DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Damrubriek.
m
m
m
m m
No. 133
Honderd en elfde Jaargang.
1909.
V !R IJ D A G
11 J U N I.
Die kiezer.
INNENLAND.
mj
0
mi
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheeie Rijk f 1,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat Groote
Setters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
m
m
■i
1 f£
'0
td
H
m
Telefocmnunmer 3.
Eerste K&mer.
Hofbericht
Onder de tran.
£H
m
sH
HH
H
H M
Ho loge diefstal.
Een duel.
Een raadslid.
De drank.
Ontaarde ouders.
Terwijl wij dit schrijven kennen wij nog evenmin
het geluid van den kiezer, komende uit de stembus, als
de geachte lezer dat geluid vermoedelijk zal kennen
wanneer hij deze regels onder de oogen krijgt.
Toch durven wij ééne voorspelling althans te doen.
Het is deze, dat vele duizenden kiezers niet zullen mee
zingen in het stembuskoor en dat dit geluid dus lang
niet zal zijn het geluid van alle kiezers.
Daarover zal men van zeer verschillende kanten
„ach" en „wee" roepen. De scherpste woorden na den
strijd zullen door de tegenstanders niet tegen elkaar
gericht worden doch zij zullen gaan naar den niet-stem-
nier, die over zijn laksheid heel wat te hooren zal krij
gen. En voor zoover hij werkelijk alleen uit laksheid
nalatig 'is geweest, heeft hij die verwijten verdiend.
Iemand, die te laks is om op een der weinige momen
ten, dat hij direct invloed heeft op het staatsbestel,
van dien invloed gebruik te maken, ten bate van de
ideeën, welke hij voorstaat, verdient inderdaad deswege
onder handen genomen te worden. Hij benadeelt zich
zelf. omdat hij niet zijne ideeën tracht te doen zegevie
ren. Doch hij benadeelt ook de gemeenschap. Want
waren velen, ware de meerderheid als hij, dan zou Ne
derland geregeerd kunnen worden naar den wil van
een kleine minderheid.
Tntusschen niet allen die niet stemmen verdie
nen zoo scherpen blaam. In de eerste plaats behoort
men te rekenen met hen, die door ongesteldheid of
door een andere oorzaak werkelijk verhinderd zijn te
gaan stemmen. En dan heeft men toch ook te reke
nen met hen, die zichzelf min of meer openhartig be
kennen, dat zij niet in staat zijn een keuze tc doen.
Wij weten niet of dezulken talrijk zijn. Doch wij
moeten aannemen dat zij er zijn en dat zij zeker niet
allen tot de minste broeders behooren.
Nu kan men deze bescheidenen wel met enkele groo
te woorden te lijf gaan en hun zeggen, dat het hun
eerste plicht is zich op de hoogte te stellen van de
kwesties van politiek. Doch mensclieu, welke het heel
nauw nemen met dien plicht, welke zich bovendien
niet direct met een paar groote woorden laten omver
praten, die een flauw besef hebben, dat het niet goed
is dat de kiezer zich bij de bepaling zijner stemuit-
brenging uitsluitend laat leiden door overwegingen
van eigenbelang zulke menschen komen, als zij niet
veel gelezen en veel gedacht hebben, niet flink wat ont
wikkeling en heel wat menschenkennis hebben opge
daan, voor haast onoplosbare kwesties.
In de eerste plaats is het al zoo heel moeielijk te
begrijpen, dat het zonder politiek niet gaat, dat het
m. a. w. niet mogelijk is deze menschen in staat te
stellen de eerlijksten, besten en bekwaamsten te laten
kiezen, die dan voor hen de groote kwesties van poli
tiek zouden kunnen oplossen.
Heeft nu de conscientieuse en denkende, meer be
scheiden kiezer zich eenmaal opgewerkt tot het stand
punt, dat hij kiezen moet en wel tusschen de bestaande
politieke partijen, dan komen er een reeks vragen, die
hij veelal niet oplossen kan, waarnaar hij maar een
slag kan en moet slaan.
AAN DE DAMMERS!
Dank voor de ontvangen oplossingen van probleem
De stand van dit probleem was:
Zw. 4, 7, 8, 9, 11, 13, 14, 17, 18, 20, 22, 23, 28, 30.
