DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No 212
Honderd en elfde Jaargang,
1909
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Zees klagen, uitgegeven Abonnementsprijs per 3 maanden
voor P ikmaar f 9?80; franco door het geheele Rijk f 1,—
Af aderlijke nummers 3 Cents.
ZATERO AG
der gewone advertentiën;
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat Groote
Setters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de NL V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/hn HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
11 SEPTEMBER.
Uit den Rsad-
BINNENL A N D.
TektfsCKmaaraar
Dit nummer bestaat uit twee bladen
GEMENGD NIEUWS.
Bedrogen Inbrekers
Ruim f 400 zoek
Uit Egmond aan Zee
Een slang die een koe molk.
COURANT
De vergadering', tvelke de gemeenteraden Dinsdag-
hebben gehouden is voorgeschreven in de Gemeentewet
in een naburige gem. is de Raad niet op den „eer
stens Dingsdag van September" bijeengekomen, maar
dit lijkt ons in strijd met de even genoemde wet. Zij
wordt belegd voor de installatie van raadsleden en
eventueel voor de verkiezing van een wethouder, er
hebben in den regel verschillende benoemingen plaats,
terwijl overigens de agenda niet veel beteekent. Zoo
was het ook hier. De herkozen leden, ten getale van
5, legden de vereischte eeden af en werden door den
voorzitter met enkele welwillende woorden welkom ge-
heeten. De wethouder ter Spill zag zich weer voor zes
jaren benoemd en nam deze benoeming, zonder ge
bruik te maken van den toegestanen bedenktijd, on
middellijk aan. Drie briefjes waren er evenals ten
vorige jare toen de oudste wethouder werd herkozen
in blanco uitgebracht. Hieruit kan worden afge
leid dat men niet algemeen met den aftredende is in
genomen, maar dat men blijkbaar geen ander geschikt
candidaat 'heeft, op wien men zijn stem wil uitbren
gen anders zou men zeker die stemmen niet prijs
geven, maar bij afspraak vóór of onder de vergade
ring gemaaktze wel op één persoon vereenigen.
Onder de ingekomen stukken bevond zicli een
schrijven van den waamemendten commissairis van po
litie, die zich op verzoek van den burgemeester tot
den Raad had gewend met een opgave, waaruit bleek,
idafl er in de maanden Juni en Juli 38 verbalen van
geconstateerde overtredingen van de Motor- en Rij-
wielwet in deze gemeente zijn opgemaakt. In de ver
gadering van 28 Juli had namelijk de heer Glinder-
man den voorzitter in overweging gegeven „scherper
toe te laten zien op het rijden van fietsen." De voor
zitter verklaarde toen reeds, dat aan de bepalingen
betreffende het rijden zonder licht en het te hard rij
den voldoende de hand gehouden wordt. Thans kon hij
met cijfers komen, die zeker ook den heer Glinderman
wel overtuigd zullen hebben. Het is weer het oude
liedje dat hier bij de zoogenaamde rondvraag zoo dik
wijls wordt gezongen. Waarom niet, alvorens men
dergelijke zaken in openbare zitting in overweging
geeft, even geïnformeerd bij den voorzitter of den be
trokken ambtenaar?
Ook de voorzitter had een schrijven tot den Raad
gericht, om te doen zien, dat de heer Uitenbosch door
het noemen van een geval, ten betooge „dat er, niette
genstaande op heden de gemeentewerklieden verzekerd
zijn bij de Rijksverzekeringsbank, er toch enkelen
werkzaamheden hebben moeten presteeren, niettegen
staande er vanwege de Rijksverzekeringbank uitkee-
ring gegeven werd" een verkeerden indruk naar buiten
was gevestigd. Inderdaad bleek, dat het ééne geval,
dat in die vergadering door den heer Uitenbosch was
bedoeld, dien indruk in het geheel niet rechtvaardigde.
