DAGBL AD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De eeuw m het (verdwijnende) kind.
Feuilleton.
No. 65
Honderd en elfden Jaargang,
1909.
V R ij D A G
19 MAART.
Zooals ook wij vergeven
BINNENLAND,
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
rechtdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Wonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Zijdie zich met 1 April
op dit blsid abonneeren, ont
vangen de tot dien datum verschijnende
nummers gratis en franco.
De Uitgevers
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALK
MAAR brengen ter algemeene kennis dat in het Ge
meenteblad van Alkmaar, No. 298, is opgenomen het
besluit van den Raad dier gemeente van 10 Februari.
1909, waarbij is vastgesteld eene
VERORDENING TOT REGELING DER BE-
LOONINPEN VAN HET ONDERWIJZEND
PERSONEEL VAN DEN IT ANDELS AVOND
CURSUS VOOR HANDELS- EN KANTOOR
BEDIENDEN.
Welke verordening, heden afgekondigd, gedurende
drie maanden voor een ieder ter lezing is nedergelegd
ter gemeentesecretarie en aldaar in afdruk tegen beta
ling van 0.05 is verkrijgbaar gesteld.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
O. RTPPING, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
In Duitschland is er den laatsten tijd heel veel te
doen over het eergevoel van de jongens van de hoogste
klassen der gymnasia en daarmee gelijkgestelde on-
derwijs-inrichtingen. Aanleiding daartoe is een arrest
van het Leipziger Hooggerechtshof geweest, waarbij
de veroordeeling van een leeraar, die zoo'n jongmensch
een draai om de ooren had gegeven, bevestigd werd.
De zaak wekte zooveel opzien, omdat het jongemenseh
zóó gekrenkt was door die behandtding, dat
liij den leeraar een flinken klap terug had gegeven,
zou men naar de gezonde Hollandsche opvatting zeg
gen. Maar dit had het beklagenswaardige ventje niet
gedaan. Het was kalm naar huis gegaan en had zich
van het leven beroofd, omdat hij zich zoo diep in zijn
ter gekrenkt had gevoeld.
Hoe diep treurig ook, heeft de zaak vopr onze op-
attingen toch een tragi-komischen kant. Van dat ge
kwetste eergevoel begrijpen wij niet veel; de overtui
ging van dien jongen, dat hij zóó in zijn eer gekwetst
was, dat hij niet kon blijven leven, lijkt ons in hooge
mate ziekel'ik.
Doch in den grond der zaak is het verschijnsel niet
Duitsrh, maar internationaal. De jongelui gevoelen
zich steeds ouder. Vroeger had vermoedelijk zoo n
gymnasiast niet een dergelijk eergevoel, omdat hij kind
was en zich bewust was, dat een kind soms een schrob-
beering van zijn meester moest verduren. Doch een
zoo hooge gymnasiast gevoelt zich tegenwoordig niet
kind meer. Hij draagt een staand boord; in plaats
van de vele voorwerpen die Beets in een jongenszak
i ond, zitten daarin snorborsteltjes en dergelijke za
ken; en de leeraar mag niet meer tegen hem jij-jou-
wen moet „Sie" tegen hem zeggen.
Vandaar het eergevoel.
Naar aanleiding van deze geruchtmakende zaak is
in de Duitsche bladen een heftige pennestrijd ontstaan
over de vraag of leeraars zulken jongens muilperen
mogen toedienen. En algemeen is men het met het
hooggerechtshof eens: Neen. Daarvoor is het „eerge
voel" te veel ontwikkeld.
Nu lijkt het ook ons in den regel ongewenscht, dat
onderwijzers slaan en dubbel-ongeweuscht, dat zij oude
re jongelui aan den lijve straffen Slaan moge op
zich zelf, als weloverwogen straf, voordeelen hebben,
als uiting van toorn van den opvoeder als zoodanig
het ongetwijfeld in den regel wel zal voorkomen is
het zeker af te keuren. Doch afkeuren om dat eerge
voel kunnen wij het nipt. Wel echter betreuren wij
het, dat dit eergevoel in Duitschland zoo spoedig
werkt o fom meer algemeen te spreken dat kin
deren tegenwoordig zoo apoedig oude men3chjes zijn.
