DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
Honderd en elfden jaargang.
ÏSG9.
ZATERDAG
1 MEI.
BINNENLAND,
No. !0L
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Staatsexploitatie.
Telefoonnummer S.
Tweede Kamer.
Met 't Prinsesje geboren
Het ongeluk bij de Lemmer.
Verdronken.
Tweede Kamerverkiezingen.
Adres van gelukwensch.
Tweede Kamer.
GEMENGD NIEUWS.
Autu-ongeluk.
Klokluiden.
Uit Schagen.
Het Rijksbotermerk.
Een^slaciitoffer.
Kwijtschelding van straffen.
Ontslag bij. huwelijk.
Uit de Eginouden.
Uit Purmerend
Uit Sint Paneras.
Uit Broek op Langedijk.
Uit Rustenburg.
Uit Oude Niedorp.
Uit Bergen.
Zuid-Afribaansche studenten.
IHIH MB I HUI I -IJJI.B.
Achter onze bureau-stoel hangt een eenvoudig in
strument, zonder-pretensie van geleerdheid of sierlijk
heid, dat vaak duidelijker spreekt en meer treffende
betoogen geeft dan de geleerdste boeken.
Had de Genestet dit onaanzienlijk instrumentje ge
kend, hij zou een reserve gemaakt hebben, toen hij
dichtte dat hij uit de boeken weinig had geleerd en er
altijd een „wijzer" was, die „het wegredeneert." Want
de groote lessen die deze wijze geeft, zijn zeker niet
weg te redeneeren.
Eerst zijn het lessen van zacht geduld en vermanin
gen tot mild oordeelen die hij uitdeelt. Vervolgens is
het instrumentje als een toesteen voor ware bescha
ving en als zoodanig een uitstekende waardemeter. Wil
men van iemand weten of hij werkelijk „hartsbescha
ving" heeft dan wel of er slechts sprake mag zijn van
een beschavingsvernisje, breng hem voor het eenvoudi
ge instrument. Houdt hij voor dit toestelletje zijn
goede manieren de man is meer waard dan de an
der, die zich tegenover dit voorwerp niet geneert.
Edoch het is niet onze bedoeling de moreele be-
teekenis van dit kastje nader te bespreken, die nog tot
heel wat bespiegelingen aanleiding zou kunnen geven.
Wij hebben ons voor heden alleen bezig te houden met
de economische, siciale en administratiefijrechtelijke
lessen, welke deze wondermachiue uitdeelt.
indien wij haar b. v. vragen naar het verschil tus-
schen particuliere exploitatie en rijks-exploitatie krij
gen wij een heel eigenaardig antwoord. Eerst liooren
wij een stem die ons vriendelijk toespreekt, wanneer
wij vriendelijk blijven, die voorkomend en beleefd is,
inschikkelijk en vriendelijk. Dat is de stem der parti
culiere exploitatie. En wat de publieke exploitatie be
treft we hebben hier in geenen deele te klagen,
maar in vele andere steden wordt de vriendelijkheid
onzerzijds niet altijd met vriendelijkheid beantwoord,
ja er is een ik en w«et niet wat van „ik kan toch zoo
gemakkelijk niet entslagen worden" in de stem, welke
(.ns duidelijk maakt hoe groot liét verschil is tussclien
een staatsambtenaar en zoo maar den een of ander.
Deze tegenstelling gaat in Nederland spoedig ver
dwijnen. De telefoon de scherpzinnige lezer heeft
natuurlijk allang ontdekt dat wij hier van een tele
foonkastje spreken en achtereenvolgens van de parti
culiere „communale" en de staats-„intercommunale"
telefoonjuffrouwen de telefoon wordt rijkstelefoon
en dus zal zij ons spoedig dit onderscheid niet meer
leeren. Doch mogen wij de berichten uit Duitschland
gelooven, dan zal zij ons hier evenals daar toch op de
hoogte doen blijven van de schaduwzijden van het
staatsbedrijf.
