DAGBL AD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
Honderd en elfde jaargang.
1909.
ZATERDAG
22 MEI.
BINNENLAND.
No. 117
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1,—.
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Uit den Raad.
Telefoonnummer S.
Aubade aan H. M. de Koningin.
Een aanval in Indië.
GEMENGD NIEUWS.
De nonvlitider.
Lijk aangespoeld
Een staking.
Vaisch bankpapier.
Gratie.
Uit de dorpschool
Uit de Beemster.
Het moois weer.
Een aangeteekende brief vermist.
Heidebrand.
Uit, St. Paacras.
Uit Scliasen.
Festival.
Uit Nooidsrharwonde.
'^ra—ecrs—jcJBi
De voorlaatste raadszitting gaf den schrijver van de
ze overzichten geen aanleiding om in een afzonderlijk
artikel daarop terug te komen. Van de lange agenda
immers was heel weinig afgedaan, omdat het grootste
gedeelte van den namiddag werd besteed aan de behan
deling van het kohier van den hoofdelijken omslag in
geheime zitting. Natuurlijk er vielen wel eenige
opmerkingen te maken. Er zou geconstateerd kunnen
worden, dat de voorzitter de vergadering had geopend
met een sobere, maar hartelijke toespraak, waarin men
gelukkig elke gezwollenheid miste en waarin zeer te
recht hulde werd gebracht aan de heeren, die in Alk
maar het initiatief tot feestviering hadden genomen.
Er zou gewezen kunnen worden op de houding van den
heer Uitenboscli, die, gehoord hebben, da\ de voorzit
ter een dergelijke toespraak zou houden, later ter ver
gadering verscheen. Ilad hij de rede mede aange
hoord, hij zou zich verplicht gevoeld hebben, te blijven
staan, misschien zelfs wel te protesteeren. Hij heeft
er de voorkeur aan gegeven, ter vergadering te komen
nadat de rede was uitgesproken, en heeft daardoor ge
toond, dat hij geen betooging wilde dit dient geap
precieerd te worden. Er zou verder gesproken kunnen
worden over de bruggenkwestie maar daarover zou
evengoed gezwegen kunnen worden. Het is waarlijk
geen wonder, dat onze zoo accurate gemeente-secreta
ris, even de kluts kwijt geraakt is en het bruggenbe-
sluit onjuist genotuleerd heeft komen de bruggen
er, dan zullen ze er staan als twee monumenten voor
slechte behandeling van zaken en wie weet, of niet een
later archivaris, schrijvend over de Alkinaarsche brug
gen, zal getuigen, dat de Heiloër- en Emma-brug zijn
gebouwd in het jaar 1909 of '10 of 11 of zoo, dat
kunnen we nu nog niet zeggen toen men rijk was
aan woorden, maar arm aan gezonde gedachten, toen
de „gespannen begrooting" als een schrikbeeld in de
raa'dzaal rondwaarde en de hoofden der raadsleden op
hol bracht. Misschien zal hij er hij voegen: het was
in den zelfden noodlottigen tijd waarin ook werd afge
stemd het voorstel tot het inwinnen van advies over
de verbouwing van het stadhuis. En wellicht zal hij
de verzuchting slaken: Als het zoo was gesteld met de
vroede vaderen, hoe moet het er dan wel hebben uitge
zien in de hoofden van de onvroede!
Mocht er later geen archivaris komen, die aldus zou
schrijven de feiten worden hierdoor niet veranderd.
Die feiten bestaan helaas en nemen toe. Elke zit
ting levert opnieuw het bewijs, dat men zich blind
staart op de financiën en dientengevolge op den
goeden weg als een blinde rondtast en menig misstap
zet.
