DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Damrubriek.
m mm mm
m m m
m m m m m1
m m
rw m
m m
tor*!
i m m
m
m m 1
No. 199
Honderd en elfde Jaargang.
1909.
V R Ij D A O
27 AUGUSTUS.
BINNENLAND
r« gig m m m
t§ m m
M W 1
j^jii
ié i
iü
B m if m
Deze Courant wordt eiken avond» behalve op Zon» en
eestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor P iktnaar f 0,8Q; franco door het geheele Rijk f 1,—
Af >nderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0.10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h HERMs. COSTER ZOON» Voordam C 9.
F'
Gestikt.
jgr j| ggj
•Vrouwenkiesrecht in de Herv. Keik
Engelschen op klompen
V eggeloopen
De cholera te Rotterdam.
Wantoestanden op een Rijkswerf.
Uit de Rijp.
I'M in m
i Sfe*
i frrj
TeSefiNïöiffissaBssr S.
ALKMAAKSCHE
4W=ï?, \-r-
1. .A'"
ALKMAAR, 27 Augustus.
Als men langs de straat wandelt, denkt men ge
woonlijk niet aan da verschillende gemakken, die men
als van-zelf-sprekend aanvaardt en zonder welke men
het niet meer zou kunnen stellen, doch welke onze
voorouders hebben moeten missen.
Daar is bijv. het plaveisel. We wandelen daarop,
en als we aanmerkingen hebben, mopperen we er over
of gelijk met zekere gladde steentjes het geval is
schrijven er over. Maar 'tot waardeering komen we
zelden. Het gemeentebestuur wacht vermoedelijk nog
altijd op het eerste Ingekomen stuk, waarin bevredi
ging over het plaveisel wordt uitgesproken.
Van lateren datum dan het plaveisel zijn de trot
toirs ofschoon deze in Pompeji reeds aanwezig wa
ren, werden ze later niet meer aangetroffen. Dezer
dagen haalden we Merciers „Tableau de Paris" aan.
In hetzelfde werk klaagt de geleerde schrijver nog
over het gemis aan trottoirs in de Fransche hoofd
stad en eerst in 1803 viel den Parijzenaars het eerste
werkelijke trottoir ten deel.
De straatnaambordjes waren tweehonderd jaar gele
den nog' geheel onbekend, ofschoon de gewoonte om
aan de straten bepaalde namen te geven eveneens uit
de Oudheid afkomstig is. In vroegere eeuwen kende
men de straatnamen slechts bij overlevering. Men
placht die ook in de stads platte-grondten in te schrij
ven. Te Parijs kwamen de eerste straatnaambordjes
in 1728. Parijsche politieverordeningen van 1729 en
'1730 gelastten aan de eigenaars van hoekhuizen een
geschikte plaats voor het aanbrengen van borden ter
beschikking te houden. De oudste straatnaambordjes
waren blikken plaatjes waarop de straatnaam in kleu
ren was gezet. Daar die snel verweerden, en onlees
baar werden, beitelde men later den straatnaam in
den steen. Tegen het midden der 19de eeuw kwamen
de borden in geëmailleerd porcelein iin die mode.
Ook de huisnummers zijn een product dter 18de eeuw.
Te Parijs was dte nummering der huizen omstreeks
1782, gelijk Mercier klaagt, nog niet ingevoerd. Men
gaf de adressen nog aan, terwijl men naar de deu
ren van den een of anderen stratenhoek af rekende.
Hier en daar was men begonnen de huizen door num
mers aan te duiden, die nuttige nieuwigheid was daar
na echter in vergetelheid geraakt. Onder Napoleon 1
nam men die weer op en een dekreet van 4 Februari
1805 gelastte de nummering' van alle huizen binnen
drie maanden. Later trachtte men te Parijs transpa
rante lvuisnummerplaatjes, die des nachts verlicht
waren, in te voeren, zag daarvan evenwel af wegens
de groote kosten, welke door de moderne betere straat
verlichting ook overbodig geworden was.
Straatverlichting bestond in Parijs al vrij vroeg.
