DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 158.
Honderd en elfde Jaargang.
1909.
ZATERDAG
10 JULI.
Herleving der Oudheid.
BINNENLAND.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. AboniH.nentsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80; franco door het geheele Rijk f 1,V
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Oroote
letters r?aar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
GEMENGD NIEUWS.
Protest aangeteekend.
Een eigenaardig geval.
Teruggegeven.
Geld vermist.
Een verzuchting.
Treurig.
Aanvaring.
Bij ongeluk geschoten.
Haagsche auto's.
Door de tram overreden.
De Haagsche bouwgrondkwestie.
Ernstige mishandeling.
Commissaris der Koningin,
Om in de gevangenis te komen.
Het nieuwe Academiegebouw.
Een candidaat voor den gemeenteraad.
Uit Bergen.
Uit Petten.
Uit Winkel.
Uit Bergen aan Zee.
Uit Oudkarspel.
Uit Purmerend.
Uit Schagen.
Uit St. Pancras.
Van den Langendljk.
ALRMAARSCHE COURANT.
Hebben wij in ons blad van gisteren enkele opmer
kingen geplaatst over de ontwikkeling van de maske
rades der studenten, voor lieden willen wij nog eens
terugkomen op een vroeger door ons aangegeven plan
om te trachten in Nederland door liet doen herleven
van een episode uit vroeger tijd een clou voor het groo
te vreemdelingenverkeer te maken.
Wij komen daarop terug, niet omdat wij meenen,
dat dit plan in beginsel aanbevolen moet worden
vandaag of morgen zal het erg-ens verwezenlijkt wor
den, dat staat vrijwel vast maar omdat het zoo'n
onberekenbaar voordeel voor ons land zou zijn, dat wij
juist hier dit nieuwe idee het eerst uitwerkten.
Wat daarvoor noodig zou zijn, het is het voorbeeld
door Ober Ammergau gegeven, door zooveel plaatsjes
in de Alpen gevolgd, ook voor Nederland te volgen en
te vervohnaken.
In een gegeven stad zou men zoo denken wij ons
de zaak een vereeniging moeten oprichten tot het
verwezenlijken van het plan: een stuc-stad te bouwen
en daarin het oude leven van een bepaald tijdvak, het
zij in het algemeen volgens de historie, hetzij volgens
een bepaalden bekenden historischen roman te leven.
Tot die stuc-stad zou tweeërlei entree zijn: een voor
hen, die het kleed van dien tijd zouden willen aantrek
ken en vrijelijk tusschen de stuc-muren zouden mogen
rondloopen, de bewoners bezoeken en de plechtigheid
bijwonen en een voor hen, die van uit een getralied
hoekje of van een iu de oude stad gemaskeerd plat
form het leven zouden willen gadeslaan.
Veel hangt af natuurlijk van de keuze van tijdperk
of roman. Kon men Pompeji van „The last days" of
Ito me van „Quo Vadis" laten herleven, het zou na
tuurlijk meer trekken, maar ook moeielijker zfln dan
het doen herleven van een stad uit de 13de eeuw.
Een resurrectie van Babylonië of het oude Egypte
zou zoodoende meer moeielijkheden, maar ook meer
succes geven dan een inrichting van een Nederland-
sche stad uit het gouden tijdperk enz. enz.
Het best dreef men de zaak coöperatief. Wie bereid
zouden zijn in die stad te leven, mee de vertooning te
maken, zouden zich al vroeg moeten, voorbereiden en
onder artistieke en wetenschappelijke leiding moeten
gedrild worden tot waardige Pompejanen, Romeinen
of Babyloniërs, hun vrouwen en hun kinderen.
En inmiddels zouden de meer kapitaalkrachtige ele
menten uit de stad en zij, die het meeste voordeel van
het toenemende vreemdelingenverkeer verwachten
moeten zorgen voor het kapitaal, dat in staat stelde
de namaak, gebouwen te zetten, de leiders te salari-
eeren en de reclame te bekostigen.