Het verwerpen van het voorstel om aan B. en W.
een blanco crediet te verleenen ten einde advies in te
winnen omtrent doelmatige inwendige verbouwing en
een met de eischen des tijds overeenkomende inrich
ting van het stadhuis, kunnen wij niet anders dan een
misstap noemen. Niet dat wij voorstander zijn van
het met volle handen uitgeven van het gemeentelijk
geld, niet ook dat wij overtuigd zijn van het noodzake
lijke eener nieuwe raadzaal. Maar wanneer er in het
stadhuis verbouwd moet worden, dan dient dit te ge
schieden op de beste wijze volgens een vast plan, en
daarvoor is gewenscht, is noodig, het advies van een
deskundige. Het is allerminst onze bedoeling om hier
mede een ongunstig oordeel te vellen over den directeur
van gemeentewerken. Ligt het niet voor de hand, dat
hij, van wien alles gevraagd wordt, die een drukken
werkkring met grooten ijver behartigt, niet in bijzon
dere studie kan treden, ook al wijl het hem hiertoe ont
breekt aan tijd en aan geld, om zich de dure studie
werken aan te schaffen en voortdurend op de hoogte
te blijven? Wij schreven hierboven: een vast plan.
Daarmede bedoelden we, dat men niet een partiëele
verbouwing moet uitvoeren, maar van den aanvang af
aan moet werken naar een tevoren opgemaakt en door
een deskundige weloverwogen stelsel, waarbij rekening
gehouden is met het karakter van het gebouw en waar
in tevens is vastgelegd, op welke wijze van de aanwe
zige ruimte het best kan worden geprofiteerd. Het geld
voor zulk een advies uitgegeven is niet weggeworpen,
integendeel, nuttig besteed. Wanneer onze voorouders,
die tot het maken van zulke schoone bouwwerken in
staat waren, eens wat meer oordeelkundig bij den aan
leg van straten te werk gegaan waren, wat zouden wij,
doordat er dan nu geen groote sommen behoefden te
worden uitgegeven om in orde te maken, wat zij ver
keerd deden, aan belasting niet minder hebben op te
brengen
Raadsleden, zoo niet alle dan toch verreweg de
meeste, ondeskundigen op liet gebied van historische
bouwwerken, moesten juist elke gelegenheid om een
betrouwbaar advies van een speciaal vakman te ver
krijgen, gretig aangrijpen, in stede van ze ongebruikt
te laten. Het is heel aardig om met een grapje te
spreken over hei raadplegen van een deskundige voor
het verbouwen van secretarie-lokalen, maar daarmede
komt men er niet. Dat is de aandacht afleiden van de
hoofdzaak, die is: te voorkomen dat ons mooie stadhuis
verknoeid wordt, te zorgen, dat er recht worde gedaan
jegens een historisch bouwwerk. En nu laat men zich
weerhouden door de vrees, dat uitvoering van de plan
nen eens deskundige te veel geld zal kosten. Maar
waarop die vrees is gebaseerd, blijkt uit niets. Een be
roep op de Bruinviskamer gaat in het geheel niet op
Daartegenover staan tal van voorbeelden, die bewijzen,
dat „het oude", gelijk men dat in den tegenwoordigen
tijd noemt, niet per sé duur behoeft te wezen, dat het
mooie dikwijls zelfs goedkooper is dan het minder
anooie. De ijverige kampioen voor het behoud van de
architectonische schoonheden onzer stad die in
zijn ijver wel eens wat al te ver gaat, gelijk bleek uit
zijn overbodig amendement heeft verschillende be
wijzen daarvoor aangevoerd. Zijn overtuigend woord
mocht niet baten. De meerderheid van den Alkmaar-
schen raad past het woord van Thorbecke „De regee
ring is geen oordeelaar van wetenschap en kunst" op
het stedelijk bestuur aldus toe, dat zij in de eerste
plaats wil zuinigheid, in de tweede plaats zuinigheid
en in de derde en laatste plaats zuinigheid. Tegen een
zooveel malen overgehaalde zuinigheid zou zelfs een
jhr. de Stuers machteloos staan. Misschien kan dit den
heer van den Bosch tot troost strekken.