Wegens de toenemende onveiligheid in zijn hoofd
stad, beval Frans I lichten in de ramen te plaat
sen en daardoor de straten te verlichten. In October
1558 plaatste men aan de hoeken der straten van Pa
rijs fakkels, welke een maand later door draagbare
lantaarns vervangen werden. In de lente van 1559
weiden deze lantaarns echter weer verkocht, de op-
AAN DE DAMMERS I
Met dank voor d» ontvangen oplo»»mg«n.
Slagzet no. 7.
Stand. Zw. 2, 3, 6, 8, 9, 10, 18, 15, 16, 18, 19, 81, 28,
24, 25.
W. 27, 28, 32, 83, 34, 35. 38, 40, 42, 43, 46, 46, 48, 49,
60.
Wit speelt nu:
27—22, 34—30, 40 18, 28 26!
18 27, 25 34, 13 22.
Slagzet no. 8.
Stand. Zw. 1, 3/10, 12/19, 23, 24, 26.
W. 25, 27, 28, 30, 32, 33, 35/39, 41/48, U/i6.
Wit speelt nu
27—22, 32 21, 37 28, 28—23, 33 2.
18 27, 23 32A, 16 27, 19 28.
Speelt zwart bij A 16 27 dan wit 87—«1 42 2.
Probleem no. 40 van I. Weiss.
Stand. Zw. 3, 6, 7, 8, 9, 15, 17, 20, 86.
W. 24, 28, 30, 33, 37, 40, 45, 47. 48.
Wit speelt.
37—31, 48—43, 28—22, 31 :4!1
20 38, 38 49, 49 27~
Naar aanleiding van dit probleem nog bet volgende:
Als eerste zet speelt wit 3731, waarop zwart 2
schijven moet slaan. Na 4843, kan zwart ook slaan
36 27, maar dan zou wit winnen, door 43 1, dus
zwart slaat 38 49. Nu speelt wit 2822 en zwart
moet 3 schijven slaan met zijn dam.
Van enkele onzer lezers ontvingen wij nog een twee
de oplossing van probleem 39.
Stand. Zw. 6, 8, 9, 10, 18, 26 (dam), 36, 39.
W. 11, 17, 24, 27, 28, 29, 30, 41, 47, 49.
brengst werd onder de armen verdeeld. Een eeuw
lang bleef de verlichting der straten dan weer aan de
bewoners der buizen overgelaten.
Sedert 1667 werd de verlichting van Parijs door
straatlantaarns ingevoerd een gedenkpenning her
innert aan deze gebeurtenis en in 1679 waren alle
steden van het Fransche Koninkrijk, zij het dan pri
mitief, verlicht. Londen volgde het voorbeeld van Pa
rijs in 1668, Berlijn in 1679, Weenem eerst in 1687. Tot
in de 19de eeuw waren de straten van alle steden eerst
slechts in de wintermaanden, gewoonlijk van 1 Sep
tember tot 1 Mei, en ook dan niet bij maneschijn, ver
licht. De maan sloeg echter ook schitterend de oude
olielantaarns met haar treurig schijnsel. Een gehee-
len ommekeer beleefde het verlichtingsysteem na de
ontdekking van het lichtgas. Aan Londen komt de
eer toe den weg tot invoering der gaslantaarns ge
wezen te hebben. Toch werd de straatverlichting' met
gas eerst in 1814 in de Engelsche hoofdstad ingevoerd,
nadat in 1807 bij wijze van proef een gedeelte van Pali
Mail gaslantaarns gekregen had. De straten van Pa
rijs werden in 1815 met gas verlicht, Berlijn volg'de
eerst in 1825 en Weenen nog later, in 1833.
Van gropte beteekenis is natuurlijk ook de moderne
ï'ioleering, welke aan het bestaan der kwalijk-riekende
straatg'oten een einde heeft gemaakt.
