DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
No. 66
Honderd en elfden Jaargang.
Ï909.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
ZATERDAG
20 MAART.
Uit dee* Baad.
BINNENLAND.
Telefocauummer S.
De blijde verwachting.
Tweede Kamerverkiezingen.
Staten-Ueneraal.
UR St Pancras.
Uit Purmerend.
Uil, Bergen.
Uit Schegen.
Treurig.
Zelfmoord.
Gen luchtverschijnsel.
ALRMAARSCHE COURANT.
Ilct uitvoerige raadsverslag in ons nummer van Don
derdag heeft doen zien dat de discussie, zooal niet over
dan toch in verband met de motie van den heer Uiten-
bosch gehouden, buitengewoon lang en buitengewoon
i.cftig is geweest. Eenige uren zijn er aan deze zaak
besteed en de gemoederen van enkele raadsleden ge
raakten daarbij dermate in opwinding, zooals wij dit
nog nimmer in den Alkmaarschen Raad hebben aan
schouwd. En wat is het resultaat van dit alles ge
veest? Dat de zaak is verwezen naar bet college, waar
zij behoorde, naar het curatorium. Tot dusverre heeft
uit college zich van inmenging onthouden, omdat het
met wilde ingaan op praatjes, maar op een gemoti
veerde en geformuleerde beschuldiging. De heer
Uitenbosch heeft Woensdag in den Raad gezegd, dat
dr. Vorderhake hem had verklaard, dat dr. Boas zijn
betrekking door list en bedrog had verkregen. Heeft
de heer Uitenbosch die aanklacht op het schrift?
Heeft hij dr. Vorderhake wol gezegd, dat hij van diens
voorden gebruik zou maken in den Raad? De heer
Uitenbosch is een temperamentvol man. Hij kan we
ten, dat men zoo licht in het vuur van het gesprek iets
zegt, dat men niet zoo bedoelt te zeggen en dat men op
schrift zeker anders zou zeggen. Heeft de heer Uiten
bosch hiermede geen rekening gehouden, dan lijkt het
ons al te kras dat een dergelijke mededeeling in een
gesprek tusschen twee personen wordt genoemd een
i'ormeele klacht, aanklacht of beschuldiging. Evenzeer
heeft het ons verwonderd, dat verschillende Raadsle-
uen Woensdag verklaringen hebben afgelegd, waar
door niet alleen werd vooruitgeloopen op het onder
zoek, maar waardoor ook een houding werd aangeno
men, die niet te verdedigen valt. Immers men kan niet
eens anders verklaringen, die door een derde z'.jn ge
wraakt, als juist kenmerken, voor en aleer men van
dien derde heeft gehoord, wat hij tegen die verklarin
gen heeft in te brengen.
Het spreekt van zelf dat nu de Raad de wenschelijk-
heid van een onderzoek heeft uitgesproken, het resul
taat van dit onderzoek, waartoe curatoren vermoede
lijk nu wel bereid zullen zijn, moet afwachten voordat
men in de bijzonderheden van deze onverkwikkelijke
zaak treedt. En waar door de motie van den heer
Uitenbosch de zaak is gekomen in een stadium dat
liet dringend noodzakelijk deed zijn, dat er een juist
licht viel op de verhoudingen, die aan het gymnasium
bestaan, waar die noodzakelijkheid na de discussie
van Woensdag natuurlijk nog versterkt is, daar
mogen we verwachten, dat het rapport van het onder
zoek aan den Raad zal worden uitgebracht en publiek
eigendom zal worden, waartoe nog des te meer reden
is, nu de Raad Woensdag uitdrukkelijk, door de ver
werping der motie Pot, heeft gezegd, dat de zaak in
het publiek dient te worden behandeld.
Dat de motie van den heer Uitenbosch niet weer
gaf, wat de heer Uitenbosch daarin wilde leggen, be-
noeven we na zijn toelichting van Woensdag natuur
lijk niet nader aan te toonen.