Opmerking verdient--het, dat was ingekomen een
schrijven van den betrokken minister, dat deze ge
meente was toegelaten bij Kon. besluit van 25 Augus
tus 1. 1. zelve het risico ingevolge de ongevallenwet te
dragen, en wei omdat hierin de officieel© erkenning
ligt, dat Alkmaar 20.000 zielen heeft en dat dus hier
niet g'eldt de bepaling van de Gemeentewet, dat „de
bevolking eener gemeente wordt geacht te bestaan uit
het door de laat9te openbare volkstelling daarin aan
gewezen getal inwoners." Het lijkt een eigenaardige
beslissing, welke in de praktijk konsekwent toegepast
tot tal van moeielijkheden aanleiding kan geven. Ge
steld bijv- dat het zielental even boven de 20.000 is en
plotseling snel daalt, dan zal de gemeente eerst niet,
later wel verplicht zijn aan de verzekeringsbank een
pand te geven of te haren behoeve hypotheek te stel
len. De rechtsgeleerden in onzen Raad waren het dan
ook niet eens over het lot, dat het adres aan H. .M. de
Koningin om het risico zelf te mogen dragen, zou
wachten, maar B. en W. zijn door de regeering in het
gelijk gesteld.
Het adres van dr. Boas, in zijn geheel in ons blad
opgenomen, gaf aanleiding tot discussie, in verband
met het voorstel van den heer Uitenbosch om tot on
middellijke behandeling dezer zaak over te gaan. Met
12 tegen 4 stemmen werd dit voorstel verworpen, na
dat de heer van der Feen de Lille de wenscheilijkheid
had uitgesproken om het schrijven van dr. Boas punt
voor punt te vergelijken met het proces-verbaal der
gehoorde personen, waartoe hem de gelegenheid had
ontbroken. Zeer terecht werd opgemerkt, dat het
oogenblik voor publicatie van dat proces-verbaal nog
niet was gekomen. Wij hebben aangeraden in deze
vergadering een voorstel tot publicatie in te dienen
en er is een voorstel met. die strekking door den heer
van der Feen de Lille gedaan maar we kunnen ons
volkomen vereenigen met de motiveering daartegen,
dat het oogenblik voor publicatie ongunstig gekozen is
en dat deze beter na behandeling van de zaak in den
Raad kan plaats vinden.
In verband met het genomen besluit moeten wij
thans een non possuinus uitspreken. Wij hopen even
wel dat de Raad Woensdag tot openbaarmaking van
het proces-verbaal zal besluiten. Dit lijkt ons een
eisch van billijkheid na al het geen hierover thans
openbaar geworden is en bovendien is het het eenige
middel, om de publieke opinie volledig in te lichten.
Hoe de behandeling Woensdag zal zijn we weten
het niet, maar we zouden het ten zeerste betreuren als
er een meerderheid van den Raad bereid werd gevon
den om de zaak in den doofpot te stoppen gesteld
dat een voorstel daartoe mocht worden gedaan.
Met- groot genoegen zal men zeker het rapport heb
ben gelezen van de commissie, welke de gemeentereke
ning over 1908 heeft nagezien. Uit dit rapport toch
bleek, dat 1908 geen onvoordeelig jaar voor de ge
meente is geweest. Het is te wenschen, dat hetzelfde
van 1909 zal kunnen worden getuigd en met zeer veel
belangstelling zal ongetwijfeld afgewacht worden, hoe
de loop der financiën is geweest in het jaar met de
„gespannen begrooting," gelijk meermalen is gezegd
li,jdens de begrootingsdiscussies en daarna.
Bij een enkelen uitgaafpost werd in de commissie
de wenschelijkheid' besproken, dat, zoo zulks niet ten
nadeele van de gemeente uitkomt, zooveel mogelijk in
gezetenen der gemeente met de leverantiën zullen
worden belast.
Deze opmerking' zal wel door verschillende nering
doenden met ingenomenheid zijn gelezen. Vergissen
we ons niet, dan heeft indertijd de heer Fortuin ook
reeds de aandacht hierop gevestigd. De zaak spreekt
zoo voor zich zelf, dat een dergelijke opmerking eigen
lijk niet moest gemaakt behoeven te worden. Zijn on
ze belastingbetalende burgers in staat tegen niet hoo-
geren prijs waar van dezelfde kwaliteit aan de ge
meente te leveren, dan hebben zij natuurlijk dte voor
keur boven vreemden. ITetzelfde dient ieder gemeente
naar bij zijn inkoopen te bedenken. Alleen indien de
neringdoenden in de plaats zijner inwoning te kort
schiet, hetzij in behandeling' van den klant, in kwali
teit der waar of in haar prijs, koope men elders. Is
dit niet het geval, dan begunstige men zijn stadge-
nooten. Het is misschien niet geheel overbodig, de
zen stelregel nog eens aan te bevelen.