Ziedaar een groot euvel van onzen tegenwoordigen
tijd. En een euvel waarvan men zich niet kan afma
ken met een beroep op andere tijden, waarin dezelfde
klacht op dezelfde wijze werd gehoord.
Want men kan wel haast bewijzen, dat do kinder
schoenen nooit zoo spoedig zijn ui-getrokken als te
genwoordig
Het is een curieus verschijnsel in de eeuw van het
kind, dat men zoo'n haast heeft om kind der eeuw af
te zijn. En het is dubbel merkwaardig, dat de wetge
ver deze neiging in de hand werkt in plaats van die
tegen te werken. Niet veel jaren geleden is de tijd van
meerderjarigheid van 23 op 21 gebracht. Een derge
lijk streven om de politieke minderjarigheid te ver
korten, vindt men ook bij de politieke partijen en dat
terwijl de 25 jarigt leeftijd, die thans bij ons voor po
litieke meerderjarigheid staat, toch zeker niet te hoog
is.
Het is dan ook opmerkelijk, dat van de bezwaren
die men overal ir. particuliere kringen hoort opperen
tegen het vroeg oud zijn der kinderen, in het openbare
leven zoo weinig blijkt. Overal jammert men over de
toenemende luxe bij de kinderen, over de neiging om
net-te-doen als op groote-menschen partijen, over het
leizen der voetballers, over het naapen van vormelijk
heid, dat in enkele grootere steden schrikbarende pro
porties heeft aangenomen, van de eigenaardigen .af
keer van het uitoefenen van gezag, die het mensch-
dom tegenwoordig als een mode bevangen houdt en fa
beltjes doet ontstaan als deze, dat gezaghandhaving
niet is overeen te brengen met gezonde begrippen van
vooruitgang, zedelijkheid en democratie, van dezen af
keer profiteeren de kinderen om zelf gauw groot te
noen. En dit verschijnsel doet zich in alle kringen en
n alle landen voor.
Overal worden deze bezwaren onderkend. Men kan
over geen onderwerp schrijven lat meer de algemeene
belangstelling heelt van wie veel met kinderen in aan
raking komen, men kan niet op grooter instemming
rekenen, dan wanneer men herhaalt: Houdt uw kin
deren toch vooral jong en eenvoudig, verzet u toch te
gen gebruiken die nergens anders hun ontstaan aan
te danken hebben dan aan do behoefte tot geurmakerij
(het is een leelijh maar een waar woord) van onver
standige ouders.
En toch er gebeurt in deze richting niets. Men
doet hoe langer hoe meer voor het kind. Wie is er die
dat in beginsel niet zou goedkeuren?
Wetgever en particulieren wedijveren om het lot van
het kind te verbeteren. Het kind van slechte ouders
wordt in betere atmospheer overgeplant. Het school
kind krijgt steéds meer vacantie, steeds neemt de be
zorgdheid toe, dat het zich zal overwerken, dat het te
veel zal doen. Hoe langer hoe meer komt het school
kind in het wattendoosje, waarvoor vroegere paedago-
gen zoo bang waren.
Doch wanneer men ziet, dat de kinderen, ondank
baar voor zooveel zorg, beenen maken om zoo spoedig
mogelijk „mensch" te zijn, dan doet men niets of na
genoeg niets om dat te verhelpen, ja, als in het Ber-
^nsche geval, onderkent men niet eens algemeen, dat
ROMAN VAN
W. HEIMBURG.
Naar het Duitseh.
31)
Den volgenden morgen kon men de volgende adver
tentie in de courant lezen
„Heden werd ons een zoon geboren.
