lijken van de echtscheiding.
De minister van Justitie verheugt zich over den wel
willenden toon bij dit debat, welke slechts bevorderlijk
kan zijn aan 's lands belang.
De verschillende behandelde onderwerpen volgende,
komt spr. het eerst tot het huwelijksrecht.
Hij beschouwt het huwelijk niet als een contract
tusschen man cn vrouw, maar een sociale instelling,
den grondslag van gezin en familie. Als vanzelf komt
de Minister nu tot het onderzoek naar het vaderschap
Hij heeft lang geaarzeld, alvorens zijn gedragslijn
vast te stellen. De aandachtige bestudeering van het
ontwerp heeft de Minister tot de overtuiging geleid,
dat het goed was, nu alleen de alimentatie-actie en
niet de erkenning voor het onechte kind was opgeno
men, het ontwerp te handhaven.
Thans de makelaardij in onroerende goederen. Bij
misbruiken kan de makelaardij geschorst worden.
Bij wijziging van het Wetb. van Koophandel zal aan
deze zaak aandacht geschonken worden.
Het verbod van bordeelen acht de Minister noodig.
Het plegen van ontucht uit winstbejag moet zoowel
voor meerder- als minderjarigen verboden worden.
De invoering der Militaire Strafwetboeken raakt 3
departementen, Justitie, Oorlog en Marine, en het is
de vraag of de minister van Oorlog ad interim bereid
zal zijn deze zaak te behandelen.
Nu de kinderwetten. Dat zij velen tot zegen zijn,
maar ook een bedenkelijke keerzijde hebben is ons ge
bleken.
De vraag of het kind in een gesticht of in een gezin
verpleegd moet worden, behoort te worden overgelaten
aan hen die die voogdij op zich nemen. De Begeering
betoont bij de keuze de meest mogelijke inschikkelijk
heid.
Den bijstand van procureurs bij de verzoekschriften
aan de Rechtbanken, wil de minister niet verplichtend
stellen.
De bepaling van het aantal rechters hangt af van de
werkzaamheden.
Aangenaam was het der Regeering, dat haar denk
beeld, om de comm. v. Politie in het burgerlijk pensi
oenfonds op te nemen, instemming vond. Die opne
ming is niet meer dan billijk.
Het overleg met den minister heeft te dien aanzien
reeds tot gunstig resultaat geleid. De minister verde
digt nader het geven van Rijkssubsidie voor den bouw
van particuliere gestichten voor opvoeding van regee-
ringskinderen. Zijn er geen voldoende particuliere
gestichten dan loopt de verpleging van Regeeringskin-
deren spoedig spaak. Zijn de Rijksopvoedingsgestich
ten voltooid, dan is er plaats voor 612 kinderen, ter
wijl er in 1921, als het maximum aantal Regeerings-
kinderen 1625 bereikt is, er plaats tekort zal zijn.
(Door het inwaaien van een ruit, tengevolge van den
een aantal overtredingen van de Veiligheidswet te Al
melo en betoogt hij, dat de fabrikanten, die zich daar
aan niet schuldig maakten, zich de klacht van het
Openbaar Ministerie over het groot aantal overtredin
gen, niet aan te trekken.
De minister onderbreekt hier zijn rede en zal die
Maandag 2 uur voortzetten.
De Christelijk Hlstorlschen.
Te Utrecht heeft een vergadering plaats gehad van
de besturen der Chr.-Hist. kiesverenigingen in het
district Amersfoort, onder leiding van jhr. mr. I. W.
II. Rutgers van Rozenburg, van Baarn.
Besloten werd dat iedere kiesvereeniging twee leden
zal benoemen in het districtsbestuur en een plaats
vervangend lid, zoodat het districts-bestuur voor het
district Amersfoort zal bestaan uit 8 leden en 4 plaats
vervangers.
Medegedeeld werd dat 19 Februari a.s. het Natio
naal Comité te Amsterdam zal vergaderen en dat
door het hoofdbestuur van het district Amersfoort de
aandacht gevestigd wordt op de hetren J. W. Verloop
te Zeist, mr. Van Voorst Vader te Amersfoort en jhr.
mr. J. W. H. Rutgers van Rozenburg te Baarn.
Het tegenwoordig hoofdbestuur zal op de vergade
ring te Amsterdam aftreden.
Monument R. van Hasselt
In den prijskamp voor een grafmonument voor nu
wijlen den heer R. van Hasselt is met algemeene
temmen de voorkeur gegeven aan het ontwerp van
den beeldhouwer Louis Vreugde te Haarlem en aan
dezen de uitvoering opgedragen.
