DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 218
Honderd en elfde Jaargang.
1909,
ZATERDAG
18 SEPTEMBER.
Chineezen onder ons.
B1NNENLA N B.
en
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor ikmaar f @»8©| franco door het geheele Rijk f I,-—
Af jinderlijke nummers 3 Cents.
der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER 8* ZOON, Voordam C 0.
Tdefooeaommer 8,
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Slag van een paard.
Eerste Kamer.
Mijnconcessies.
„Schipbreuk."
De Vlaardingsche effectendiefstal.
Paarden naar Engeland.
f 1.50 voor een woning!
Moord bij Koebange.
Schapenschurft.
Belemmering in de vaart.
Verdronken.
Ds brandweer te Raamsdonk.
Een dure flesch rum.
Ergerlijke dierenmishandeling.
De ontv uehte gevangene.
Van Texa!.
Uit Winkel.
Israëlietisch Nieuwjaar in de Harskamp.
KMAASSCHE COURANT.
.r J. f. nara. AC
aanhangig is gemaakt, door aanneming waarvan de
Indische Chineezen tot Hederlandsche onderdanen
zullen worden erkend. De nationaliteit van alle niet-
Europeesche ingezetenen van Indië is n.l. al van 1 Ju
li 1893 af onzeker. Vóór dien hadden alle personen,
in Indië geboren uit ouders aldaar gevestigd, zoo al
niet volledige' Hederlandsche burgerschapsrechten,
niettemin zonder eenigen twijfel de Hederlandsche na
tionaliteit. Dus ook de Indische Chineezen (voor
zooverre niet zeiven nieuw-aangekomenen uit China).
Bij de nieuwe regeling, die medio 1893 in werking
trad, werd echter de ISTederlandsche nationaliteit aan
alle Inlanders en daarmede gelijkgestelden ontnomen
door een onvoldoend voorbereid amendement.
Het heeft tot 1909 geduurd eer een Hederlandsche
Regeering voorstelde hun het ontnomene onder een
anderen naam terug te geven. En ternauwernood is
het zoover, of de Chineesche Regeering is ons vóór en
verklaart alle Indische Chineezen afstammelingen
weer tot Chineezen.laat ons hopen dat het bericht
overdreven is, of anders: dat het onze Regeering ge
lukken moge eene bevredigende regeling met de Chi
neesche te treffen! Ter voorkoming van uitlander
quaesties! Ter handhaving van het oude standpunt:
dat de Chineesche Regeering niets met de Indische
Chineezen te maken heeft
Laat ons bovendien hopen, dat het onzen nieuwen
Gouverneur-Generaal gelukken moge de Chineezen-
quaestie uit te maken. Niet door een grifweg toege
ven. Er is daarvoor geen aanleiding en het zou de In
dische Chineezen en het Chineesche Rijk overmoedig
maken. Ook niet door een volkomen afwijzing. Te
gemoetkoming voor zoover er aanleiding toe bestaat
ga gepaard met krachtige weigering van al wat niet
kan worden toegestaan. Hervorming of althans ver
betering van de politie-rechtsspraak, en betere re
geling van de rechts-instelling „preventieve hechte
nis" bij de crimineele rechtsbedeeling -kunnen ze
ker met spoed ter hand genomen worden. Herziening
der wijken- en passenstelsels zijn in bewerking aan
het Batavische J ustitie-Departementmen zij hier
mede voorzichtig en geve, in onze uitgestrekte en met
weinig middelen te regeeren bezittingen, deze prach
tige krachtmiddelen van preventief politioneelen aard
niet geheel uit handen, doch streve liever naar een ge
matigde en bezadigde toepassing er van. In zake de
onderwijs-quaestie schijnt men op den goeden weg.
Aan de belasting-grief worde niet te veel toegegeven.
Wellicht kunnen maatregelen ingevoerd worden om
nog meer emigratie naar Indië van nog meer Chinee
zen uit China krachtdadig tegen te houden. Maar ho
ven alles hopen wijdat het onze Regeering moge ge
lukken het Hederlandsch onderdaanschap der Indi
sche Chineezen, in 't bijzonder van de in Indië gebo
renen, door de Chineesche regeering zonder voorbe
houd te doen erkennen. Geen uitlandersgeschillen
met het Hemelsche Rijk.