Oeorge Rhoden en echtgenoote."
1\ eken zijn voorbijgegaan. Naast de kamer van Ca
roline werd een kinderkamer ingericht, grenzende aan
de studeerkamer van den heer des huizes, een groot,
aangenaam vertrek. En dominé Brinkmann vertrok
naar Bordighera om de beide dames met raad en daad
hij te staan. De oude heer, de trouwe vriend, zou Jo
hanna naar haar tehuis, naar Dresden brengen, waar
;:ij haar nieuw, vreugdeloos leven zou leiden.
Maar het geschiedde niet alzoo. Hoe meer de dag
naderde waarop de dames verwacht werden, hoe droe
viger werd George's stemming. Hij had rust noch
auur en kon het in huis niet uithouden.
Twee of drie dagen voor Caroline's komst zeide hij
„Kunt u u een voorstelling maken van het leven dat
ens wacht? Ik niet."
Hij had gelijk, ik zag er evenmin licht in als hij.
„Ik #al het niet kunnen uithouden, ik zal maar veel
op jacht en op reL gaan, en ik wou ook wel graag van
kamers verwisselen, mijn slaapkamer en mijn zitka
mer. Het geeft wel wat moeite, maar u kunt er werk
volk voor uit de stad laten komen om alles over te
brengen."
Dit geschiedde hals over kop. Caroline wilde dat
George haar van Halle zou komen afhalen; een paar
stations vroeger was Johanna reeds uitgestapt, ik zou
het arme schepseltje in Leipzig wachten. Dat laatste
was Rhodens wensch. „U kunt u toch voorstellen hoe
zij te moede zal zijn na die scheiding, juffrouw Maas
zen, u moet bij haar wezen."
En verbeeld u! twee dagen voor haar komst, toen ik
toebereidselen maakte tot mijn vertrek, zeide Rhoden
dat hij Caroline niet van Halle ging afhalen, hij moest
voor zaken naar dc stad en zou waarschijnlijk ook naar
Maagdenburg moeten.
Zoo moest Caroline dus met het kind den drempel
betreden van een huis, waarin niemand was om haar
welkom te heeten, want ook ik moest met den eersten
trein weg.
George Rhoden liet mij nog even voor zijn vertrek
vragen of hij mij een oogenblik kon spreken. Het rij
tuig stond reeds voor, de pas gekochte paarden trap
pelden van ongeduld. George stond reeds op het bordes
toen ik hij hem kwam en stelde mij een dikken brief
ter hand aan Johanna's adres „Wees zoo goed haar
dit te geven, zij moet bepaald doen wat ik vraag als
bewijs dat zij mij vergiffenis geschonken heeft. Maak
u maar niet ongerust," voegde hij er bij op bitteren
toon, „een minnebrief is het niet."
De toon waarop hij dit zeide deed mij pijn.
„En ik kan er op rekenen, dat u Johanna niet zult
verlaten, niet waar. Belooft u mij dat?"
„Ja, ik beloof het u, mijnheer Rhoden," zeide ik ge
heel onder den indruk van zijn uiterlijk, dat zoo zon
derling somber en toch zoo vastberaden scheen.
„Dank u, vaarwel!" Hij drukte mijn hand aan zijn
oppen en daalde daarna vlug de trap af, steeg op den
hoogen bok, nam zelf de leidsels in handen. „Vooruit!"
rjeP hij en Lorenz, de tweede koetsier, sprong vlug op
zijde, want de jonge dieren waren buitengewoon on
stuimig.
Lortnz schoof zijn pet een weinig op zijde en krabde
zich achter de ooren, toen het wagentje het wijd open
staande hek uitvloog. „Hij zal ze wel baas worden,"
zeide hij binnensmonds. „Maak u maar niet ongerust
juffrouw, mijnheer kan met paarden omgaan, hij
maakt ze zoo gedwee als lammeren."
