DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
Groote Paardenmarkt
No. 196
Honderd en elfde Jaargang.
1909.
DINSDAG
24 AUGUSTUS.
te Alkmaar,
op Maandag 6 September 1909.
BINNENLAN 0
Deze Courant wordt eiken avond» behalve op Zon- en
.Feestdagen» uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor P ikmaar f 0?80| franco door het geheele Rijk f 1,
A* inderlijke nummers 3 Cents,
der gewone ad verteritten
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat Oroote
Setters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h, HERMs. COSTER ZOON» Voordam C 9.
ALKMAAR, 24 Augustus.
De bewoners Tan Europa mogen voor het overgroo-
te deel tot één ras het Kaukasische behooren,
onder de onderscheidene volkeren worden zooveel ver
schillen aangetroffen, dat van éénheid weinig blijkt.
Bijna ieder volk heeft zijn eigenaardig en om een
leelijk, maar treffend woord te gebruiken eigen-
dommelijk karakter. Men zal, lettende op hun karak
tereigenschappen, den gemiddelden Nederlander niet
gauw voor een Franschman slijten, evenmin een Span
jaard voor een Duitscher. Reeds herhaaldelijk is
getracht het meest karakteristieke onderscheid tus-
schen verschillende volkeren in een paar korte zin
netjes weer te geven, in den regel bij wijze van scherts
en soms echter ook in ernst. In beide gevallen was
het resultaat zeer gebrekkig. Nu weer heeft de heer
Jules Huret, de bekende feuilletonschrijver van de
Figaro, zich aan dit kunststukje gewaagd. Hij komt
tot de volgende uitspraak:
„De Spanjaard wenscht zich een kop chocolade en
een sigaret voor al de dagen zijns levens.
De Franschman wil zijn leven zoo vroeg mogelijk
genieten en zijn werk gaat niet boven een zeker kwan
tum.
De Duitscher werkt onafgebroken en is er steeds
op uit zijn belangensfeer te vergrooten, want hij ver
veelt zich, als hij niets te doen heeft, zelfs reeds na
enkele weken.
De Amerikaan wil meer hebben dan zijn buurman.
De Engelschman wacht op zijn erfenis bij een beet
je werk en veel sport."
In verband met deze pogingen, worden er andere
inherinnering gebracht.
Zoo komt er in de „Almanac des Muses" van 1799
een zesregelig versje voor, waarin de minnaar in ver
schillende landen aldus wordt geschetst:
„Als niet alles naar wensch gaat, is de trotsche En
gelschman vertoornd, de Italiaan dieptreurig, de
Spanjaard troosteloos, de Duitscher troost zich bij
spijs en drank, terwijl de Franschman dadelijk heele-
maal getroost is."
In Mercier's „Tableau de Paris" van 1782 leest men
de volgende vergelijking:
„De reiziger, wiens eerste blik een beter oordeel
geeft dan ons waarnemingsvermogen, dat door ge
woonte bedorven is, zal ons steeds weer verzekeren,
dat de Parijzenaars het meest van alle volkeren der
aarde werken en er het treurigst van allen uitzien.
De Spanjaard verwerft voor weinig geld voedsel en
kleeding; in zijn mantel gehuld rust hij slapende aan
den voet van een boom en leidt aldus zijn bestaan. De
Italiaan geniet een stille rust, welke slechts van tijd
tot tijd door licht werk onderbroken wordt en geniet
dagelijks van de bekoring der muziek. De Engelsch
man is goed gevoed, sterk en robuust, vrij en gelukkig
in zijn tapperij; hij oogst al de vruchten van zijn vlijt
en geniet deze persoonlijk. De Duitscher drinkt,
rookt en mest zich zonder zorgen vet. De Zweed slurpt
zijn korenbrandewijn. De Rus komt zonder bange
zorg voor de toekomst in slavernij tot een zekeren
welstand. Maar- de Farijzenaar is arm, gebogen on
der den eeuwigen druk van opwinding en krachtsin
spanning, of hij lasten tilt, op den steiger werkt,
voor het aambeeld staat of in de groeven hamert,
daken herstelt of paarden ment. Hij is aan alle
machthebbers op genade en ongenade prijsgegeven en
wordt als een insect vertrapt, zoodra hij zijn stem wil
doen klinken. Slechts met moeite in het zweet zijns
aanschijns verdient hij een karig stukje brood, dat
zijn leven in stand houdt, zonder hem een rustigen en
aangenamen levensavond te verzekeren."