«S
Het vorenstaande was reeds geschreven, toen hier
te lande bekend werd, dat zestien gezeten Chineesche
ingezetenen in een bezadigd gesteld request aan den
Gouverneur-Generaal verzocht hebben: dat de Chinee
zen in Indië, voor zooveel de strafrechtspraak betreft,
met Europeanen zullen worden gelijk gesteld, althans
zullen worden onttrokken aan de z.g. politierol. -
Deze zestien hebben ongetwijfeld een correcter hou
ding aangenomen dan de bovenbedoelde onlangs ge
strafte Chinees zelf deed, door terstond na afloop van
zijn straf aan de Chineesche Regeering te seinen!
De „Indische Gids" van deze maand wijst er met
eenigen nadruk op dat de nieuwe Chineesche wet op
het onderdaanschap, blijkens hetgeen daarvan bekend
geworden is, „ontslag uit het Chineesche Staatsver
band op verzoek" kent; naar aanleiding daarvan
wordt dan het denkbeeld verdedigd om, bij het onzer
zijds tegemoetkomen aan Chineezen-grieven, scherp
te onderscheiden niet alleen tusschen de in Indië ge
boren Chineezen eener- en de uit China geïmmigreer-
den anderzijds, maar ook: tusschen hen die wèl en het
die niet bereid gevonden worden om hun ontslag uit
het Chineesche staatsverband te nemen. Ook daar is
zeker wel wat voor te zeggen.
II. (Slot).
Wat de Chineezen de in het vorige artikel vermelde
grieven nog heviger doet gevoelen, is de omstandig
heid dat sedert enkele jaren de Japanners door den
Hederlandschen wetgever met Europeanen zijn gelijk
gesteld, en dus aan de voor Inlanders en daarmede ge
lijkgestelden geldende crimineele- en politierecht-
spraak en ook aan de passen- en wijken-stelsels zijn
onttrokken. De fatsoenlijke, ontwikkelde en gezeten
elementen der Chineesche bevolking gevoelen deze
tenachterstelling bij hun mede-Mongolen zéér, te meer
daar de weinig talrijke Japansche bevolking van Java
voor de meerderheid uit. oneerbare vrouwspersonen
bestaat.
Ten aanzien van de onderwijsquaestie is het sedert
kort tot een soort van pacificatie gekomen. Het gou
vernement had sedert jaren in beginsel aangenomen
zich met het onderwijs aan Chineezen niet in te laten.
Chineezen konden, tegen betaling van het maximum-
schoolgeld, hun kinderen op de Europeesche scholen
geplaatst krijgen, althans als er plaats over was. De
Inlandsche scholen vonden de meeste Chineezen voor
hun kinderen niet voldoende. In 't begin der 20ste
eeuw nu, toen de verjonging van 't Chineesche ras be
gon, begonnen de Chineezen schoolvereenigingen op
Java als paddestoelen uit den grond te verrijzen en
werden op groote schaal scholen opgericht.scho
lcn die nu eerst recht niet in den smaak van het gou
vernement vielen, omdat er wel Chineesch en ook En-
gelsch, „maar geen Hederlandsch onderwezen" wordt.
Onze Chineezen hebben weliswaar niet veel aan het
voor hen zoo moeielijke Hederlandsch, omdat het bui
ten Indië niet en in Indië niet tegen hen gesproken
wordt.tegen den Chinees spreekt „men" Maleisch.
Doch dat nu Hederlandsche Chineezen in Heder-
landsch-Indië als eenige Europeesche taal. Engelsch
zouden leeren, dat was meer dan onze regeering lijde
lijk kan aanzien.
Het gouvernement ging dus over tot oprichting
van Hollandsch-Chineesche scholen, voor Chineesche
kinderen bestemd, in hun inrichting, leerplan enz.,
bijpa geheel met de Europeesche lagere scholen over
eenkomende; zulke scholen werden op enkele hoofd
plaatsen opgericht en hadden succes; meerdere
worden voorbereid.