Met instemming hebben we indertijd het advies ge
lezen van B. en W. inzake dencursus voor Fröbel
en Sloyd-onderwijs. Dit onderis, hoe goed het voor
de ontwikkeling der jeugdige jeïlgd moge zijn, is nog
geen gemeentezaak. Het is een zaak van particulier
iniatief en alleen als blijkt, dat particulierenvoldoende
belangstelling toonen, doch niet in staat zijn haar te
bekostigen, is er voor de gemeente gegronde reden tot
fmanciëelen steun. Dat lijkt ons een gezond systeem.
In het onderhavige geval bleek de belangstelling niet
voldoende, voorloopig hadden „zich slechts een 20-tal
leerlingen daarvoor aangemeld" schreef het bestuur
van de algemeene bewaarschool, dat het goed bedoel
de, maar zich minder goed uitdrukte men ziet de
kleine kleuters zich zelf reeds aanmeldenHet bestuur
moest er dan ook wel van afzien tenzij de gemeente
zich daarvoor „eenige" geldelijke opoffering wilde ge
troosten 500, en een lokaal bovendien. B. en W.
adviseerden echter dat hiervoor geen termen beston
den en de Raad ging hiermee terecht volmaakt
accoord.
Het heeft ons eenigszins verbaasd, dat, in de veror
dening op de samenstelling en inrichting der commis
sie van toezicht op de Handelsdagschool ongewijzigd
is blijven staan de zinsnede: „De benoeming geschiedt
op aanbeveling van een dubbeltal voor iedere te ver
vullen opene plaats, door Burgemeester en Wethouders
op te maken." Immers de eerste benoeming geschied
de alvast niet geheel en al op aanbeveling van B. en
W. Fr werd van de aanbeveling afgeweken. Het is
te betreuren, dat iemand die zich bijzonder voor vak
opleiding interesseert, en die bovendien zelf aan het
hoofd van een handelszaak staat, is gepasseerd. Te
meer omdat in de discussie, waarna tot instelling de
zer commissie is besloten, met nadruk werd gewezen
op de wenschelijkheid dat specialiteiten op handelsge
bied en middenstanders in die commissie zitting heb
ben. Uit de aanbeveling blijkt dat B. en W. geheel in
dien geest gehandeld hebben, de Raad is hiervan af
geweken en daartoe heeft hij natuurlijk het recht,
maar we gelooven niet dat de belangen van de nieuwe
inrichting geschaad zouden zijn als hij zich er aan ge
houden had. Wenschelijk ware het nu zeker geweest,
indien men de bepaling in de verordening minder bin
dend had gemaakt, door bijv. het woordje „op" te ver
anderen in „na."
Hetgeen de voorzitter heeft medegedeeld over de be
grooting van de inkomsten en uitgaven dienst 1910,
luidt niet kwaad.- Het eind-cijfer bedraagt
628.619.916, terwijl er een post van 3749.62s voor
onvoorziene uitgaven is. Het eind-cijfer is aanmer
kelijk hooger dan het vorige jaar toen een begrooting
werd ingediend, sluitende met een bedrag van
584.878.5, terwijl zij werd vastgesteld op
574.578.605. Maar stelden B. en W. destijds belas-
tingverhooging voor, dte begrooting werd door den
Raad aldus gewijzigd, dat dit niet noodig was. Thans
is in het ontwerp van B. en W. al geen sprake meer
van een dergelijke verhooging'. Wel zal de hoofdelij
ke omslag meer moeten opbrengen, doch zal niet wor
den gevonden door verhooging' van percentage, maar
het vermoeden ligt voor de hand door den be
lastingcontroleur. Voorts zij opgemerkt dat de post
voor onvoorziene uitgaven dit jaar niet bijzonder' hoog
is: het vorige jaar bedroeg zij 6616.49 op het ont
werp en 68.26.49 op de vastgestelde begrooting.