Natuurlijk zou alles wat kermisachtig of aanstoote-
lijk is, vermeden moeten worden. De zaak zou een
handelsonderneming moeten zijn, zij die hun middagen
of avonden zouden willen besteden om in de stuc-stad
he't vreemde leven voor te leven, zouden dat moeten
doen om bijverdienste en over het geheel zou het doel
moeten zijn winst te behalen en vreemdelingenverkeer
te trekken, naar de plaats zelf en bijgevolg naar Ne
derland. Werd de zaak dus goed aangepakt, dan zou
men haar ook buiten de stad met geld moeten steu
nen, omdat de vele vreemdelingen, die ongetwijfeld al
léén daarom naar Nederland zouden komen, van de ge
legenheid gebruik zouden maken om nu ook verder in
Nederland eens rond te kijken.
Maar juist om dit alles te bereiken, zou men met
grooten ernst en piëteit voor het verleden te werk
moeten gaan, zou men alleen door de samenwerking
van zeer velen een goed geheel kunnen krijgen.
Op den duur het kan niet uitblijven zal men
plannen als de hier uitgevoerde op allerlei plaatsen
verwezenlijkt zien. Het ligt zoo geheel in de lijn van
den tijd. Men wil realisme, men is niet meer tevreden
met den tooneelschijn, met werkelijkheid in twee afme
tingen. Naast lengte en breedte wil men ook diepte
zien. Men gevoelt dat het tooneel die niet kan geven.
Vandaar de neiging tot afwijken van de realiteit, tot
stiliseeren, die men in den laatsten tijd op het tooneel
waarneemt. Het kijkspel moet van de planken op de
straat. Overal in Ober-Ammergau, in de Engelsche
pageants, in de Berlijnsche opera, in de Hollandsche
maskerades, in de kermisachtige reproductie der oude
„tentoonstellingssteden" ziet men aarzelen om den
sprong te doen. Welnu doet een stand in ons land
dien sprong het eerst, dan heeft zij nu nog al het'
groote voordeel van de eerste te zijn. Morgen reeds zal
het wellicht te laat zijn.
Nu is het niet waarschijnlijk en niet gebruikelijk
dat Nederland in zulke dingen het initatief neemt.
Maar het is toch niet onmogelijk. En daarom willen
wij nog waarschuwen zoolang het tijd is. Heeft men
eenmaal elders het initatief genomen, dan is een
groot deel van de aardigheid en hét voordeel er af.
Dat overwegend vinden wij vrijheid om het plan
nog eens aan onze landgenooten ter overdenking aan
te bieden.
De verkiezing voor den gemeenteraad te Bloemen-
daal, op Donderdag den 8sten Juli gehouden, had
den volgenden uitslag. Herkozen de heeren Van
Hooff en O. Roozen (kath.) en gekozen de heeren Van
Tienhoven en jhr. Teding van Berkhout (lib.).
Mr. P. lideman heeft gisterochtend protest aange
teekend tegen de samenstelling van het hoofdstembu
reau, dat om 9 uur den officiëelen uitslag bekend
maakte en toen geweigerd werd van zijn reclame pro
cesverbaal te laten opmaken, heeft mr. Tideman zich
tot den minister van binnenlandsche zaken gewend
met verzoek, het door den Raad eventueel te nelmen
besluit tot toelating der heeren te zijner tijd aan II. M.
de Koningin ter vernietiging te willen voordragen.
Bij de gemeenteraadsverkiezing in Wonseradeel
deed zich liet volgende eigenaardige geval voor. Een
der politieke partijen had een candidaat geprocla
meerd, die daartegen protesteerde, wijl hij niet tot die
partij behoorde. Toch bleef men hem als candidaat
handhaven. De betrokkene verzoekt nu per adverten
tie geene stemmen (van die partij) op hem uit te bren
gen.