Bij één punt willen we nog even stil staan, n. 1. bij
het door mr. Dorbeck beweerde feit, dat er uit een ge
heime vergadering is geklapt en bij het verzoek van
den heer van den Bosch, die den burgemeester telefo
nisch een half uur na de vergadering heeft verzocht,
alsnog geheimhouding op te leggen. Een dergelijke be
wering en een dergelijk verzoek zijn in flagranten
strijd met de gemeentewet, immers de laatste alinea
van artikel 43 laat geen twijfel over, waar zij zegt:
„De Raad kan omtrent het in besloten vergadering
behandelde aan allen, die daarbij tegenwoordig waren,
dt. geheimhouding opleggen. Deze wordt in acht geno
men tot dat de Raad haar opheft."
Hierin ligt duidelijk opgesloten, dat expres ge
heimhouding moet worden opgelegd, dat de Raad dit
zelf moet doen en de voorzitter daaromtrent niet te
beslissen heeft.
Er zijn in den Raad eenige belangrijke punten uitge
steld en dat wel op merkwaardige wijze. Tot eenige
malen toe toch staakten de stemmen over een voorstel
tot uitstel van de behandeling. Nu zegt artikel 50 der
gemeentewet„Bij staking van stemmen wordt het
nemen van het besluit tot een volgende vergadering
uitgesteld." Op deze wijze kregen dus de leden, die
voor uitstel waren, -hun zin! Maar wat moet er nu in
tie volgende vergadering gebeuren? Moet er dan weer
gestemd worden? Feitelijk wel, en werd cr gestemd,
dan ligt het voor de hand dat het voorstel tot uitstel
van de behandeling zou worden verworpen, waardoor
kon worden overgegaan tot het punt, dat de vorige
maal van de agenda werd afgevoerd. Maar grappiger
zou het worden, indien men zich stipt aan de wet wil
de houden, bij het voorstel van den heer Uitenbosch
om zijn motie te behandelen bij de ingekomen stukken.
Ook over dat voorstel staakten de stemmen, ergo zou
in de eerstkomende vergadering gestemd moeten wor
den over de vraag, hoe de behandeling van een zaak
in de vorige vergadering afgedaan, daar zou moeten
plaats hebben. Men ziet het alweerook met de wet
in de hand kan men tot een dwaasheid genoodzaakt
worden.
Niet zonder verbazing zal men eenigen tijd geleden
kennis genomen hebben van het voorstel van de hee-
ren G. T. M. van den Bosch en 10 andere raadsleden,
om zonder verdere bespreking te besluiten tot het ma
ken van een nieuwe brug tegenover de Zilverstraat en
van een nieuwe Heiloërbrug.
Aanvankelijk heeft dit voorstel op ons een hoogst
ougunstigen indruk gemaakt. In de eerste plaats
wettigde de voordracht het vermoeden, dat B. en W.
in deze zaak niet waren gekend, en in de tweede plaats
gaf zij te lezen, dat, nu er toch al tien leden voor wa
rm, en aanneming van het voorstel verzekerd was,
daarover niet gesproken behoefde te worden, hetgeen
natuurlijk een ongehoorde krenking van de rechten
der minderheid zou zijn. Gelukkig bleek noch het een
noch het ander juist. Het voorstel was geen overrom
peling van het college van B. en W. en de strekking
ervan was om zonder bespreking B. en W. uit te noo-
digen, te onderzoeken of voor het genoemde bedrag
-.an 20.000 de beide bruggen konden worden ge
maakt, en zoo ja, de plannen daartoe in te dienen. Er
heerschte, voorzoover althans is gebleken, na deze toe
lichting dan ook in den Raad eenstemmigheid. En het
ons waarschijnlijk, dat de bekende bezwaren over
aen toestand van de gemeente-financiën niet of wei
nig ter sprake zullen worden gebracht, als de plannen
ter tafel komen. Met belangstelling zien we ex
naar uit, wat de bewoners van Ritsevoort etc. zullen
doen en wat hun woordvoerder in den Raad zal zeggen,
als toch besloten wordt tot het leggen 'van een brug
tegenover de Emmastraat.