Tot beteugeling van het choleragevaar hebben B. en
W. die maatregelen getroffen, welke van hen verwacht-
konden worden. Zoo ooit, dan geldt het hier: indien
gij den .vrede wilt, bereidt U dan voor ten oorlog; zijt
ge gereed om den vijand te bestrijden, dan hebt- ge
zijn komst minder te vreezen. En juist de overheid
dient voor te g'aan met het nemen van goede maatre
gelen, in de eerste plaats om den burgers tot navol
ging aan te sporen en ten tweede om hen den ernst
van het gevaar nog eens duidelijk te doen zien. Maar-
al te dikwijls is in deze dagen weer eens gebleken, hoe
verbazend onvoorzichtig err onverantwoordelijk zorge
loos sommige nrensclren handelen, omdat ze niet over
tuigd zijn van het groote gevaar. In dit opzicht zou
een korte duidelijke waarschuwing onderteekend door
alle geneeskundigen in een ltleine en door vele in ©en
groote gemeente waarschijnlijk niet- zonder invloed
blijven van een dokter is*de massa nog eerder ge
neigd een hygiënischen raad aan te nemen dan van
iemand anders.
In verband met de mêdedeeling van de maatrege
len waarbij zonder eenig bezwaar een crediet van
2500 werd toegestaan aan B. en W. voor het aan
schaffen van een verplaatsbare barak kwam nog
even ter sprake de watervoorziening aan den Omval.
In het voorjaar werden 26 bewoners van dat deel
der gemeente zich tot den Raad met het verzoek te
bevorderen, dat de door hen bewoonde peroeelen wer
den aangesloten bij hot buizen-net der waterleiding.
B. en W. stelden toen voor hierop te berichten, dat
zoolang geen 10 procent der aanlegkosten als jaarlijk-
sche opbrengst der waterlevering door de belangheb
benden wordt gegarandeerd, de gevraagde tusschen-
komst niet zou baten.
In verband met dit onderwerp werden B. en W.
uitgenoodigd een onderzoek in te stellen, of er ook
andere gedeelten in de gemeente zijn, die in dezelfde
omstandigheden verlceeren als de Omval.
Het resultaat van dit onderzoek, dat afgeloopen is,
zal wel spoedig bekend gemaakt worden.
Maar Dinsdag is al gebleken dat de Omvalbewoners
niet geholpen kunnen worden.
Tenslotte maken we even melding van een opmer
king van den heer Wanna, die zich, als nieuw gekozen
raadslid, eenigszins bezwaard gevoelde, dat hij een
vergadering zou bijwonen van een raadscommissie,
waarvan hij wel deel uitmaakte vóór het periodiek af
treden als raadslid, maar waarvoor hij als opnieuw s
kozen raadslid niet opnieuw benoemd was. Hem werd
geantwoord dat hij op grond van us&ntie zicli nog ge
rust als lid dier commissie mag beschouwen. Het mag
usantie zijn geheel in den baak is het niet. En als
men de verslagen van raadsvergaderingen, in andere
gemeenten op den zelfden dag gehouden, nagaat, ziet
men, dat elders inderdaad op dezen dag de benoemin
gen in raadscommissies plaats hebben.
Gisternacht, omstreeks 4 uur, werden agenten van
politie te- Rotterdam door burgers gewaarschuwd, dat
-er in hét perceel Weste Wagenstraat no. 36, waar de
firma A. Vollegraaf Jz. Co. een electro-galvaniache
verguld- en verzilver-inrichting drijven, de spiegelruit
was ingedrukt.
Toen zij de bewoners van genoemd perceel gewekt
hadden, bleek den agenten, dat aan de inbrekers in
dit geval een poets was gebakken.
Ongeveer 14 dagen geleden kreeg de firma een blok
je zuiver goud, ruim 1 Kg. wegende, en dat een waar
de van ongeveer 1800 vertegenwoordigde, hetwelk
zij voor reclame voor het venster uitstalde, in e-en
glazen kastje. Des nachts werd het goud zorgvuldig
weggesloten.
