DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Honderd en elfde Jaargang.
1909.
DINSDAG
17 AUGUSTUS
BINNENLAND.
No. Ï90.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven,, Abonnementsprijs per 3 maanden
voor P ikiiiaar f 0,80? franco door het geheele Rijk f 1,
/-? hinderlijke nummers 3 Cents
Prijs der gewone advertentiëns
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat Groote
Setters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/k HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 0.
Telefoonnummer
A. van Dammtf
Katbo ieke Sociale Week.
GEMENGD NIEUWS.
Geweldplegers.
Woeker.
Schandelijke beroovlng.
Een Jullanabord.
Geen watervrees
Naar „Flora"
Uit Heerhugowaard.
ALKMAARSCHE COURANT
üii
cggxuea rm-rm
mm
ALKMAAR, 17 Augustus.
Den Rijkskanselier in ruste gunt men nog geen
rust. De Duitsche geïllustreerde bladen hebben, ons
dezer dagen doen zien, hoe de lange heer v. Bethmann
Hollweg, reeds met een jachtclubpet getooid, met den
Keizer op het dek van de „Hohenzollern" heen en weer
wandelde, misschien sprekend over Kreta of over de
ontdekkingen welke hij op het voor hem tot dusverre
onbekende terrein der buitenlandsche politiek heeft
gedaan, of over het kiesrecht, of over een ander be
langrijk onderwerp. De heer von Bülow behoeft met
zulke regeeringszaken zijn hoofd niet meer te kwellen.
Evenals andere jaren brengt hij de zomermaanden
door op zijn geliefd eiland Norderney, met dit onder
scheid evenwel, dat hij nu niet weer naar de Berlijn-
sche Wilhelmstrasze terugkeert.
Vroeger „maakte" hij op „Norderney" ook politiek.
Wij bedoelen niet door nonchalance, zooals indertijd
bij het befaamde Daily-Telegraphhinterview aan den
dag kwam. Keen, de heer von Bülow noodigde, wan
neer hij het met politieke mannen niet kon vinden
hen ten eten, in de veronderstelling vermoedelijk, dat
de weg naar het verstand voor een Duitseher gaat
door de maag. Waarbij komt, dat de heer von Bülow
een voortreffelijken kok bezit. Die dagen van roem
zijn thans voorbij, maar men vergeet den prins op zijn
eiland niet. Zondag nog heeft men hem een bezoek
gebracht. Vierhonderd bewoners van Wilhelmshaven
waaronder tal van beambten van de marine met hun
ne vrouwen en meisjes kwamen hem hulde betuigen.
Met muziek werd er naar zijn villa gewandeld en het
geval was een aardige afwisseling voor de badgasten.
Voor de villa werd een afvaardiging ontvangen,
waaraan de voorzitter den oud-rijkskanselier plechtig
toesprak, diens eigenschappen prees en eindigde met
een „hoch" op den Keizer en een „leve Bülow," waar
op natuurlijk de verschuldigde geestdrift en een fan
fare van de marinekapel volgde.
Daarna was het woord aan den gehuldigde, die,
men mag van hem niet anders verwachten, een aar
dig toespraakje hield.
Toen hij gehoord had, dat de heeren hem wilden be
zoeken, had hij hun verzocht hun plan op te geven
want hij wenschte, nu hij zijn ambten had neergelegd,
niet meer in het openbaar op den voorgrond te tre
den. Maar hij vernam, dat de heeren alle voorberei
dende maatregelen reeds hadden genomen, en daarom
wilde hij zich maar niet langer tegen hun voornemen
verzetten. Daarbij kwam, dat hij juist hen bijzonder
gaarne begroette het treft in zulk een geval nogal
eens, dat „de rechte personen op de rechte plaats" zijn
Als rijkskanselier was hij vele jaren in direct contact
met de marine gekomen. En de heereii konden weten
hoezeer hem in die twaalf jaar, gedurende welke hij
de buitenlandsche zaken van het rijk had geleid, de
ontwikkeling en vergrooting der marine in het belang
van de veiligheid en den vrede van het vaderland ter
harte gegaan waren. En dan er waren onder de
heeren talrijke ambtenaren. „Ik hen, zoo ging de spre
ker voort, zelf ambtenaar en weet wat het land aan
zijn ambtenarenstand heeft. Men heeft gezegd, dat
men onzen Pruisischen luitenant niet namaken kan
Ik meen dat men zonder grootspraak mag zeggen, dat
ook de Duitsche ambtenaar zich. door niemand laat
overtreffen en ik ben overtuigd, dat de Duitsche amb
tenarenstand in het algemeen en de aanwezige heeren
in het bijzonder dezen goeden naam steeds zullen
handhaven."