Het is intusschen wel kras dat de motiveering van
zijn stem door den heer van der Feen de Lille, wèl het
advies maar geen hooge verbouwingskosten, enkele der
tegenstemmers niet tot inkeer heeft gebracht.
Het wil ons dan ook voorkomen, dat de verwerping
voor een groot deel aan de voordracht zelve ligt. Hare
edactie leidde tot verwarring. Niet duidelijk genoeg
stond er in, dat er moest komen een plan van verbou
wing in den geest van het plan van uitbreiding der
gemeente. Niet verstandig was het om te spreken van
een „blanco" crediet beter ware het geweest om een
maximum te stellen. Niet krachtig genoeg werd de
voordracht in den Raad verdedigd. Het is weer de oude
geschiedenis maar zij blijft helaas altijd nieuw.
Het kan soms vreemd loopen in den Raad. Een
breedvoerig debat hadden we verwacht over de voor
dracht ten aanzien van de wijziging van de verorde
ning, regelende den werkkring van de commissie van
bijstand voor de publieke werken, en zonder een enkel
woord discussie, zelfs zonder hoofdelijke stemming, is
deze voordracht onder den hamer van den voorzitter
doorgegaan.
Een uitvoerig debat deed vermoeden de raadsverga
dering van 27 Januari, waarin de heer Uitenbosch ter
sprake bracht een uitlegging van de taak dezer com
missie van haar jongste lid, den heer Pot, een uitleg
ging, waarmede de heer Uitenbosch zich in geenen dee-
le kon vereenigen. Handig had destijds de voorzitter
een toen tot nietsleidend debat afgesneden. B. en W.
zijn sedert gekomen met een uitvoerige bijlage, waarin
zij aan de hand van citaten van mr. Oppenheim en mr.
van Oosterwijk betoogden, dat het standpunt van den
heer Uitenbosch niet het juiste was. De heer Uiten
bosch heeft dit blijkbaar zelf ook ingezien zijn stil
zwijgen is anders niet te verklaren, te meer waar hij
in bovenbedoelde vergadering zeide, dat hij, zoo de
Raad een ander standpunt innam dan hij, geen lid der
commissie kon blijven.
Intusschen zien wij in den loop dezer zaak opnieuw
een bewijs, dat goedgeargumenfeerde bijlagen het beste
middel zijn om overtollige debatten te voorkomen en
we hopen dat het succes van Woensdag, voor B. en W.
een spoorslag zal zijn, om in het vervolg vaker zulke
goedgemotiveerde bijlagen de wereld in te zenden.
Theorie en praktijk kwamen ook met elkaar in bot
sing bij de regeling ten aanzien van het uitbetalen van
de jaarwedden en de loonen van alle ambtenaren, be
ambten en werklieden der gemeente, die ter vervulling
hunner militaire plichten worden opgeroepen. De heer
van Buijsen had een theoretisch juist denkbeeld neer
gelegd in een amendement, maar de voorzitter wees er
op gelijk men in het verslag heeft kunnen lezen
dat in de praktijk de verbetering, die het amendement
beoogde, niet tot stand zou komen. Een bemiddelings
voorstel van den heer Glinderman om 75 van het
toegekende loon of jaarwedde aan gehuwden te geven
in plaats van 50 gelijk B. en W. voorstelden*) en
25 aan ongehuwden, werd aangenomen.
Uit de discussies bleek duidelijk dat het rijk bij- het
toekennen van een vergoeding teert op de gemeenten.
Waarom de gemeenten dit dulden is ons niet recht
duidelijk en daarom verbaast het ons ook, dat er niet
getracht wordt om aan dezen ongewenschten toestand
een einde te maken, dat de gemeenten niet gezamenlijk
tegen zulk een optreden protesteeren. Zou Alkmaar
eens niet het initiatief kunnen nemen tot een adres
beweging? Om de kosten behoeft men het niet te la
ten!
n
De onvermoeide strijder voor openbaarmaking van
de aanslagen in den hoofdelijken omslag, de heer J
Mulder heeft andermaal zich tot den Raad gewend met
een adres en wederom is zijn poging vruchteloos ge
weest.
