DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 32
Honderd en elfden jaargang.
1909.
Ö2ze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Wonderlijke nummers 3 Cents.
MAANDAG
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
8 FEBRUARI.
BINNENLAND.
Telefoonnummer 3.
Castro.
'Jozef Israels.
Hulde aan H. M. de Koningin.
Onzedelijk
Beroepen.
De vermiste jongen.
Het arbeidscontract.
Eenige Ideëen.
De wieg voor H M.
Gered.
Treindlefstal.
Gebrek aan belangstelling
Het confllct^te Enschede.
Het ongeluk bij Dlemen.
Vergiftiging.
Elfstedentocht.
Pr8tlg proza!
Verpletterd.
Veldwachters en stroopers.
Een moedig agent.
Uit Warmenhuizen.
Uit de Rijp.
COURANT
ALKMAAR, 8 Februari
„Het is geen zilver, maar het lijkt net zilver" liet
Multatuli indertijd een van de zoo bijzonder fatsoen-
li|ke Hallemannetjes van een comfoortje of een derge
lijk voorwerp zeggen.
Dat zinnetje heeft ons steeds teekenend geschenen
voor den tegenwoordigen tijd, waarin men zoo graag
den schijn voor het wezen neemt, zooveel namaakarti-
kelen koopt, zich met iets minde'waardigs tevreden
srelt. De behoeften worden voortdurend talrijker en om
daaraan te kunnen voldoen, moeten de voorwerpen,
v. elke ze bevredigen, altiid maar door goedkooper wor
den. „Goedkoop" is een veelbeteekener.de factor in
het dagelijksch leven geworden. „Hoe goedkooper hoe
beter" is de paradox, die men bijna dagelijks kan lioo-
rcn.
Een Duitsch blad heeft bij eenige bekende firma's
eens een onderzoek ingesteld naar het toenemen van
den verkoop van goedkoope voorwerpen en het wil ons
voorkomen, dat de resultaten ook velen van onze le
zers belang zullen inboezemen.
Allereerst geeft het blad het woord aan Oskar Tietz,
den bekenden eigenaar van het groote warenhuis, dat
men een markt-van-alles voor een geheel volk zou
f.unnen noemen. Deze zegt o. a. dat bi) het duurder
worden van de levensmiddelen de vraag naar goedkoo-
pere andere waren onmiddellijk toeneemt. Ook kunnen
de waren hoe langer hoe goedkooper geleverd worden.
De techniek rust geen oogenblik en zij maakt, dat het
stukloon steeds geringer wordt, doch dooi' vermeerde
ring van de productie wordt het weekloon hooger, kan
de fabrikant zich door den meerderen omzet met een
kleinere winst tevreden stellen en dus goedkooper ver-
ltoopen. Worden de prijzen lager dan koopen de
menschen duurder! Dit klinkt raadselachtig ,nanr het
volgende voorbeeld heldert het voldoende op Vroeger
kostte een katoenen handschoen 4.1 pfennig, een half
zijden 1 mark, een zijden 1.85 mark. Het meest werd
gekocht de handschoen van 45 pf. De goedkoope hand
schoen is in prijs verminderd tot 20 pf., de halfzijden
tot 65 pf., de zijden tot 1.30 mark. Niemand wilde toen
meer een handschoen koopen van 20 pf., in den vroege-
ren prijs van 45 pf. was er geen meer te krijgen, dus
besteedde men 65 pf. De vraag naar betere waren is
aldus toegenomen en in verband hiermede kon de tech
niek zich beter inrichten en goedkooper leveren. In
1895 kostte het goedkoopste koffieservies 4.50 mark,
het duurste 35 mark. in 1899 het goedkoopste 3.25, het
duurste 35 mark De vraag is in oien tijd verdubbeld.
In 1903 was de prijs van het goedkoopste 3.25, die van
het duurste 9.50 mark en het laatste wordt veel ge
kocht.