Men denke zich nu eens even in een stad een be
woonde straat zonder plaveisel en zonder trottoirs,
welke geen naambordje bezit en waarin dte huizen
niet genummerd zijn, waarin de verlichting' ontbreekt
en geen goede rioleering wordt aangetroffen on dan
zal men wel moeten toegeven dat onze tegenwoordige
inrichting nog' zoo kwaad niet is.
Hof vsn Arbitrage
Zaterdagnamiddag 4 uur zal in het gebouw van
het vaste Hof van Arbitrage de openingszitting plaats
hebben van bet scheidsgerecht tot beslissing van
bet geschil ter zake van een gedeelte der zeegrens
tusscben Noorwegen en Zweden.
In bet begin van bet volgend jaar wordt voor
bet arbitragehof de behandeling verwacht van bet
geschil tusscben Engeland en de Vereenigde Staten
van Amerika betreffende de visscberijen in het noor
den van den Atlantischen Oceaan.
EMENGD N I EWS
Inbraek.
Te Ruinen is ten nadeele van den beer H. Jacobs
ingebroken, en veel geld en sigaren gestolen. Daags
te voren had de heer Jacobs nog 400 gulden naar
Meppel gebracht. De politie is nog niemand op 't
spoor. Het buis, waarin de inbraak plaats had, ligt
aan den straatweg Ruinen-Meppel.
In den t ein gestorven.
Mgr. Gorten, directeur van Rolduc, is Woensdag
bij aankomst te Maastricht, per trein uit Eijsden,
waar bij de begrafenis van pastoor Wijnen bad bijge
woond, dood in de coupé gevonden.
Die oplossing was als volgt:
99—23, 47-42, 30—25, 25 5, 28—22, 6:1!!
18 20, 36 38, 26 12, 6 17, 17 28.
Wij zeggen den heeren, die ons deze oplossing' toaaon-
d*n, onzen dank voor hunne toezending.
Goede oplossingen mochten wij ontvangen raar d«
heerenD. Gerling, J. Iloutkooper, G. v. Nieuwkuijk,
allen te Alkmaar; S. Homan te Wijde Wormer, H. E.
Lantinga te Haarlem en J. Speets te Benningbroek.
Van probleem 39 ontvingen wij nog g'oede oplossin
gen van A. Bruijn en D. J. de Jong te Alkmaar, N. K.
Snel, Limmen, J. Speets te Benningbroek en R. Zan
der te Callantsoog.
Slagzetten in d» Franich» op»niag
No. 9.
Wit
Zw.
1.
34—30
1.
17—21
2.
30—26
2.
21—26
3.
31—27
3.
20—24
4.
33—28
4.
18—23
5.
36—31
5.
11—17
6.
41—36
6.
17—21
7.
39—33
7.
12—18
8.
27—22
8.
18 27
9.
31 22
9.
7—12
10.
44—39
10.
1—7
11.
40—34
11.
12—18
12.
50—44
12.
18 27
13.
37—31
13.
26 37
14.
42 22
14.
21—28
15.
47—42
15.
7—12
16.
36—31
16.
26 37
17.
42 31
17.
2—7
18.
4641
18.
7—11
19.
41—36
19.
12—18
20.
22—17?
20.
11 22
21.
22 11
Bijast verdronken.
Op onverklaarbare wijze is Woensdagavond te ll3/4
uur de timmerman Boogaard te Bussem van de hooge
zeebrug te Naarden in de haven gevallen. Zijn hulp
geroep drong door tot fourier Te Kolsté, die in de
kazerne Weeshuis aldaar te bed lag. Door bet ge
schreeuw werd ook sergeant Peters wakker en onge
kleed op bloote voeten vlogen deze over de binnen
plaats de straat door naar de haven achter de kazerne,
waar de drenkeling lag. Zijn hulpgeroep was reeds
verstomd. Hoewel daar elke verlichting van gemeente
wege na 11 uur ontbreekt, wist men een boot los
te rukken, terwijl andere militairen, ook ongekleed,
met een lantaarn kwamen aansnellen. Gelukkig vond
men den drenkeling en wist deze met veel moeite
in de boot te leggen. De politie, die intusschen ge
komen was, paste op den wal bij den bewustenloozefi
d'enkeling de kunstmatige ademhaling toe en na
eenigen tijd keerden de levensgeesten terug. Daarop
werd de man in de wacht gebracht en verder per
brancard naar zijn ouders, bij wien de drenkeling
inwoonde vervoerd.