En de belastingen nu ja, de Indische Chinees
betaalt veel belasting, maar. verdient ook veel
geld. Het van ouds beproefde Indische stelsel van
wetgeving en staatsbemoeiing: om hetgeen ongelijb
soortig en ongelijkwaardig is ook als ongelijksoortig
en ongelijkwaardig te behandelen heeft ook op be
lastinggebied tot een soort van mozaiekwetgeving ge
leid, waaruit zeker wel een stel van bepalingen valt
bijeen te garen, motivéerende de uitspraak: dat de
Chinees nogal wat belasting betaalt maar daarme
de ware nog volstrekt niet aangetoond dat deze geld
verdienende en vrij vermogende bevolkingsgroep on
evenredig hoog in de belastingen zoude bijdragen!
Intusschen er is materiaal om onder de Chinee
zen tegen ons te agiteeren. En het materiaal wordt
gebruikt. Men denke maar eens aan die Japansche
spotprent, waarbij staat te lezen:
„De Chineezen op Java mogen geen Hederlandsch
spreken worden als veroordeeld behandeld, dra
gen 95 pet. van de belastingen, hebben geen wette-
lijken staat, doen 85 pet. van de zaken."
Er broeit dus wat. Dat is ook op andere wijze ge
bleken. Te Batavia en te Peking. Te Batavia, waar
een Chinees, wegens heling van gestolen goed, door
den politierechter tot drie maanden tenarbeidstelling
veroordeeld, na die straf te hebben ondergaan, in Juni
j.l. telegraphisch aan de Chineesche Regeering te Pe
king en aan den Chineeschen gezant in Den Haag zijn
beklag deed, bewerende onschuldig gestraft te zijn
welk geval a&nleiding gaf tot veelbesproken bijeen
komsten van geziene en vermogende Chineesche in
gezetenen te Batavia. Er moet over dit geval tusschen
de Regeeringen te 's-IIage en te Peking gedachten-
wisseling hebben plaats gehad., Daarover, en over
méér dingen, zoo b.v., naar sommige bladen meldden,
ook over de betrekkelijk hooge belastingen, die van de
Indische Chineezen worden geheven.
Ook heeft men kort geleden, nog een ander bericht
je kunnen lezen, n.l. dat een bijeenkomst van Indische
Chineezen, in Mei j.l. te Soerabaya gehouden, aan de
Chineesche regeering om uitzending op hun kos
ten verzocht zou hebben van nog een inspècteur
er is er dus reeds een? voor de door de Indische
Chineezen opgerichte scholen....
Wat heeft de Chineesche regeering met dit alles
nu eigenlijk te maken? Is Java Chineesch grondge
bied? Zijn de Indische Chineezen, die tot nu toe nooit
als Chineesche onderdanen, doch altijd als Heder-
landsch-Indische ingezetenen zijn aangemerkt ge
worden zijn deze lieden, die voor het meerendeel
in Indië geboren zijn uit in Indië geboren ouders en
grootouders, en die héél wat Javaansch of ander In-
landsch bloed in de aderen hebben - zijn zij nu op
eens Chineesche onderdanen geworden?
Het lijkt te gek. En toch is er onlangs een nieuwe
wet op hot Chineesche onderdaanschap, door de Chi
neesche Regeering uitgevaardigd, waarin de grenzen
van dat onderdaanschap wijd worden getrokken, zóó
wijd, dat ook de Java-Chineezen er binnen zouden
vallen.
Is dit inderdaad juist, dan treft zulks op wèl eigen
aardige wijze samen met de omstandigheid dat juist
eenige maanden geleden door de ISTederlandsche Re
geering bij de ISTederlandsche Staten-Generaal een
wetsontwerp op het Hederlandsch onderdaanschap
ganiseeren, waarvan de zuivere opbrengst gestort zal
worden in de kas van de Afd. Alkmaar van genoemd
genootschap.
