DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Honderd en elfden Jaargang.
ZATERDAG
9 OCTOBER
GEEN STAATSZORG?
Bï NNENlAHi).
No. 236,
1
1909.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor P jktnxar ff @,80^ franco door het geheele Rijk f !,-
Af ^nderlifke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën:
Per regel f 0,10= Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER 8s ZOON, Voordam C 0.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Uit Ho rn.
Tweede Kamer.
Aangehouden.
Mr. Veegens
Assistent-resident vermoord.
i, of i„ f» ook hc, booger gelegenJg*-. fc
GEMENGD NIEUWS.
Krankzinnig geworden.
Ontploffing op zee.
Uit Rustenburg.
Uit Sint Pancras.
f eMaowtsassBser 8.
COURANT
'«WT m-- g
i plaats door zelf den journalist onmiddellijk beter in te
j lichten dan thans en zeker niet uit die inlichtingen
een indirecte belasting te trekken; door zoodoende aan
allo ambtenaren en aan mindere dignitarissen een
voorbeeld van tegemoetkomendheid te geven, dat de-
vorig artikel hebben wij bctoogil. <lat- het toch j pub£ 'de I kÏÏnpacStiï i
irkelyk is, dat de staat bAmo ffowenheid te geven zoo gemakkelijk mogelijk van de duivel gevang
Godsdienstwaanzin.
In een logement in de Raamstraat te Rotterdam
werd Donderdag de hulp der politie ingeroepen voor
een persoon, die aldaar gedurende n paar dagen ge
logeerd had en zonderling begon te doen. Hij deed
In een
zoo opme.„™j-
aantrekt van de ontwikkeling van een voor de volks
opvoeding zoo gcwichtigen factor als de pers.
22 millioen voor den eenen factor, geen cent voor
den anderen, dat was zoo meenen wij inderdaad
geen verhouding.
Hu zal ons allicht tegemoet worden gevoerd: Maar
is die geheelonthouding niet juist zeer gewenscht op
een gebied waar bemoeienis zoo licht tot corruptie
zoude kunnen leiden?
In deze opmerking schuilt zeer zeker veel waars.
Het heette indertijd: „Beter een slechte pers dan een
slaVenpers." En dit moge overdreven klinken, de
voorbeelden van. een pers, die slecht is, omdat zij niets
doet dan den regeerders naar de oogen zien, liggen in
het buitenland voor het grijpen. Maar moet nu in
derdaad het gevaar tot geheelonthóuding leiden?
Moet nu de staat, die veel uitgeeft voor de ontwikke
ling van onderwijzers, leeraars, dominees, daarom geen
cent uitgeven voor de ontwikkeling van journalisten?
Is het vergemakkelijken van reizen en van telegrafee-
ren voor alle b. f. journalisten nu werkelijk de eerste
stap op den weg, die tot corruptie leidt?
Wij gelooven er niets van. Men zij in het besef van
eigen zedelijke gezondheid niet zóó bang voor corrup
tie, dat men alléén uit vrees daarvoor maatregelen zou
nalaten die toch in hooge mate zijn in het belang van
het algemeen.
in elkaar gesloten hield. Hij zeide den
gen te hebben en wilde
Z.UU g<AXXXClX\.XVV7X.lJ.LV XJ.XV£,^X..JXV I v"~' 111 1 1
middelen van verkeer gebruik te maken, opdat zij zoo j openen, daar anders dc grootste ^^c^ukken^konden
niets dan hardop bidden, terwijl hij de beide handen
in elkaar gesloten hield. Hij zeide den
gen te hebben en wilde zijn handen niet
snel mogelijk achter de waarheid kan komen. In het I gebeuren. Alleen de pastoor kon hem van den duivel
buitenland geschiedt dat veelal. Perstelegrammen zijn J verlossen,
daar goedkooper of hebben voorrang, het reizen wordt
den journalist vergemakkelijkt. Bij ons niets van dit
Vrees voor favoritism©, voor indirecte bevoorrech
ting, voor corruptie in één woord?