W. 26, 31, 33, 37, 38. 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 47, 48.
De ontleding was als volgt: Wit speelt 2621,
31—27, 33 22, 38—32, 4238, 39 10, 40—35, 45 1
an dit probleem hebben wij goede oplossingen ont
vangen van Mej. 1). Schild te Nieuwe-Niedorp en vai>
de heeren I). Gerling, C. II. A. Lammers, J. Houtkoo-
per, M. F. van Rijsens te Alkmaar, T. v. d. Velde te
Huiswaard, (Gem. Koedijk), C. Winkels te Heer-IIugo-
waard en J. A. Wolff te Groningen.
an probleem 28 ontvingen wij nog goede oplossin
gen van Mej. D. Schild te N.-Niedorp en van de hee
ren C. II. A. Lammers te Alkmaar en J. A. Wolff te
Groningen.
Onregelmatige partij gespeeld tusschen de heeren J.
de Haas met wit en M. Koomen met zwart.
Onregelmatige opening 3530.
Wit Zwart
1. 35—30 1. 17—21
2. 40—35 2. 11—17
3. 4440 3. 7li
4. 50—44 4. 1—7
5. 31—26 5. 20—25
6. 33—28 6. 18—23
Zooals allen wel merken, heeft zwart niet beter we
ten te doen, dan het spel van wit te volgen, waarvan
wit nu gebruik maakt om de sterke ruit 24 te bezetten.
Als voorbeeld neme men b. v. de thans zoozeer aan
de orde zijnde kwestie der ouderdomsverzorging, die
zoo ingewikkeld is, zoo diep ingrijpend, zoozeer samen
hangend met andere sociale maatregelen en met fi
nancieele kwesties, dat, vereenigde men de tien knapste
koppen van Nederland in commissie, die wellicht een
jaar noodig zouden hebben om er zich zoo in te wer
ken, dat zij de kwestie konden overzien
En dat is nu nog maar een van de vele kwesties
waarmee men den kiezer achtervolgt.
Is het wonder, eenerzijds, dat deze zich niet druk
maakt met denken maar eenvoudig wat fraaie woor
den napraat, anderzijds, dat er enkele zeldzame, eerlijke
en overconscientieuze exemplaren zijn, die hun incom
petentie in zulke moeielijke kwesties hebben leeren in
zien en nu aarzelen een stem uit te gaan brengdij
waar zij zich zoo weinig zeker gevoelen?
Als wij dan ook weer den storm tegen den
veel geplaagden niet-stemmer zien opsteken, mogen
wij dan bij voorbaat een goed woordje voor hem doen
Indien men hem maar geen laksheid kan verwijten!
Bij het in de zitting van gisteren voortgezet debat
over het wetsontwerp betreffende subsidieering van
bijzondere Hoogere Burgerscholen, verklaarde de heer
Van der Feltz, mede namens eenige politieke vrienden,
dat zij, hoewel geen voorstanders van het bijzonder on
derwijs zijnde, toch vóór het ontwerp zullen stemmen.
Nu eenmaal in beginsel besloten is het bijzonder on
derwijs te subsidieeren, brengt de consequentie mede,
dat beginsel ook toe te passen op 't middelbaar onder
wijs. Bovendien zal door dit ontwerp het onderwijs
in het algemeen gebaat worden; liet ontwerp toch zal
er ook toe medewerken, dat het middelbaar onderwijs
onder alle kringen der bevolking meer zal worden uit
gebreid. In dit opzicht was spreker de meening toe
gedaan door dr. Bos ingenomen. Met de opvatting
van de heeren Vermeulen, Woltjer en Franssen kan
spreker zich niet vereenigen; er moeten waarborgen
zijn dat er goed gebruik gemaakt wordt van de toe te
kennen subsidie. Bij eerlijke uitvoering der wet mag
dit verwacht worden wegens de in het ontwerp geno
men Waarborgen.
De heer Van Nierop ontwikkelde verschillende be
zwaren tegen dit wetsontwerp, dat een belemmering
zal opwerpen voor oprichting van openbare middelbare
scholen. Vooral wanneer men er op let, dat voorstan
ders van het bijzonder onderwijs gisteren zich wel
dankbaar maar allesbehalve voldaan betoonden, was
spreker, die geen confessioueele staatsschool wenscht,
huiverig zijne stem aan deze wetsvoordraclit te geven,
omdat hij niet wist waarheen deze stap zal leiden.