De eigenaar an het confectiemagazijn Levin ver
klaart dat er in zijn branche geringere kwaliteiten te
gen lagere prijzen worden verlangd, maar de clnf van
de firma Hermans und Froitzheim zegt, dat de men
schen uit de laagste klassen meer en beter koopen dan
vroeger en dat vooral de behoefte onder den midden
stand is toegenomen, waar bijzonder op degelijkheid
gelet wordt.
Twee fabrikanten van linnengoed zijn van meening,
dat het publiek liever minder koopt, maar dan een goe
de kwaliteit. Ook in de zijde-branche is de vraag naar
betere kwaliteiten toegenomen maar dit bewijst niet
veel, daar zuivere zijden stoffen alleen gedragen wor
den door mensehen, die veel geld bezitten Een schoen
fabrikant verklaart, dat er in de laatste jaren in het
algemeen meer goedkoope en slechte maar er-aardig-
uitziende schoenen worden gevraagd.
De meubels worden in beter kwaliteit genomen dan
vroeger, maar op het gebied van kunst wordt er nog
hij voorkeur minderwaardigs gekocht. De leider der
„Wiirttembergisehe Metallwarenfabrik zegt het aldus:
„Men geeft aan geschenken niet minder dan vroeger,
maar men schenkt slechtere voorwerpen, en waar men
voeger 40 a 50 mark voor een huwelijkscadeau be
steedde, daar geeft men thans slechts 10 a 20 mark
uit."
De juweelenfirma gebr. Friedlander tenslotte merkt
op, dat de omzet in goedkoope waren ongeveer gelijk
gebleven is, terwijl de vraag naar dure voorwerpen
toegenomen is.
Het bovenstaande geldt alleen voor Duitsehland.
Maar zouden ook onze winkeliers niet ervaren hebben,
dat in het algemeen de vraag naar goedkoope waren is
toegenomen en dat alleen in luxe zaken kan worden
gesproken van een vermeerdering van omzet van duur
dere voorwerpen!
Volgens de L o k a 1 Anzéiger, zal Castro nog
tot einde Februari te Berlijn blijven, om daarna naar
San Sebasrtan of de Riviera te verhuizen.
In de kroniek van de Prov. Gron. Ct. lezen we o.a.
1 Op 't oogenblik stelt de Groninger burger prijs op
s bet feit, dat Israels door geboorte ten minste een stad
genoot is. In een nieuw gebouw aan de Visehmarkt
is een steen aangebracht, waarop men lezen kan, dat
in een buis, eens op deze plek staande, de groote schil
der geboren werd. Men hoeft naar hem eene straat
genoemd; wij hebben een schilderswijk, zooals wij naar
't schijnt ook een Indische wijk zuilen krijgen
Als wij 't wel hebben, heeft de vijfentachtig jaren
jonge man, wien wij verleden week vierden, niets tegen
de goedkoope maar duurzame hulde hem gebracht door
een straat naar hem te noemen. Te minder omdat het
geene achterafstraat is, maar eene alleszins toonbare,
nieuwe en door vele bekende en in onzen kring zelfs
vermaarde personen bewoond. Zelfs moet hij half en
half het plan hebben te kennen gegeven om te gaan
wonen aan 't Jozef Tsraëlsplein op zijn ouden dag
dat kan dus nog lang duren.
Maar als men meenen mocht, dat zelfs in zijne va
derstad dit echte genie vroeg als zoodanig is herkend,
1 eeft men het mis. De groote deskundigen uit den tijd,
dien wij ons nog herinneren, vonden dat hij geen be
grip van schilderen had. Hij kon niet teekenen Hij
zag geen kleuren. En wij denken aan een werk van
Israels op eene Groiiingsche tentoonstelling, lat onze
delijk werd gevonden. Jawel! En dat omdat men van
een visschersmeisje dat op een duin zat uit ie kijken
fle naakte, zegge naakte, beenen bewonderen 'ton. Het
Y as ergerlijk! Ie. de kranten van die dagen ontbrandde
een hevige strijd om die voorstelling. Fr was een des
kundige, die voorhet beste werk van de geheele verza
meling natuurlijk geenszins dat van Israels hield,
maar een landschap met blijkbaar door een halven or
kaan hevig bewogen, boomen, welke hoornen tegelijker
tijd groene en witte bladeren hadden; het was een
licht-effect." En er was een liefhebber. van
eenigszins gewaagde photografieën, die zich een krach
tig strijder betoonde voor de door Israels geschonden
moraal.