De Jacob van Heemskerck.
Het pantserschip Jacob van Heemskerck is gisteren
te Nieuwediep uit West-Indië aangekomen.
Uit de S. D A. P.
Voor het buitengewoon congres op 13 en 14 Febru-
ri zijn door de afdeelingen IVI Amsterdam de vol
gende voorstellen ingediend:
1. Het congres draagt het P. B. op vcor het eerst
volgend congres een zoodanige redactie van art. 20
der statuten te ontwerpen, dat
a. het recht van critiek en op verkondiging van
meeningsverschillen onverkort blijve gehandhaafd,
doch
b. de uitgave van periodieken, zoowel door leden
individueel als door federaties en afdeelingen, op zoo
danige wijze worde geregeld, dat aan de eischen der
partijorganisatie in voldoende mate wordt voldaan.
2. Het congres vertrouwt, dat de bestaande bijzon
dere orga'nen zich van af heden reeds naar den geest
van punt 1 zullen gedragen.
In De Tribune leest men de volgende besliste ver
klaring
„Wat er ook gebeuren moge vóór en na Deventer: De
oprichters van De Tribune en zij, die ons blad bij
voortduring daadwerkelijk hebben gesteund, hebben
besloten, dat ons weekblad blijft bestaan en daarmede
de eenige mogelijkheid om het Marxisme vrijelijk tot
uiting te brengen in Holland. Wij weten niet of er
zijn, die zich misschien illusies maken omtrent een
eventueel verdwijnen van ons blad Wij kunnen al
leen verklaren, laat men bij al wat men doet of nalaat,
goed in het oog houden: „De Tribune blijft"
Uit Schermerhorn
Met ingang van 16 Febr. is aan het postkantoor al
hier tot hulpbode aangesteld de heer D. Laan, thans
als zoodanig werkzaam in lossen dienst.
Uit Wierlngerwaard.
Aan den heer P. Peereboom is op zijn verzoek tegen
Juli a. s. eervol ontslag verleend als brievengaarder
alhier.
Het conflict te Enschede.
Bij voortduring van het conflict tusschen de firma
Nico ter Kuile Zonen en hare arbeiders treedt de
lockout aan al de fabrieken van loden der Fabrikan-
tenvereeniging in op 2 en 3 April. De volgende week
uordt 3 en de daaropvolgende week 4 dagen gestopt.
Geheele stopzetting achtte de betrokken firma niet
noodzakelijk.
Brand.
Donderdagavond is afgebrand de woning van den
heer J. Prumper te Onderdijk. Niets is verzekerd.
Treurig!
Jacob Koper, die Donderdagavond zijn broer Corne
lls op het perron te Haarlem met een mes een steek
in de borst toebracht, bevindt zich nog in hechtenis.
De broers, Zandvoortsche visscherlui, waren naar
IJmuiden geweest om geldzaken af te wikkelen en
kregen onderweg ruzie over de vermissing van geld
uit een portemonnaie. Beiden verkeerden eenigszins
onder den invloed van sterken drank.
Castro.
De Vossische Ztg. meldt, "dat Castro nog
cm den anderen dag in de kliniek van prof. Israël te
Berlijn zal komen, om zich door hem te laten onder
zoeken.
UEMENOD NIEUWS,
Storm in de Eerste Kamer.
Tijdens de vergadering der Eerste Kamer werd om
streeks drie uur gistermiddag een groote stagnatie
veroorzaakt, doordien tengevolge van den hevigen
storm een der bovenruiten werd" ingedrukt en de groo
te glasscherven naar het midden der Kamer werden
geslingerd.
Verscheidene leden verlieten verschrikt hun plaat
sen, en de minister van justitie, die aan het woord
was, moest zijn rede afbreken. Op de verslaggevers
plaatsen woeien de papieren door den ontstanen tocht
weg.
De heer Laan werd door een der scherven licht aan
het hoofd verwond.
Protestbeweging.
Woensdagavond hebben te Amsterdam 24 vnkorga
risaties vergaderd, welke vergadering was uitgeschre
ven door het Plaatselijk Arbeidssecretariaat. Ook de
A. B. B. was vertegenwoordigd. In de vergadering is
in beginsel besloten zoo sterk mogelijk te protesteeren
tegen de houding van het burgercomité inzake dc
kwestie aan de Kostverlorenvaart. Deze protestbewe
ging zal binnenkort worden ingezet met een openbare
vergadering in het Paleis van Volksvlijt,
Op initiatief van de Ililversumsche Winkeliersver-
eeniging wordt te Hilversum een vereeniging opge
richt teneinde te geraken tot de stichting van een han
delsschool $aar ter plaatse.