Het ten uitvoer brengen van de plannen hangt in-
tusschen natuurlijk af van hetgeen B. en W. daarover
zeggen, van hun prae-advies, want uitdrukkelijk is ook
in den Raad verklaard door den heer Dorbeck, en
velen zullen er zeker evenzeer over denken, dat hij het
voorstel heeft geteekend met de bedoeling, dat B. en
W. bereid zouden zijn het uit te voeren. Gelijk de heer
van den Bosch heeft gezegd is het voorstel afkomstig
van den heer Pot, die volgens deze voor Alkmaar ze
ker oorspronkelijke methode, heeft gemeend op practi-
sche manier het bruggenvraagstuk, waarover nu reeds
zooveel woorden waren gevallen en dat op onbevredi
gende wijze van de baan was geschoven, te kunnen en
te moeten oplossen.
Bij het voorstel inzake het verbouwen van de meis
jesschool kwam de heer van Buijsen met een ingrijpen
de wijziging. Erkennende de noodzakelijkheid van een
verbouwing, meende hij, dat deze op een geheel andere
v', ijze nloest geschieden dan door B. en W. werd voor
gesteld. De directeur van gemeentewerken had voor
die verbouwing twee plannen ingediend, strekkende om
twee of vier nieuwe lokalen te laten maken. Bij de
voorbereiding was gebleken dat men aan vier nieuwe
lokalen de voorkeur gaf. De heer van Buijsen vond
évenwei twee te weinig en vier te veel, omdat de ge
meente aan dat eene overbodige lokaal niets zou heb
ben, en was van meening, dat het niet alleen goedkoo-
pcr maar ook beter was, dat de lokalen allen op den
Leganen grond kwamen. Het was een interessante
discussie welke over deze zaak ontstond, waarin, gelijk
uit het verslag is gebleken, flinke argumenten tegen
over elkaar gesteld werden. Maar weer bleef de strijd
onbeslist, staakten de stemmen, zoodat in de volgende
vergadering de beslissing zal plaats hebben. Was het
echter niet beter geweest, zooals trouwens de heer van
Buijsen ook zelf voorstelde, om de zaak uit te stellen
teneinde zijn voorstel nader te kunnen overwegen.
Uier gold het immers een kwestie, die ook van techni-
schen aard was, en waarbij het advies van een deskun
dige van invloed moest zijn op de meening van een
niet-deskundig raadslid. Practische bezwaren werden
.vel even door den voorzitter aangeroerd, maar natuur
lijk kon van een bespreking daarvan geen sprake zijn.
Ook nu weer bleek daarom de groote noodzakelijkheid
dai een dergelijke ingrijpende wijziging van een voor
stel, welke in dit geval neerkwam op een geheel zelf
standig voorstel, te voren ter kennis van B. en W. wor
de gebracht, die de zaak hadden kunnen doen kunnen
onderzoeken en op grond van dat onderzoek de wijzi
ging bestrijden of, wat natuurlijk even goed mogelijk
is, aanbevelen.
In het plan van uitbreiding zijn weinig wijzigingen
gebracht. Het is hiermede gelijk de heer Pot opmerk
tehet plan kan alle dagen en moet om de tien
jaar worden herzien. Aan artikel 28 der woningwet
i.-j voldaan. De grond is aangewezen, die in de naaste
toekomst voor den aanleg van straten, grachten en
pleinen is bestemd. Maar men weet, dat het begrip
„naaste toekomst" een rekbaar begrip is. Wanneer
men bijv. op het plan ziet, dat de halve Ridderstraat
zal moeten worden afgebroken, wijl de meeste huizen
daar zijn aangewezen voor den aanleg van een (bree
der e) straat, dan behoeft men geen geboren Alkmaar
der te zijn om te voorspellen, dat die toekomst niet zoo
heel „nabij" is. Maar aan de wet is voldaan, ongetwij
feld zijn er andere gedeelten in het plan, die eerder
voor verwezenlijking vatbaar zijn en in elk geval is
het goed dat men een vast plan heeft, dat wel overwo
gen is, en dat de basis kan zijn van een meer systema
tische bebouwing, dan in vroegere tijden geschiedde,
en waarop de heer Pot nog zoo terecht bij de scholen-
bouwkwestie wees. In dit verband willen we nog even
herinneren aan het feit, dat de gemeente Rijswijk aan
haar uitbreidingsplan een meer vast karakter heeft ge
geven door vasttestellen een verordening, regelende het
bebouwen van gronden in deze gemeente, bestemd voor
open bebouwing, voorkomende in het uitbreidingsplan."
