DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No 226
Honderd en elfde Jaargang.
1909.
Deze Courant wordt eiken avondbehalve op Zon- en
.feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor P jkmaar f 0,80^ franco door het geheele Rijk f 1,
M aderlijke nummers 3 Cents.
DINSDAG
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER 8s ZOON, Voordam C 9.
28 SEPTEMBER.
B IN N E N L A N D.
TtMOOBmamMr 8,
De heer Steijn.
Du heer Lovink.
De Hudson feesten.
Tentoonstelling gemeentebedrijven.
Ongeluk p zee.
Taalmonumenten van NIeuw-Amstefdanv
Moord bij Koekange.
ALKMAARSCHE
w&
ALKMAAR, 28 September.
De Fransche bladen houden zich tegenwoordig weer
eens bezig met het verschijnsel van de ontvolking.
Een dergelijke bespreking komt geregeld terug. Men
ziet het gevaar dreigen, dat Frankrijk een natie van
den tweeden rang zal worden, men gaat er over pra
ten, wat men zou kunnen doen om het af te wenden
doet intusschen niemendal. Allerlei middelen wor
den aangegeven, om niet alleen de afname van het
aantal geboorten te stuiten, maar zelfs om de ver
meerdering der bevolking te bevorderen, doch tot een
resultaat komt men niet. Misschien zou men dit nog
niet eens zoo heel erg vinden als Duitschland er
niet was. Maar niet waar? aan gene zijde der
Vogeezen komen er steeds meer Michels en Gretchens,
neemt de bevolking voortdurend toe en wordt het
leger steeds grooter. De Duitsche buurman wordt al
maar door sterker, en de Franschman zwakker. Het
gevaar, dat hierin schuilt, acht men het grootst. De
revanche-idee sterft langzamerhand af, maar meer
algemeen wordt de vrees, dat Duitschland vroeg of
laat zijn mooie uniformen nog eens op Fransch grond
gebied zal zenden. En kon men nu maar Fransche
uniformen daar tegenover stellen! Dat kan men niet
bij gebrek aan weerbare Fransche mannen. Maar
zoo is er gezegd moeten er juist in die unifor
men mannen steken, die in Frankrijk geboren zijn?
Wij hebben nog bezittingen en daar is een overvloedi
ge zelfs een zéér overvloedige bevolking. Zou het niet
mogelijk zijn, de jonge zwarte mannen naar Frankrijk
over te brengen, en daar een uniform aan te trekken.
Dat werkt beschavend het overbrengen naar
Frankrijk, niet hét aantrekken van een uniform en
dat sterkt bovendien de natie.
Een Fransch generaal kwam met het voorstel de
negers der Fransche kolonies in Afrika dienstplichtig
te maken „om het militaire evenwicht in Europa
te herstellen," gelijk het zeer mooi heette.
Aanvankelijk werd het voorstel gunstig ontvangen.
Dat was nu een mooie oplossing van het lastige
vraagstuk: de Franschen hadden zich niet meer be
zorgd te maken over de ontvolking en Frankrijk was
voldoende beschermd.
De bestrijding bleef evenwel niet lang uit en zij
was niet malsch. Er werd al heel gauw opgemerkt,
dat Frankrijk niet het eenige rijk met koloniën is, dat
ook andere landen kleurlingen in het geweer zouden
kunnen roepen en in dat geval zou Frankrijk zeker
aan het kortste einde trekken. Er werd betoogd, dat de
oorlog nog des te wreeder zou worden, als men hem
met behulp van barbaren liet voeren. Hoe die heeren
oorlogvoeren ziet men tegenwoordig in Marokko,
waar gevangen genomen vijanden op meer dan wreede
wijze worden geslacht en afgemaakt. Maar vooral
ook werd met klem gewaarschuwd tegen het gevaar,
dat zulke zwarte soldaten in vredestijd opleveren. Zij
zouden in de kazerne allerlei ongewenschte toestanden
brengen en wee de garnizoensplaats, waarheen zij ge
detacheerd werden!
En dan het gevaar in de toekomst. De zwarte
heeren, die naar hun geboorteplaats terugkeerden,
bleven tenslotte barbaren die in Frankrijk den wa
penhandel geleerd hadden en de wapens nog wel eens
tegen Frankrijk konden keeren.
Maar gesteld, dat zij het niet zoo onaangenaam in
Frankrijk vonden, dat zij er zich vestigden. Ook dan
konden zij met de blanke wapens gevaarlijk worden.
