DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
No. 85
Honderd en elfden
Jaargang.
1909
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Wonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
D I NIS D A G
13 APRIL.
GROOTE VOORJAARSVEE
MARKT
te ALKMAAR
op Maandag 19 April 1909.
GROOTE PAARDENMARKT
te AL KM A AR
op Woensdag 21 April 1909.
BINNENLAND.
Tslefoonaummer S.
Sociaal-democratisch congres.
Vice-admiraal F. H. P van Alphen f
Tweede Kamerverkiezing.
Uit Schagen.
Uit Schagerbrug.
Uit Heer-Hugowaard.
Vacantlekolonles,
Kievitseieren,
Brutaal,
ALKMAAR, 13 April.
Er gaat haast geen ilag voorbij of Parijsche couran
ten brengen bet sensatie-bericht, dat een nieuwe post
staking staat geproclameerd te worden. Dergelijke be
richten worden gaarne geloofd en alleen hieraan heb
ben ze hun oorsprong te danken. Was de stemming
der bevolking een andere, dan zouden zulke berichten
niet in de bladen verschijnen. Maar men vreest te Pa
rijs een herhaling van de staking. Men heeft gezien
dat de regeeriug het vrijwel machteloos moest dulden,
•dat het brieven- en telegrammenverkeer stop .gezet
werd. Men heeft daarna gelezen van de groote verga
dering in het Hippodrome, welke niets anders beoog
de, dan een samengaan op revolutionnairen grondslag
tusschen andere vakvereenigingen met die van de
postbeambten tot stand te brengen. Men vreest daarom
meer dan ooit dat een hernieuwde poststaking het sein
zal geven tot een algemeene staking, dat niet alleen
de lichten van de ville lumière weer zullen worden uit
gedoofd, maar dat ook in andere bedrijven de werk
lieden de armen over elkaar zullen kruisen.
Een algemeene staking op den eersten Meidag zou
intusschen voor Parijs geenszins tot de onmogelijkhe
den belmoren. Zorgvuldige huismoeders en bevreesde
huisvaders zijn reeds bezig te doen wat zij twee jaar
geleden ook deden: levensmiddelen opslaan en reserve
lichtbronnen in orde maken. De heer Pataud is op
het oogenblik de groote man: de ongekroonde koning
van de republiek. Hij wordt een Gavroche genoemd.
Het is zeker niet onbekend dat Gavroche een schep
ping van Victor Hugo is, voorkomende in zijn „Les
Misérables," '11 straatjongen, die nu eens boosaardig,
dan weer vermakelijk is, die den eenen dag het scha
vot verdient, maar den anderen moed, vernuft en genie
ten toonspreidt.
De heer Pataud, genoemd het symbool van 't geen
een goed aaneengesloten corps tegen parlement en re
geering vermag hij is algemeen secretaris van de
vakvereeniging van arbeiders in de electrische bedrij
ven predikt met lachend gezicht de „actie der ge
kruiste armen" en verheugt zich als een straatjongen
over een welgeslaagde grap, wanneer hij merkt, dat
regeering en het bezittende deel der bevolking bevreesd
zijn.
Nu is er voor de laatsten alle reden tot vrees. Wat
er thans in Erankrijk gebeurt moet niet worden onder
schat. Er kan nu niet meer gesproken worden van een
„handjevol revolutionnairen" die een anti-repüblikein-
sche beweging op touw zetten. In Parijs toch is deze
beweging buitengewoon krachtig en wat te Parijs
geschiedt is meestal het sein tot navolging voor een
groot deel van Frankrijk.