Minister Heemskerk, het ontwerp verdedigende,
wees op de eenvoudige strekking dezer wetsvoordraeht,
I egenover de heeren Vermeulen, Woltjer en Franssen
verdedigde de minister de in het ontwerp opgenomen
waarborgen. Later, bij een eventueele definitieve her
ziening van de Middelbaar Onderwijswet, zal overwo
gen kunnen worden of met andere waarborgen kan
worden volstaan. Wat het getal lesuren aangaat laat
de wet ruimte genoeg. Zoolang op openbare hoogere
burgerscholen het leerplan omvat leervakken van a-1,
dus ook staathuishoudkunde, is het wensehelijk, dat
dat leerplan ook op de bijzondere hoogere burgerschool
wordt gevolgd.
Wat aangaat het toelaten van niet-volledig bevoegde
leerkrachten, antwoordde de minister aan den heer
7. 30—24 7. 19 30
8. 35 24 8. 13—19
9. 24 13 9. 9 18
Deze verdere afruil kost zwart een schijf, die hij
ten koste van zijne stelling moet terugwinnen.
10. 28 19 10. 14 23
11.32—27 11.21:32
12. 37 19 12. 4—9
Zwart begint nu de schijf terug tc winnen.
13. 3833 *13. 914
14. 3329 14. 14 23
.15. 29—24!
Wit neemt nu een zeer sterke positie in, vooral door
't bezet hebben van rüit 24.
15. 17—21
16. 26 17 16. 11 22
Bezien wij nu nog eens de zwarte stelling, dan mer
ken wij vooral op, dat Zwarts positie, doordat hij de
schijf terug moest winnen, beduidend zwakker is dan
de positie van wit. Schijf 24 van wit is zeer sterk en
de zwarte schijven 5, 10, 15 en 25 staan slecht
17. 40—35 17. 8—13
18. 44—40
als wit speelt 34—30 en 39 30 wordt zwart gedwon
gen tot afruil 13—19, 18:9.
18. 3—8
19. 41—37 19. 7—11
20. 37—31 20. 11—17
21. 31—26 21. 13—19
22v 24 13 22. 8 19
.Zwarts stelling is verzwakt, maar de lastige schijf
24 is verwijderd.
23. 4641 23. 2—8
24. 36—31 24. 10—14
25. 41—36 25. 5—10
26. 42—38
Wit speelt hier op een damzet door 2621 3832
39—33, 35 2.
Woltjer, dat hij niet onmogelijk achtte het geval, dat
iemand, bijvoorbeeld in bezit van een akte middelbaar
wiskunde en hoofdakte lager onderwijs, behalve in de
wiskunde, ook zal mogen doceeren aardrijkskunde en
geschiedenis.
Eene maximum-schoolgeldheffing is in het ontwerp
opgenomen met oogmerk om het onderwijs zooveel mo
gelijk onder het bereik te brengen van alle maatschap
pelijke kringen, tie praktijk moet aantoonen of met
het aangenomen maximum-schoolgeld en het vastge
stelde subsidie-bedrag, het onmogelijk is bijzondere
hoogere burgerscholen in stand te houden.
De minister verbaasde er zich over, dat het ontwerp
van de linkerzijde nog principieele» bestrijding' heeft
ondervonden, terwijl verschillende leden der linkerzijde
in de Tweede Kamer het werkprogram der regeering,
waarbij het ontwerp werd aangekondigd, besprekende,
hebben betoogd, dat het werkprogram zich bewoog in
de neutrale zone en er niets principieel rechts in zat.
Na replieken werd het ontwerp aangenomen met 32
tegen 7 stemmen.
Voorts zijn goedgekeurd eenige ontwerpen, o. a. tot
overbrenging van gedeelten Rijkswegen Leeuwarden
Overijselsche grens en Leeuwarden-Harlingen in be
heer en onderhoud bij de gemeente Leeuwarden;
tot onteigening van eigendommen ten behoeve van den
spoorweg van de Van Ewijcksluis naar Schagen;
idem voor stationsuitbreiding te Zevenbergen;
idem voor spoorwegaanleg NeedeHellendoorn;
idem voor de spoorlijnen Gorredijk naar Assen, van
Steenwijk naar Oosterwolde en van Meppel naar Smil-
de.