Deze uitspraak van den geleerden man, wiens hef
tige taal in zijn „Tableau de Paris" hem drong naar
het buitenland te vluchten, is uit een historisch oog
punt interessant. Zóó werd de Parijzenaar geschetst
vóór de Fransche revolutie en kort daarna worden de
bewoners van Parijs beschreven als een vroolijk slag
menschen
De Duitsche wijsgeer Kant moet zich ook eens aan
een dergelijke poging hebben schuldig gemaakt. Al
thans vertelt een over hem verschenen boek met anec-
doten het volgende:
„De Franschen zijn beleefd, levendig, lichtzinnig,
veranderlijk, schermen te veel met vrijheid.
De Engelschen zijn volhardend, weldadig, winzuch
tig, trotsch en in zich zelve gekeerd.
De Spanjaarden zijn matig, trotsch, godsdienstig,
ernstig, onwetend, wreed en lui.
De Italianen zijn opgewekt, standvastig, harts
tochtelijk en moorddadig.
De Dvutschers eindelijk zijn huiselijk, eerlijk, phleg-
matiek, vlijtig, bescheiden, volhardend, gastvrij, ge
leerd, naaperig en verzot op titels.
H. M. de Koningin Moeder de gelukkige
Bij de verloting van de kunstwerken door den
„Haagschen Kunstkring" is de schilderij „Bij de
Beek", van D. J. R.'Jordens, getrokken door H. M.
de Koningin-Moeder.
De^nleuwe Gouverneur-Generaal.
De benoemde Gouverneur-Generaal van Ned.-Indië,
de heer Idenburg, heeft heden bezoeken afgelegd bij
den Minisfer van Koloniën en de andere Ministers,
thans in Den HaagT aanwezig. De nieuwbenoemde
Opperlandvoogd zal in den tijd tusschen heden en
den datum'van vertrek naar de Kolonie rust nemen.
Hij is voornemens 18 November per stoomschip
„Rembrandt" van"de „Nederland" naar'Undie scheep
te gaan, welk schip tusschen 18 en 20 December te
Batavia verwacht wordt. Zijn ambtsvoorganger,
generaal Van Heutsz, heeft met dezelfde gelegenheid
passage naar Europa besproken, maar keert eerst
later naar het moederland terug.
Zondagsarbeid.
Ten behoeve van de voorbereiding van «en wette
lijke regeling, welke ten doel zal hebben loonarbeid
van arbeiders op Zondag zooveel mogelijk te verbieden
of te beperken, beeft de Minister van Landbouw tot
de Kamers van Arbeidf een vragenlijst gericht, welker
beantwoording vóór 15 October moet geschieden.
Een zestal vragen bedoelt een beantwoording uit
te lokken over aard, duur per etmaal en in bet jaar;
over wisseling van meerdere arbeidersvan arbeid
verricbt|tusseben|Zaterdag-!,*en Zondagnacht 12 uur.
De Kamers van Arbeid hebben bet begrip arbejden
zeer ruim op te nemen, zoodat opgaven worden ver
kregen ook over kantoor- en handelsbedienden en
anderen die door bet gewone spraakgebruik niet als
arbeider worden aangeduid, maar toch voor loon
werken.
Ook dienen de gegevens te loopen niet alleen over
ben, die in fabrieken, werkplaatsen, kantoren, hotels,
koffiehuizen, restaurants enz. werkzaam zijn, maar
ook over ben, die buiten, maar ten behoeve van
zulke inrichtingen arbeid verrichten.
Hengstenkeurlngen
De gewone Rijksnaj aarskeuringen van tot dekking
bestemde hengsten zullen dit jaar gehouden worden
voor Noord-Holland op 23 Sept. v.m. te Scbagen
op 23 Sept. n.m. op Wieringen; op 24 Sept.
te Hoofddorpop 25 Sept. op Texel en Terschel
ling.
Cursussen lirfLandbouwboekhouden
Door de Vereeniging tot ontwikkeling van den
Landbouw in Hollands Noorderkwartier worden in
streken, waar een landbouwonderwijzer gevestigd is,
aan belanghebbenden circulaires verzonden teneinde
ben op te wekken dezen winter aan een cursus voor
volwassenen in landbouwboekhouden deel te nemen.
Op twee plaatsen is reeds een bijeenkomst van be
langstellenden gehouden, en is gebleken, dat de lust
om een cursus te volgen zeer groot is.
Naar wij vernemen hebben zich voor deze twee
cursussen reeds een veertigtal volwassen personen
aangegeven, en bestaat er dus alle kans dat door sen
zeer groot aantal personen van dit onderwijs gebruik
zal worden gemaakt.
Katholiek Sociale Week.
Zondagnamiddag is de 4de Sociale week, vanwege
de Kath. Sociale Actie te Nijmegen gehouden, geëin
digd.