Er zijn voorbeelden te over, dat kleurlingen een beetje
niet-Europeesch over regeeren denken, dat zij den
een en dag een machthebber wegjagen en hem mis
schien een paar etmalen later weer geestdriftig be
groeten of omgekeerd. En dan zij zouden ook
zonder wapengeweld over het blanke ras kunnen gaan
heerschen, en wel door de macht van het stembiljet
Zij zouden aldus werd er geschreven al de hee
ren van het Palais Bourbon met hun stemmen kun
nen verdrijven, al de quinze milles gelijk de afgevaar
digden in Frankrijk spottend worden genoemd, sinds
zij eigenmachtig hun jaarlijksclie toelage tot 15000
francs hebben verhoogd. De afgevaardigden, die toe
stonden, dat negers uit de Fransche kolonies in het
geweer werden geroepen, zouden, zoo wordt er pathe
tisch uitgeroepen, hun eigen graf delven.
Meer bezadigde courantenschrijvers herinneren aan
de historie, aan het machtige Romeinsche rijk, dat
mede te niet ging door het werven van barbaren.
Zooals uit het bovenstaande blijkt, heeft het voor
stel van den generaal weinig kans verwezenlijkt te
worden.
Als de negers „het militaire evenwicht in Europa"
moeten herstellen, mag men het gerust als verbroken
beschouwen
De ex-president van den voormaligen Oranje-Vrij
staat, de heer Steyn, die, zooals men weet, te Amster
dam vertoeft, wordt eerst de volgende week in den
Haag verwacht, als gast van. de familie Kröller op
Huis ter Vijver in de Scheveningsche Boschjes.
De heer Lovink, directeur-generaal van den land
bouw, wiens benoeming tot directeur van het land-
bouw-departement in Indië door den Gouverneur-Ge
neraal verwacht werd, zal tegen 1 November ontslag
uit zijn tegenwoordig ambt aanvragen en na een ver
lof van eenige weken in de tweede helft van November
naar Indië vertrekken, te gelijk met Gouverneur-Ge
neraal Idenburg, per Rembrandt. De heer Lovink zal
op reis naar Batavia dr. Treub, zijn voorganger, in het
zuiden van Frankrijk ontmoeten tot het houden van
eenige besprekingen.
De berichtgever van het Hbld. te Nieuw-York
seint: De reeks der feesten werd geopend met een ma
rine-parade, die door vier millioen menschen werd bij
gewoond. Oorlogsschepen van acht natiën salueerden
de „Halve Maen," die Zaterdag op de plaats der pa-
ade aankwam.
Te 3 uur hield de heer Van Eeghen een redevoering
tot aanbieding van het geschenk, die door generaal
Woodford werd beantwoord.
Reuter seint uit Nieuw-York:
Hedenochtend werd hier een groote waterparade ge
houden, waaraan 500 schepen van allerlei soort, waar
onder ook de „Halve Maen" en de „Clermont," deelna
men. Door een onhandige manoeuvre voeren de
„Halve Maen" en de „Olermont" tegen elkander aan,
ze werden echter slechts weinig beschadigd. De com
mandant Lam, gekleed als Hudson, stond goed zicht
baar op de kampanje van de „Halve Maen." Meer dan
een millioen personen volgden, staande aan het strand
de parade. De kruiser „Utrecht" ligt op een eere
plaats tusschen de andere voor anker liggende sche
pen.
Bij de Zaterdag gehouden receptie ter gelegenheid
der Hudsonfeesten bood de burgemeester van Amster
dam, de heer Van Leeuwen, de boeken en documenten
aan, die betrekking hebben op de reis van de „Halve
Maen." Hij wees er op dat het aanbieden van een
reproductie van Hudson's schip een bewijs is van de
vriendschappelijke gevoelens van bloedverwantschap,
eenheid en belangstelling die de Nederlanden en de
Vereenigde Staten steeds verbonden en nog verbinden.
Onder de talrijke menigte hadden vele ongelukken
plaats. Een vrouw werd doodgedrukt.
QEMENQD NIEUWS.
Aan B. en W. van 225 gemeenten van ons land bo
ven de 5000 inwoners is een schrijven toegezonden
door het- bestuur van de Vereeniging voor Handel,
Nijverheid en Gemeentebelangen te 's-Gravenhage,
met verzoek vóór 1 November a.s. te mogen vernemen
of B. en W. bereid zijn te bevorderen, dat vanwege
hunne gemeente inzendingen plaats hebben voor de
tentoonstelling, op de gemeentebedrijven betrekking
hebbende, welke bij voldoende deelneming zal worden
gehouden tegelijk met het in Juni 1910 te Schevenin-
gen vanwege genoemde Vereeniging, die 12 Maart
1910 haar 35-jarig bestaan herdenkt, in een der zalen
van het Kurhaus te houden Nationaal Congres ter be
spreking van de gemeentebedrijven, onder eerevoorzit
terschap van den burgemeester van 's-Gravenhage, Ba
ron Sweerts de Landas Wybor ;h.