Hierbij wordt geregeld voor bepaalde aangegeven ge
deelten der gemeente de ligging der panden ten op
zichte van den openbaren weg en ten aanzien van el
kander en de bestemming der tusschen de straten ge
legen bouwblokken, bijv. dat daar geen andere dan tot
woning bestemde gebouwen zullen mogen worden ge
plaatst (c. q met bijgebouwen)dat inrichting dier
woningen tot fabriek of werkplaats de vergunning van
B. en W. zal behoeven; dat de woningen moeten wor
den gebouwd in den vorm van villa's of van villa-blok
ken van hoogstens 6 aaneengebouwde huizen; en dat
elk huis niet meer dan één woning zal mogen bevatten
Met zulk een verordening die de goedkeuring
van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland mocht ver
werpen is het uitbreidingsplan inderdaad meer dan
een papieren plan. Men zal zeggen, dat hierdoor de
belangen der eigenaren op een verschrikkelijke wijze
worden geschonden. Te ontkennen valt dit niet, maar
heel de Woningwet niet een ondergeschiktmaking
van het particuliere aan het algemeene belang?
Over de beroemde Hofkwestie is in den Raad ge
zwegen. Ook wij zullen maar het zwijgen ertoe doen,
maar wenschen toch nog even op te merken dat on
weersproken is gebleven hetgeen B. en W. hebben ge
zegd in hun voordracht omtrent de cijfers die in ver
band met deze kwestie in den Raad zijn genoemd.
Naar de Tel. uit zeer goede bron verneemt, heeft
de Koningin bepaald, dat, indien haar bevalling na
's avonds elf uur mocht plaats hebben, de kanonnen
ï.i de Maliebaan geen schoten zullen afgeven voor den
olgenden morgen zeven uur.
De Anti-Rev. Kiesvereeuiging „Ned. en Oranje" be
goot in de eerstvolgende Centrale vergadering te Enk
huizen als lid van de Tweede Kamer voor het distriet
Enkhuizen aan te bevelen de heeren prof. Noordzij,
N. Oosterhaan en prof. Rutgers. De anti-rev. kiesver.
te Opperdoes koos de heeren prof. Rutgers en N. Oos-
terbaan.
De centrale antirevolutionaire kiesvereeniging in
,.ct district Hoorn heeft met algemeene stemmen voor-
loopig candidaat gesteld voor het lidmaatschap der
Tweede Kamer aldaar, den heer K. Oh. Vegtel, tevens
candidaat der rechtsche partijen in de districten Briel-
le en Zierikzee.
De plechtige aanbieding van de wetsontwerpen be-
trevkelijk het Regentschap en de Voogdij had gisteren
in en buiten de vergaderzaal op het Binnenhof te
's Gravenhage veel belangstelling gewekt bij het pu
bliek. In de zaal der Tweede Kamer presideerde Ba-
ïon Schimmelpenninck van der Oye, de voorzitter der
Eerste Kamer. De. griffiers en commiezen-griffiers
waren evenals de leden der commissie van ontvangst
dl uitgeleide in staatsiekleeding. Ook de beide minis
ters waren in groot galacostuum.
De tribunes waren aan beide zijden druk bezet. In de
diplomatenloge waren ook eenige dignitarissen. Al de
aanwezige leden hoorden de rede van den Minister
staande aan, ook de aanwezige socialisten.
De afdeelingen van de vereenigde vergadering der
btaten-Generaal hebben benoemd tot voorzitters de
heeren De Savornin Lohman, Loeff, Rahusen, De Be
aufort, Röell, Ilavelaar en Van de Velde; tot onder
voorzitters Kist, 't Hooft, Van Vlijmen, Van Karne-
beek, Vermeulen, Van Bijlandt, Van den Biesen; tot
leden van de commissie voor de verzoekschriften: Van
Yeken, Bos, Pollema, Tydeman, Van Citters, Ruys de
Beerenbrouck en Van Idsinga.