Wij zouden het gelooven indien niet ook op ander
Haar het politiebureau in de Pauwensteeg gebracht,
werd de hulp van den pastoor der kerk aan den Stei
ger ingeroepen. Toen deze verscheen ,zci de man ech-
ingeschroven voor de geheele massa voor een som van
10.484.68, door de firma Joh. F. Morra te Alkmaar
voor 10.254.11, door de firma van der Molen te
Broek op Langedijk voor 10.484.437a en door de di
rectie der supperphosphaatfabriek te Amsterdam
10.496.72. Door het bestuur is de. levering aan den
iaag'sten inschrijver, de firma Joh. F. Morra te Alk
maar, gegund.
Onder leiding van den heer H. W. de Joncheere,
burgemeester van Hoorn, vergaderde gisteren de af-
deeling Hoorn van de IT. M. van Landbouw.
De voorzitter bracht in zijn openingswoord in her-
ter dat hij'hem niet helpen kon, maar" een geestelijke I innering liet vertrek van den heer Lovink naar Indie.
van liooger rang dit slechts zou kunnen. Ook <le poli- Een uitvoerige discussie ontspon zich over de
tiedokter slaagde er niet in, hem te bewegen, de han
gebied, waarvan corruptie geen sprake is, bij onze re- j den te openen, waarna men hem ten laatste naar het
ebleken was van een even groot gemis van ziekenhuis bracht.
geering ge.
besef aan de groote beteekenis der pers m het moderne
leven. In een volgend artikel hopen wij daarop nog
eens terug te komen.
In de afdeelingen der Tweede Kamer zijn de alge-
meene beschouwingen over de Staatsbegrooting ge
ëindigd en zijn thans de hoofdstukken in behandeling.
De werkzaamheden worden aanstaanden Dinsdag
voortgezet.
S
Gisteren vergaderde de Tweede Kamer.
De voorzitter deelde mede, dat de Centrale Sectie
Ha hun geruimen tijd gevolgd te hebben bij bet
brengen van bezoeken aan sigaren- en goudsmidswin
kels, hebben rechercheurs op de Delftschevaart te Rot
terdam aangehouden do gezusters M. en A. I., 22 en
20 jaar oud en kunstenmaaksters'van beroep, te Oos
terhout woonachtig. In de winkels, welke zij binnen
gingen in den Oppert, Iloofdsteeg en zoo meer, vroe
gen zij de nieuwe dubbeltjes of nieuwe stuivertjes te
mogen inwisselen, bij het zoeken naar die geldstukjes
de behulpzame hand biedende. Overal was men echter
deze zusters gefotografeerd en daarna is op hun ver-
Dat de goede opleiding van journalisten zulk een besloten beeft alsnog in de afdeelingen te doen onder- J naar Humansdorp, waarheen zij zich begaven, om
vervolgens naar Antwerpen te reizen, toezicht gehou
den.
In een logement in de Tweede Lombardstraat
te Rotterdam is aangehouden de koopman H. T., zon
der vast woonverblijf, die zich te Beverwijk aan dief
stal van een hond schuldig maakte.
belang is, ligt voor de hand. Hu zijn er, die de j zoeken het wetsontwerp tot verhooging van het 1ste
journalistiek uitsluitend als kunst beschouwend be- Hoofdstuk der begrooting van uitgaven van Heder-
weren, dat een journalist geboren wordt, niet opgeleid lalidsch-Indië voor het dienstjaar 1909 80.000 ter
kan worden. Wij zouden kunnen toegeven, dat dit I bestrijding van de kosten verbonden aan de uitzending
vooral voor het fijnere werk waar is en toch tege- I van jen nieuwbenoemden gouverneur-generaal van
lijk willen volhouden, dat zoowel die fijnere als de ge- I hj"ederlandsch-Ind'ië)
wone journalist er zonder, een zeker minimum van be- I Dienovereenkomstig werd besloten en voor dit" wets-,
schaving niet komt. Hu ligt het voor de hand, dat I ontwerp als rapporteurs aangewezen, de leden die
verhooging van dit minimum van beschaving verbete- j rapporteurs zijn over de Indische beg-rooting, dienst-
ring van de pers tengevolge zal hebben en dat het dus I jaar 1910.