Voor de bedoelde tentoonstelling wordt de steun
ingeroepen der gemeentebesturen door de inzending
van teekeningen, plannen, middelen en geschriften
betreffende de gemeentebedrijven, die in uitvoering
zijn, of gebracht zullen worden.
Acetyleen ontploffing.
Het hotel Ter Brake wordt verlicht door acy tel een-
gas en de machine voor gasontwikkeling staat in den
tuin ongeveer 60 a 70 meter achter het huis. Toen
gaslucht geroken werd begaf de bediende zich met een
lantaarn naar het steenen gebouwtje, waarin de ma
chine geplaatst was. Toen hij de deur opende vloog
het geheele gebouwtje met een knal die door het ge
heele dorp en zelfs nog veel verder werd gehoord, uit
elkander. De bediende J. Hondebrink was achterover
gevallen en werd met brandwonden overdekt opgeno
men.
In het hotel Ter Brake en andere in de buurt
staande huizen, zijn door den schok verschillende rui
ten gesprongen, verdere ongelukken kwamen gelukkig
niet voor. - i. J
De rsmp te Breda.
De toestand van den aannemer Beekers, jongeman
van 25 jaar en gehuwd schijnt thans buiten gevaar te
zijn, alhoewel de inwendige kneuzingen van emstigen
aard zijn.
De andere gewonden nemen in beterschap toe.
Maandagmorgen had de begrafenis, der twee slacht
offers van uit het ziekenhuis plaats; de plechtigheid
had een zeer eenvoudig verloop; het stoffelijk over
schot van Talbooh werd te Princenhage begraven, de
jonge, 18-jarige opperman Van Beers werd op de be
graafplaats Zuijlen ter ruste gelegd.
Zondagmiddag heeft H. M. de Koningin in een
lang telegram aan den Burgemeester haar deelneming
betuigd in het ongeluk en inlichtingen gevraagd om
trent den toestand der gewonden. Deze inlichtingen
werden daarop eveneens telegrafisch aan H. M. de
Koningin verstrekt met de mededeeling dat nadere
bijzonderheden omtrent de ramp schriftelijk zouden
worden gemeld.
Kinderverlamming.
In De Wijk (Dr.) doetyzich bij een 4-jarig meisje
een gev;J van kinderverlamming voor.
Inbraak.
Gisternacht is bij den landbouwer Van de Pol onder
Barneveld ingebroken en uit een gesloten kabinet
ruim 300 aan bankpapier ontvreemd. De dader, E.
J. Klaassen, pas 16 jaar, is gearresteerd en naar
Utrecht overgebracht.
Een laffe daad.
Men schrijft aan de N. Ot.
Onder de vele belangstellenden Zaterdagmorgen in
het kamp te Milligen bevond zich ook een tweetal fo
tografen, dat opnamen deed voor geïllustreerde week
bladen, n.l. Van de P., de bekende fotograaf uit
Amersfoort, die de bijdragen levert voor Het Leven en
De Wereld, en H., de medewerker van De Prins.
Nu heeft Van de P. in dit bijzondere geval het voor
recht „doof" te zijn; hij wordt niet afgeleid en geeft
zijn oogen dubbel den kost. Wordt hem gezegd met
zijn toestel niet verder vooruit te gaan, hij verstaat er
niets van en stevent regelrecht op het doel af. In het
kamp stond hij dan ook op een gegeven oogenblik zoo
dicht bij het koninklijk rijtuig, dat men hem aan de
jaspanden terugtrok, want met alle orders dreef hij
den spot, gewoonweg met veelzeggend gebaaT de han
den aan de ooren brengende. Geen wonder dan ook,
dat hij voor zijn bladen prachtige opnamen had. De
Prins-fotograaf was dat een doorn in 't oog, vooral
toen hij bemerkte, dat hem iets ontging, wat nu met
Van de P. niet het geval was. Na afloop der plech
tigheid n.l. bood het dochtertje van mevrouw De
Bruijn aan IL. M. een bouquet aan en Van de P. had
toevallig een prachtig plaatsje om hier een mooi kiek
je van te nemen. H. M. de Koningin nam met de
Haar eigen vriendelijkheid' den bouquet in ontvangst,
en juist dit moment had Van de P. uitgekozen om in
beeld te brengen; maar de concurrent was wakker;
juist op dat oogenblik hield deze de hand voor de lens
van zijn tegenpartij, zoodat de opname jammerlijk mis
lukte.