Onlangs is melding gemaakt van een diefstal van
40 ten nadeele van den arbeider S. t. te Paesens. De
dader is nog niet bekend gewordenmaar deze
week heeft T. zijn briefje van 40 weer teruggekre
gen! Hij was voor zijn boer een dag naar stad (IJok-
kum) geweest, 't Schijnt, dat de dief zich niet gerust
gevoelde met z'n gestolen geld, want toen T. den vol
genden dag z'n werkbroek aantrok en toevallig in de
zakken voelde, haalde hij er tot z'n niet geringe ver
bazing en blijdschap het briefje uit te voorschijn.
Blijkbaar heeft de dief van de afwezigheid van T. ge
bruik gemaakt om zijn slechte daad weer ongedaan te
maken.
Een reiziger, gistermorgen te Vlissingen per nacht
boot uit Londen aangekomen, miste bij het verlaten
der boot zijn portefeuille, waarin een bedrag van on
geveer 300. Een direct ingesteld onderzoek leidde
niet tot een resultaat.
Mannen van rechts-Dr. Kuyper, alvorens „bui
tenaf" te gaan, zucht:
„Ik heb van Lohman nooit zooveel last gehad als
van Lehmann
In den trein, welke 3.40 uit Amsterdam te Apel
doorn aankomt, bevond zich Donderdag een persoon
als werkman gekleed, die bleek zeer ziek te zijn. Tot
eene juffrouw, die in dezelfde coupé' met hem de reis
medemaakte, zeide hij„Als ik nog maar zoolang leef
tot ik thuis ben.' Aan het station Apeldoorn aange
komen, moest hij hij het verlaten van den trein gehol
pen worden. In het goederengebouw gebracht, gaf hij
daar spoedig den geest.
Men vermoedt dat de man te Apeldoorn of Vaassen
thuis behoorde.
Gistermorgen had er te Hoek van Holland tusschen
het uitgaande stoomschip „Cromer," een goederenboot
der Harwichlijn, en het inkomende stoomschip „South
field," even voorbij de semaphore, een aanvaring
plaats, doordat de Southfield uit haar roer liep. De
Cromer bekwam ernstige schade, terwijl de kop van de
Southfield ingedrukt werd. De Southfield vervolgde
haar reis naar Rotterdam en de Cromer kwam terug.
Bij onderzoek bleek, dat de schade niet van dien aard
was, dat ze hier moest blijven en vetrok ze weer om 9
uur. Een der reddingbooten van de Cromer, benevens
de davids waren geheel stukgevaren, terwijl het berg
hout voor een groot gedeelte afgevaren was.
In den boomgaard van den heer Van Lutterveld, te
Kesteren, liep de kersenkeerder met 't zoontje van den
eigenaar te wandelen, toen plotseling het geladen ge
weer afging en het schot het jongetje in het hoofd
trof.
Hoewel zeer ernstig gewond, heeft men hoop, het
knaapje in het leven te behouden.
Binnenkort zal Den Haag ook zijn taxi-auto's heb
ben, die den naam II. A. T. O. zullen voeren (Haag
sche Automobiel Taxameter Onderneming) en met
benzine worden voortbewogen. Het bedrijf zal niet
voor 15 Augustus een aanvang nemen.
Terwijl in de Middachterallee, te Elleeom, eenige;
jongetjes luisterden naar een aankomend muziekkorps,
dat zich op het aldaar te houden zendingsfeest zou
doen hooren, merkten zij niet, dat de stoomtram na
derde. De vijfjarige Hendrik L. liep achteruit en
kwam ongelukkigerwijze onder de locomotief, waar
door hij eenige meters ver werd meegesleurd.
Toen de machine tot stilstand was gebracht, werd
het arme kind verminkt opgenomen.
De machinist van de stoomtram heeft geen schuld
aan het ongeluk.
Het „Haagsch Nieuwsblad" meldde, dat in verband:
met de Haagsche bouwgrondkwestie door het raadslid:
den heer B. Janse een aanklacht wegens persdelict was!
ingediend tegen mr. Joh. J. Belinfante, in diens kwa
liteit van redacteur van het (voormalig) „Haagsch
Weekblad."