Merkwaardig is het zeer zeker, dat een dergelijke
dreigende beweging zich voordoet in een land, waar
algemeen kiesrecht bestaat. Men zou zoo denken, dat
de ontevredenen in hun stembiljet het beste wapen
hadden om te verkrijgen wat ze wenschen. We zien
evenwel dat de heer Pataud en de duizenden die ach
ter hem staan zich afkeeren van het parlement, daar
van even min iets willen weten als van de huidige re
geering. Wat is het geval Men beschouwt het parle
ment slechts als den beschermer van het kapitalisme,
de parlementsleden als meuschen die hun eigen sala
rissen verhoogen, baantjes verschaffen aan vrienden
en gunstelingen en wat wettekes maken. En van de
regeering heeft men niemendal te hopen. Door het so
cialisme zijn Briand en Viviani op de ministerbank
gebracht, maar nu ze daar eenmaal plaats genomen
hebben, brengen ze niet wat men van ze verwacht had.
Dat heeft teleurstelling en verbittering bij de arbei
ders doen ontstaan, en die politieke teleurstelling heeft
de machtige vakvereenigingen doen opkomen, heeft de
gelederen van de directe-actie-mannen versterkt. E11
alles wat parlement en regeering zullen doen om
gelijk minister Briand dezer dagen zeide de gisting
te kanaliseeren z4al niet baten. Tijdelijk kan de re
geering, gesteund door het parlement misschien
baas blijven, maar zal ze op den duur weerstand kun
nen bieden aan hetgeen men deftig noemt de syndica
listische beweging, maar dat in werkelijkheid neerkomt
op een sociale revolutie?
Op het Paaschcongres van de Sociaal-democratische
arbeiderspartij, gehouden te Rotterdam, werden ver
schillende voorstellen verworpen of teruggenomen tot
het volgende congres.
Aangenomen werd in het strijdprogram als nieuwen
eisch op te nemen moederschapsverzekering.
Mevrouw Pothuis zette de bedoeling van dit voor
stel uiteen. Aanstaande moeders in de arbeidersklasse
moeten-voor haar verzekering van het betalen van pre
mie worden vrijgesteld. Verder eischte zij bescher
ming van vrouwenarbeid in allerlei vorm. Vrijstelling
met behoud van vol loon eenige weken na de bevalling,
zoogpremiën, zuigelingenkeukens, wieggeld, enz. Voor
dit alles zou spreekster een afzonderlijke wet wenschen,
dus niet eenigo bepalingen in de ziekteverzekerings
wet.
Uitvoerig werd er gesproken over de houding bij de
verkiezingen. Het partijbestuur stelde voor bij de a.s.
verkiezingen de volgende punten van practische poli
tiek op den voorgrond te plaatsen: algemeen kiesrecht,
staatspensionneering, tien-urendag, uitbreiding van de
ongevallenwet en woningkwestie.
De heer Troelstra gaf een overzicht van de positie
der tegenstanders, lichtte het verkiezingsprogram toe,
door het partijbestuur voorgesteld, en besprak de daar
op ingediende amendementen, en zeide hij zijn oordeel
over de houding, die de partij heeft aan te nemen bij
de herstemmingen.
Hij ontriedt het voorstel om aan het program toe te
voegen: volledige vrijheid van Organisatie, ook voor
ambtenaren.
Aanneming van dit punt zou toch deze beteekenis
hebben, dat de Kamerfractie deze zaak bij de Kamer
aanhangig maakt en aandringt op een regeling bij de
wet of op andere wijze door de regeering. Spreker is
van oordeel, dat het beter is dat niet te doen. De be
staande toestanden met al hun gebreken, zijn, wat de
Kamer betreft van de gemeenteraden wordt hier
niet gesproken van dien aard, dat het beter is over
het stakingsrecht van de ambtenaren in de Kamer niet
te spreken. Werd door. de Kamerfractie dat gedaan,
dan vreest spreker, dat men de reactie er toe zou bren
gen, een regeling tot stand te brengen, echter niet op
de wijze, zooals de partij die wil.