Ik was ook niet ongerust, mijn gedachten waren met
heel andere dingen vervuld. De vraag die Rhoden mij
j den vorigen dag had gedaan„begrijpt u eigenlijk hce
het vroeg-oud-zijn het allergrootste bezwaar is.
En toch kan men dagelijks in alle toonaarden overal
dezelfde klachten liooren.
Tweede Kamer.
Besloten werd gisteren de voordracht ter benoeming
van een lid van den Hoogen Raad, vacature jhr. De
Ranitz, de volgende week op te maken.
Aan de orde is de behandeling der: Conclusie van
liet verslag der commissie omtrent de inlichtingen op
het adres van A. M. J. Drenth, gewezen deui waarder
der dir, belastingen te Gorinehem, houdende verzoek
<>m herstel in vroeger ambt of eervol ontslag daaruit.
De meerderheid der commissie adviseert tot dank
zegging aan de Regeering voor de gegeven inlichtin
gen; de minderheid stelt voor alsnog aan adressant een
eervol ontslag te verleenen.
(Gelijk men zich herinneren zal, had bedoelde deur
waarder door hem ontvangen belastinggelden niet op
1 ijd afgedragen, was deswege door de rechtbank te
Dordrecht veroordeeld tot 14 dagen gevangenisstraf,
doch door het gerechtshof te 's-Oravenhage vrijgespro
ken.)
De heer Helsdingen, de minderheid der commissie
uitmakende, verdedigt haar conclusie om aan den deur
waarder Drenth alsnog eervol ontslag te verleenen,
daar men hoogstens kan zeggen, dat Drenth onvoor
zichtig heeft gehandeld.
De heer Bolsius verdedigt de conclusie der meerder
heid en herinnert aan 't geen gebeurd is met vroegere
adressen van Drenth en betoogt, dat dit adres niet an
ders is, dan een verzoek om revisie en dat geen feiten
voor die revisie zijn aangevoerl De meerderheid der
commissie acht de feiten zoo ernstig, dat geen eervol
ontslag kan worden verleend.
De min. van Fin. heeft nogmaals de feiten nagegaan
in de zaak Drenth, hetgeen geen kleinigheid is. want
het dossier is eenige decimeters hoog en verliest zich
in den nacht der tijden.
Al werd de conclusie der minderheid aangenomen,
dan betwijfelt de minister nog of hij haar zou kunnen
uitvoeren.
De heer Helsdingen trekt alsnu zijne afwijkende
conclusie in, waarna die der minderheid wordt aange
nomen.
Deze conclusiën omtrent Staatsrekeningen 1903,
J904 en 1905 strekkende tot dankzegging en toezen
ding aan de Rekenkamer worden aangenomen.
Aangenomen werden voorts de
Conclusie van het verslag der commissie omtrent de
inlichtingen op een adres van J. Niemeyer, vroeger
commies der eerste klasse der directe belastingen, in
voerrechten en accijnzen te Tiel, houdende verzoek om
herstel in zijne betrekking.
Conclusie van het verslag der commissie omtrent de
inlichtingen op het adres van P. E. Wijne en 23 ande
re visschers te Philippine, ter zake van het nemen van
maatregelen in het belang der mosselvisscherij.
Conclusie van het verslag der commissie omtrent het
schoolverslag over 19051906;
allen strekkende door dankzegging aan de Regee-
ring.
Aan de orde was daarna de
Conclusie van het verslag der commissie omtrent de
inlichtingen op het adres van IJ. van Akkeren, eervol
ontslagen onderwijzer te Haarlem, houdende verzoek
om pensioen.
De conclusie strekt tot dankzegging aan de Regee-
het leven hier gaan moet?" kwam mij voortdurend
weer voor den geest.
Tegen den avond kwam mevrouw Brinkmann. En
dat was een ware uitkomst.
„Och toe, blijf een poosje bij mij", vroeg ik, „ik heb
vandaag zulk een vreeselijk beklemd gevoel."