Dat is voorbij. Waarschijnlijk herinnert de meester
zich niets meer van dit verschil van meening tussehen
hom en zijne stadgenooten. En in elk geval: hij gaf er
niet om. Hij had het te druk. Hij werkte. Hoe zou hij
naar de praatjes luisteren, van wawelende menschen.
Hij werkt onophoudelijk. Altijd en overal. Hij moet
waarschijnlijk niets hebben van de genieën, die hun
tijd doorbrengen met op de canapé te liggen, sigaren
te rooken, over verheven dingen te soezen en te wach
ten op eene inspiratie die hen den vorm zal geven
voor deze schoone gedachten. Wevken. maar dat is
immers in 't geheel niet geniaal. De kunstenaar
moet.
Ja, wat moet een kunstenaar al niet, als men deze
luitengewone artisten hoort!....
Te werken is veel te gewoon vooi deze fijngevoelige,
actherische naturen. Het is zoo grof en men maakt
soms zijn handen vuil met verf of inkt.
Indien echter waar is, wat tot zekere hoogte wel het
geval zal zijn, dat genie is verhoogde werkkracht dan
kan Israëls als levend, sprekend voorbeeld dienen. Ten
minste, zooveel werkkracht als de zijne is zeer zeld
zaam.
„En dan op dien leeftijdzeggen dan de menschen.
Wel, hij heeft geen leeftijd, die bij jaren wordt ge
nieten.
GEMENGD N1EU WS
Rouwpaarden.
In Friesland reist thans een paardenkoopman die
uitsluitend zwarte paarden opkoopt, bestemd voor de
lijkkoetsen te Londen. Op gebreken wordt niet erg
gelet.
Naar de Sumatra Post meldt, heeft zich ook
voor Deli een dames-comité gevormd, dat geld zal in
zamelen voor een huldeblijk aan de Koningin.
Tegen een uitvoering van de gynuiastiek-vereeniging
te Waalwijk is in de roomsch-katholieke kerk aldaar
gepreekt, omdat bij die uitvoering medewerking werd
verleend door de Bossche dames-gymnastiek-vereeni-
ging Quick, wat door de geestelijken onzedelijk werd
geacht. Ook buiten de kerk werd door hen pressie
uitgeoefend om het bezoek tegen to gaan
Beroepen te Akersloot (Ned. Tlerv. gem.) K Hen
driks te Nieuwveen.
Vrijdagavond is de vermiste leerling dor R. II B. S.
Borghardt te Utrecht aangebracht. Het bleek dat hij
onmiddellijk van uit Utrecht naar Rotterdam was ge
gaan, daar sliep bij hot Leger des Ileils, om den vol
genden dag per spoor naar Antwerpen te gaan Daar
heeft hij 5 dagen rondgezworven, slapende in de open
lucht, op banken in parken enz. De tien gulden door
hem nog van de Spaarbank gehaaid, had hij uitgege
ven, voornamelijk voor spoorgeld, maar overigens was
nog alles in zijn bezit: o.a. zijn zilveren horloge, zijn
oude pak, dat hij in een bundeltje had meegenomen
enz. enz. Een agent vond hem slapende in een plant
s' en en nam hem toen mede naar het politiebureau.
Thans zit de jonge zwerver weer veilig en wel tehuis
lij zijn grootouders.
Naar de „Nbr." meldt heeft de R .K. Boud van
Schoenfabrikanten besloten, dat hij, die een knecht
mui een ander aanneemt, welke gedaan heeft gekre
gen, omdat hij het arbeidscontract niet wilde teekenen,
een boete moet betalen van 1000.