De te begrijpen verontwaardiging was groot en de
politie moest er aan te pas komen om den beiden
mannen het scheiden gemakkelijk te maken. De laffe
daad verwekte algemeen afkeuring.
De drank.
Zondagavond vond de landbouwer G. O. op zijn erf,
aan den Ringvaartweg te Rotterdam tegen een hooi
berg liggen het lijk van den 63-jarigen landlooper K.
N. Een geneesheer stelde vast, dat de man tengevol
ge van drankmisbruik is overleden. Het lijk is naar
de algemeene begraafplaats overgebracht.
Gistermorgen is te Scheveningen aangekomen de
bemanning van bom SCIL 170 C. Overduin, welke te
Grimsby is binnengebracht door de stoomtrawler
Mansfield. Deze stoomtrawler had Vrijdagmorgen de
bom overstoomd, terwijl deze nog lag aan een gedeelte
van de vleet en alle man aan dek was om de vangst
te verwerken.
Bij het zien naderen van den trawler werd geroe
pen door de matrozen van de bom, doch men zag nie
mand aan dek. De aanstooming was onvermijdelijk.
Toen deze plaats greep, sprong de stuurman over op
den trawler, die niemand op dek aantrof, terwijl na
herhaald roepen de wachtman wakker werd. Intus
schen volgden de overige mannen van de bom den
schipper, alleen een matroos kon niet meer oversprin
gen en bleef op het wrak der bom. Met behulp van
een lijn werd hij door zijn landgenooten door het water
aan boord getrokken. De Engelsche matrozen hadden
geen hand ter redding uitgestoken. De kapitein van
den trawler liet nu naar Grimsby stoomen, waar de
Scheveningsche bemanning door den consul naar Rot
terdam werd geholpen.
De taal van het huidige Nieuw-York is twee woor
den rijker dan het overige Amerikaansch. Twee woor
den, die elke geboren Nieuw-Yorker verstaat, maar
die daarbuiten niet worden begrepen en die blijkbaar
afkomstig zijn van het Hollandsch der stichters van
de stad. Het zijn de woorden „wip" voor de wipplank
in de kinderspeeltuinen en „stoop" (spreek uit
stoep,") met dezelfde beteekenis van gereserveerd
straatgedeelte voor of langs het huis, die- dit woord
in het Nederlandsch heeft. (Hbld.)
Levend verbrand
Zaterdagnamiddag had te Vlissingen een treurig
ongeluk plaats. Doordien mej. J., in de Molenstraat
aldaar, met haar rokken aan een brandend petroleum
toestel bleef hangen, vatten haar kleeren vlam. De on
gelukkige vluchtte de straat op, waar haar van alle
kanten hulp werd verleend. Men slaagde erin het
vuur te blusschen, maar de vrouw was zoo ernstig
wond, dat men haar meer dood dan levend in haar wo
ning bracht, waar twee dokters de eerste hulp verleen
den en adviseerden om de vrouw onmiddellijk naar het
gasthuis over te brengen. Daar is zij 's avonds aan
de bekomen wonden bezweken. Tot het laatste oogen
blik was de vrouw bij volle bewustzijn.
Haar man is onderofficier bij de nïarine en thans
in Indië, vanwaar hij op het laatst van dit jaar naar
huis keert.
Ten huize van de gebroeders Bakker werden eenige
kleeren in beslag genomen, waarin bloedvlekken zaten.
Dat bloed is bij onderzoek gebleken menschenbloed te
zijn.
Tegen de beide verdachten Roelof en Klaas Bakker
is door de Arrond.-Rechtbank te Assen rechtsingang
verleend. („Ass. Ct.")
T ooneelwedstrljd.
De Vereeniging „Nut en Genoegen" te Naaldwijk,
herdenkt op 1 December a.s, haar 50-jarig bestaan en
besloot bij die gelegenheid een nationalen wedstrijd
voor drama's en blijspelen uit te schrijven, waaraan 4
vereenigingen kunnen deelnemen die reeds vroeger in
wedstrijden werden bekroond.
Worden uitgeloofd, behalve de zilveren medailles
aangeboden door H. M. de Koningin, H. M. de Ko
ningin-Moeder en Z. K. H. Prins Hendrik der Neder
landen, voor de drama's prijzen van 50 en 25, voor
de blijspelen prijzen van 20 en 10 benevens vel#
personeele prijzen. -
Typhus.
De typhus, die te Zuid-Scharwoude verleden jaar
op zoo'n vreeselijke wijze heerschte, begint zich ook
thans onrustbarend uit te breiden. Er komen reeds 5
gevallen voor.