De firma werd in de laatste dagen geregeld bezocht
en voor de winkelkast begluurd door verschillende ver
dacht uitziende personen. Hierdoor vatten zij achter
docht en zij besloten veiligheidshalve het massieve
goed om t© ruilen voor een stuk ijzer van dezelfde
grootte, hetwelk zij vergulden.
Meenende een goeden slag te slaan, hebben nu he
dennacht een of meer personen de winkelruit ingesla
gen en het bewuste stuk ijzer ontvreemd, terwijl zij
een baar echt zilver, dat er vlak naast lag en een
waarde heeft van ongeveer 80, onaangeroerd hebben
laten liggen.
Opmerkelijk is het verder dat ongeveer vier maan
den geleden eenzelfde diefstal bij de firma V. Co
heeft plaats gehad, en wel op dezelfde wijze en hetzelf
de uur. Toen hebben de dieven een vergulden beker,
die ze waarschijnlijk voor goud hielden, medegenomen.
Van de daders natuurlijk geen spoor.
Een looper van een ziekenfonds te Amsterdam is een
portefeuille kwijtgeraakt (verloren?) waarin 410
aan bankpapier en eenige quitanties.
Door mej. J. C. van Batenburg, den 6en dezer m
Den Haag overleden, is gelegateerd aan de Prins
Hendrik stichting alhier 3000.
Uit Bergen
Wegens ongesteldheid van Mej. G. Hoogvorst.
vroedvrouw alhier, is als zoodanig tijdelijk aangesteld
Mej. Posthumus te ITreterp, laatstelijk tijdelijk in St
Paneras.
Een wethou er gepenslonneerd.
Dc heer Bangma te Tzum was 31 jaar wethouder
en heeft thans ontslag' genomen als Raadslid. De ge
melnteraad heeft nu besloten hem een jaarlijksch pen
sioen toe te kennen tot een bedrag als liet wethouder
salaris.
Een doifijn «snged even.
Te Noordwijk is komen aandrijven een groote dol
fijn, wegende 1000 pond en van een afmeting van 41/.,
meter.
Poging tot rsino cl.
Te Monster is in een herberg op de Haven oen po
ging tot moord ^pleegd door M. V. op zijn vader D
V. te Ter Heijde.
D. V., die door 2 revolverschoten verwond werd en
op de straat was neergevallen, werd door omstanders
spoedig opgenomen en ter verbinding naar den dokter
gebracht.
M. V., die weder in de herberg was gegaan, waaruit
allen waren gevlucht, werd terstond aldaar gearres
teerd en naar het huis van bewaring te 's-Gravenhage
overgebracht,
Klnder-fterstelUnga- en vacantie-kolonies.
Donderdag 2 September, verlieten 37 kinderen, uit
gestuurd door het Centraal Genootschap, na een 4-
weeksch verblijf de kolonie Nunspeet, terwijl tegelij
kertijd 35 patiënten de kolonie Zonnelieuvel vaarwel
zegden, allen gesterkt door de krachtgevende bosch-
lucht. Den Zaterdag daaropvolgende werden beide ko
loniehuizen weer bevolkt met resp. 37 en 34 zwakke
kinderen uit verschillende plaatsen van ons land. En
Donderdag j.l. kregen de groote koloniehuizen een
beurt. Noordwijk leverde 51, Egmond 1*61 kinderen
aan de verschillende geleiders af.
Dit is nu de 4e maal dit jaar! Reeds meer dan dui
zend kinderen genoten den heilzamen invloed van hei
de en bosch of duin en zee. En voor de 5e maal opent
het Centraal Genootschap de poorten zijner Tehuizen
om op te nemen een breede schaar kleinen, door ver
schillende oorzaken belemmerd in hun groei.
Noordwijk herbergt thans weer 46, Egmond 151
kleine gasten.
Cholem
Het geval met C. van Wijk, die in de barakken
te Crooswijk overleed aan cholera asiatica ten gevolge
van het gebruiken van ongezuiverd Maaswater, blijkt
een tragischen kant te hebben. De man, die geen
bootwerker, doch scheepsbouwer was, bevond zich- op
31 Augustus op de plecht van een roeiboot op de ri
vier, toen hij door de deining van een passeerende
sleepboot overboord geraakte. Wel werd de man on
middellijk gered, doch een flinke hoeveelheid water
had hij naar binnen gekregen. Van onvoorzichtigheid
of onverschilligheid is in dit treurige geval dus aller
minst sprake.