Wat de herstemmiugstactiek der S.D.A.P. betreft,
wijst spreker er op, dat de partij in Nederland een stuk
politieke macht heeft veroverd. Met dat stuk macht
moet getracht worden zooveel mogelijk te verkrijgen in
de richting van de S.D.A.P. Dit is voor spreker het
beslissend standpunt ten aanzien van hetgeen er bij de
herstemming moet geschieden. Wie zich vóór het al
gemeen kiesrecht verklaart onder de burgerlijke partij
en, moet gesteund worden bij de herstemmingen, ge
steund tegenover de tegenstanders van het algemeen
kiesrecht.
En in alle andere gevallen? Weer besluiten tot ont
houding, evenals in 1905? Een onthouding, die betee-
kent, dat de partij niet doet? Doch dit vrijlaten der
kiezers had in 1905 tengevolge, dat de socialistische
kiezers dat jaar bij de herstemmingen te hoop liepen,
om aan de Kuyper-politiek, aan de anti-socialistische
politiek een einde te maken.
De zaak staat in 1909 echter anders. Spreker heeft
een conferentie over de herstemmingstactiek met het
partijbestuur gehad en in die conferentie kwam aller
eerst deze vraag ter sprake: Moet de partij iets doen
of laten, om te voorkomen of te maken, dat een der
burgerlijke groepen aan het roer komt? Moet b. v. er
voor gezorgd, dat er geen christelijk ministerie na de
verkiezingen aan het roer blijft? Deze vraag is door
het partijbestuur eenstemmig ontkennend beantwoord.
Yan een verbond, zelfs van een schijn-verbond met de
vrijzimiige partijen moet de S. D. A. P. af.
In de tweede plaats werd de vraag gesteldMoet in
bepaalde districten bij herstemmingen een min of meer
uitdrukkelijk compromis met^ andere partijen worden
aangegaan? Moet er weer een koehandel met de bur
gerlijke partijen worden aangegaan? (Gelach). Ook
deze vraag is door het Partijbestuur eenstemmig ont
kennend beantwoord. De Nederlandsche arbeiders
moeten totaal vrij zijn. Verder moet het partijbestuur
vrijheid van handelen voor bepaalde gevallen gelaten
worden. Waar b. v. een democratiesch katholiek, die
voor, tegenover een oud-liberaal, die tegen protectie
is, staat, moet daar de vrijhandelaar gesteund worden?
Spreker meent van niet. De oud-liberalen zullen niet
aarzelen, desnoods het geld uit de protectie voor de so
ciale wetgeving te halen, gelijk prof. Van der Vlugt
zich in 1907 in onze Eeuw heeft uitgelaten. Indien het,
om een ander voorbeeld te noemen, bij de herstemmin
gen gaat tusschen een katholiek, voorstander van
staatspensionneering, en een vrijen liberaal, dan zou
het partijbestuur kunnen adviseeren, den katholiek te
steunen.
De heer Vliegen verdedigde den eisch der staats
pensionneering, de heer v. d. Tempel dien van den
tien-urendag, de heer Wibaut lichtte de woningkwestie
toe.
I11 het debat waarschuwde o. a. de heer Helsdingen,
waar de heer Troelstra het advies gaf, waar het bij
een herstemming zou gaan tusschen een katholiek-de
mocraat en een oud-liberaal, aan den eerste de voor
keur te geven, tegen de zoogenaamde vooruitstrevende
katholieken. Nooit zou hij zijn stem willen geven aan
een katholiek. Dan blijft hij liever thuis.
Een besluit werd nog niet genomen. Vanmorgen
om tien uur werd het congres voortgezet.
woordigd waren 36 verecnigingen, uitbrengende 56
stemmen.