Toen dezer dag-en te Nieuwerkerk (Zeeland) de
ouders van den akker thuis kwamen, vonden zij bun
kind, een jongetje van 6 maanden, gestikt in de wieg.
De moeder bad het „opgeborgen," de kleine had zich
omgewoeld en was voorover op den mond komen te
liggen. Geneeskundige hulp kon niet baten.
(Stand na den 21en zet van wit).
Zw. 8/6, 8/10, 13/16, 18, 19, 23, 24.
W. 17, 25, 31/36, 38, 39, 43, 44, 45, 48, 49.
Wat speelt zwart nu? Hoe wint hij schijf 17 en wat
speelt wit indien zwart na den slag dadelijk schijf 17
wil winnen door 1621?
De volgende stand kwam onlangs voor in een partij
gespeeld tusschen de heeren Jb. Nooma Jz. te Beem-
ster met- wit en J. Noome Mz. te Purmerend met
zwart.
De Synode heeft gisteren het kerkelijk "Vrouwen-
kiesrecht in de Hervormde Kerk verworpen mat 10
tegen 9 stemmen.
Oude degen gevonden.
Te Poederoijen is Woensdag bij graafwerk een oude
degen gevonden meteen gouden ring onder den greep.
Men meent, dat bet wapen dagteekent uit de 18e eeuw.
Benoemd
Aan de hoogere burgerschool te Zaandam is tot
leeraar benoemd de heer dr. P. C. E. Meerum Ter-
wogt (definitief).
De Raadsverkiezing te Velsen
Gedeputeerde Staten vernietigden bet raadsbesluit
van dte gemeente Veisen, waarbij dte verkiezing van
drie raadsleden onwettig werd verklaard.
Aanbesteding
Door bet provinciaal bestuur van Noord-Holland
werd aanbesteed het leveren van basaJtstortsteen ten
behoeve van de werken tot verdediging van de Noord
zeekust in de provincie Noord-Holland bezuiden
strandpaal 9800. Minste inschrijver J. W. Roelofs, te
Papendrecht, voor '465 per scheepston. Hert uitbrei
den van de verdediging van den onderzeeschen oever
voor de Rijkszeewering' aan het Ilorntje op Texel met
bijkomende werken. Minste inschrijver M. Daalder te
Alkmaar, voor 47.367.
Dat de Engelschen de Hollanidsche klompen een ty
pisch schoeisel vinden, blijkt wel uit het feit, dat in
Holland vertoevende gezelschappen er zich meestal een
paar aanschaffen, om ze als souvenir mede te nemen.
Zoo ook gisteren kocht een groepje Engelsche heeren
te Harlingen zich deze nuttige voorwerpen en maak
ten er ook terstond gebruik van door ze als overschoe
nen te gebruiken en aldus langs Ha.rlingen's straten
te wandelen. Dat dit klompengezelschap veel bekijks
had en spoedig de jeugd om zich verzamelde, laat zich
denken. Een en ander gaf nogal aanleiding tot hila
riteit.
Zw. 2, 3, 4, 6, 8, 9, 11/17, 19, 24.
W. 23, 26, 28, 33/36, 38, 39, 41/45, 48.
Woensdagavond half acht werd door den, onderwij
zer Huyskens te Naarden op den vestingwal aange
troffen een klein vijfjarig knaapje. Het eenige wat
hfi wist mede te deelen, was, dat hij Sjerp heette en
van Overmeer of uit den Houtermeer kwam. Ook de
inmiddels gewaarschuwde politie kon niets anders uit
het knaapje gewaar worden, daar het op geen der vra
gen antwoordde. Enkele malen zei het ventje in ge
broken Friesch, dat moeder weggeloopon was. Na
eenigen tijd kon men uit zijn verwarde taal opmaken,
dat hij een broer Feiko te Ankeveen op school had.