De „Avp." kan uit de beste bron inededeelen, dat
dit absoluut niet waar is.
Een ruzie onder buren, die gedurende de laatste
veertien dagen de Anjelierstraat 43 in opschudding
bracht, heeft, gisteravond tot een zware mishandeling
K. van Citterd ging gisteravond 9 uur in het trap
portaal van het perceel Anjelierstraat 43, bij den los
sen arbeider C. J. van Ingen.vernemen, of 't waar
was, dat kletspraatjes waren verspreid.
Van Ingen deed open. Er ontstond tusschen beide
mannen een woordentwist, waarbij Van C. de vrouw
van Van Ingen beleedigde.
Laatstgenoemde greep hierop Van O. bij de borst,
waarop Van C. een mes trok en het zijn tegenstander
in de buik stak, daardoor den buikwand van. Van In
gen doorborende.
Hevig bloedend zakte Van Ingen ineen.
Radeloos van angst riep de vrouw om politie, die
spoedig ter plaatse verscheen.
Per brancard is de zwaar gewonde naar het Binnen
gasthuis gebracht.
Gisteravond poogde de waarnemend-commissaris
van het bureau Westerstraat, den gewonde te hooren,
doch zijn toestand liet 't niet toe.
Van Citterd is op genoemd politiebureau in bewaring
gesteld, in afwachting wat de justitie over hem zal-
besluiten.
In liet Nbl. v. h. Noorden werd als toekomstig Com
missaris der Koning-in in Friesland of in Overijsel ge
noemd de heer Rüell, burgemeester van Arnhem.
Blijkens een bericht in de Arnh. Crt. is daarvan te
Arnhem nog niets bekend.
Hedennacht, omstreeks half twee, werd door een
drietal personen een ruit ingedrukt van den winkel
der weduwe Dc Vries aan de Haarlemmerhouttuinen
107. De bewoners, door het lawaai gewekt, zagen, in
den winkel gekomen, de daders in allerijl op de vlucht
slaan.
Zij hadden eenige brooden en een paar koeken mee
genomen, doch door het vallen van stukken glas op de
straatsteenen de aandacht van een surveilleerenden
politieagent op zich gevestigd.
Hij zette de daders na en smaakte de voldoening,
daarin terzijde gestaan door eenige ter plaatse ver
schenen collega's, de vluchtenden te arresteeren.
Het drietal werd naar het politiebureau aan de Wes
terstraat gebracht en daar in bewaring gesteld.
Hedenmorgen door den waarnemend-commissaris,
den heer Elhorst gehoord, verklaarden zij, de daad te
hebben bedreven, om in de gevangenis te komen.
Zij worden ter beschikking der .justitie gesteld.
Negenduizend vijfhonderd vijf en zeventig menschen
hebben gebruik gemaakt van de door het college van
curatoren opengestelde gelegenheid om het nieuwe
Academiegebouw te Groningen te bezichtigen. 9575,
waarbij nog een getal van ongeveer 1400 mag worden
opgeteld, de houders van uitnoodigingskaarten voor de
kerk-plechtigheid, die op hun kaart zonder betaling
toegang hadden tot het nieuwe gebouw.
Do bruto-opbrengst was 2109.15.
De kosten van bewaking van bijna alle lokalen in
het gebouw, het groote aantal controleurs, de kosten
van schoonmaak eiken morgen van vier uur af door
vier schoonmaaksters, dé kosten van advertenties en
drukwerk hebben begrijpelijkerwijs een zeer belangrijk
bedrag verslonden. Maar toch zal er, naar wij verne
men, een batig saldo zijn van ruim 1600.
In de eerstvolgende vergadering zal door het college
van -curatoren der universiteit ten opzichte van dc be
stemming van deze gelden voor een universitair doel
een beschikking worden genomen.