De voorzitter, dc heer W. O. A. Koster, wees in zijn
openingswoord op den ernst van den politiekeu toe
stand. De rechterzijde staat nog steeds op het stand
punt der antithese. Onze leuze bij de Juni-stembus
zij echter niet alleen een negatieve, 11.I. tegen die an
tithese, maar ook een positieve, waarbij spr. dacht aan
den strijd voor algemeen kiesrecht, ouderdomszorg, be
houd van ons vrijhandelstelsel en onze neutrale volks
school. Onze vrijzinnige strijd, zoo zeide spreker, is er
een voor waarheid, vrijheid en vooruitgang. Maar ver
geten wij door onzen strijd niet, dat wij allen zijn Ne
derlander, en bovenal in deze dagen groepeeren wij ons
allen om het beeld van oiize nationale eenheid.
Onder daverend applaus werd hierop besloten, een
hulde-telegram aan de Koningin te verzenden, waarin
de hoop wordt uitgesproken, dat door vervulling van
den heiligsten wensck van Haar en Haar volk, Haar
roemrijk Huis moge s.terk blijven en bloeien de eeuwen
door, tot welzijn van 011s vaderland. Een danktelegram
werd hierop ontvangen.
Uit het jaarverslag bleek, dat de bond thans 65 aan
gesloten verecnigingen telt, tezamen tsllende ongeveer
4000 leden. Herinnerd wordt aan de pogingen om ook
in Friesland en in Noord-Brabant vasten voet te krij
gen.
Ingekomen was o.a. een voorstel van de afdeeling
Den Haag om voor het doel van den bond te lezen
„De verspreiding der vooruitstrevende vrijzinnige be
ginselen," dat met 49 tegen 5 stemmen werd verwor
pen.
Als bestuursleden werden herkozen de heeren W. O.
A. Koster (voorzitter), J. H. J. Vos (vice-voorzitter),
A. Ekering (secretaris), P. J. Oud, (penningmeester),
J. A. Lotgering, J. G. A. van der Sande en C. Vree-
denburch Jr.
De voorzitter nam zijn herbenoeming eenige dagen
in beraad; de overige bestuursleden namen de hunne
aan.
De redactie van Jong Holland werd als volgt samen
gesteld: G. van der Re ijden, P. J. Oud en J. II. J. Vos.
(De heer J. B. Anient wenschte geen herbenoeming).
Tot leden der commissie voor de samenstelling van het
volgende jaarboekje werden aangewezen de heeren J.
B. Ament, P. J. Oud en A. van Wagtendonk (allen af
tredend) en A. Ekering (plaatsvervangend lid).
Hedenochtend werd de behandeling van den be
schrijvingsbrief voortgezet. Allereerst werd door het
bestuur voorgesteld, mr. II. Smeenge, die ook bij deze
vergadering gelijk steeds gedurende het bestaan van
den Boud, zoo warme belangstelling voor het streven
der jongeren getoond had, tot eerelid van den Bond te
benoemen. Daartoe werd bij acclamatie besloten.
Daarna werd het concept huishoudelijk reglement
door een daartoe aangewezen commissie ingediend, be
handeld en aangenomen.
Zondagochtend is te Rotterdam overleden de vice-
admiraal van Alphen. Met hem is een van de ver
dienstelijkste manhen van de oude garde onzer marine
heengegaan.
Van Alphen onderscheidde zich op verschillende ma
nieren, behoorende in de Eerste Kamer tot de meest
geziene leden, was behalve ridder in de Willemsorde,
ridder in de orde van den Nederlandschen Leeuw, com
mandeur in de orde van de Eikenkroon en in de orde
van den Gouden Leeuw van Nassau, terwijl hij ge
rechtigd was tot het dragen van nog eenige buiten-
landsche orden.
In de vergadering van 't bestuur der centrale vrij
zinnige kiesvereeniging ii; het district Hoogezand is
definitief candidaat gesteld mr. P. Rink, te 's-Graven-
hage.
GEMENGD NIEUWS.
Ongeluk.