Voorts suppletoire Indische begrooting voor spoor
wegaanleg TjekampekCheribon; suppletoire wa-
ferstaatsbegrooting voor bijdragen aanleg en verhar
ding van wegen cn wijziging pontons buitenhaven Vlis-
singen; en suppletoire landbouwbegrooting voor
trnktementsverhooging en aanstelling ambtenaren.
De Kamer is tot nader bijeenroeping uiteengegaan.
Naar het ITaagsche Correspondentiebureau uit goede
bron verneemt, zal de lijfarts van II. M. de Koningin,
dr. Roessingh, zich in verbinding stellen met den spe
ciaal voor kinderziekten practiseerenden geneesheer
directeur van het Kinderziekenhuis te Utrecht dr. Ha-
verschmidt, om in overleg met dezen geneesheer de
belangen te behartigen van de gezondheid van de jong
geboren Prinses Juliana, welke gezondheid in alle op-
zichten reden tot tevredenheid blijft geven.
GEMENGD NIEUWS.
De Haarlemsche Credletbank.
Het 5 dezer verschenen nummer van het Alg. Week
blad voor Handels-, (Vediet- en Verzekeringswezen,
schrijft het volgende over de Haarlemsche Credietbank,
"waarvan de directeur, de heer Teun Verschoor zijn ont
slag gekregen en de vergadering van aandeelhouders
tot liquidatie besloten had:
„Naar wij uit zeer betrouwbare bron vernemen, moet
er al zeer eigenaardig zijn omgesprongen met deze in
stelling. Het beheer was in geheel onbetrouwbare han
den, terwijl van toezicht geen sprake was.
Oneerlijkheid en gebrek aan behoorlijk toezicht was
ook hier weer oorzaak van de debacle. Directie en
commissarissenbeiden gaan niet vrij uit en daarom
moet maar geliquideerd, dan kan alles de doofpot in."
Op den Ithijnsburgerweg bij Leiden is een ernstig
ongeluk gebeurd. Zekere A. O., die op de stoomtram
wilde springen toen deze in beweging was, had het on
geluk te vallen, waardoor hij door de tram werd over
reden en zijn linkerbeen werd verbrijzeld. Overge
bracht naar het Academisch Ziekenhuis te Leiden, is
hij aldaar aan zijn wonden overleden.
26. 8—13
Zwart ziet zeker het gevaar en verijdelt dit.
27. 38—33 27. 6—11
28. 47—42 28. 14—20
29. 42—38 29. 20—24
30. 4944 30. 15—20.
Wit heeft in I laatst niet anders gespeeld dan op
oen combinatiezet. Deze laatste zet van zwart heeft
wit precies afgewacht, want nu onderstaande stand
bereikt is, beslist wit de partij met eenen schitteren
den slagzet.
Stand na den 30en zet van zwart.
w
Sdru
Zwart 13 schijven 10, 11, 12, 13, 16, 17, 18, 19, 20, 22,
23, 24, 25.
Wit 13 schijven 26, 31, 33, 34, 35, 36, 38, 39, 40, 43,
44, 45, 48.
W ij verzoeken onze lezers eerst naar genoemden
slagzet te willen zoeken, alvorens het hier onder ko
mende antwoord in te zien.
Wit speelde iia den 30en zet van zwart als volgt:
Op het politie-bureau in de Meermansstraat te
Rotterdam is gisteren opgesloten de koetsier L. M. K.,
aldaar, verdacht van medeplichtigheid aan den diefstal
van een 30-tal horloges in den nacht van 28 op 29 Mei
j.l. gestolen uit den winkel van C. G. A. H. Z., aan
den Goudschenweg aldaar.