Een Duitsehei' kwam dezer dagen, volgens het Utr.
Dagbl., 'n woning bezichtigen. Beviel 'm wel. Maar
Lij had wel graag tussehen slaapkamer en zijkamer een
verbindingsdeur., omreden., zijne vrouw., enfin, ze
hadden „Storehideeën." Nu dat kon gebeuren. En
dan verder de veranda. Kon die niet verbouwd wor
den tut een die ulo serre? Want ze kweekten zulke tee-
re en kostbare orchideeënKon ook gebeuren. En
dan do huur, die gewoonlijk per maand werd betaald,
mocht hij die niet per halfjaar voldoen? Maar dat kon
niet 'gebeuren. Storch-ideeën was goed, en orchideeën
was best. maai1 „borg-ideeënnee, daar kon niet
van inkomen.
Volgens de Haagsche medewerker der Middelb. Ct.
moet de wieg die de Amsterdamsehe dames H. M. zul
len aanbieden, 20.000 kosten.
Is dat nu niet meer dan geld weg werpen?
Anders echt Amsterdamsclieen wieg van 20.000,
zegt do schrijver.
Vrijdagmorgen om elf uur werd te Goedereede door
s-hipper P. Sperling van de blazerschuit Od. 1 waar
genomen dat in liet Schenkgat een vaartuig in nood
verkeerde. Terstond waren de schippers M. A. W. en
J. Sperling, P. Kastelein, K. Sandburg en Jan Visser
met hem bereid te trachten redding aan te brengen.
Uitgevaren en nabij gekomen bleek het vaartuig een
geladen hoogoorts uit Breskens, Br. 0, bevaren door
schipper P. van den Heuvel. Trots het noodweer en
d woeste zeeën werd verbinding1 met de hoogaarts ver
kregen, waardoor het vaartuig en vier personen be
houden werden.
Een reiziger, die Vrijdagavond te Rozeiidaal uit den
Aihaterdamschen mailtrein stapte, heeft aangifte ge
daan dat hem in den trein, terwijl hij sliep, eenige
bankbiljetten zijn ontstolen.
De nog 107 leden tellende vrijzinnige kiesvereeniging
..Amersfoort" is ontbonden, vooral omdat, na vele ver
geef sche pogingen, het niet is mogen gelukken een be
stuur saam te stellen. Het meerendeel der leden uitte
zijn belangstelling door het betalen der contributie. Er
is intusselien sprake van de oprichting c-ener nieuwe
kiesvereeniging, welke dan ook het vrij belangrijk ba
tig saldo zou kiijgen.
In de fabrieken van de leden det Fabrikautenveree-
niging te Enschede werd Zaterdagmorgen de lockout
der arbeiders door aanplakking medegedeeld Een le
denvergadering van „Unitas" besloot tot voortzetting
van den strijd ook na deze bekendmaking.
De begrafenis van de slachtoffers van de ramp te
Diemen heeft heden plaats gehad.
liet voornemen bestaat bij de directie van de glas
fabriek, om de begrafenis van de slachtoffers gezamen
lijk te doen geschieden van de fabriek uit. Zaterdag
lag de fabriek stil; ze zal eerst weder worden aangezet
den dag na de begrafenis.
Voor de justitie werd door een beambte der rijkspo
litie proces-verbaal opgemaakt van het ongeluk Ook
de inspecteur van den arbeid, de heer J. H L van
Deinse, was vanmorgen op het terrein van de ramp
aanwezig.
Bij het onderzoek is gebleken dat de pont in goeden
staat verkeerde. Toen het vaartuig begon te hellen,
zijn allen naar één kant geloopen. Toen moet ook het
wiel waarover de ketting liep, onklaar zijn geraakt. De
patroon had bij het op de pont gaan gewaarschuwd in
verband met het ruwe weer, doch op zijn waarschu
wing werd geantwoord, dat men soms wel met 50 tege
lijk op het vaartuig ging.