De bezoekers lieten daarop den keizer leven en de
muziek spelen en gingen welgemoed huiswaarts, den
heer von Bülow, aangenaam getroffen, achterlatend.
Evenwel het zaakje heeft een bijsmaakje.
In de Duitsche pers toont men zich weinig ingeno
men met deze huldebetuiging.
De heer von Bülow, zoo betoogt men, heeft zich bij
alle mogelijke gelegenheden een leerling van Bismarck
genoemd en hoe men zich huldigen laat heeft hij den
oude ook netjes afgekeken. Hij laat zich huldigen als
een Bismarck, maar is hoogstens een heel klein Bis
marckje. Voor een groot staatsman zoo schrijft
een groot Berlijnsch blad hebben wij prins Bülow
nimmer gehouden, maar wij meenden altijd te moeten
zien een man met een redelijk goeden smaak. Nu valt
ook dat nog weg!"
Het bovenstaand blad gaat nog al door voor radi
caal, maar een goed nationaal-liberaal orgaan
Rhein. Westf. Zeitung, windt er nog minder doekjes
om, waar het zegt:
„Wij zijn gewoon de groote helden des geestes
huldigen, een Bismarck, een Goethe, een Shakespeare.
Maar Biilow? Bij een dergelijke categorie zullen we
hem indeelen? Hij behoort bij den een evenmin als bij
den ander. Men spare dus een huldebetuiging voor
de grooten, wien zij behoort. Men compromitteert an
ders zich zelf. En men voert gewoonten in het poli
tieke leven in, die niet te billijken zijn, omdat ze niet
overeenkomstig den ernst der zaak zijn en demorali-
seerend moeten werken."
Zulke uitspraken zullen den heer von Bülow ver
moedelijk sterken in zijn voornemen, zoo weinig moge
lijk in het openbaar op den voorgrond te treden!
de
te
Zeer onverwacht is gisteravond te Haarlem overle
den de heer A. van Damme, geëmployeerd bij het rijks
archief, schrijver van tal van boeken op de geschiede
nis van oud-Haarlem betrekking' hebbend.
De vierde sociale week, uitgaande van de Katholie
ke Sociale actie, wordt van 1522 ,^-Ug'. te Nijmegen
gehouden.
In 1906 en 1907 werd „de sociale quaestie en hare
voornaamste onderdeelen" aan de orde gesteld; in
1908 „de gemeente en de sociale quaestie, terwijl deze
week 13 sprekers de Volkshuishoudkunde" zullen be
handelen.
Zondagavond te 8 uur had de plechtige opening-
plaats in de groote zaal der St. Josephsgezellen Ver-
eeniging, met een rede van jhr. nir. Oh. Ruys de Bee-
renbrouck, die het welkom toeriep aan de talrijke be
langstellenden zoo uit de stad als uit het land.
Wat is er bereids veranderd alzoo begon spreker
sedert den 2en September 1906 toen de eerste soci
ale week te Utrecht werd geopend! Hoe heeft het ge
tal katholieken zich uitgebreid, die door woord en
daad getoond hebben te begrijpen, dat hun eereplicht
medebrengt in de rijen der werkers voor de godsdien
stige, zedelijk en stoffelijke verheffing' van ons volk
plaats te nemen.
Spr. wees op de ontwikkeling die gebracht is onder
de vele katholieken, die inzien dat zonder grondige
kennis van het maatschappelijk vraagstuk practische
arbeid onmogelijk is.
Evenwel kan slechts vrucht worden verwacht van
theorie die zich aanpast aan de practijk des levens.
Even als de 3 vorige beoogt ook deze week ontwikke
ling door het woord te brengen. Ons mondeling ka
tholiek onderwijs 't welk een prikkel moet zijn tot
eigen studie, bestaat uit 3 deelen n.l. de sociale cur
sussen, de diocesane driedaagsche cursussen en ten
derde de sociale week.
Over het eerste en tweede deel zal spr. hier niet
veel zeggen; de wijze van werken is bekend wat
met enkele woorden nog werd toegelicht en het
derde deel, n.l. de nu weer geopende Sociale Week,
noemt spr. de voltooiing' van het sociale onderwijs,
waar zij als de bekroning van het geheel aan de wel
voorbereiden de gelegenheid biedt dieper in te gaan
in het sociale vraagstuk en wat daarmede verband
houdt. Vooral wijst spr. op de beteekenis van het
zich goed voorbereiden tot deze sociale weken; bier
hangt het succes niet zoozeer af van het groot getal
bezoekers als wel van het gehalte.