Men schrijft ons uit Arnhem:
Zondagnamiddag, 3 uur, had een treurig ongeluk
plaats nabij de halte Velperpoort van de S. S. Toen
de lokaaltrein de halte naderde en zijn gang vertraag
de, begaf de hoofdconducteur v. H. zich op het achter
balkon van den wagen. Ilier woei het sterk. Zijn pet
dreigde af te waaien. Toen v. II. ernaar greep, sloeg
de deur van het spoorwegrijtuig terug en wierp den
man van het balkon op het perron. Hier kwam hij zoo
ongelukkig op zijn hoofd terecht, dat hy bijna op slag
dood was. De man had een ernstige hoofdwond. Door
de zorgen der politie te Arnhem werd het lijk in een
brancard naar het halte-station vervoerd en vandaar
met een extra locomotief met bagagewagen naar het
St. Elizabeths-Gasthuis.
Uit Oude Niedorp.
Op den eersten Paaschdag gaf de rederijkerskamer
„Molière" alhier, in het lokaal van den heer A. Mijts,
voor een flink bezette zaal eene uitvoering.
Opgevoerd werd „verloofd tegen wil en dank," een
blijspel in vier bedrijven.
liet aardige stuk werd heel goed gespeeld. Zoowel
de hoofdrollen als de meer ondergeschikten werden
goed weer gegeven. Een welverdiend applaus was dan
ook 11a elk bedrijf het loon. Tot slot werd door den
heer A. Mijts nog een paar voordrachten voorgedragen,
getiteld: 2 voor 18 en „Commis Voijageur", welke
voordrachten ook zeer in den smaak vielen. Na afloop
had er een gezellig bal plaats, dat tot 3 uur in den
nacht (sluitingsuur) duurde.
Bond van vrijzinnige propaganda vereenigingen
Zondagnamiddag vergaderde te Rotterdam de Bond
van vrijzinnige propagandavereenigingen. Vertegen-
Ongeluk met de stoomtram.
Toen Zaterdagmorgen de stoomtram Haarlem-Alk
maar, die 11,30 uit Haarlem vertrekt, nabij de Vroom
straat was genaderd, wilde de dienstdoende conducteur
G. een klein meisje, dat spelenderwijs de in beweging
zijnde tram was genaderd, om haar tegen overrijding
te behoeden, op zij duwen, waarom hij zich over de
balustrade van het achterhalcon heen boog. Hierbij
verloor hij echter het evenwicht en had het ongeluk
over de balustrade naar beneden te storten en kwam
zoodanig met zijn aangezicht met de onmiddellijk
langs de rails gelegen huizen in aanraking, dat hij he
vig bloedend uit een drietal wonden bleef liggen. Het
andere personeel had echter niets van het ongeval be
merkt, zoodat de tram doorsnorde. De conducteur zijn
tegenwoordigheid van geest geen oogenblik verliezen
de, was gelukkig weer spoedig ter been en gaf tot
tweemaal toe op zijn hoorn het signaal opa te stoppen,
terwijl hij op een draf de tram volgde. De machinist
inmiddels door anderen gewaarschuwd stopte. Bij den
caféhouder, de heer N. O. Rietkerk, werden de wonden
afgewasschen en door de Schotensche politie een voor-
loopig verband gelegd, waarna de wakkere conducteur
de leiding van den dienst weer op zich nam. De dienst
ondervond door dit ongeval een kwartier vertraging.
Later heeft de conducteur zich te Velsen onder ge
neeskundige behandeling gesteld en daar zijn de won
den gehecht.
Den lOden werd in het N. II. Koffiehuis alhier door
een 2de luitenant der infanterie eene lezing gehouden
over schietoefeningen tot verhooging van 's lands
weerkracht, ook in te stellen in onze gemeente. Een
achttiental jongelui gaven zich op voor deelneming
aan de oefeningen, zoodat verdere stappen zullen wor
den gedaan voor het verkrijgen van een geschikte zaal
of terrein, enz. Een kleine twintig menschen woonden
de lezing bij.