Mede wordt van medeplichtigheid aan dezen diefstal,
waarvan nog slechts één horloge opgespoord is, ver
dacht de recidivist H. F., bijgenaamd Macaroni, en de
losse werkman O. v. d.B., die door de recherche zijn
aangehouden en overgebracht naar het huis van bewa
ring, als de vermoedelijke daders van den diefstal van
gouden en zilveren horloges, ringen, enz., dezer dagen
bij den goudsmid van V. te Lekkerkerk gepleegd. Voor
werpen van dezen diefstal afkomstig, zijn door recher
cheurs opgespoord bij bewoonsters der Zandstraat en
omgeving te Rotterdam.
Het duel dat plaats gehad heeft tusschen den ko
lonel Van der Capellen en den oud luit.-kol. Rötner
heeft niet plaats gehad bij Den Haag, maar bij Baarle
Nassau aan de Belgische grens.
Beiden zijn gewond. Een verzoening na afloop had
niet plaats.
De kantonrechter te Haarlem, heeft het raadslid J.
E. te Beverwijk, dat zich schuldig had gemaakt aan
het plegen van nachtelijk burengerucht, na eerst nog
het hoofd der school, den heer Van Lingen, te hebben
gehoord, veroordeeld tot 10 boete subs. 10 dagen
hechtenis.
Een aangrijpend, droevig schouwspel, gisternamid
dag in de Swammerdamstraat te Amsterdam. Op den
hoek van die straat en de Boerhaavestraat bevindt zich
een bierhuis. En nu konden de bewoners van beide
straten verscheidene uren achtereen waarnemen, hoe
een ruim dertigjarige vrouw, zeer fatsoenlijk en kraak
zindelijk gekleed, klaarblijkelijk tot den netten kleinen
burgerstand behoorende, vergezeld van drie lieve kin
deren, twee knaapjes en een meisje, het laatste een
aardig blond kind, met witten stroohoed op, voor het
café heen en weer drentelde, wachtende op haar echtge
noot, die binnen was.
Al spoedig was de vrouw het middelpunt van een vrij
talrijke menigte, die, belangstellend, of uit bloote
nieuwsgierigheid, luisterde naar het verhaal der vrouw.
Een, helaas, maar al te gèwoon verhaalhaar man in
dc- kroeg, zijn geld verterende.
De model-echtgenoot van de arme vrouw met haar
drie kinderen bleef uren binnen.
Op.het tijdstip, dat andere kinderen aan den huise-
Iijken disch zitten, zaten de drie kinderen van dien
harteloozen vader naast hun moeder op een venster
bank van de „bar" uit te rusten.
Droevig voorwaar!
Op de Lijnbaansgracht bij de Korte Leidschedwars-
straat te Amsterdam was het gisteren den geheelen
avond zeer rumoerig, doordat een daar wonend echt
paar gistermiddag met 3 kinderen naar buiten was ge
gaan, een meisje van 5 jaar in het privaat der woning
opgesloten achterlatende. Eén der buren, die het ge
schrei van het kind had gehoord, wist het meisje te
bevrijden en nam het onder haar hoede. De buren wa
ren over het geval zóó gebelgd, dat zij bij thuiskomst
der ouders de vrouw te lijf wilden, terwijl jongens da
ruiten inwierpen. De politie wist de ouders te be
schermen.
31. 26—21 31. 17 37
32. 48—42 32. 37 48
33. 33—29 33. 24 42
34. 43—38 34. 42 33
35. 39 6 35. 48 30
36. 35 4!
Het spelen op zulk een combinatie, bewijst toch ze
ker wel diep doorkijken in het spel van onzen kampi
oen. Zwart gaf hierna natuurlijk op.
Als probleem geven wij ditmaal weer iets afkomstig
uit het Noorden van Frankrijk n.l. uit Lille (Rijssel)
en wel van den heer G. Détrez, die tegenwoordig ook
behoort tot de probleemoplossers in het Bondsorgaan
„Het Damspel."
Probleem 30 van G. Détrez Lille (Fr:)
Zw. 1, 6, 9, 11, 12, 13, 14, 17, 18, 19, 23, 28.
W. 15, 25, 26, 30, 31, 34, 37, 39, 40, 50.
Oplossingen voor 16 Juni bureau v. d. blad.
Correspondentie.
M. W. S. te N. N. Dank voor uw schrijven. Zullen
in t vervolg bij voorkomende fout een rectificatie
plaatsen.