Desmorgens werd in de overvolle Augustijnenkerk
de H. Mis opgedragen, met feesttoespraak, en de lof
zang Te Deutn Landamus gezongen.
In de slotvergadering, welke des namiddags te 2
uur aanving, werd door den voorzitter, jbr, mr. Cb.
Ruys de Beerenbrouck, allereerst het telegram van
antwoord van H. M. de Koningin voorgelezen, waarop
alle aanwezigen opstonden en het oude Wilhelmus ge
zongen werd.
Als eerste spreker trad op de bekende propagandist
der K. S. A. de heer A. H. J. Engels, met een rede
over„de K. S. A. en de volksontwikkeling", en als
tweede spreker de heer pater P. F. H. van Hooff, die
tot onderwerp bad: „de K. S. A. en de godsdienst."
De heer Engels, zichzelf als den minste onder de
aanwezige sprekers beschouwende, nam enkele uit
spraken van zijn voorgangers tot basis om in verband
hiermede van zijne ervaringen als propagandist eeni-
ge mededeelingen te doen.
In 't bijzonder werd door hem op den voorgrond ge
steld de algemeene ontevredenheid, die in allerlei»
kringen, vooral onder de arbeiders, beerscbt. Zoowel
in 't Noorden als in 't Zuiden, zoowel boven als bene
den den Moerdijk. Een en ander tengevolge onzer
maatschappelijke nooden. Zal echter hierin verande
ring gebracht worden, dan zullen de arbeiders voor
verbetering van hun positie zelf moeten aanpakken,
na verkregen kennis door zelfstudie, waaraan echter
noodzakelijk verbonden moet worden de voorlichting
der katholieke geloofsleer.
De tweede spreker betoogde in een uitvoerige rede
de noodzakelijkheid bij 't werken voor de sociale
vraagstukken, om vast te houden aan de „eenige war©
kerk". Alle katholieken, die zich niet daarbij aan
sluiten, belemmeren den vooruitgang van 't voorge-
nomen werk.
Zij dienen zich te herinneren de woorden van hem,
die gezegd heeft „Wie niet vóór Mij is, is tegen Mij."
Vervolgens werd mededeeling gedaan van ingeko
men telegrammen van Z. II. den Paus en den bis
schop van 's-Hertogenbosch als antwoord op de hun
gezonden huldebetuigingen.
Ten slotte stond de voorzitter op om de sluitings
rede uit te spreken.
Volgens spreker kon met voldoening op de afgeloo-
pen 4de Sociale Week, in het gastvrije Nijmegen, wor
den teruggezien. Velen zijn hier gekomen om de te
geven lessen te volgen en hebben zich een nieuwen
kijk op de dingen eigen kunnen maken. Dit doet
voor de toekomst van ons volk veel verwachten. De
maatschappelijke vraagstukken werden van verschil
lende zijden bezien en toegelicht en dus werd de
grondslag gevormd om tot verdere kennis te geraken.
Wat wij hebben geleerd, moet ons blijven een prikkel
tot eigen ontwikkeling, die ten goede moet komen aan
geheel ons volk in den meest ruimen zin. Wij be
oogen met onze cursussen en politieke geschriften
ontwikkeling voor hoogere en lagere standen, om tot
meerdere kennis te komen van de maatschappelijke
vraagstukken aan de hand der wetenschap. Nooit
heeft, zoo zei spreker verder, de kerk de wetenschap
geducht. Zij toch is steeds als haar bewaarster opge
treden. De kerk toonde immer de wetenschap lief te
hebben.
Steeds moeten wij van ons ka tholiek voelen en zijn
openlijk blijk geven, niemand' onzer behoeft voor te
genstanders terug te treden.
Ook werd door den voorzitter een woord van dank
gebracht aan de niet-katholieke hoorders, die zich,
zoo zeide hij, in de afgeloopen dagen hebben kunnen
overtuigen van den vooruitgang, ook op sociaal ge
bied, welken de Kerk tracht tot stand te brengen.
OEMENGD1 N;i 2UW S.f^
Zigeuners
Zondagnamiddag arriveerde te Oldenzaal uit Duitsch-
land een troep Zweedsche Zigeuners,fsterk 18 man.
Ze waren voorzien van "een buitenlandschen
pas, geviseerd door een consulairen ambtenaar te
Gothenburg en hadden plaatsbiljetten tot Rotterdam,
waar volgens hun mededeeling 'een andere troep,
voorzien van paarden en wagens, op hen wachtte.