Zal deze week vruchten dragen, dan moet op het
bijwonen der lessen de nastudie volden. Zonder die
nastudie is van welslagen geen sprake.
Ook dit jaar zal het in 1908 te Rotterdam voor het
eerst toegepast „Vragen-instituut" de gelegenheid
openen om misverstand weg te nemen of op te helde
ren.
Men blijve raad vragen aan de meer ervaren voor
lichters bij de verdere studie.
Met blijdschap begroet spr. de tegenwoordigheid
der jonge krachten, die naast de ouderen in dienstja
ren voor de Sociale Week hun krachten beschikbaar
stellen willen. Die jongeren, zij willen gaarne mede
werken met de ouderen, die de zaak willen blijven
steunen.
De katholieke actie is niet het werk van een of van
eenigen.
Ten slotte hoopt spr. dat de sociale week brengen
zal, wat er van wordt v^wacht, niet het minst meer
liefde voor de Roomsche zaak.
Volg het voorbeeld der vroede vaderen dezer schoo
ne stad Nijmegen, die bij de aanpassing hunner oude
veste aan de moderne behoeften niet afbraken wat het
voorgeslacht aan kunstgewrochten hun naliet, doch
op het oude voortbouwden en dat oude zoo goed moge
lijk bewaarden.
Op voorstel van den voorzitter werden telegrammen
gezonden aan den Paus, aan de Koningin en aan den
Bisschop van Den Bosch.
Na het uitspreken dezer rede werd een aanvang ge
maakt met de reeks van lessen, en nam dr. Ch. Raay-
makers het woord met een verhandeling over „Gewicht
en belang der volkshuishoudkunde."
De geheele week wordt voorts in beslag genomen
door de navolgende onderwerpen:
De volkshuishoudkunde (sociale economie) als we
tensc.hap.
De menschelijke arbeid.
De grondpijlers der maatschappelijke orde.
De valsche volkshuishoudkundige.
Mercantilisme en physiokratisme.
De volkshuishouding in den loop der tijden.
Solidarisme of Maatschappelijk Arbeidssysteem.
Volkswelvaart.
Bevolkingsvraagstuk. Leer van Malthu».
Volksontwikkeling en volkswelvaart.
Godsdienst en zedelijke welvaart.
Standen en klassen.
V olksontwikkeling'.
Daarna volgt de sluitrede van jhr. mr. Ruys de
Beerenbrouck, terwijl aan de Zondagavondzitting een
kerkelijke plechtigheid zal voorafgaan.
Gisternamiddag zijn te Rotterdam ter beschikking
der justitie naar het huis van bewaring aldaar over
gebracht twee kelner's, een varensgezel, een bootwer
ker en 2 losse werklieden.
Hun wordt ten lasten gelegd het plegen van openlijk
geweld met vereende krachten, hetgeen lichamelijk let
sel ten gevolge heeft gehad. Het vergrijp is gepleegd
den nacht van 12 op 13 dezer in de Zandstraat al
daar, op twee agenten van politie. Een maximum van
zes jaren gevangenisstraf kan ieder hunner hiervoor
worden opgelegd.
De overbrenging geschiedde van uit het politiebu-
'eau in de Pauwensteeg, waar de verdachten een drie
tal dagen voorloopig opgesloten waren. De mare dat
deze overbrenging' op handen was verspreidde zich
snel in de Zandstraat en omgeving en deed heel wat
lieden, die men bij daglicht zelden te zien krijgt, nabij
de Pauwensteeg samenrotten. Vooral de vrouwelijke
aanhang van de arrestanten was goed vertegenwoor
digd. Met wuivende zakdoeken en roode oogen namen
zij afscheid.
Reeds had een tweetal per politiewagen den weg
naar den Noordsingel afgelegd, toen om twee uren de
beurt kwam aan de bootwerker W. v. V., uit de Tuin
derstraat. Een van de andere arrestanten ging den
gereedstaanden wagen in, en reeds trad ook W. v. V.
in den wagen, toen hij zich plots op de treeplank om
keerde, tot het publiek achter de afzettingen iets riep
en pogingen deed om vrij te komen. Van de zijde van
den Schiedamschen dijk af, brak er publiek door de
afzetting heen en stormde op den politiewagen los om
W. v. V. te bereiken. Inspecteur en agenten grepen
naar hun sabel, de bootwerker W. v. V. door velen te
gelijk aangegrepen werd binnen het politiebureau te
ruggebracht en op de straat volgde charge op charge.