Aangezien telephonische of telegraphische gemeen
schap met de plaatsen in dien omtrek op dat uur niet
meer mogelijk was, reed de politie met het knaapje
naar 's-Graveland, waar men al spoedig wist, dat het
een zoontje van den arbeider Ridslade in den Houter
meer was. Daarheen gereden, vertelde de angstige
moeder, die het knaapje reeds dood waande, dat het te
Hilversum, terwijl zij eenige inkoopen deed, was weg-
geloopen.
De burgemeester van Rotterdam opende giatermid-
dag de vergadering van den gemeenteraad met de me-
dedeeling, dat hij aan het communiqué van. Woensdag
en wat in de N. R. Ct. van. gistermorgen gestaan
heeft, weinig had toe te voegen. Waar hij nog op
wijzen wilde, is dat bij de overleden personen bacterio
logisch cholera is geconstateerd, maar klinisch doen
zich belangrijke afwijkingen in het ziektebeeld voor.
In de barakken bevinden zich thans 9 personen. Bij
3 is cholera geconstateerd: bij 3 anderen had het on
derzoek een negatief resultaat en bij 3 is het onder
zoek nog niet afgeloopen. De directeur-geneesheer is
over aller toestand tevreden. In de ontsmettingsloka
len bevinden zich ter observatie 42 personen, allen vol
komen gezond.
Verder waar-schuwde de burgemeester tegen elke
overdreven vrees. De toestand wordt volkomen over
zien en alle maatregelen zijn genomen om dtezen te
beheersehen.
Sedert Woensdag hebben zich te Rotterdam ver
dachte ziektegevallen voorgedaan bij personen in de
Oostmaasstraat, Korte Uiilerstraat, op een lichter-
schip liggende in de Wijnhaven en in den Zwaans
hals. Op het lichterschip is een kindje van 10 maan
den overleden. De verdachten zijn naar de barak
ken te Hoogenoord aan de Waalhaven vervoerd.
Naar verluidt is op last der Regeering een onder
zoek ingesteld naar beweerde wantoestanden op een
rijkswerf te Callantsoog, waarover eenigen tijd gele
den ingezonden stukken verschenen. Dat onderzoek is
afgeloopen en heeft aan het licht gebracht dat de te
gen den aannemer ingebrachte beschuldigingen, zoo
wel omtrent de behandeling der arbeiders als omtrent
bij de uitvoering der werken gepleegde onregelmatig
heden, volkomen ongegrond zijn.
Dit wordt medegedeeld in verband met onlangs ver
schenen berichten over deze zaak, waarin de aanval
len op den aannemer en de rijksambtenaren werden
herhaald.
De afdeeling „Floralia" voor De Rijp, Graft en
Omstreken zal op 5 en 6 Sept. in vereeniging met d«
„Tuinbouwvereeniging" aldaar, te De Rijp een ten
toonstelling houden. Reeds 20 jaren heeft „Floralia"
deze jaarlijksche tentoonstelling gehouden.
Zwart waa aan zet en speelde 18—18. Wit speelde
1440, waarop zwart:
18 29, 24—30, 9 29, 17—21, 11 3»!
34 23, 35 13, 33 24, 26 17.
Hiermede won zwart 2 schijven ear de partij.
Als probleem plaatsen wij heden het volgende van
den heer O. F. Visse, één der sterkste spelers van de
Damclub „Haarlem." Op den logischem bouw en
stand is misschien wel iets af te dingen, maar de
slagwending is zeer mooi. Wij komen in de volgende
rubriek bij de oplossingen nader op dit probleem te
rug. Gaarne zouden wij zien, dat velen de oplossing-
van dit probleem zochten en vonden.
Probleem no. 41 van C. F. Visse te O verveen.
■aH
lüÉsÉ
Zw. 8, 9, 10, 13, 15, 16, 18, 20, 21, 22, 26, 35.
W. 24, 27, 29, 32, 34, 37, 38, 39, 41, 42, 45, 50.
Oplossingen voor 3 September bureau van dit blad.