In Duitschland doet zich namelijk het verschijnsel
voor, dat de staat geld wil trekken uit de telefoon en
te dien einde een tarief per gesprek gaat invoeren,
dat misschien meer geld zal opbrengen doch in elk ge
val het gerief van de telefoon voor den particulier zal
verminderen, terwijl het de kosten van de telefoon voor
den handelaar en den café-houder in buitengewone
mate zal doen rijzen. De door dezen maatregel ge
troffen belanghebbenden protesteeren ten sterkste.
Doch voorloopig staat het te bezien of hun protesten
viel succes zullen hebben. Er is een sterke agrarische
partij, die voor telefonen weinig gevoelt en de afkeer
van die partij voor dit verkeersmiddel zal dus mede
waarschijnlijk wel bewerken dat de telefoon duurder
wordt. Het is inderdaad geen gelukkige omstandig
heid, dat dergelijke politieke overwegingen invloed
hebben op de prijsbepaling van het telefoongebruik.
Doch de Duitsche telefoon leert blijkbaar nog meer
fouten van de staatsexploitatie onderkennen. Zoo vin
den wij b. v. in een artikel van niemand minder dan
den Geheimen Regierungsrat Von Unruh betoogd, dat
het heele Postbestuur en speciaal het Telefoonbestuur
in Duitschland achterlijk is. In plaats van met zijn
tijd mee te gaan, tracht het op de geldzak te gaan zit
ten en weert het de eischen van het profane publiek
met een hooghartig afgodengebaar af. In plaats van
dienaars van het publiek wij vertalen hier vrij het
oordeel van den „geheimraad" over de Duitsche ambte
naren gevoelen zij zich de dienende meesters, die
als in Frankrijk meer vervuld zijn van de plichten
der gemeenschap tegenover hen dan van die van hen
tegenover de gemeenschap.
En zoo komt het dat zij niet alleen protesteeren
gelijk in Parijs en dezer dagen ook op dergelijke wijze
in een voorstad van Berlijn doch ook even koel en
onverschillig zijn in hun manieren tegenover dat pu
bliek als in de wijze, waarop zij denken over de behar
tiging der belangen van dat publiek.
Niet alleen'dat zij te veel willen laten betalen, doch
zij voeren de nieuwe verbeteringen, waarvan men elders
al profiteert, niet in en tegelijkertijd verweren zij zich
tegen elke poging van particulieren om zichzelf buiten
de postadministratie om te redden. Ziedaar de klacht,
die de Duitsche telefoon een zeer bezadigden Duitscher
in den mond geeft, een klacht tegen de staats-exploi-
tatie op dit gebied, die bijna óveral in Duitschland
weerklank vindt.
Nu willen wij het bescheiden houten kastje aan onze
wand niet misverstaan. Het betoogt niet, dat staats
exploitatie slechter is dan eenige andere exploitatie.
Maar wèl vertelt het in den laatsten tijd meer slechts
daarvan dan het vroeger deed.
De mededeeling van de heuglijke gebeurtenis aan de
Tweede Kamer der Staten-Generaal had plaats dit
ter aanvulling van de telegrammen in het nummer van
gisteren voor volle tribunes en blijde opgewekte ge
zichten. Overal werden handdrukken en gelukwenschen
gewisseld. De meeste, zoo niet alle Kamerleden zijn
met Oranje getooid. De ministers, met uitzondering
van den Minister van Oorlog, die niet in de residentie
is, treden binnen en nemen plaats. Het wordt stil in
de zoo even nog woelige Kamer. Dan staat de Minis
ter van Biiinenlandsche Zaken, mr. Heemskerk, op en
houdt de volgende rede:
Mijne Heeren! Namens de Koningin heb ik de eer
aan de Kamer mede te deelen dat Hare Majesteit de
Koningin heden om 6 uur 50 minuten voorspoedig be
vallen is van een Prinses. Het bulletin der genees-
heeren, hetwelk in de „Staatscourant" verschijnt,
luidt: 's-Gravenhage, 80 April 1909. Hare Majesteit
de Koningin, die hedenmorgen om 6 uur 50 minuten
van een dochter beviel, is naar omstandigheden zeer
goed. Ook de jonggeboren Prinses is welvarend. Prof.
dr, B. Couwer, dr. Koessingh.