Zij volgde mij in de kamer van Caroline, die ik
reeds een weinig had laten verwarmen; in die onge
looflijk ongezellige kamer met die leelijke meubelen,
een naaimachine voor het raam, een schrijfbureau dat
nog van haar moeder geweest was, een klein, leelijk
kleedje voor een kolossale canapé, en daarnaast een
groote, ronde tafel met een zeiltje er over en zes rieten
stoelen tegen den muur.
Droevig keek mijn vriendin de kamer rond. En
;oen op een aangrenzende kamer wijzende, waarvan de
«eur half open stond: „En is dat de kinderkamer?"
„Ja, en Lotje Breiter is tot kindermeid gepromo
veerd."
„Zoo, dat is nog zoo kwaad niet, zij is heel voorzich
tig en oplettend en zal wel dol zijn op het kind van
haar heer."
„Gelooft u dat Caroline in staat is een goede moe
der voor het kind te wezen?"
„Anna, nu vraag je mij te veel. Wij willen het ho
pen, maar ik weet het niet. Ik kom steeds tot de slot
som als ik er over nadenkt: Caroline doet veel als zij
uit medelijden zoo handelt."
„Ik kan daar geen medelijden of erbarming in zien"
antwoordde ik, „als zij heel grootmoedig was dan had
zij
„Dan had zij gezegd: ik trek mij terug, neemt el
kaar. Ach Anna, dat kan je nu wel zeggen, maar het
is allervreeselijkst moeilijk. Het zou haast al te mooi
"u te edel gedacht en gehandeld zijn voor een gewoon
inenschenkind."
„ïveen, volstrekt niet. Een hoogstaande fiere vrouw
z°u «iet anders kunnen handelen. Ik houd haar han-
aehvijze voor niets dan wraak. Ach, maar laten wij
liever over iets anders spreken, ik kan niet aan de
toekomst voor Johanna denken."
Mevrouw Brinkmann zuchtte.
ring met uitnoodiging alsnog te bevorderen, dat aan
adressant een jaargeld zal worden toegekend van 349
'ajaars, ingaande 1 Januari 1903.
De minister van Binnenlandsche Zaken zegt in be
ginsel geen bezwaar te hebben tegen deze toekenning.
De heer Ketelaar verzoekt den minister zoo mogelijk
cenigen spoed te betrachten, daar Van Akkeren in be
narde financiëele omstandigheden moet verkeeren.
De conclusie wordt daarna aangenomen.
Mede worden aangenomen het wetsontwerp tot na-
'uralisatie van M. H. Kessels e. a. en dat tot verkla
ring van het algemeen nut der onteigening noodig voor
de vergrooting van de algemeene begraafplaats te
Meppel.
Aan de orde is de interpellatie van den heer Bos,
over de houding der Regeering ten aanzien van de
vereenvoudigde schrijfwijze der Ne lerlandsche taal.
Dc heer Bos zegt, dat het hier de vraag geldt of de
Regeering ten aanzien van dit vraagstuk macht mag
uitoefenen.
Spr. vraagt wat de voornemens der Regeering zijn
ten aanzien van de vereenvoudigde schrijfwijze der Ne-
derlandsche taal.
De minister van Binnenlandsche Zaken kan niet ge-
looven, dat het raadzaam is voort te gaan op den weg
welke men is ingeslagen. Het voornemen der Regee-
ling is, om als het niet anders kan een Staatscommis
sie in te stellen.
De heer Bos repliceerende, betoogt, dat een Staats
commissie den minister niets verder zal brengen.
Hij zal het laten afhangen van de discussie of hij
een motie zal voorstellen, waarbij de wenschelijkheid
der onzijdigheid der Regeering ten aanzien dezer zaak
wordt uitgesproken.
De heer Brummelkamp acht de houding der Regee
ring volkomen correct, daar de taal souverein is op
i igen gebied. De taai-eenheid is een nationaal belang.
De heer Roodhuijzen stelt de volgende motie voor.