Den 2den April 1906 trad de ontvangêr van 's rijks
belastingen voor de buitengemeenten, die in zijn vorige
standplaats, naar we meenen, met succes den strijd
had aangebonden, voor het eerst te Alkmaar in het
strijdperk. Den 30sten Mei d. a. v. werd zonder hoof
delijke stemming aangenomen het advies van B. en W.
om adressant te berichten dat aan zijn verzoek niet
kon worden voldaan. Dit advies was gegrond op de
overweging, dat men niet wilde reageeren op een kort
genomen besluit 10 Mei 1905 werd met 7 tegen 6
stemmen besloten „de gedrukte kohiertjes niet publiek
verkrijgbaar te stellen." Dezelfde overweging heeft
thans den doorslag gegeven, en het adres is voor ken
nisgeving aangenomen. Daarbij kwam het argument
van den heer Glinderman, dat in het wetsontwerp tot
wijziging van de gemeentewet het ter visie leggen van
het kohier verboden wordt. Het ontwerp is nog geen
wet het behoort tot de lange lijst van wetsontwer
pen, welke bij het op reces gaan van de Tweede Kamer
nog aanhangig waren. Maar liet is veelzeggend, dat
ook de regeering het stelsel van geheimzinnigheid hul
digt, en openbare controle op de juistheid der aansla
In het verslag stond abusievelijk dat de lieer
Glinderman 50 wilde behouden.
gen niet toelaat. Deze houding treft temeer, omdat
het algemeen bekend is, dat de gemiddelde Nederlan
der tot stelregel heeft: eerlijk als goud, behalve tegen
over den fiscus.
Thans blijft de eenige hoop op minder onjuiste aan
slagen gevestigd op den belasting-controleur, wien men
misschien wel een paar uurtjes vrij zal willen laten
voor het werk, dat eigenlijk zijn voornaamste werk
moest zijn.
Het portret van prinses Julians*.
De portretjes die II. M. de Koningin gemaakt heeft
van Prinses Juliana, worden bij de firma Guy de Coral
Co. te 's-Gravenhage tentoongesteld. Het zijn er
vijf; twee beelden de kleine prinses af in haar wieg, op
de drie anderen zit zij op de schoot van H. M. de Ko
ningin zelve, van IT. M. de Koningin-grootmoeder of
van Z. K. H. Prins Hendrik.
De vele sainengeknipte portretten die tot dusver op
zoo groote schaal verspreid werden, gaven II. M. aan
leiding, deze eigengemaakte foto's Ilaar volk aan te
bieden.
De groote aubade welke in den Haag aan Hare Ma
jesteit de Koningin gebracht zal worden, belooft schit
terend te worden. 2310 dames en heeren hebben zich
bij het feestcomité aangemeld en zullen begeleid wor
den door zeven muziekkori»5en.
De eerste repetitie onder leiding van den componist
II. M. van 't Kruijs zal hedenavond plaats vinden in
de groote Grafelijke Zaal op het Binnenhof.
Blijkens een uit Nederlandsch-Indië antvangen te
legram werd den 20en dezer een patrouille, waarbij zich
de adsistent-resident van Priaman bevond, bij het
door de inheemsche bevolking als heilig beschouwde
graf te Oelakan (afdeeling Priaman, residentie Pa-
d.angsche Bovenlanden) door 60 fanatici aangevallen,
die met achterlating van 45 dooden en gewonden wer
den verjaagd. Aan onze zijde werden door het vuur
der patrouille één inlandsch hoofd gedood en twee ge
wond.
In eenige dennenbosschen onder Wilp, gemeente
Voorst, zijn talrijke nonvlinders aangetroffen.
Gevaarlijk spel.