Het plan is, bij voldoende medewerking te doen uit
voeren „De Schipbreuk" van Joh. Wagenaar. Dit
toonwerk, een allerleukste muzikale parodie op de
koddige woorden uit het bekende gedicht van den
schoolmeester, is in verschillende groote en kleine
plaatsen van ons land onder leiding van den bekwa
men componist en dirigent met groot succes uitge
voerd. De plannenmakers hopen dan, dat wij er in
onzen stad in dezen winter ook van zullen kunnen ge
nieten, evengoed als in andere plaatsen, waar het tal
rijk gehoor, volgens de getuigenissen van zeer bevoeg
de beoordeelaars, telkens zijn opwellenden gullen lach
moest onderdrukken bij het hooren van de vele geni
ale en geestig-muzikale illustraties. Zonder banaal
te worden, heeft de componist zich bediend van aller
lei compositiestijlen, zoowel nieuwer- als ouderwetsche,
soms leukweg door het eigenaardig gebruik en eenigs-
zins afgezaagde stijl parodieerend.
De ontwerpers van het plan hebben reeds de toezeg
ging van onzen bekwamen muzikalen stadgenoot, den
heer J. Henri Oushoom, gekregen, dat deze zich met
de leiding der repetitiën zal willen belasten, terwijl
vele Dames en ILeeren zich bereid verklaard hebben
om in het zangkoor mede te werken. Mocht het blij
ken, dat er op voldoende medewerking van het muziek-
minnend publiek, dat tevens gaarne iets zal willen
offeren op het altaar der vacantiekoloniën, kan gere
kend worden, dan zou het zoo geprezen toonwerk van
Joh. Wagenaar hier in dezen winter zijn entrée kun
nen doen.
Het mag niet verzwegen worden, dat een dergelijke
uitvoering onder directie van den componist en met
medewerking van de solisten, die in dit muziekwerk
getraind zijn, vrij hooge uitgaven zal vorderen. De
ontwerpers hopen daarom, dat Alkmaars burgerij flink
zal teekenen op de lijsten, welke aangeboden zullen
worden. Ja, zij twijfelen er zelfs niet aan, dat de in-
teekening flink zal zijn, want ieder zal wel bedenken:
hoe ruimer het batig saldo is, des te meer zwakke kin
deren kunnen er uitgezonden worden, om herstel van
krachten te vinden.
Te Ulecoten kreeg de boerenzoon J. Bossers een
slag van een paard tegen de borst, tengevolge waar
van hij eenige uren nadien is overleden.
Haar men verneemt bestaat het voornemen, Woens
dag a.s., des voormiddags 11 uur, in de Eerste Kamer
een aanvang te maken met de behandeling der ach-
terstandsontwerpen.
Hu het wetsvoorstel-Van Kol met de sluiting der
loopende Kamerzitting verdwijnt, doet zich opnieuw
de vraag voor of de Regeering met het uitgeven van
nieuwe mijnconcessies zal wachten, tot in de wijze van
concessie-verleening, geregeld volgens de wet van
1810, verandering zal zijn gebracht. „De H. Ct." zegt
reden te hebben te meenen, dat dit niet het geval zal
zijn. Verscheidene concessie-aanvragen zijn bij het
Dep. van Landbouw reeds sedert eenigen tijd in on
derzoek en verwacht mag worden, dat een beslissing,
althans op sommige daarvan, niet langen tijd meer zal
uitblijven.
GEMENGD NIEUWS.
Men schrijft ons:
Eenige heeren hier ter stede, die bekend waren met
den slechten stand van de kas der Afd. Alkmaar van
het Centraal Genootschap voor Vacantiekoloniën, wel
ke Afd. niettegenstaande hare tijdelijke tekorten toch
telkens haar nuttig en humaan werk weer ter hand
neemt, hebben onlangs het plan opgevat, in den loop
van dezen winter in onze gemeente een concert te or- j
Een ontploffing.
Gistermorgen ontplofte in de Apeldoornsche Machi
nefabriek, voorheen Laag Landaal, een luchtreservoir
met S1/^ atmospheer spanning, en sloeg door het gla
zen dak, dat zwaar beschadigd werd. De werkman G.
Tamboer werd ernstig aan het aangezicht verwond.