De te Ylaardingen in observatie gestelde leden
van het gezin van den eholeralijder aldaar zijn ontsla
gen.
De toestand van den patiënt zelf is vooruitgaande.
Uit Dirksland meldt men:
De rijksseruminrichting heeft bericht, dat er in de
uitwerpselen van den schipper alhier, -bij wien zicli
Donderdagnacht verdachte verschijnselen voordeden-
eholerabacillen gpvonden zijn.
Men meldt uit Gorinchem, dat de eholeralijder
aldaar als geheel hersteld het gasthuis heeft verlaten.
Daar een matroos van het stoomschip Willem
Dispertus te Duisburg onder verdenking staat van
aan cholera te lijden, is de bemanning' in de quaran
tainebarak opgenomen. Tot dusver is niet gebleken,
dat de verdenking juist is.
Men staat menigmaal versteld over de verre
gaande roekeloosheid van de menschen, ondanks her
haalde waarschuwingen van de autoriteiten om in de
ze dagen de grootste omzichtigheid in acht te nemen
met het oog op besmetting.
Op de Oosterkade te Utrecht, een water dat directe
verbinding heeft met de Keulsche Vaart, was gisteren
epn bakkersknecht bezig z'n ovenzwabber te reinigen
in de gracht, als was er van cholera geen sprake. De
voorbijgangers bleven stom van verbazing staan kij
ken Maar de man ging bedaard met zijn werk voort
en droeg zijn kletsnatte dweil naar de bakkerij, om er
z'n oven mee schoon te maken.
Tegen zulk een starre domheid helpt waarlijk geen
redeneeren.
Nachtvorst.
Volgens veehouders, die gistermorgen vroeg in het
land in de omstreken van Haarlem waren om hun
koeien te melken, heeft het gisternacht vrij sterk ge
vroren.
Een koe van de wed. A. J. van Rozen te Appelscha
had den geheelen zomer een wondje aan een der tepels.
Meermalen werd een middel aangewend om het te
doen genezen, maar het was en bleef een wondje.
De koeien liepen daags in de weide, 's nachts wer
den ze op stal gebracht, tot ze dezen nazomer nacht
en dag in het land bleven. Wat geschiedde nu?
Een paar dagen nadat de beesten de stal voor goed
hadden verlaten, .vond men een dikke slang in den
stal. Het wondje aan den tepel der koe genas spoedig
toen de koe in het land liep.
Men vermoedt dat de slang de koe geregeld gemol
ken heeft.
De moord bi] Koekange.
Gisteren zijn te Assen B. en F., de verdachten van
den drievoudigen moord te Koekangerveld, gevanke
lijk binnengebracht. Zij werden per rijtuig vervoerd,
dat op het perron voorreed. Een groote menigte was
aanwezig, die luide verwenschingen uitte. In 't paleis
van justitie had onmiddellijk een verhoor door den
rechtercommissaris mr. Pelinck plaats. In beslag is ge
nomen een onderbroek van B., die geheel met bloed
bevlekt is.
Kaar de Ass. Ct. meldt, is de verdachte K. weer
op vrije voeten gesteld.
Gisteren werd te Wijk aangehouden Van Achte
ren, meer bekend onder den scheldnaam Pot. Hij is
naar Assen overgebracht. Uit verschillende mededee-
lingen zou gebleken zijn dat het zweepje dat in de wo
ning van de vermoorden gevonden was, aan v. A. zou
toebehooren. Men vond in het genoemde feit reden
om hem aan te houden. Vermoed wordt dat men nu
de twee daders gearresteerd heeft.
Uii Eesuhugowsiard.
Nauwelijks laat zich het zonnetje een paar dageri
zien, of de zaadbouwers haasten zicli het zaad thuis
te halen. Wagen achter wagen ziet men beladen met
schooven langs de wegen en overal verrijzen bij de
woning de zaadschelven. Reeds zijn de stoomdorsch-
machiues aan den gang, hoewel veel zaad wordt bin
nengehaald dat niet goed droog is. Sommigen haas-