Plafondschilderingen ontdekt.
Aan de gewelven der voormalige St. Pancraskerk,
thans Zuiderkerk, te Enkhuizen zijn plafondschilde-
ingen ontdekt, die waarschijnlijk tijdens de Hervor
ming door een verflaag aan het oog zijn onttrokken.
Van een klein oppervlak is-deze verflaag verwijderd;
bij onderzoek is gebleken, dat de schilderingen nog in
zeer goeden staat verkeerén,- waarschijnlijk dagteeke-
nen uit het begin der 15e eeuw en „van waarde zijn,
zoodat het zeer wenschelijk is, ze^ weder bloot te leg
gen. Het verwijderen der verflaag.- is echter niet
ieders werk, daar de schilderingen niet of althans zoo
min mogelijk moeten worden beschadigd. De kosten
zijn daarvan vrij belangrijk; ze worden geraamd op
10.000. Indien de benoodigde gelden kunnen wor
den verkregen, dan zal het werk in 10 jaar worden
uitgevoerd, zoodat jaarlijks 1000 wordt besteed-
Door kerkvoogden der Ned. Ilerv. Gemeente is een
verzoek om subsidie tot het rijk gericht. Op de be-
grooting is 600 voor het doel uitgetrokken. Wordt
dit bedrag toegestaan, dan zal het overige door de ver
eeniging Rembrandt, het Oudheidkundig Genootschap
en de kerkvoogden gezamenlijk worden bijeengebracht.
Wat er vergeïen wordt.
Te Haarlem zullen Dinsdag en Woensdag in het
openbaar worden verkocht ten verzoeke van de Hol-
landsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij de goederen
in het jaar 1908 achtergelaten in haar verschillende
treinen. De tentoonstelling dier goederen wijst op
nieuw op de groote vergeetachtigheid van den mensch.
Daar liggen uitgestald niet minder dan 1800 para-
pluies en 600 wandelstokken, verder groote manden
vol handschoenen en overschoenen, schoon en vuil lin
nengoed, tientallen van jassen en mantels, boeken, fo
tografietoestellen, gereedschappen, valiezen, koffers,
enz., en ook heel wat goud- en zilverwerk.
het Incident met ai „Hvalen."
Aan het paleis van justitie te Haarlem hebben Zon
dag verschillende verhooren plaats gehad in zake do
inbeslagneming van de Zweedsche duikboot Hvalen.
O. in. is de deurwaarder Warnier gedurende anderhalf
uur door den officier van justitie gehoord over zijn
wijze van optreden bij die inbeslagneming.
Katholiekendag,
Maandag werd te 's-Gravenhage de 3e Diocesanen
Katholiekendag in het Bisdom Haarlem gehouden.
In den voormiddag werd door Mgr. A. J. Callier,
bisschop van Haarlem, in de St. Jacobuskerk waar
uit de driekleur was ontplooid de H. Mis opgedra
gen.
's Middags werden in de zalen van het Kon. Zoöl.
Bot. Genootschap drie druk bezochte afdeelingsverga-
deringen gehouden.
In de eerste afdeeling (voorzitter mr. P. J. J. v. d.
Biesen, Amst., die een inleidend woord sprak en op
wekte patronaten te bevorderen) werd het onderwerp
„Patronaten" behandeld. Inleider zou hierbij zijn de
heer A. J. Clarys, rector te Amsterdam. Wegens onge
steldheid van den heer Clarys werd echter diens- rede
voorgelezen door den voorzitter van het Uitvoerend
Comité, mr. E. R. H. Regout. De volgende conclusies
werden daarbij uitvoerig verdedigd:
10. De opvoeding van den jongen, door de kerk in
het Christelijk huisgezin en de Christelijke school be
gonnen, moet na de schooljaren onder leiding der
kerk worden voortgezet en voltooid, wat door de ouders
in den tegenwoordigen tijd in 't algemeen gesproken
zonder de hulp van afzonderlijke inrichtingen niet kan
geschieden.
11. Deze inrichtingen van opvoeding, patronaten of
hoe ook genaamd, moeten dus als middelen gebruiken:
a. herhalings- en voortgezet onderwijs op gods^
dienstig en maatschappelijk gebied en voor zoover
noodig opleiding in het vak;
b. het aankweeken van godsdienstzin en de beoefe
ning der Christelijke deugden, ook die van het maat
schappelijk leven;
c. ontspanning (daarbij inbegrepen lichaamsont-
wikkeling), slechts in zooverre die noodzakelijk of nut
tig en mogelijk is.
III. Om de vruchten dezer opvoeding duurzaam ta
maken is noodig, dat de jongen na het voltooien der