Het „V. D." meldt:
De politie in Den Haag was er achter gekomen, dat
bij een hotelhouder in de residentie kennisgevingen
van aangeteekende stukken kwamen voor zekeren J.
Bik, die in dat logement verblijf hield, welke aange
teekende stukken effecten inhielden van den diefstal
afkomstig. De hotelhouder kwam als gemachtigde
van Bik de stukken halen, maar de postadministratie,
intijds gewaarschuwd, weigerde de stukken af te ge
ven anders dan aan den geadresseerde zelf. Met die
boodschap ging de hotelhouder heen, maar Bik zelf
kwam de stukken niet meer halen en verdween ook se
dert uit het logement, waarin hij niet meer werd te
ruggezien. De hotelhouder wist, dat Bik Utrecht als
zijn eigenlijke woonplaats beschouwde, althans te oor-
deelen naar 's mans mededeelingen. Hij gaf daarvan
kennis aan de politie, en zoo kwamen de heeren Kik
kert en Heuff gisteren te Utrecht om de hulp der po
litie aldaar in te roepen. De hotelhouder kon van Bik
een vrij volledig signalement geven, aan de hand
waarvan de recherche alle hotels en logementen afliep,
evenwel zonder resultaat. Ook werden bij alle effec
tenhandelaren lijsten bezorgd met de nummers der ge
stolen effecten.
Men vermoedt dat de bewuste persoon zich Bik
noemt, maar in waarheid een anderen naam draagt.
Inmiddels wordt er natuurlijk scherp toegezien, of de
gesignaleerde zich ook te Utrecht ophoudt.
Voor Engelsche rekening zijn deze week te De Wijk
(Dr.) en omstreken vele paarden opgekocht tegen prij
zen, die van 300 tot 600 afwisselden. Men ver
langde zwarte paarden met langen staart en manen,
zoo ook geelbruine ruins en appelvossen met witten
staart en manen. Paarden van 4 tot 6 jaar waren het
meest gewild.
To Klijndijk (Dr.) heeft de arbeider II. eergisteren
zijn woning verkocht voor.... 1.50.
De vrouw van Klaas Bakker uit het Koekangerveld
is weer in vrijheid gesteld.
Bij den landbouwer J. K., aan den Ringvaartwcg
onder Kralingen, zijn vier schapen lijdende aan
schurft. De dieren zijn afgezonderd.
Op hetzelfde punt te Leeuwen, waar voor drie jaar
de groote stoornis in het Verkeer ontstond, geraakten
gisteren twee groote Rijnschepen aan den grond. Po
gingen om hen vlot te brengen mislukten. De vaar
geul, die daar dwars over loopt, is daardoor wat ver
nauwd, hetgeen aanmerkelijke vertraging in het druk
ke verkeer veroorzaakt.
Te Bussum geraakte gistermiddag het vijfjarig
zoontje van W. uit de Verbindingslaan in de nabijheid
van de zweminrichting al spelende te water. De lood
gieter H. Schuurman, die in de nabijheid aan 't werk
was, begaf zich gekleed te water en bracht het kind
spoedig op 't droge. Evenwel waren de levensgeesten
reeds geweken, hoewel dr. Wervelman nog geruimen
tijd trachtte deze weder op te wekken.
De groote brand te Raamsdonk, waarhij meer dan
40 huizen in den asch werden gelegd, heeft evenals
zoovele andere branden ten platten lande geleerd, dat
het met de organisatie der brandweer niet naar be-
hooren was en deze nog veel te wenschen overlaat.
Het ^ontbreekt bij velen aan geoefendheid van het
brandweer-personeel en de noodige zorg voor het
bluschmateriaal.
Een groep van een 40-tal flinke jongelieden zijn nu
te Raamsdonk op het lofwaardig denkbeeld gekomen
tot het organiseeren van een geheel vrijwillig brand
weercorps. Een conferentie met den burgemeester
heeft reeds plaats gehad, die het denkbeeld zeer toe
juichte en alle medewerking toezegde. Het gemeente
bestuur zal waarschijnlijk nieuwe blusch- en reddings
middelen verschaffen, terwijl door de jongelieden
reeds inlichtingen zijn ingewonnen bij vrijwillige
brandweercorpsen elders in den lande, omtrent veror
deningen, instructies, oefeningen enz.