Bij J. T. te Lutjewinkel is door den heer G. Muijs,
rijksveearts te Schagen, tongblaar onder het vee ge
constateerd. De voorgeschreven maatregelen zijn be
reids daartegen genomen.
Onze gemengde zangvereeniging Euphonia heeft
den 4den alhier met haar concert zulk een succes ge
had, dat ze is uitgenoodigd ook te 't^Zand eene uitvoe
ring te komen geven tegen vergoeding van een flinke
som gelds. Den 25sten April zal dit concert plaats
vinden in het lokaal van mej. de Wed. De Wit te
't Zand.
Tot de hier opgerichte afdeeling van het Genoot
schap voor kinderhers tellings- en vacantie-kolonies
traden 70 leden toe, zoodat in overweging zal worden
gegeven reeds dit seizoen een kind uit te zenden. I11 de
vergadering, waarin dit zal worden beslist, zal dan ook
een definitief bestuur worden gekozen.
Uit het jaarverslag over 1908 van het Centraal Ge
nootschap voor Kinder-herstellings- en vacantiekolo-
nies, te Amsterdam, blijkt o. a.
Het aantal leden bleef stijgende en bedroeg op 31
December 1908 drie stichters (vereenigingen), 33
stichters (personen), 42 leden (vereenigingen), 172 le
den (personen), 17 begunstigers (vereenigingen) en
143 personen. Het aantal afdeelingen steeg met 8 tot
66.
Het Kerdijkhuis bleef zeer goed voldoen. In het ge
bruik deden zich evenwel kleine gebreken en behoeften
voor, in welke echter dank zij een gift van 5000,
waaraan eene som van 1000 was voorafgegaan, kon
worden voorzien. Er is nl. een schuurtje bijgebouwd,
een 'geyser en gasornamenten zijn aangeschaft; op
den zolder werden kastjes voor de doozen met kleeren
der kinderen getimmerd, terwijl de trappen werden be
kleed met houtcement. De gele gordijnen Op de slaap
zalen, die niet genoeg het licht temperden, zijn door
blauwe gordijnen vervangen. De afvoerbuizen der
badkamer en het fonteintje van de ziekenkamer wer
den stankvrij gemaakt. Het terrein om het Kerdijk
huis is vastgelegd met heide; later zullen er dennen
worden geplant, een en ander om zandverstuiving zoo
veel mogelijk te voorkomen.
Het weitje grenzend aan het huis te Egmond aan
den Iloef is er bij in huur genomen; een groote aan
winst voor de daar opgenomen kinderen, als het weer
te ongunstig is om naar zee te gaan of in den namid
dag, als zij thuis blijven.
ITet nortonwater van de drie Egmonder Koloniehui
zen werd scheikundig onderzocht. Het water van het
Kerdijk- en het Zeehuis bleek goed, dat van het huis
te Egmond/Hoef slecht. Dit laatste was evenwel nim
mer als drinkwater gebruikt.
Te Leeuwarden zijn Vrijdag ongeveer 6000 kievits
eieren aangevoerd, welke voor den prijs van 22 tot 25
cent per stuk zijn van de hand gedaan. Ongeveer één
derde van den aanvoer is verzonden naar het buiten
land, meest- naar Frankrijk en België.
Bij zachter weder en lageren waterstand, verwacht
men grooter aanvoel' en lagere prijzen.
Het dorpje Echteld werd dezer dagen in opschudding
gebracht door een hoogst brutalen diefstal met in
braak, 's avonds tegen half negen in de kom bij S. ge
pleegd. Lucifers lagen op den vloer, een spoorweg-
kaartje en een briefje, dat alleen in het bezit kon ge
weest zijn van R., een geacht inwoner van het dorp.
De rijks- en gemeente-politie stelden eenN onderzoek
in en brachten gisteren vrouw S. tot de bekentenis, dat
zij zelf de linnenkast had opengebroken, het briefje bij
R. weggenomen en het geld verborgen om R. te kun
nen aanklagen.