op "den weg van den staat ligt tot die verhooging de I Ingekomen waren de inlichtingen op een nader adres
hand te bieden. En dit des te eerder, omdat het voor van c|en gewezen luitenant-kolonel-intendant O. A. M.
particulieren altijd hij uitstek moeielijk zal zijn een j Douglas, houdende verzoek om betering van geleden
journalistenschool in te richten. Niet wat het techni- I schade en tot eerherstel,
sch© gedeelte, aangaat, niet zelfs nog wat de vakken I Zij werden gesteld in handen eener commissie be-
aangaat, die meer direct verband houden met het I staande uit de heieren Van Vlijmen, Eland, Thomson,
werk als': talen, parlementaire geschiedenis, practische I Schiinmelpcnninck en Hoogstraten,
economie, staatsinrichting, aardrijkskunde, enz. Maar De vergadering werd gesloten.
wel wat den encyelopaedischeii leant van het weten
van den journalist aangaat. Om da alles te kunnen
doceeren heeft men de beschikking over een reeks do
centen noodig, die samen het geheel van weten beheer
schen, die hun vak zóó kennen dat zij populair kunnen
zijn, dat zij zonder de nevelen der geleerdheid, welke
de mindere goden noodig hebben, enkele hoofdzaken
kunnen mededeelen en verder den weg kunnen wijzen
voor wie details wil naslaan. En waar kan men zulke
mannen anders vinden dan aan de universiteiten?
Vandaar onze meening, dat de verbetering van de
opleiding der journalisten die niet om haar aard
maar uitsluitend om do verscheidenheid der docenten
een universitaire moet zijn oen groot belang is en
dat alleen de staat dit groote belang geheel tot zijn
recht kan doen komen. Hatuuri ij k ozijn hier nog an
dere moeilijkheden. Kon men vermijden, dat Jan en
Op de meest stellige wijze kan de Avp. tegenspreken
het bericht van De Tel., dat mr. J. D. Veegens direc
teur-generaal van den landbouw zou worden.
Uit Batavia ontvingen wij liet telegrafisch bericht
dat de assistent-resident van Tangerang door een
districtshoofd uit wraak is vermoord.
Tangerang is de dicht bij Batavia gelegen hoofd
plaats van de afdeeling van dien naam.
Volgens den regeerings-almanak is daar assistent-
resident de heer J. Dunnewold, sedert 1902 dien rang
bekleedende en sedert April 1908 te Tangerang ge
plaatst.
Bij de familie van den heer D. in den Haag was
alleman die opleiding kon krijgen, dat dus alleen werd van bet ongeval nog niets hekend. (H. Ct.)
toegelaten, wie eenig journalistiséh talent had, het
vraag, hoe men het beste alle/ belanghebbenden en be
langstellenden kan bereiken om bij te dragen voor
het huldeblijk aan den scheidenden directeur-generaal.
Op voorstel van den. heer Dr. Van der Zand© zullen
in verschillende gemeenten vrijwilligers worden gere-
cruteerd om bijdragen te verzamelen.
Hierna kwam aan de orde: voorloopige besprekin
gen omtrent de plannen voor de in 1910 te1 houden
tentoonstelling, en voorstellen van het Bestuur om
trent de daarvoor te benoemen verschillende commis
sies, enz.
Het bestuur had zich voorgesteld bij de a.s. tentoon
stelling in het hijzonder op den voorgrond te brengen:
vee, zuivel en tuinbouw. Vooral de laatste, voor de*
j zen streek van zooveel belang, moet 'flink worden aan-
op zijn hoede, waardoor de toeleg der vrouwen misluk- I gepakt, opdat men daarmede tot een goed© demonstra-
op Zijn noeue, e kunn<m komen. Katuurlyk zullen andere za-
C'Op het hoofdbureau van politie te Rotterdam zijn I ken niet achterwege blijven.
- iDaar het over het algemeen moeielijk is iets met
een groot aantal personen te organiseeren, vraagt en
verkrijgt het bestuur machtiging om datgene te doen,
wat noodig is om de tentoonstelling voor te bereiden,
zooals het benoemen van commissies, de financiëele
regeling, enz. In moaielijke gevallen zal het advies
der afdeeling worden ingewonnen. ITet bestuur geeft
de verzekering alles te doen om te zorgen, dat de ten
toonstelling in Hoorn een goede plaats1 zal innemen
onder haar voorgangsters.