Dat het mij vergund is dit heuglijke feit voor ons
vaderland van zoo onberekenbaar gewicht, aan de Ka
mer mede te deelen, is mij en de gansche Regeering
een oorzaak van innige blijdschap en ootmoedigen
dank. Moge het tot heil van het Vaderland strekken.
God zegene Hare Majesteit, de jonggeboren Prinses,
Hare Majesteit de Koningin-Moeder en Zijne Ko
ninklijke Ploogheid den Prins der Nederlanden.
Een driewerf geestdriftig hoera volgde op deze mede
deeling; daarna verhief de voorzitter zich van zijn ze
tel en hield de volgende toespraak:
Mijne Heeren
De Kamer zal met hartelijke deelneming de heuglij
ke mededeeling der regeering hebben ontvangen om
trent de voorspoedige bevalling van Hare Majesteit de
Koningin van een Prinses zich levendig verblijdende
over den zoolang verbeiden zegen aan het Koninklijk
Gezin ten deel gevallen, door welken diens huiselijk
geluk nog zoo zeer wordt vermeerderd en verhoogd.
De Kamer begroet met vreugde de geboorte van een
orstin uit het Koninklijk Stamhuis, waardoor de ban
den tusschen Volk en Vorstenhuis bestaande sinds
eeuwen en in hachelijke tijden gevestigd en hernieuwd,
te vaster en te sterker zijn geworden.
Onze eerste gedachte is echter gewijd aan de Ko
ninklijke Moeder en de bede rijst op uit ons hart dat
het aan God moge behagen haar eerlang weder op te
richten en de gelukkige getuige te doen zijn van de
trouw en de verknochtheid van ons volk aan Haar en
Haar kind, onder wijze en liefdevolle leiding van die
Koningin, die zelve van af een leeftijd waarop aan de
meestön onzer de zorgen des levens nog slechts bij na
me bekend waren, met onafgebroken toewijding. Hare
verheven taak heeft vervuld, en van die van haar Ko
ninklijken Gemaal, wiens werkdadige belangstelling
in alles wat het welzijn en de bloei van ons land kan
doen stijgen hem de warme aanhankelijkheid van zijne
nieuwe landgenooten in klimmende mate verzekert.
Moge de jong geboren Prinses voorspoedig opwassen,
zich ontwikkelen en worden voorbereid tot de hooge
roeping die haar wellicht in den loop der tijden wacht.
Geve alzoo de Almachtige dat deze Oranjetelg, indien
Zij eenmaal, moge het eerst zijn in verwijderde toe
komst, tot den troon harer vaderen mocht worden ge
roepen, zal zijn toegerust met al die gaven en eigen
schappen van hoofd en van hart, die haar alleen zullen
kunnen in staat stellen om de duurzame liefde van
haar volk te bezitten, die ook door de Koningin niet
wordt geërfd, maar verworven, en daardoor gesterkt
onder hoogeren zegen overeenkomstig de traditiën
van haar geslacht zich van de hooge, doch zware plich
ten haar alsdan opgelegd, tot heil van gemeenschap
pelijk vaderland, te kwijnen.
Deze toespraak werd mede met een driemaal her
haald bravo begroet.
De commissie van redactie uit de leden der Tweede
Kamer voor het adres van gelukwensch aan de Ko
ningin bestaat uit de heeren Loeff, De Savornin Lob
man, Plate, Nolens en Goeman Borgesius.