Dé afdeelingen zullen Dinsdag 23 dezer te half twee
vergaderen.
De werkzaamheden der Tweede Kamer zullen a.s.
V\ oensdag te 11 uur worden hervat.
S D. A. P. en S. D. P.
Te bevocgder plaatse verneemt de Te 1., dat de
strekking der bemiddelingsvoorstellen, welke het dage-
Iijksch bestuur der „Internationale" aan beide socia
listische partijen heeft gedaan, de volgende is:
a.) „De Tribune" worde opgeheven.
b.) Het royement van de heeren J. Ceton, D. Wijn
koop en D. van Ravesteyn worde ingetrokken.
c.) Eén dezer drie heeren zal in de redactie worden
opgenomen van het nieuwe Marxistische weekblad, dat,
ingevolge het besluit van het Deventer congres, als
bijvoegsel van „Het Volk" zal verschijnen.
Tevens worde door de S. D. A. P. de verklaring aan
vaard, welke door mevrouw H. Roland Holst op het
Deventer congres omtrent het karakter van dit nieuwe
weekblad in de verhouding tusschen de redacties van
„Het Volk" en het weekblad is afgelegd, en wel, zooals
zij in het officiëele verslag van het congres is vastge
legd.
Onder leiding van den heer J. G. Hazeloop, Rijks
tuinbouwleeraar te Alkmaar, zullen te St Pancras dit
jaar weer vier kunstmestproefvelden worden aange
legd, en wel P. Mooij een voor vroege roode kool,
bij W. IJfs een voor late roode kool en twee bij P.
Groothuizen, waarvan een voor vroege aardappelen en
nateeling gele kool en een voor bloemkool met gele
doorzetters.
Bij de heden gehouden verkiezing voor een lid van
den gemeenteraad werden uitgebracht 748 geldige
stemmen. Gekozen de heer F. J. B. Middelhof, kath.,
met 440 stemmen. Op den heer Ph. Pottegieter, soc.
Jem. werden 308 stemmen uitgebracht.
De Inspecteur van politie alhier hield op de laatste
weekmarkt een koopman aan, genaamd I. de L. te
's Ilage. 27 koeien door hem in de gemeente Stomp-
wijk en Voorburg opgekocht, bleken bij onderzoek niet
door hem te zijn betaald, niet te min werden zij hier
door hem van de hand gedaan. Een bedrag van ruim
4000 werd op hem bevonden. Toen de politie han
gende het onderzoek of hier misdrijf aanwezig was,
hem niet losliet, en confrontatie met de oorspronkelij
ke eigenaars had plaats gehad, berustte hij er na veel
tegenspartelen in dat de eigenaars ponds ponds gewij-
ze door de bemiddeling van de politie werden uitbe
taald. Hierdoor kwam nog bijna 90 van de ver
koopwaarde in goede handen.
Door den heer J. Francken, hoofd der openbare la
gere school alhier, is tegen 1 Juni a.a. als zoodanig
entslag aangevraagd.
Ruim 42 jaar lang heeft de heer Erancken deze be
trekking met nauwgezette plichtsbetrachting en groote
toewijding waargenomen. Steeds heeft hij zich met
hart en ziel aan de belangen van het onderwijs ge
wijd.
Noode zien wij, en velen met ons, dezen aangenamen
en vriendelijken man heengaan. Dat hem, na een wel
besteed en werkzaam leven, nog vele jaren van welver-
aiende rust mogen zijn beschoren.
Dezer dagen maakten wij kennis met eeh door de
ereeniging tot bevordering van het vreemdelingenver-
Ktcr alhier, uitgegeven lijst van pensions. Eerstens ko
men hierop voor do verschillende pensionhouders en
x-ensionprijzen. Vervolgens treffen wij daarop aan de
ersonen die gemeubileerde kamers, zonder pension
\erhuren. Bovenaan op de lijst is een z. g. spinneweb-
kaartje afgedrukt, dat het opzoeken van de pensions
voor vreemdelingen zeer gemakkelijk maakt.
Het geheel ziet er aardig uit en geeft een aangena
men indruk.