Op den Amsterdamschen straatweg tusschen Mui
den en Naarden is Donderdag in den namiddag een
zekere H. uit Utrecht, per rijwiel op den terugweg
van Amsterdam naar huis gaande, onder een van
Naarden komenden automobiel geraakt. LI. had achter
zich rijden zijn broeder, wiens rijwiel aan 't zijne door
een touw verbonden was.
Bij 't uitwijken voor den automobiel hebben de broe
ders elkander misverstaan en zoodoende op verschillen
de wijze uitwijkende, geraakte de voorste onder 't
voertuig. Zwaar verwond en met gebroken dijbeen
werd hij in den automobiel naar Naarden vervoerd.
De vischsehuit II.D. 366 heeft te Den Helder aan
gebracht het in verren staat van ontbinding verkee-
rend lijk van een man, drijvend gevonden nabij Kam
perduin.
Onderw.„Onthoudt nu goed: een meester met een
rok aan: heet „juffrouw." Dus wat ben ik nu?"
(Hbld.)
Te Glnnerbrugge is op de spinnerij Eilermarck, di
rectie B. W. en H. ter Kuile, eene staking uitgebro
ken, waarbij 37 trostlers en afzetters zijn betrokken.
Dezen legden den arbeid neer, wegens het niet uitbeta
len van wachtgeld! Het wachten ontstond door eene
directe staking van de spoelsters, wier loon was ver
minderd, doch die intusschen weder aan 't werk zijn
gegaan. De directie achtte zich om die reden niet ver
plicht tot het uitbetalen van wachtgeld.
De directie heeft den stakers aangezegd, dat bij niet
hervatten van den arbeid, de twee fabrieken, oude en
nieuwe spinnerij, waar ruim 600 man werken, op Maan
dag a.s. zullen worden stop gezet.
Donderdag waren in Hotel de France te Rotterdam
een paar vreemdelingen afgestapt, die poogden hun
rekening met vaisch Italiaansch af Fransch bankpapier
te betalen.
Men weigerde het geld aan te nemen, er op wijzend,
dat het vaisch was. De gasten zijn daarop heengegaan
en vermoedelijk in de richting Amsterdam vertrokken.
Den heer L. E. de M., voormalig directeur van de
Ilollandsche Hypotheekbank te Amsterdam, is bij ge
legenheid van de blijde gebeurtenis 6 maanden vermin
dering van straf verleend.
Op een dorpschool, waar in enkele klassen les gege
ven wordt door vrouwelijke onderwijzers, deed de juf
frouw aan een leerling eenige vragen, die steeds beant
woord werden met „Jao of nee, meester."
Onderwijzeres: „Van wien heb je vroeger les ge
had, Jaopik?
Leerling„Van een meester, meester."
Onderw.: „Zag hij er dan net zoo uit als ik?"
Leerling: „Nee, dat was een meester met een bokse
an."
Onderw.„En wat ben ik dan
Leerling„Ji bint een meester met een rok an."
Goede vangst.
Een der door de politie te IJmuiden gevatte perso
nen, die opgaf Kuiper te heeten, is gebleken te zijn
H. Th., een Haarlemmer, een oude bekende der justitie
en politie. Sedert den diefstal der brandkast te Velsen,
waarvan hij verdacht wordt mededader te zijn, was hij
spoorloos verdwenen.
De politie te IJmuiden heeft dus een goede vangst
gedaan.
De tweede beklaagde beweert, evenals T. eerst deed,
ook een Rotterdammer te zrjn. Het zal wel blijken dat
„dit heer" zijn waren naam ook niet heeft opgegeven.
Toen de rechter-commissaris den man flink ging
ondervragen, begon hij zich, gelijk vele misdadige
grootheden voor hem hebben gedaan, te houden alsof
hij gek was.
Bedankt voor het beroep te Bolsward door ds. R. G.
O. Oldeman alhier.
Het fraaie zomerweer had Donderdag een buiten
gewoon aantal personen naar Scheveningen gelokt.