Bij een van de gemaakte charges heeft een werk
man, die toevallig de Schiedanischendijk passeerde
een sabelslag aan de rechterzijde in den hals gekre
gen. De man, die met het oploopje niets te maken
had, werd op het politiebureau in de Paauwensteeg
verbonden. Meer slagen werdetn ontvangen, maar
degenen die - geraakt werden meldden zich niet.
De volgende transporten naar den Noordsingel
gingen zonder ordeverstoring geregeld.
De Opr. Haarl. Ct. deelt het volgende mede van een
te Haarlem gevestigd huis van verkoop met recht
van wederinkoop.
Er werd gekocht met recht van wederinkoop binnen
een maand een fonograaf. De verkooper kreeg, daar
voor 2.50, moest als rente 12,5 cent betalen en had
bovendien de verplichting om, als de maand om was
en hij de fonograaf terughaalde, nog eens 12,5 cent te
betalen, dat is alzoo van 2,50 25 cent per maand of
3 per jaar, dus 120 pet.
Op een zilveren dameshorloge werd 1 gegeven,
doch de kooper zei dit niet langer te kunnen houden
dan drie dagen en rekende daarvoor 5 cent rente en
bovendien nog eens 5 cent staangeld, wat dus in een
jaar zou maken 1200 pet.
Men lette nu vooral op, dat in de huizen van ver
koop met recht van wederinkoop, zoo weinig mogelijk
als koopsom wordt gegeven en de termijn voor den
terugkoop zoo kort mogelijk wordt gesteld.
Men bedenke er ook bij, dat de in nood zittenden in
den regel in de wintermaanden, wanneer er geen werk
is en dus geen kans van verdienste en alzoo geen kans
op terugkoop, hun goederen in zulke huizen brengen
em men kan dan vanzelf wel nagaan welke winsten
door de houders van die huizen niet alleen aan rente,
maar bovendien nog aan overwinst op het gekochte
worden gemaakt en men behoeft dan toch zeker niet
verwonderd te zijn, dat er hier in de stad een persoon
is aan te wijzen, die een stil huis met recht van we
derinkoop houdt, die voor eenige jaren nog een arme
drommel, thans reeds bezitter is van eenige perceel
tjes.
En de armen, die op geen andere wijze aan geld
kunnen komen, moeten wel bij zulke personen aanlan
den, omdat nu eenmaal onze gemeentelijke bank van
leening geen panden aanneemt en kan aannemen, die
zij bij de houders van die huizen wel kunnen kwijtra
ken.
Vader had centen gebeurd en zus was met zes gul
den uitgestuurd en :n lommerdbriefje, om te gaan
lossen wat in tijden van nood bij oome Jan" was
gebracht.
Vroolijk liep 't kind wat ze kon, om maar gauw
weer terug' te zijn bij vader en moeder, met 't begeer
de goed.
Op de Heerengracht spreekt haar een man aan. Hij
vraagt bezorgd aan zus, of ze niet soms een gulden te
weinig in haar portemonnaie heeft.
Nee, m-eheer, zegt 't kind verbaasd.
En vriendelijker nog wil hij 't wel even voor haar
nazien:
- Geef je portemonnaie maar even hier.
In goed vertrouwen staat de naïeve kleine haar
schat af, ten fine van onderzoek.
Dan, na wat ijverig snuffelen, reikt hij het porte
monnaie'tje weer met een:
't Is in orde, hoor.
Verheugd en dankbaar, spoedt zus zich nog méér.
Totdat. haar in de bank van leening een bitter
ontgoocheling- wacht, als ze bemerkt, dat er zich
slechts één gulden meer in de beurs bevindt.
Lievig ontsteld en snikkend holt ze naar huis.
De ellendige straatroover was natuurlijk niet meer
te zien.
Als signalement kon zus opgeven: „dat hij een
krom been had."
Naar we vernemen, loopen vooral 's Zaterdag-
avonds, als dikwijls kinderen worden uitgestuurd om
pandjes in to lossen, meer dergelijke individuen rond,
loerend op prooi. (Tel.)
De Delftsche aardewerkfabriek De Porceleyne Fles
(voorheen Joost, Thooft en Labouchère) heeft bij de
jongste blijde gebeurtenis ten hove, de traditie der
vroegere Delftsche plateelbakkers gevolgd en thans
een bord in den handel gebracht, ter herinnering aan
de geboorte van prinses Juliana. Het middenvak ver
toont den Hollandschen Tuin, waarin een bloeiende
Oranjeboom, benevens een klimmende leeuw; deze
houdt een speer waaraan een kronkelende wimpel, met
de woorden: „Oranje boven" er op. Onder den Hol
landschen tuin is de naam Juliana aangebracht. De
rand is versierd met arabesken, waartusschen in drie
open vakken, geboren 30 April 1909.