De aan het station dienstdoende marechausseé De
Groot belette hun echter verder te reizen, waarop
ze zich voorzagen van plaatsbiljetten naar Rheine
geldgebrek hadden ze in geen en deele en naar
Duitschland terugkeerden, om van daar elders de
de Nederlandsche grenzen te overschrijden. Telegra-
phisch zijn nu de Nederlandsche grensplaatsen van
een en ander op de hoogte gesteld.
Een meeting voor geheelonthouders
Gistermiddag werd te Edam in de nabijheid van
de Groote Kerk eene opénluchtmeeting voor geheel
onthouding gehouden, die door ongeveer 1200 per
sonen werd bijgewoond. Deze bijeenkomst was belegd
door de afdeeling Edam van de Nederlandsche Ver
eeniging tot Afschaffing van Alcoholhoudende Dranken
De voorzitter van genoemde afdeeling, ds. J. L. Klein,
sprak het welkomstwoord uit. Daarna werd een rede
gehouden door ds. G. Horrëus de Haas, van Sneek,
die het doel van de geheelonthouding uiteenzette.
Vervolgens werd nog door sprekers van verschillende
richting het woord gevoerd. De slotrede werd uitge
sproken door ds. A. van wijk, van Zaandam. In de
pauze werden door verschillende zangkoren liederen
gezongen en liet het muziekgezelschap „De Dageraad"
van Amsterdam zich hooren. Vóór den aanvang en
na afloop werd een optocht met muziek en ontplooide
vaandels en banieren gehouden door de gemeente.
Ontbosschlng.
Naar „Gelderl." tot haar leedwezen verneemt, zal
het prachtige park van den „üuckenburg", bij Nij
megen, binnenkort denzelfden weg opgaan als inder
tijd de beroemde eiken van het landgoed „De Hul
zen" en als de Wildenborch, het geliefkoosd verblijf
van den stichter Staring.
Vijfduizend prachtige eikeboomen zullen eenvoudig
worden verkocht om neergehakt te worden.
Het ongeluk op de „ZaffinsDoom",
Het onderzoek naar de vraag of bij het ongeluk
aan boord van de „Zaanstroom" aan „dood door
schuld" moet gedacht worden, heeft uitgewezen, dat
hiervan geen sprake is.
Een krasse oude heer.
Als een zeldzaamheid kan worden gemeld, dat de
bijna 79-jarige heer Id. L. de Jong te 't Meer het
lidmaatschap van den Gemeenteraad van Schoterland
sedert 1891, door 18 jaren, heeft waargenomen, zon
der een enkele van de 178 Raadsvergaderingen te
verzuimen. Bij de jongste verkiezing verzocht hij
om niet weer in aanmerking te komen, zoodat hij
nu op den eersten Dinsdag in September a.s. aftreedt.
Een merkwaardig Hsarkmme
Verleden week is te Haarlem een man begraven,
die, stil en bescheiden, voor de kennis der geschiede
nis van Haarlem en ook van andere onderwerpen veel
heeft bijgedragen: wijlen de lieer Abraham van Dam
me.
Twee-en-veertig jaar is hij werkzaam geweest,
waarvan zeer vele jaren als meesterknecht, in de bloe
misterij van Voorhelm-Schneevoogt, en die als zooda
nig ook het Vondelpark te Amsterdam heeft helpen
aanleggen. Voor genoemde firma heeft hij 53 me
dailles behaald op tentoonstellingen in het binnen- en
buitenland. Toen bij 42 jaar bij de genoemde firma
yerkzaam was geweest, kreeg hij, wegens verandering-
in de zaak, een hoogst eervol ontslag, geteekend door
den heer De Breuk, destijds ook lid dier firma, thans
wethouder.
Abraham van Damme was bij zijn ontslag 62 jaar
en had geen pensioen. Wat moest hij beginnen? Zij
die hem genegen waren hielpen hem voort en bezorg-
dten hem een postje op het Stedelijk en Provinciaal
Archief als dagschrijver. En dat is hij 18 jaar geble
ven tegen één gulden daags.
Hoewel allerminst voor het archiefwezen opgeleid,
heeft hij zich in het moeilijke oude schrift zoodanig
ingewerkt, dat voor velen onontcijferbaar was,
door hem gelezen werd als een kapittel uit den Bijbel.
Hij kreeg smaak in het archiefwerk, maakte schat
ten van aanteekeningen, heeft daarvan veel uitge
werkt. Zoo ontstonden achtereenvolgenseen werk
over al de buitenplaatsen van Haarlem, uit den oud
sten tijd tot het jaar 1813; en voorts een uitgebreid
werk over de geschiedenis der bloembollenteelt. De
opteekeningen, in ouden tijd gemaakt bij bloembollen-
verkoopingen op het land te Overvèen, had tot dusver
niemand kunnen lezen; Abraham van Damme kon
het, omdat hij de namen der bloembollen kende.