Te Winschoten is een varkensdrijver, Hilke Kuiper,
candidaat voor den gemeenteraad'.
Hij heeft Donderdagavond zijn gemeentelijk program
uiteengezet en stak voor deze gelegenheid in een keu
rig gekleed, zwart pak. Candidaat is hij gesteld, on
der voorwaarde, dat hij na zijn verkiezing de eerste
raadsvergadering met hoogen hoed en driekwart
dronken moet bijwonen. Tegen het laatste had hij al
lerminst bezwaar.
De candidaat begon met te zeggen, dat h ij wel
durfde spreken. Hij zou iets voor zijn medemenscheu
doen, al moest ook zijn eikenhouten linnenkast voor
leniging van den nood van anderen aan den man wor
den gebracht.
Vooral ook trok hij te velde tegen de Candida ten der
S. D. A. P. En Kenter, die lid is van gemeenteraad en
Prov. Staten, „der oet zei hai weer."
Tot zoover het voorspel. Nu begon het eigenlijk.
Eerst was het woord aan den voorzitter Jan Bolland,
bekend uit de anarchistische arbeidersbeweging in het
Oldambt, in den winter van 1892/93, thans bewoner
van het tehuis voor dakloozen te Winschoten. Hij werd
begroet met: „a, dei is oet 't dakloozenhoes."
Een lange speech van Bolland over arbeidersklasse
bourgeoisie, vrijheid, gelijkheid en broederschap, etc.
Hij spreekt beter dan hij werkt en weet in anderen futi
te brengen.
En nu de candidaat. Ileel gewichtig zet hij eerst
zijn bril op en begint met dank te zeggen aan het
groote getal aanwezigen, voor hun belangstelling, die
zijn verwachting overtrof.
Meester in de rechten is hij niet, maar, zegt hij
„ik kan 't nuver zeggen." Laf is hij ook niet en optre
den durft hij, beter dan anderen, want, zegt hij„der
wordt in onzen raad veul te veul zegd."
Nu ter zake. De gasfabriek is een winstgevende
zaak voor de gemeente: er blijft ongeveer 11.000 van
over. De directeur krijgt daarvan 2200 boven zijn
tractement.
Dat is onbillijk: „zunder hom gong 't ook goud."
Spr .vindt 2200 gein klain beetje. Hadden wie ne
gen candidaotcn vcur de raod dei centen maor."
De waterleiding kon niet uit en daarom werd de
prijs van het water verhoogd. Dat is niet in orde: het
tekort op de waterleiding moest betaald zijn uit de
winst op de gasfabriek.
„Als ik vaier gulden op een zwien (varken) verdain
en a in gulden op '11 kalf verlais, kom ik toch nog mit
drei gulden winst in hoes! Is 't zoo nait?"
Aan de juistheid werd getwijfeld voor het geval de
candidaat een herberg moest passeeren.
Dan wil spr. belasting naar draagkracht en den
bloei der weekmarkt bevorderen. Kooplui in lintjes en
strikjes van elders wil hij daar weren.
Onze hoofdstraten zijn mooi, zegt hij verder. Zoo
wil ik de straten in onze achterbuurten hebben. En
meer licht daar! (Lang applaus).
Spr. had gehoord, dat werd hij gekozen, de bur
gemeester wilde aftreden. Dat vond hij geen bezwaar:
er kwam gauw genoeg een burgemeester weer.
De voorzitter sloot de vergadering en onder het
zingen van „Lang zal Kuiper leven!" ging men héén.
Dat deze candidaat eenige kans van slagen heeft,
onderstelt niemand, maar het feit, dat hij werd ge
steld, is ook reeds zeer voldoende.
De in deze gemeente gehouden collecte ter onder
steuning van het fonds voor den gewapenden dienst in
de Nederlanden heeft opgebracht dó som van 13.105.
Alhier zijn bij enkele Candidaatstelling tot leden
van den Raad dezer Gemeente herkozen de heer A.