Het bord is naar een ontwerp van den kunstschilder
Senf in het eigenaardige, zachte blauw uitgevoerd,
dat aan het geheel een zeer mooi cachet geeft.
De bedoeling der fabriek is deze borden alléén op
bestelling en gedurende een beperkten tijd aan te ma
ken. Is eenmaal tot staking van den aanmaak beslo
ten dan zal het niet meer mogelijk zijn zulk een bord
te bekomen.
Om een hondje te redden, dat door te lang zwemmen
dreigde te verdrinken, sprong gister een man gekleed
in de Loosduinsehe vaart te 's-Gravenhage. Hij liep
evenwel gevaar zelf te verdrinken en werd door de
politie met een dreg op den walkant gehaald. Onmid
dellijk daarop sprong hij weer in de vaart en daar hij
waarschijnlijk onder den invloed van sterken drank
was, werd hij, na dit tweede bad, naar het politiepost
huis Regentesselaan gebracht.
Op 27 Augustus, na afloop van de vlootmanoeuvres,
zullen 9 oorlogsschepen te Amsterdam komen binnen
vallen. De vereeniging „Onze Vloot" zal voor die ge
legenheid een 700-tal matrozen uitnoodigen tot bijwo
ning eener voorste^ing in de Variété „Flora."
De Raad dezer Gemeente vergaderde gistermiddag
in voltallige zitting, onder voorzitterschap van den
burgemeester, den heer P. Wonder Az.
Ingekomen was een schrijven van Gedeputeerde
Staten, vermeldende dat met 1 Januari a.s. vervalt
de ontheffing tot het gevan van onderwijs in vak j en
dat niet dan bij bijzondere omstandigheden andermaal
ontheffing zal worden verleend.
Het voorstel dit schrijven voorloopig voor kennisge
ving aan te nemen opdat vóór de behandeling de in
zichten van de heeren schoolopzieners gevraagd kan
worden, werd aangenomen.
De rijksontvanger te Schermerhorn betaalde den
Gemeente-ontvanger 574.56.
Gedeputeerde Staten berichtten de benoeming tot
districts-schoolopziener van den heer O. v. Buijsen met
toekenning van ontslag als arrondissements-schoolop-
ziener.
De heer C. van Twuijver, onderwijzer aan school 4
berichtte zijn 5-jarigen diensttijd als onderwijzer in
verband met de herziening zijner jaarwedde overeen
komstig de verordening.
Het Comité voor de Bondswedstrijden der vereeni
ging voor de lichamelijke opvoeding verzocht den
Raad een paar vertegenwoordigers af te zenden naar
de wedstrijden vanwege de bond te houden op 28 en
29 Sept. en 1 Oct. a.s.
De afdeeling Noord-Holland van den Bond voor
Gemeente-Ambtenaren verzocht verbetering van de
positie der Gemeente-Ambtenaren en zoonoodig met
het vaststellen der begrooting daarmede rekening te
houden.
Deze mededeelingen werden voor kennisgeving aan
genomen.
Gedeputeerde Staten zonden een verslag van het
verhandelde in de najaarszitting van 1908, onder het
geven van eenige wenken voor de wijziging der poli-
tie-verordening, alleen betrekking hebbende op de
melkvoorziening en op het reinigen van vaten, tob
ben enz. en het vervoeren in gesloten kannen, bussen
enz.
De voorzitter stelde voor ook deze mededeeling voor
loopig aan te houden; waartoe besloten werd.
De gemeente-rekening werd daarna vastgesteld tot
het zelfde bedrag waarmede zij werd aangeboden.
De begrooting voor 1910 werd den Raad aangebo
den.
Wanneer de Raad zich vereenigt met het voorstel
om in 1910 één obligatie af te lossen, kan het finan-
tiëele onderscheid van het sluiten met een nadeelig
saldo en het voordeelig saldo van vorige jaren worden
opgelost.
De begrooting geeft in ontvangsten en uitgaven
aan 23227.67, waaronder een post van onvoorziene
uitgaven van 1300.
De openbare vergadering werd gesloten om in co
mité over te gaan tot het behandelen van eenige re
clames in den Hoofdelijken Omslag.
Uit de Rijp.
Beroepen bij de Ned. Hervormde Kerk (toez.)
P. L. L. Post te Wijdenes c. a.
ds.
Uit Harenkarspel.
Een kind van den landbouwer K„ dat verleden week
door het omvallen van een emmer met kokend water