Men schrijft over de vergiftigingszaak te Sappemeer-
Oost (Gr.) nog het volgende:
Het was in den nacht van 1 op 2 dezer, dat aldaar
op een vensterbank buitenshuis van de woning eener
weduwe, die met haar dochtertje samenwoont, een
eoosje werd neeigezet, een doosje met wit poeder ge
vuld en gewikkeld in een stuk papier met het opschrift
gratis-proef," en uit welk opschrift verder bleek, dat
dit poeder als sago toebereid wordende, een krachtig,
ve edzaam eten zou zijn, voldoende voor 2 personen.
I)i' arme weduwe, nog onder den indruk van het
plotseling afsterven van haar oudste dochtertje in No
vember van het vorige jaar, kreeg bij het vinden van
genoemd pakje op de vensterbank argwaan. Ze sprak
niet niemand anders over haar vermoeden, van arg
waan, enz., dan met den. ijverigen rijksveldwachter te
Sappemeer, die daarop een onderzoek beloofde in te
stellen.
De veldwachter kwam Donderdagmiddag den offi
cier van justitie bij de arr.-rechtbank te Winschoten
dit duistere geval mcdedeelen en Donderdagavond
ï.og gingen de heer rnr. II. Pelinck, rechter-commissa-
ris, en de heer mr .baron van Lams weerde, subst. offi
cier van justitie bij genoemde rechtbank ve Sappemeer,
een onderzoek instellen.
Uit dit onderzoek bleek voldoende, dat er zware ver
moedens waren gerezen tegen den zwager der weduwe,
den -ehoenmaker A. J. Elzinga, aldaar, zoodat hij werd
aangehouden, om, verdacht van poging tot moord door
vergiftiging, ter beschikking der justitie te worden ge
steld.
Het gerechtelijk onderzoek zal nu moeten uitwijzen,
of het plotselinge sterfgeval van het oudste dochtertje
der weduwe in November van het vorige jaar in ver
band staat met de neerlegging van een gift bevattend
pakje in de vensterbank van het woonhuis der weduwe,
die verre van onbemiddeld is en van wier nalaten
schap de aangehoudene schoenmaker zou profiteeren!
De verguld zilveren medaille, welke als eerste- prijs
is toegekend aan M. Hoekstra Azn. te Warga die bij
den jongsten Stedentocht in Friesland den afstand
van ongeveer 200 K.M. in 13 uur 50 min. aflegde is
een draagmedaille met het lint van de orde_van de
Eikenkroon en heeft een middellijn van 55 mM. Aan
d<' eene zijde is het fraai uitgevoerde portret van de
Koningin; aan de keerzijde een lauwerkrans met het
opschrift„Ned. Bond voor lichamelijke opvoeding"
en met een binnenschrift: „11-stedentocht, 2 Januari
1909, le prijs, M. Hoekstra, 13 uur 50 min."
De medaille, als tweede prijs toegekend aan Gerlof
U. van der Leij, te Marrum, die den afstand aflegde in
13 uur 53 min., is van gelijken vorm van zilver. De
medaille, als derde prijs behaald door den le-luit. der
artillerie T. S. Rooseboom, te Amsterdam, 'lie den
toclit maakte in 13 uur 56 min., is van brons.
9huizen, den 2den van SlSmaand
Ge8e Vriend!
„Hartelijk dank, ook namens 10e, voor de pra8ige
„cadeaux, onze lieve 21ing, Hen3ka en SlOtje, bij de
,.4ing van haar verjaardag gezonden. Het was 1 ware
verrassing boven verw8ting.
„1 koppel ldvogels gaat hierbij. Ik ben weer aan de
„j8. Ik heb het j8recht op al het lOplichtig land onder
deze gemlte. Gisteravond ging ik, vergezeld van
,.W8ter, 1 hond van 6sen klaar, met mijn 8terlader
„onder den arm er op uit. Aan den 3sprong speurde
,.W8er wild in de richting der ri4. Ik zag zll 1 vogel
..opvliegen en zend 1 lading uit mijn 21oops. 1 7tnl ld-
vogels viel neer. Met de j8 gaat het best, maar de
„visscherij kon beter, lit is dit jaar onder deze ge-
ro.lte niet te vangen.