Uit oude stukken heeft hij een aantal namen opge-
teekend, die een komisch karakter hebben. Nog kort
geleden toonde bij aanteekeningen over de Haarlem
mer Halletjes, en bij de reclame-tentoonstelling te
Haarlem gaf hij een boekje over oude gevelsteenen,
enz. Portefeuilles vol aanteekeningen laat hij na,
over alle mogelijke onderwerpen, o. a. ook over de ver
dwenen plateelbakkerijen te Haarlem.
Voor Dr. A. Bredius, oud-directeur van het Mau-
ritshuis te 's-Gravenhage, maakte hij uittreksels uit
bet notarieel archief over alles wat schilders betrof,
waarbij hij veel belangrijks ontdekte. Een reusachtig-
Werk heeft hij volbracht door het afschrijven uit de
Latijnsche taal van een lijvig handschrift voor de
Ilollandsehe Maatschappij van Wetenschappen. Dit
was, evenals al zijn werk, keurig geschreven.
Een kleine ij delheid van Abraham van Damme was
zijn grootgaan op zijn beweerde afkomst van den
schepen Jan Olaesz van Damme, van wien een zegel
bewaard wordt uit 1432.
Zoo is Abraham van Damme, steeds voortwerkende
en in eenvoudigheid zijn weg gaande, 80 jaar gewor
den, werkende voor het archief, werkende voor zich
zelf en voor anderen.
Zijn twee patroons, zijn vroegere: de wethouder
De Breuk en zijn latere de heer Gonnet, archivaris
van Noord-Holland, stonden aan zijn graf. Een
enkele krans dekte de lijkbaar.
(N. v. d. D.)
Ondeugdelijke worst
Te Gouda heeft de politie in den winkel van Simon
de Wit aan de Markt, 33 pond worst in beslag ge
nomen, die bij onderzoek ondeugdelijk voor de con
sumptie bleek te zijn. In een gezin waar van die
worst was gegeten werden de menschen onpasselijk.
Tegen den winkelier is proces-verbaal opgemaakt.
Begrafenis der s achtofferr.
Gistermiddag zijn te Zaandam op de algemeene
begraafplaats ter aarde besteld de lijken van de
dezer dagen bij den brand zoo jammerlijk omgeko
men vrouw en drie kinderen van den sigarenmaker
Schoen.
Een ontzaggelijke menigte was aan de groeve
tegenwoordig, waar het woord werd gevoerd door
ds. W. Bax, predikant bij de Ned. Herv. gemeente
van Oost-Zaandam.
In brand gevlogen.
Gistermiddag wilde de jongen, die den machinist
van Meijer en Couvée, te Amsterdam, ter zijde staat,
de machine smeren. Hij bezigde per abuis de kan
met petroleum in plaats van met machineolie. De
olie vatte vlam en in een oogwenk hadden de klee-
ren van den jongen vuur gevat. Overmand door
schrik riep de knaap niet om hulp, doch wierp zich
op de kolen. Bemerkende dat ook dit niet hielp,
rende hij de fabriek uit en sprong te water. Door
de verschrikte voorbijgangers en het personeel dei-
fabriek was hij spoedig op het droge gebracht en
bij den naastbijzijnden geneesheer binnengedragen.
Daar bleek dat hij hevige brandwonden han beko
men, per rijtuig werd de knaap, na verbonden te
zijn, naar zijn woning vervoerd.
U t Heer Hugowaard
Zaterdagavond werd in het lokaal van den heer
Pijper de algemeene voorjaarsvergadering gehouden
van het onderlinge begrafenisfonds alhier.
Door den voorzitter, den heer P. Wonder Pz., wer
den eenige woorden van waardeering gesproken ten
aanzien van den overleden secretaris-penningmeester
van het fonds, wijlen den heer H. Eauber.
Uit de rekening over het afgeloopen jaar bleek,
dat de ontvangsten hadden bedragen f 189.845, de
uitgaven f 181.685, zoodat de rekening sluit meteen
batig saldo f 8,16, terwijl het saldo der vorige reke
ning f 12.605 bedroeg.
De rekening, nagezien door de heeren Pijper en
Brugman en toegelicht door den heer Wonder, die
haar uit de ontvangen aanteekeningen en bescheiden
had opgemaakt, werd door de vergadering goedgekeurd.
Besloten werd de algemeene vergadering voortaan
per convocaat uit te schrijven.
Op voorstel van het bestuur werd besloten de be
noeming van een nieuwen secretaris-penningmeester