Eriks Kz. en gekozen de heeren J. O. Bellis en A. v. d.
Vlies.
Bij de gisteren gehouden stemming van 3 leden van
den Gemeenteraad zijn uitgebracht 270 geldige stem
men.
Gekozen zijn de hoeren S. Over aftredend, C. Mteurs
en P. Wit Cz.
Met het oog op den sterken wind alhier kan het
vuurwerk Zondag 11 Juli niet ontstoken worden, zoo
mogelijk zal dit op Koninginnedag geschieden.
Bij de op heden gehouden stemming van drie le
den voor den Raad alhier zijn uitgebracht 280 stemm.,
waarvan op G. Eecen 76, Jn. Glas 87, Jn. Hansen 170,
.In. Kalverdijk 132, O. Over 291 en Jb. Slotemaker 100.
Gekozen de heeren C. Over, J. Hansen en Jb. Slote
maker. Van dc 365 stemhebbende zijn dus weggeble
ven 109 personen.
Tot leden van den Gemeenteraad werden heden
herkozen de heeren B. II. Jurgens met 531 stemmen,
Dr. H. C. Maats met 570 stemmen, J. Uitentuis Dz.
met 541 stemmen en J. Lankelma met 500 stemmen.
Op de heeren G. de Wolf en A. P. Velzeboer werden
respectievelijk 216 en 236 stemmen uitgebracht.
Vrijdagmorgen wilde de winkelier en melkkooper C.
Smit te Purmerend op een walstoep aan 't Noord-IIol]
Kanaal water scheppen. Vermoedelijk door de glad
heid van de stoep is hij voorover in 't water gevallen,
zonder dat dit door iemand is opgemerkt. Eerst eeni
ge uren later werd zijn lijk op dezelfde plaats door de
politie opgevischt.
Op de arrondissements-vergadering van onderwijzers
en onderwijzeressen uit het arrondissement Helder,
welke den 13den Juli in liet N. II. Koffiehuis alhier
gehouden zal worden, onder leiding van den arr.
schoolopziener, den heer II. W. Brugmans te Alkmaar,
zullen behalve de gewone punten twee voordrachten
worden gehouden, n.l. „Vondel en de 17de eeuw" door
den heer O. Stumphius, hoofd der IJ. L. school te Hel
der en „Eene causerie over Hendrik III van Frank
rijk" door den heer S. Postmus, leeraar aan het Geref.
gymnasium te Amsterdam. Ter afwisseling zal mevr.
Van Tright—Urlus, begeleid door den heer Van
Tright, beiden te Schagen, een drietal liederen voor
dragen „Lentegroet" van O. v. Rennes, „Onder 't loo-
ver" van S. v. Milligen en „Variazionen" van Dartil-
lact.
De vergadering belooft dus zeer belangrijk te zul
len worden.
Stemming voor twee leden van de gemeenteraad te
St. Pancras, aftredende leden zijn Jn. Wagenaar Cz.
en D. Kloosterboer, waarvan voor de laatste geen can-
didatenlijst werd ingediend.
Aantal kiezers 170, uitgelyachte stemmen 153, vol
strekte meerderheid 76.
Gekozen werd P. Bakker Pz. meé 82 stemmen. Her
stemming tusschen KL Duif Cz. met 59 en Jn. Wa
genaar Cz. met 75 stemmen. A. Kroonenburg ver
kreeg 47 en Jb. Tol 28 stemmen.
Van onwaarde 3 stemmen.
Uitslag gemeenteraadsverkiezing Broek op Lange-
d'ijk. Uitgebracht werden 322 stemmen, van onwaarde
1.
C. de Does 96 st., A. Glas Czn. 206 st., IT. J. Hout-
kooper 97 St., J. Huiberts 37 st., P. J. Kloosterboer 30
st., C. Ooievaar 24 st., C. Slot Ivzn. 59 st,., D. Wage
naar 23 st. en C. Zeun 29 st.