Aan het dag. bestuur der gemeente is een verzoek
gericht om medewerking.
Diefstal
Rechercheurs hebben te Rotterdam aangehouden een
boerenzoon en een boerenknecht, beiden te Den Bom
mel woonachtig. Zij zijn naar het Huis van Bewaring
gebracht en worden verdacht de daders te zijn van den
eenige weken geleden te Melissant gepleegden diefstal
van ongeveer 9000. Ten huize van een bloedverwant
te Rotterdam is eenig bankpapier, waaronder een
bankbiljet van 100, dat bizonder kenbaar is, In be
slag genomen. Ook heeft de justitie te Den Bommel
een huiszoeking gedaan.
Aardappeldiefstallen In het groot.
Donderdagavond heeft de politie te Amsterdam be
slag gelegd op een groote partij aardappelen, welke
c ntvreemd is uit een pakhuis op de Brouwersgracht
aldaar en welke de dieven hadden opgeslagen in het
perceel Karthuizerdwarsstraat 6.
Als verdacht van dezen diefstal werden nog in den
lcop van den avond aangehouden vier losse werklieden
aan de aardappelmarkt, die voor den commissaris van
politie werden geleid.
Antirevolutionaire !v iesvereenlglngen.
Op eene Woensdag te Leeuwarden gehouden verga
dering van het Prov. Comité van antirev. kiesvereeni
gingen in Friesland verklaarde men zich naar in De
Standaard wordt medegedeeld unaniem voor eeu
program van actie zooals in dat blad is aangegeven,
en voornamelijk- voor huismanskiesrecht en verplicht.?
verzekering.
Eenparig werd de houding der christelijh-histori
schen in Friesland bij de laatste verkiezingen scherp
veroordeeld. Men oordeelde, dat verdere toegeeflijk
heid misplaatst zou zijn en dat nu behalve Sneek ook
Dokkum door een antirevolutionair moest worden ver
tegenwoordigd, waarop de stemverhouding aanspraak
gaf.
Het eerste zeehospitum In Zeeland.
Gistermiddag werd het eerste zeehospitium in Zee
land, gelegen in de gemeente Oostkapelle bij Domburg,
geopend.
Den 15en Februari zal dit nieuwgebouwde hospitium
genaamd „Zonneveld," voor patiënten opengesteld
worden. In deze inrichting kunnen ongeveer 16 kin
deren worden opgenomen.
Het gebouw, dat aan alle eischen, welke uit een hy
giënisch oogpunt gesteld kunnen worden, voldoet,
wordt beschut door den bosehrand die zich langs di
Noordwestkust van het eiland Walcheren uitstrekt.
Het ligt op korten afstand in de duinen, ongeveer 500
meter van de zee verwijderd.
In het zeehospitium worden opgenomen jongens en
meisjes van 3—12 jaar, lijdende aan rachitis, scropliu-
lose, praetuberculose en chirurgische tuberculose. Pa
tiëntjes met open longtuberculose worden niet opgeno
men.
Vergiftiging?
Te Winschoten werd gistermorgen zekere A. J. El-
zinga, van Sappemeer, gevankelijk binnengebracht en
in het huis van bewaring opgesloten. Hij wordt be
schuldigd van vergiftiging van twee kinderen, om
daardoor een erfenis voor zich te verkrijgen. Een der
kinderen overleed, het andere is ongesteld geweest
doch herstelde.
Kindermoord
In een sloot aan den Plantageweg te Rotterdam werd
gisteravond gevonden een kinderlijkje van het vrouwe
lijk geslacht, gewikkeld in een krant, welk kind, vol
gens medische verklaring, vermoedelijk drie dagen ge
leefd heeft.
Inbraak Hartsuyker.
De politie van het bureau Jonas Daniël Meijerplein
te Amsterdam heeft twee jonge mannen aangehouden,
tegen wie ernstige vermoedens waren gerezen, dat zij
zich schuldig hebben gemaakt aan den diefstal met
braak, bij den goudsmid Hartsuyker op Rapenburg ge
pleegd.
Beiden zijn gistermorgen voor den officier van
justitie geleid.