Het echtpaar Salomon Frank werd gisteren juist op
denzelfden geboortedag van 't Prinsesje, verblijd met
de geboorte van een dochtertje.
Het echtpaar is voornemens, 't kind naar de Prinses
te noemen.
De gezonken boot Sneek VI is gisteravond gelicht
en bij de Lemmer weer binnengesleept. In de kajuit
bevond zich nog het lijk van de eenige vrouwelijke pas
sagier.
Vrij zeker door een rukwind geraakte gisteren, Don
derdag, het driejarig meisje van den heer II. Zoma
te St. Johannesga (Fr.) te water en verdronk.
De R. K. kiesvereeniging „Eeclit en Plicht" te
Zaandam heeft Donderdagavond met algemeene stem
men besloten de candidatuur van den heer F. L. Duy-
maer van Twist, door de anti-revolutionairen gesteld,
krachtig te steunen.
De commissie van redactie uit de leden der Tweede
Kamer voor het adres vangelukwensch aan II. M. de
Koningin bestaat uit de heeren Loeff, de Savornin
Lohmann, Plate, Nolens en Goeman Borgesius.
Te Lent kwam Donderdagmiddag de auto no. G 1249
in botsing met een boom. De inzittenden, twee dames,
verden door het glasraam geslingerd en daardoor
licht gewond. Zij werden door dr. Kuipers verbonden.
De schade aan de auto toegebracht, is nog al bedui
dend.
Gistermiddag om één uur begon opeens dc klok te
luiden, en iedereen dacht dat nu dc blijde verwachting
vervuld was.
Bij onderzoek bleek echter, dat de waaier van het
slagwerk gebroken was, en nadat de steen op den grond
was aangeland, hield het luiden terstond op.
Den 29sten April vergaderde de Schager handeldrij
vende- en industriëele middenstands-vereeniging in
het lokaal Oeros alhier, onder leiding van haren voor
zitter, den heer P. Raat Dz.
In zijn openingswoord zeide de voorzitter het weer
te betreuren, dat zoo weinigen achtereenvolgens
kwamen er 12 de vergaderingen kwamen bijwonen.
De notulen, gelezen door den 2den secretaris, den heer
J. II. Schenen, werden zonder op- of aanmerkingen
onder dankzegging goedgekeurd. Daarna volgde op
noeming van een 18-tal ingekomen stukken, waarvan
geen enkele tot eenige discussie aanleiding gaf. Ze
betroffen v. n. 1. vraagstukken van den Middenstands
bond en de weldra te houden tentoonstelling. Van de
Harmonie-feestcommissie was een schrijven ingeko
men behelzende het verzoek een onderhoud met het be
stuur te mogen hebben over het organiseeren van een
étalage-wedstrijd bij gelegenheid van het Harmonie-
feest. Dat onderhoud had plaats gehad en de verga
dering keurde goed, dat het bestuur geadviseerd had
geen wedstrijd uit te schrijven maar de leden op te
wekken op andere wijze zooveel mogelijk te trachten
het feest te doen slagen. Op voorstel van het bestuur
werd 10 toegestaan als feestgave aan het comité.
Onderscheidene mededeelingen werden vervolgens ge
daan, o. a. resultaat boekhoudcursus, nieuwe maatre
gel incasso-bureau, aanvrage om gratis sprekers voor
rijksrekening bij het secretariaat van het Lloofdbe-
stuur, enz. Een vijftal nieuwe leden werden met alge
meene stemmen als zoodanig aangenomen. Over de
rekening en verantwoording van den lsten penning
meester, den heer Sehmalz, werd een gunstig rapport
uitgebracht door de commissie, bestaande uit de hee
ren Koning, Leguit en A. Bakker. Op voorstel van
het bestuur zal aan de leden een vragenlijst worden
gezonden over neringverzekering. Naar aanleiding van
de beantwoording dier vragen zal het bestuur later in
deze zaak met voorstellen komen. Bij de rondvraag
wekte de voorzitter allen op de te zenden vragenlijst
wel te willen invullen. Met het uitspreken van den
wensch, dat volgende vergaderingen wat beter bezocht
mochten worden, sloot de heer Raat de bijeenkomst.