Voor de wandelpier werden 4000 toegangsbewijzen ver
kocht. Van de strandstoelen werd veel gebruik ge
maakt en de verschillende uitspanningsgelegenheden
hadden zeer druk bezoek.
Ilet. bezoek aan Zandvoort was Donderdag bijzon
der groot. Aan het strand wemelde het van bezoekers
en een muziekkorps bracht daar veel tot die gezellig
heid bij.
Verleden week Donderdag is een aangeteekende
brief, gericht aan een advocaat te Amsterdam, afge
haald door een daartoe onbevoegde, die zich van de
kennisgeving had weten meester te maken. Eerst gis
teren heeft men ontdekt, dat de brief niet zijn adres
heeft bereikt.
De brief hield onder meer in twee bankbiljetten van
1000, een dito van 100, twee dito van 25.
Een felle heidebrand heeft Woensdagmiddag tus
schen twee en zes uur. gewoed in Apeldoorn. Meer dan
400 II.A. hei, toebehoorende aan de gemeente Apel
doorn en den heer Delcourt uit Roosendaal, ging in
vlammen op, hooge rookzuilen, omhoog stuwend, die op
uren afstand zichtbaar waren en van heinde en ver de
menschen lokten.
Gistermiddag is een groote bosch- en heidebrand
uitgebroken nabij Rozendaal, gemeente Rucphen. Ver
schillende perceelen bosch on heide staan in brand. Gis
teravond was de brand nog niet gebluscht.
De drank.
Een weduwe te Tiel, die aan den drank verslaafd
was, nam Woensdagavond inplaats van de jenever-
flesch een flesch met chloorwater. Onder hevige pij
nen is zij gisteren overleden.
De afslagmarkt te St. Panoras was de laatste jaren
in bruikleen bij de Tuinbouw- en ITandelsvereeniging
„Langedijk en Omstreken."
Door de weinige aanvoer ep tegenwerking van den
handel, is deze verloopen en door de vereeniging daar
door weer afgestaan aan de afdeeling St. Pancras, wel
ke het afslaggebouw sedert jaren in gebruik heeft ge
had van de gemeente, de afdeeling heeft echter wegens
vertimmering voor 1/2 recht op het veilingsgebouw.
In overleg met de gemeente zal nu het veilingsge
bouw worden verkocht, van de opbrengst zal dan 2/3
aan de gemeente en 1/i aan de afdeeling toekomen.
Vrijdag vergaderde ten raadhuize alhier de school
commissie met de onderwijzers der heide lagere scho
len ter bespreking van het jaarlijksehe schoolfeest ter
belooning van getrouw schoolbezoek. Besloten werd
met een 50-tal kinderen der hoogste klassen den 8sten
Juni een uitstapje te maken naar Artis en het Tolhuis
en per boot van Amsterdam naar Zaandam te gaan.
Misschien zal er later nog een vergadering worden
gehouden ter bespreking van een feestje met de andere
kinderen. Daarvoor is echter maar een klein bedrag
beschikbaar nog geen 100.
Men meldt ons:
De stad Antwerpen richt dit jaar haar 25e bestendig
festival in. Het wordt aangeboden aan al de zang-,
fanfaren-, harmonie- en symphonievereenigingen van
het land en den vreemde en zal plaats hebben de Zon
dagen der maanden Juli, Augustus en September, als
ook den 9 en 10 Augustus.
Elke vereeniging mag voor hare deelneming, den
dag kiezen die haar het best bevalt.
De waarde der premiën en medailea bedraagt meer
dan 7000 frank. De eerste premie is 1000 frank voor
de maatschappijen en 200 frank voor de bestuurders.
De vereeniging, die geen prospectus zouden ontvan
gen hebben, gelieven er een per postkaart te vragen
aan den Burgemeester der Stad Antwerpen.
Gisteren om 7 uur vergaderde de Raad der gemeen
te Noord-Scharwoude.
Tegenwoordig waren alle leden en de voorzitter; één
vacature.