Alzoo een voorbeeld dat elders, vooral ten platten
lande, navolging verdient!
De advocaat-generaal bij het gerechtshof te Leeu
warden nam conclusie in de zaak van den 30-jarigen
T. T., stuurman te Delfzijl, die terechtstond voor het
verhinderen van een ambtenaar in de uitoefening van
zijn bediening in het constateeren van een overtreding
(het stukslaan van een flesch rum).
De rijksadvocaat had veroordeeling gevraagd de
rechtbank te Groningen ontsloeg hem van rechtsver
volging tot een geldboete van hoogstens 300.
Het O. M". eischte vernietiging van het vonnis en
veroordeeling tot 50 boete.
De melkboer V. te Gouda, die gisteravond met een
hondenkar door de stad reed, schopte zijn hond zooda
nig, toen het dier een verkeerden draai nam, dat het
na eenige oogenblikken dood neerviel. De politie
maakte proces-verbaal op tegen dezen melkboer.
De ontvluchte Prins werd gisteren door de recht
bank te Heerenveen wegens verduistering van een
fiets, veroordeeld tot 8 maanden gevangenisstraf, on
der aftrek der preventieve hechtenis.
Omtrent den vluchteling is nog niets naders bekend.
In den nacht van Woensdag op Donderdag zijn ver
schillende wegen vanaf Heerenveen door de politie be
waakt, zonder succes. Donderdagmorgen 't was
daarvoor Woensdagavond te laat is de politie en
marechaussee in wijde omgeving per draad gewaar
schuwd. Daar Prins geeii merkbare teekenen heeft,
er gewoon uitziet, met kort geknipt haar en glad ge
zicht is van hem moeilijk een signalement te geven,
dat hem direct doet herkennen. Bovendien is hij in
burgerkleeren, met schoenen aan en een pet op. Weet
P. Duitschland te bereiken, men zal hem dan vanuit
Zwaagwesteinde wel aan papieren helpen, want daar
hangen de bewoners over het algemeen een volkje
dat met negotie loopt als klissen aan mekaar, voor
al wanneer het geldt de justitife te bemoeilijken in de
aanhouding van een hunner. Luidjes, die vroeger in
Duitschland werkten, zullen hem gaarne de papieren
al zijn het dan ook valsche zenden èn Prins weet
zich daarmede te redden, dat heeft hij bewezen. Toen
hij de verduisterde fiets te Heerenveen verkocht, lo
geerde hij aldaar ook al onder een valschen naam in
een volkslogement.
Bij nader onderzoek is gebleken, dat P. niet door
de gracht gezwommen is, maar van een boenstap er
gedeeltelijk overgesprongen is, zoodat hij niet doornat
de reis aangevangen heeft.
Het kweeken van bloembollen op het eiland Texel
breidt zich van jaar tot jaar belangrijk uit. Iemand
van elders betaalt zelfs 1400 huur voor één Hectare
grond in den polder Eierland. Het bewerken van 't
land komt echter voor rekening van den verpachter.
Men berekent evenwel, dat deze ook dan nog, na af
trek van alle uitgaven, wel op de helft der pachtsom
als winst kan rekenen. Hiet alleen de bollen'kweekers
van beroep, doch ook vele particulieren houden zich
op Texel bezig met het kweeken van bloembollen. Som
migen hebben daarmede een bijverdienste van onge
veer honderd gulden per jaar.
Door molenmeesters van den Hederlandschen polder
onder Winkel is benoemd tot secretaris-penningmees
ter de heer A. de Ridder, Gemeente-Secretaris.
Een der berichtgevers van het Hbld. meldde uit de
Harskamp aan dit blad d.d. 16 September:
Er heeft hier dezer dagen een moeilijkheid plaats
gehad met de Israëlietische militairen van het 7e re
giment, dat hier gekampeerd ligt; er zijn er ongeveer
350.