De Kamer van oordeel dat het tijdstip is aangebroken
om te overwegen, welke wijzigingen in de schrijfwijze
i rnzer taal dienen te worden aangebracht, noodigt de
Regeering uit de instelling eener Staats-commissie
over dit ontwerp te bevordere» en gaat over tot de or
de van den dag.
Gaarne vernam spr. of het waar is, dat ook naar In-
'iië eene aanschrijving is gegaan om invoering derKol-
Icwijnsche spelling bij het openbaar onderwijs te ver
bieden.
De heer Van Wijnbergen meent, dat de minister
meer waardeering had verdiend voor hetgeen hij in
deze gedaan heeft. Eenheid in deze materie is noodig.
Spr. geeft den heer Roodhuijzen in overweging in
zijn motie op te nemen de woorden,,Of en zoo ja,
welke wijzigingen in de schrijfwijze onzer taal moeten
•worden aangebracht.
De heer Ter Laan, zich aansluitend bij het betoog
van den heer Bos, is mede van oordeel, dat de Regee-
i'ing zich buiten deze quaestie 1 ad moeten houden.
Op een later te bepalen dag zal de heer Ter Laan
zijn rede voortzetten.
Met het oog op de vereenigde zitting was er heden
geen zitting van de Tweede Kamer.
De heer F. Lieftinck woonde gisteren voor het eerst
na zijn herstel van de operatie, welke hij aan beide
eogen heeft ondergaan, de vergadering van de Tweede
Kamer bij. Van alle zijden werd hij gelukgewenscht
met den goeden afloop der operatie.
Zij liet zich overhalen om tot acht uur te blijven,
toen stond zij op en nam zeer hartelijk afscheid van
mij.
Ik wilde haar een eindje wegbrengen; toen wij de
huisdeur wilden opendoen werd zij eensklaps van bui
ten opengeduwd en de breede gedaante van den heer
von Breitenfeld stond voor mij Bij het flauwe licht
in de gang zag hij er zoo doodsbleek en ontsteld uit,
dat ik dadelijk aan een ongeluk dacht.
„Schrik maar niet dames, het is misschien niet eens
zoo heel erg", stotterde hij, „zij brengen hem dadelijk;
wees zoo goed licht op te steken en de kamer in orde
te maken, ik heb getelegrafeerd aan professor Vogt
in Halle, hij komt zeker wel met den trein van tienen.
Mat er gebeurd is? Ja, u begrijpt er natuurlijk
niets van George is van de stad terugkomende te
gen den slagboom van den overweg van den trein aan
gereden, de paarden zijn er zeker van door gegaan,
die ezel, ik heb hem genoeg afgeraden die dieren te
koopen goddank, ze zijn dood, maar George zelf",
er kwam een pijnlijke trek op zijn gezicht, „nu ik weet
het niet, zoo lang er leven is, is er nog hoop. Friedrich
kom eens hitr, zend een van de knechts, Lorenz b. v.
ot een ander, met een rijtuig naar :t station, professor
Vogt uit Halle wordt verwacht. Mijnheer heeft een
ongeluk gehad. De lantarens buiten moet je aanste
ken. Een beetje vlug! Mijn knechts brengen hem
hier naar toe, zij zullen wel gauw komen."
liet was in een droom dat ik alle noodige maatrege
len nam, denken kon ik niet; slechts dat eene, steeds
hetzelfdedat is nu de uitweg dien wij te vergeefs ge
zocht hebben.
Overal was licht opgestoken en het vuur brandde in
den haard en eindelijk, eindelijk hoorde ik de stem
van Breitenfeld: „Zachtjes toch, voorzichtig!" en
zeer zachte voetstappen en door de wijd openstaande
deur droegen vier sterke mannen den heer des huizes
in de kamer; hij was buiten kennis en zag doodsbleek.
Dokter Zenker volgde op den voet.
(Wordt vervolgd).