Gisteren is in het politiehof van de Theems te Lon
den vonnis gewezen in het geding der drie personen
ter zake van schending van het Nederlandsche rijksbo
termerk.
Sidney Wood van de Arlobutterfabrieken te Chelten
ham, die naar de magistraat zeide in goed vertrouwen
had gehandeld, werd van rechtsvervolging ontslagen.
Abraham en Aaron Levenberg echter werden ieder
veroordeeld tot 40 pst. boete en 50 pst. kosten, subsidi
air 5 maanden gevangenisstraf.
Te Soest heeft gistermorgen een ongeval plaats ge
had bij het lossen van vreugdeschoten ter gelegenheid
der geboorte der Prinses. Een jongen wilde een ka
nonnetje doen afgaan en hield het bij een nog niet ge
heel uitgedoofde lont van een reeds afgeschoten ka
non, met het ongelukkig gevolg, dat zijn linkerhand
bij het afgaan geheel verbrijzeld werd.
Hare Majesteit de Koningin heeft aan de chefs der
korpsen van het leger als haar wensch te kennen ge
geven, dat ter gelegenheid van de geboorte van de
Prinses van Oranje Hertogin van Mecklenburg alle
aan militairen opgelegde straffen van cachot, provoost,
politiekamer of arrest met alle gevolgen er van zullen
worden kwijtgescholden, terwijl deze kwijtschelding
zich ook zal uitstrekken tot het verbod om buiten
dienst de sabel of de bajonet te dragen. (Ass. Ct.)
De raad der gemeente Hillegom heeft aan de desbe
treffende verordening de bepaling toegevoegd, dat on-
(terwijzeressen, die in 't huwelijk treden, worden ge
acht, te zijn ontslagen.
Geslaagd voor Elektrotechnisch en werktuigkundig
Ingenieur aan 't Techniéum te Mittweida. Konigr.
Sachsen de heer E. Kieft uit Egmond a. d. Hoef.
De vervulling van de hope des vaderlands is hier met
waar gejubel ontvangen, groot was de vreugde en de
stemming de meest feestelijke denkbaar. Wel had een
grappenmaker den omroeper Woensdagavond reeds
door het dorp laten trekken met zijn instrument,
daarmee de bevolking op de been brengend zelfs een
der kosters in de waan gebracht dat het feit daar was
en deze de klok begon te luiden wel trok toen reeds
een opgewonden menigte door de straten, maar dit
nam niet weg dat de geestdrift heden, 30 April, over
stelpend was. Reeds te half negen verspreidde zich
vanaf de Van Speijktoren het gerucht dat er een prin
ses geboren was, doch dit werd eerst als feit aangeno
men, toen een ambtelijk telegram den burgemeester in
staat stelde den volke kond te doen van het groote
nieuws. Dra wapperden de vlaggen huis aan huis en
den geheelen dag was alles op de been om te jubelen
in de straten. Met levenmakende instrumenten bege
leid trok een stoet van honderden des avonds, zingende
de volksliederen en nog meer door de straten. Het „le
ve hoog" en „in glorie" weerklonk tot laat in den
avond.
Een meer ernstige uiting gaf de gemeente door
klokgelui van de drie torens, gaf de Ned. Ilerv. kerk
door een bidstand, waarbij de Chr. Zangvereeniging
zich deed hooren met toepasselijke liederen.
Waarlijk, de liefde voor het Oranjehuis is hier wèl
tot uiting gekomen
De vereeniging „Koninginnedag" bepaald de bin
nenkort te houden feestelijkheden.
Tot lid van den gemeenteraad (vacature C. de Goe
de IIz.) werd heden gekozen met 431 stemmen de heer
Dr. II. C. Maats (liberaal.)