Bij de van gemeentewege gehouden schoorsteen-
schouw moest op niet minder dan 191 schoorsteenen of
andere rookgeleidingen aanmerking worden gemaakt.
De aanmerkingen betreffen voornamelijk het hebben
van houten luiken en kozijnen. Een schoorsteen moest
geheel worden afgekeurd. Door het Gemeentebestuur
zijn of worden aanschrijvingen tot verbetering uitge
vaardigd. Het voornemen bestaat hij niet voldoening
daaraan onverbiddellijk proces-verbaal te doen opma
ken.
Wij vernemen dat er ernstige plannen bestaan tot
de oprichting van een Roomsch Katholiek vereeni-
gingsgebouw. Als naaste doel wordt genoemdhet
aangenaam samenzijn der R. O. jongelingen te bevor
deren. Als terrein voor het gebouw wordt aangeduid
een stuk grond in de onmiddellijke nabijheid der It.
C. Kerk aan de Dorpsstraat.
Het uurwerk van de R. C. kerk, dat sinds jaren
heeft stil gestaan en door een beroeps-klokkenmaker
i oor verderen dienst werd afgekeurd is, dank zij het
vernuft van kapelaan van den Boogaard weder in wer
king gebracht. Het uurwerk afkomstig uit de Laren-
sche klokkenmakerij van Hendrik Rumpol en dateerend
van 1781, loopt thans weder geregeld.
Den 18den Maart vergaderde in het lokaal „De
Beurs" alhier de afdeeling Schagen van de vereeni
ging voor vrouwenkiesrecht. De secretaresse, mevr.
MosterEriks bracht een mooi gesteld verslag uit van
de door haar als afgevaardigde bijgewoonde algemeene
vergadering te Utrecht. Besloten werd Wegens het ver
gevorderd seiz.oen geen propaganda-avond meer te hou
den, maar in Mei nog eene gezellige bijeenkomst met
geïntroduceerden te organiseeren. Waarschijnlijk zal
de afdeeling in het begin van het najaar pogingen in
het werk stellen te Langedijk of te N.-Niedorp eene
afdeeling te stichten. Op de gebruikelijke wijze sloot
de presidente, mevrouw WiglamaEriks, na afhande
ling der agenda de door 11 leden bijgewoonde vergade
ring.
Gisteravond werd de brandweer te Maastricht gea
larmeerd voor een binnenbrand. De brandweer vond in
't brandend perceel den 35-jarigen D. met verbrande
kleeren op den grond liggen. Men bracht hem over
naar het gasthuis, waar hij, zonder tot bewustzijn te
zijn gekomen, hedenmorgen is overleden. Men had
een flesch met sterken drank bij den ongelukkige ge
vonden, zoodat dronkenschap allicht als een der oor
zaken is te beschouwen. D. was gehuwd en vader van
vijf kinderen.
Op den Binnenweg te Rotterdam liep gistermiddag
omstreeks 12 uren, de 20-jarige loopknecht J. Th. v.
W„ tegen zijn vriend, den fietsmaker R. S., er over te
pruttelen, dat hij op moet komen voor de nationale
militie. Eensklaps haalde hij een geladen revolver te
voorschijn en loste op zichzelf vier schoten. Drie van
Je kogels troffen hem in den mond en kin, maar de
vierde doorboorde de rechterbovenarm van zijn naast
hem loopenden vriend. De loopknecht, wiens toestand
niet levensgevaarlijk is, is in het Ziekenhuis aan den
Coolsingel ter verpleging opgenomen. Zijn vriend
werd daar verbonden.
Donderdagmorgen was er omstreeks kwart vóór ne
gen gedurende vijf minuten een eigenaardig luchtver
schijnsel waar te nemen te Oud-Vossemeer; bij vollen
zonneschijn zag men zeer duidelijk een heldere regen
boog, ofschoon het noch in de omgeving, noch in de
verte regende. De boog was ongeveer de helft van een
„ring" om zon en maan, dus bijzonder klein en ze
stond ongeveer in het zenith. Niemand had aldaar
ooit zoo'n verschijnsel gezien.
Ook zag men te Middelburg een regenboog, die de
bijzonderheid vertoonde, dat de boog naar de aarde