Mét het oog op de in deze streek belangrijke teelt
van fijne zaden (mosterd, karweii, enz.) geeft Dir. Van
der Zande in overweging op de tentoonstelling daar
voor een afzonderlijke rubriek te openen.
Hierna werd de vergadering geschorst.
Om 1 uur werd de vergadering voortgezet in een bij
eenkomst, ook toegankelijk voor niet-ledén en waarin
mr. O. P. Reeringli van Hoorn, een lezing hield over
het Arbeidscontract in verband met den Landbouw.
Spreker zeide in grove trekken te zullen uiteenzet
ten eenige der hoofdbeginselen van de wet op het ar
beidscontract, om daarna in 't bijzonder stil te staan
bij die onderwerpen, die voor den landbouw van het
meeste belang zijn. Do landbouwbelangen toch zijn
bij deze wet betrekkelijk van te ondergeschikten aard,
dan om zich alleen tot die aangelegenheden te beper-
ken.
In 't begin zijner lezing wees spreker er op, hoe de
enorme vooruitgang van handel, nijverheid en in
dustrie in de laatste helft dor vorige eeuw oorzaak
was van een hevig ontbranden van den strijd om het
De rr-oord te Keekangerveld.
Dezer dagen is gemeld, dat tegen de gebroeders
Bakker, verdachten inzake den moord te Koekanger-
veld, rechtsingang is verleend. Velen hebben daaruit
opgemaakt, dat het reeds vast stond, dat de zaak in
openbare zitting zou worden behandeld. Dit is echter
in geenen deel© het geval. De zaak is nog lang zoo4
niet en het is zeer goed mogelijk, dat het nooit
zoo ver zal komen. De rechtbank heeft alleen bevel
gegeven tot liet verleenen van rechtsingang' met last
tot verwijzing naar de openbare zitting. De instructie
is nog iu vollen gang en herhaaldelijk worden er nog
getuigen gehoord. Daaronder kwamen ook de vrou
wen der verdachten voor. Uit de houding dier vrou
wen heeft men meenen te moeten opmaken, dat de
verstandhouding tusschen beiden niet al te best is.
De Nieuwe Kerk.
Do restauratie van de Hieuwe Kerk te Amsterdam
heeft het volle bedrag gevorderd van dc donatie
(groot 100.000), welke daarvoor door een belangstel
lende beschikbaar was gesteld, zoodat het nog onzeker
16HCl\3 DCöCIllivUH*.ll W'Clo gA.öUüXU, nou ix ci. u xxv-u xx\_»£, 1 i x 1 x
zal worden hersteld. Men hoopt, op een nieuw© gift-
Door de gemeente werd voor het verruimingswerk
(de straat is 16 meter breed geworden op haar nauw
ste punt, tegen vroeger 12 meter) 45.000 beschik
baar gesteld, welk bedrag echter niet verwerkt is,
wetsbepalingen om haar positie en die harer leden te
verbeteren.
Waar het arbeidscontract, 11a. liet koopcontract, de
meest voorkomende overeenkomst is, daar mag liet be-
oaar gesxeia, wem ueurag ix-uwi mei, vravrcmi .a,
maar dienen moet als compensatie voor de-huur, welke yreemdmg wekken dat ditmstitaut met eerder vol
zou bij zulk een opleiding vooral zeer gewenscht zijn.
En al evenzeer zou het een groote fout zijn hier in
een uiterste te vervallen en nu om de meer theoreti
sch© opleiding de vakopleiding te gaan verwaarlo'ozen.
Doch dit zijn details. Hoofdzaak is dat hier de
staat een goed werk heeft te verrichten, waarvan de
richtige vervulling van groot belang' kan zijn voor de
ontwikkeling van ons volk. En eenmaal die band ge
legd tusschen pers en universiteit, hebben wij goede
hoop, dat de universiteit gemakkelijker dan nu door
middel van die pers ook het volk zal kunnen bereiken.