Vriendelijk gegroet,
Uw toege9 An3s."
Vrijdagavond waren de bootwerkers E. S. en A. J.
v. TL, te Rotterdam, werkzaam in ruim 2 van het aan
de Willielminakade aldaar liggende stoomschip Sta
tendam. Men was bezig met kisten manufacturen in
het ruim te stuwen. Twee kisten, hangende in een
strop, zouden in het ruim worden neergelaten. De kis-
ten stieten hierbij tegen een aan dek staande stelling,
de strop waarin zij hingen schoot los en de beide kisten
vielen in het ruim, waar zij op de twee hiervoren ge
noemde bootweikers terecht kwamen. Dr D J. A.
Wolf son, constateerde den dood van den bootwerker
A. J .v. II., die een schedelbreuk kreeg en liet den
lootwerker E. S. naar het ziekenhuis brengen. Laatst
genoemde is inwendig ernstig gekwetst.
In de nabijheid van Oosterbeek heeft een hevige wor
steling plaats gehad tussehen veldwachters en stroo
pers. Er was door heeren Arnherasche stroopers een
complete drijfjacht georganiseerd. Ten getale van 9
man waren ze er op uit getrokken om hei wild te be
machtigen. Tussehen de bekende uitspanningen „De
Westerbouwing" en „De Oorsprong" werden de onge
patenteerde Nimrodszonen echter omstreeks 1 uur
door den Rijksveldwachter Vijnck en twee gemeente
veldwachters overvallen. Vijnck greep onmiddellijk
den aanvoerder, Hendriks uit Arnhem, beet. Deze ver
zette zich echter hevig en riep zijn kameraden te hulp.
Eerst toen Vijnck zijn collega's toeriep „schiet hem
voor den kop" en dezen metterdaad hun '■evolvers
richtten, gaf IUndriks zich over. Behalve tegen hem
werd nog tegen vijf anderen van het edele jagersgezel
schap proces-verbaal opgemaakt.
Door een ongeval met een door den storm ontwor
telden boom op het Binnenhof te s-Gravenhage waar
door de arbeids en vangdraden der eleetriseht tram
blaken, zonder persoonlijke ongelukken is af geloopen,
mag ongetwijfeld voor een goed deel worden toege
schreven aan de tegenwoordigheid van geesl en het
moedig optreden van den politieagent Klink.
Toen deze, op de Groenmarkt surveilleerende, den
nfgeknapten arbeidsdraad over de straat zag slinge-
rr ïi, groote vonken en vlammen veroorzakende, ontdeed
hij zich van zijn natten regenjas, trok zijn gedeeltelijk
drogen overjas uit en drukte daarmee .den Iraad op
de tramrails, waardoor de electrische stroom naar de
narde werd afgeleid. Hij hield zoo den draad vast, tot
dat de brandweer kwam en den stroom afsloot.
De moedige politieman heeft aldus hei publiek, dat
op dat drukke punt in grooten getale kwam toeloopen,
voor het ernstige gevaar, van met den draad in aanra
king te komen, behoed.
Op 31 December 1907: 1724. 1908 Geboren 54, in
gekomen 79, tezamen 133. Overleden 27 vertrokken
92, tezamen 119. Verschil 14. Bevolking op 31 Dee.
1908 1738.
Door den hevigen storm van Vrijdag werd een melk
wagen der N. H. Trammaatschappij, die bij de fabriek
Hollandia was afgehaakt, met zooveel kracht voortge
stuwd, dat hij niet meer tot staan kon gebracht wor
den. Hij rolde voort tot Midden-Beemster, gelukkig
zonder te derailleeren of ongelukken te veroorzaken.