Op den heer Th. Pottegieter (soc.-dem.) werden 110
stemmen uitgebracht.
Dc blijde gebeurtenis in ons Koninklijk Huis werd
Vrijdagmorgen te St. Paneras ook met gejuich be
groet, alom werd de vlag uitgestoken, terwijl de
schooljeugd een hoera uitriep in de klassen, hun werd
vrijgegeven, waarna zij een oogenblik daarna met vlag
gen getooid door het dorp liepen.
Zaterdag algemeen kinderfeest van de openbare en
bijzondere school in gemeenschappelijk overleg, be
staande in traktatie en wedstrijdspelen, gevolgd door
een wedstrijd met fietsen door grootere jongens en
meisjes.
Zondag zullen de tulpenvelden te St. Paneras op het
mooist zijn, alles staat nu in vollen bloei, sommige vel
den geven een prachtige kleurschakeering.
Verzending en marklaanvoer.
Van de laadplaats te Broek op Langedijk werden de
vorige week nog 21 wagonladingen groenten naar het
buitenland verzonden.
Aan de afslagmarkt aldaar werden die week nog aan
gevoerd 11.800 roode kooien, 31.000 gele kooien, 7100
witte kooien, 295 balen uien, 27 balen wortelen en 200
balen koolrapen.
Telegramverzendtng.
In de maand Maart werden te Broek op Langedijk
aan het telefoonkantoor 050 telegrammen behandeld.
Dc af deeling Ursem der Hollandsche Maatschappij
van Landbouw nam in hare vergadering, alhier gehou
den, verschillende besluiten, welke alle een gevolg wa
ren van de vele stukken, die ter behandeling ingeko
men waren.
De afdeeling besloot de demonstratie van vee in
1909 finantiëel te steunen, daar deze beoogt verede
ling en verbetering van N. Hollands veestapel.
Eveneens kwam men na uitvoerige discussie overeen
dat de afdeeling lid van het Landhuishoudkundig con
gres diende te worden, als men de idee huldigt, dat ook
op het gebied van veeteelt theorie en practijk samen
moeten gaan.
Voorts bepaalde men door wijziging in het reglement
dat de vooi'zitter der afdeeling voortaan herkiesbaar
is.
Tot afgevaardigde naar de Algemeene Vergadering
der II. M. van Landbouw werd gekozen de heer 1).,
Schermerhorn en tot diens plaatsvervanger de heer
Blom.
De heer O. Baas, hoofd der school te Zijdewind, is
benoemd tot onderwijzer aan de openbare lagere school
no. 5 te Amsterdam.
Ook in deze gemeente is men niet onbetuigd geble
ven uiting te geven aan de blijde gevoelens die gister
morgen bij het ontvangen der officiëele tijding van de
geboorte van het prinsesje ontstonden. De klokken
van dc torens der Ned. Hervormde- en R. C. kerk wor
den gedurende een half uur geluid. Bergens Fanfare
marcheerde met een vroolijken marsch door de Dorps
straat en stelde zich tegenover het Raadhuis op, waar
het „Wien Neerlandsch bloed" en het „Wilhelmus van
Nassauen" werden gespeeld.
Bijna iedereen was met oranje gesierd.
In zijn rede in het groot-auditorium heeft de prae-
ses van het Leidsche Studentencorps de, met het oog
op de studie van Zuid-Afrikaansche studenten aan
onze Universiteiten, belangrijke mededeeling gedaan
dat het collegium voornemens is van de gegeven macht
van vrijstelling van groentijd gebruik te maken ten op
zichte van die Afrikaners, die regelrecht uit hun va
derland herwaarts komen om aan onze Universiteit
te studeeren. Op dezen maatregel, een proef, was
reeds herhaaldelijk, ook van zeer bevoegde zijde uit
Zuid-Afrika aangedrongen.