De gedachte, dat de geleerde en dé hooggeleerden
door middel van een gewone courant iets van hun we
tenschap in populairen vorm en zonder als medewerker
gehonoreerd te worden het publiek zouden willen voor
zetten is ongetwijfeld stout. Het moge de eenvoudig
ste vorm van University-Extension zijn, hij zal zeker
voorloopig nog niet erg in den smaak vallen. Doch
op den duur kan zij toch niet uitblijven. Op den duur
zal het centrum van beschaving, dat een universiteit
is, toch niet den gemakkelijksten weg om tot allen te
komen kunnen verwaarloozen. Vroeg of laat zal dus
de staat tot zijn hooggeleerde -en zeer geleerde ambte
naren moeten komen met de vraag zich bereid te ver
klaren om de journalisten op liun verzoek voor te lich
ten en zoo verkeerde voorstellingen, dwaze berichten,
oppervlakkige wetenschappelijke redeneeringen, die
van elders komen, te rectifieeeren. Wat een massa
misverstand en schijn-beschaving zoude op deze wijze
geweerd kunnen worden, hoeveel goede idee's snel ver
spreid.
Welnu -T- zouden de hoogleeraren, de andere des
kundigen niet het gemakkelijkst dezen weg naar de
couranten vinden indien zij wisten dat aan het eind
daarvan een leerling, in elk geval een universiteits-
man zat en zou die man zelf niet het best den weg te
rug weten, indien hij aan de universiteit zelf had ver
keerd.
En gelijk hot nu alleen de staat is, die kan bewer
ken dat de bekwaamheid der journalisten stijgt, zoo is
hij het alweer, die hij uitnemendheid liet in zijn macht
heeft liet den journalist zoo gemakkelijk mogelijk te
maken achter de waarheid te komen. In de eerste
In een hotel te 's-Hertogenhosch heeft Donderdag
een ingenieur uit Leipzig, zoodanig© duidelijke blijken
van plotselinge krankzinnigheid gegeven, dat hij naar
een geneeskundig gesticht moest vervoerd worden.
Vreemde talen verminkt.
Gelezen op een winkelruit van een café in de Ferdi
nand Bolstraat:
A.s. Vrijdagavond Billardwedstrijd Reusemats tus
schen de Heeren X. en IJ."
Het ITaagsche Vaderland, ons volgend in ons
eerzaam streven, schreef van een handschoenenwinkel
het volgende Residentie-Eransch op:
„Totale uitverkoop van Pot de Suèdes."
Gisteren werd uit IJmuiden gemeld dat aan boord
van den stoomtrawler „Oerberdina Johanna" op zee
eene ontploffing in de machinekamer heeft plaats ge
had, waardoor twee stokers ernstig werden verwond.
Thans kan medegedeeld worden dat deze ontploffing
ontstaan was door patronen, welke zich tusschen de
bunkerkolen bevonden. Waarschijnlijk zijn deze van
uit de mijnen medegevoerd zonder ontdekt te zijn.
Reeds op de vorige reis van den trawler had eene
dergelijke ontploffing plaats, maar ontstonden geen
ongelukken, doordat machinist en stoker niet in de
nabijheid der vuren vertoefden. Toen nu op zee de
nieuw-ingeladen partij bunkerkolen opgebruikt was en
men begon te stoken met de kolen, welke nog van de
vorige reis waren overgebleven, had opnieuw eene ont
ploffing plaats met het bekende noodlottig gevolg.
Opzienbarend
Het hoofd der gemeente Avereest heeft een schrij
ven gericht aan de openbare onderwijzers in zijn res
sort, waarin hij hun een wenk geeft, niet aan politiek
te doen en geen kiezerslijsten te teekenen. Dit laatste
was onlangs gebeurd en dat vond Z.E. Achtbare niet
goed
de Hed. Hervormde gemeente trok van de tegen de
kerk aangebouwde huisjes.
Do door de ontmanteling vrij gekomen hoeken, zul
len spoedig, naar aanwijzingen van den tuin-architect
Leonard Springer worden beplant, terwijl de gemeente
voornemens is het volgend jaar de straat te doen as-
plialteeren.
Er is in dit gedeelte der stad dus een belangrijke
verbetering verkregen, welke een waardige inleiding
mag worden genoemd van de normaliseering van den
Dam.
In de Vrijdagavond 8 Oct. gehouden bestuursverga
dering der afdeeling Ursem en omstreken van de IIol-.
landsche maatschappij van Landbouw zijn respectieve
lijk tot voorzitter, vioe-voorzitter en penningmeester
gekozen de heeren W. de Geus, D. Schermerhom en
S. de Heer.
Bij acclamatie besloot men de heeren W. de Geus
en D. Schermerhorn als afgevaardigden te zenden
naar de vergadering 15 Oct. e. k. te Alkmaar te hou
den ter bespreking van het ontwerp voor de statuten
der Onderlinge Landbouw-Ongevallenverzekering.
Aan commissarissen der spaarbank van dc openbare
lagere school te St. Panera», bleek dat in het derde
kwartaal 1909, een bedrag groot 84.97 door 25 spaar
ders was ingelegd.
Aan de openbare lagere school te St. Pancras, werd
het herhalings-onderwijs voor meisjes, aangevangen
met zes leerlingen.
In het lokaal van den heer Jn Ruys te St. Pancras,
werd Vrijdagavond door het bestuur van de afdeeling
St. Pancras der Tuinbouw- en Handelsvereeniging
„Langedijk en Omstreken" zitting gehouden voor het
openen der inschrijvingsbiljetten, voor de levering aan
41 leden der afdeeling van 219.297 K. O. verschillen
de soorten hulpmeststoffen. Door de Haamlooze Ven-
lediger is geregeld. Hagaande het ontstaan der wet
op het arbeidscontract, stond de heer Reeringh nader
stil bij de beginselen dn dé wet neergelegd.
Als hoofdbeginsel kan worden aangenomen, dat de
wet op het arbeidscontract aanvullend werkt, d. w. z.
dat in alle arbeidsovereenkomsten, zelfs wanneer tus
schen partijen geen bedingen omtrent haar wederzijd-
sche rechten en verplichtingen zijn vastgesteld, de wet
zelf deze nalatigheid aanvult en regelt, doch dat de
partijen aan den anderen kant vrijheid verkrijgen, om
in afwijking van de geldende wetsbepalingen zelf een
andere regeling te treffen.
Ook de uniformiteit voor alles wat werkgever en
arbeider betreft, is als hoofdbeginsel in de wet neder-
gelegd. Toch is er verschil tusschen de arbeiders zelf
gemaakt, n.l.leof de werklieden meer of jaynder
dan 4 per week verdienen; 2e of de werklieden al of
niet bij den werkgever inwonen; 3© of de werklieden
meerderjarig of minderjarig zijn.
Het beginsel, om groote vrijheid toe te kennen aan
de Rechters bij de toepassing der wet, wordt door spre
ker ten zeerste toegejuicht.
Vervolgens werden verschillende wetsbepalingen be
handeld, die met tal van voorbeelden werden toege
licht en verduidelijkt. Besproken werd achtereenvol
gens: de schriftelijke en mondelinge overeenkomst;
opzeggingstermijn, tijd en loon, schadevergoeding, ver
plichtingen van den werkgever, vooral die, om aan
inwonende werklieden bij ziekten gedurende 6 weken
de verplegingskosten te betalen, waarom de ziekte
verzekering wordt aanbevolen, enz.
Speciale landbouwtoestanden worden door de wet
niet beheerscht. Wel wil spreker er den nadruk op
leg'gen, dat voor arbeiders in melkfabrieken een ar-
beids-contract gewenscht is. Overigens moet men er
op bedacht zijn de bepalingen volgens de wet zooveel
mogelijk vast te stellen. Verwijzende naar de model
len van het arbeidscontract, gegeven door het hoofd
bestuur van de TI .M. v. L. in het Landbouwweek
blad van 28 Augustus 1909, beveelt hij aan model B,
dat eenige bepalingen bevat, afwijkende van de voor
schriften, gegeven door de wet. Vooral die bepaling
cht de heer Reeringh van belang, waarbij gezegd
ut} suonrn imipinesbstuiicxx. i^oui xiaaunuu^ g ---o- u
nootschap „Het Landbouwkantoor" te Alkmaar werd f wordt, dat het loon niet in gelijke bedragen wordt uit-
